1. Kasi mudumbu wakwenera kujifumba mafumbo wuli para wakughanaghanira za mubali uyo wakukhumba kutorana nayo?

ŴAKHRISTU wose ŵali pasi pa mazaza gha Yesu Khristu, uyo ni mulongozgi wakufikapo. Kweni para mwanakazi Wachikhristu watengwa, wakuŵa pasi pa mfumu wake uyo ngwambura kufikapo, icho nyengo zose chikuŵa chipusu yayi. Ntheura para wakughanaghanira za mubali uyo wakukhumba kutorana nayo, wakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi ni vichi vikulongora kuti mubali uyu wangazakaŵa mutu wa mbumba muwemi? Kasi wakudangizga kuteŵetera Yehova pa umoyo wake? Usange yayi, kasi ntchivichi chikunipangiska kughanaghana kuti wamunovwira kulutilira kuŵa paubwezi na Yehova para tatorana?’ Mudumbu wangachitaso makora kujifumba kuti: ‘Kasi ine nili na mikhaliro wuli yiwemi iyo yingazakawovwira nthengwa yithu? Kasi ndine wakuzikira kweniso wakupa? Kasi nili paubwezi wakukhora na Yehova?’ (Muph. 4:9, 12) Usange mwanakazi wasankha makora vinthu pambere wandatengwe, vingamovwira kuti wazakaŵe na nthengwa yiwemi kweniso yakukondweska.

2. Kasi tisambirenge vichi mu nkhani iyi?

² Ŵadumbu ŵithu mamiliyoni ghanandi ŵakulongora chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya kujilambika ku ŵafumu ŵawo. Ndipo ŵakwenera kuwongeka chomene. Ndise ŵakukondwa chomene kuteŵetera Yehova pamoza na ŵadumbu ŵakugomezgeka aŵa. Mu nkhani iyi, tisangenge mazgoro gha mafumbo ghatatu agha: (1) Kasi ni masuzgo wuli agho ŵadumbu ŵakusangana nagho? (2) Chifukwa wuli muwoli wakwenera kujilambika kwa mfumu wake? (3) Kasi ŵafumu na ŵawoli ŵangasambirako vichi kwa Yesu, Abigelu, na Mariya mama wa Yesu pa nkhani ya kujilambika?

3. Chifukwa wuli ŵakutorana wose ŵakusangana na masuzgo?

³ Nthengwa ntchawanangwa chakufikapo chakufuma kwa Yehova, kweni ŵanthu ndiwo mbambura kufikapo. (1 Yoh. 1:8) Lekani Mazgu gha Chiuta ghakuchenjezga awo ŵakutorana kuti ŵasanganenge na masuzgo agho ghakulongosoreka kuti ni “suzgo mu thupi.” (1 Kor. 7:28) Wonani masuzgo ghanyake agho muwoli wangakumana nagho.

4. Chifukwa wuli ŵawoli ŵanyake ŵangawona nga mbapasi chomene para ŵangajilambika ku ŵafumu ŵawo?

⁴ Nyengo zinyake kuyana na umo mwanakazi wali kulelekera wangawona nga kujilambika kwa mfumu wake, nkhujikhizga chomene. Marisol uyo wakukhala ku United States wakuti: “Uko nkhakulira, kanandi ŵanakazi ŵakaphalirikanga kuti ŵakwenera kuyana waka na ŵanalume pa chilichose. Nkhumanya kuti udindo wa kuŵa mutu wa mbumba Yehova wali kupeleka ku ŵafumu, ndipo wakukhumba kuti ŵawoli ŵapulikirenge, ndipo ŵawoli nawo ŵakukhumbikwira ntchindi. Kweni kanandi vikunisuzga kujilambika kwa mfumu wane chifukwa nkhasambizgika kuti nkhwenera yayi kuchita nthena.”

5. Kasi ni maghanoghano wuli ghambura kwenelera agho ŵanalume ŵanyake ŵali nagho ghakukhwaskana na ŵanakazi?

⁵ Kweni nyengo zinyake mwanakazi wangatengwa kwa mwanalume uyo wakughanaghana kuti ŵanakazi mbambura kuzirwa. Mudumbu munyake zina lake Ivon uyo wakukhala ku South America wakuti: “Mu chigaŵa chithu ŵanalume ndiwo ŵakudankha kurya ndipo ŵanakazi ŵakurya paumaliro. Ŵasungwana ndiwo ŵakuphika na kusuka vinthu, apo ŵanyamata ŵakuphalirika kuti mbakuzirwa chomene mu mbumba ndipo ŵakuchitako yayi ntchito zinandi, m’malo mwake ŵakuchita mbamama ŵawo na ŵadumbu ŵawo.” Mudumbu Yingling uyo wakukhala ku Asia wakuti: “Pa chiyowoyero chane pali ntharika yinyake iyo yikung’anamura kuti ŵanakazi ŵakwenera kuŵa ŵamahara chomene yayi panji kuŵa na maluso. Iwo ntchito zawo ni za panyumba ndipo ŵakwenera yayi kuphalira ŵafumu ŵawo maghanoghano ghawo pa nkhani yinyake.” Mfumu uyo wakura na maghanoghano ghambura chitemwa agha, kweniso ghambura kukolerana na Malemba, wakupangiska umoyo wa muwoli wake kuŵa wakusuzga. Mfumu wanthena wakutondeka kuyezga Yesu, ndipo wakukondweska Yehova yayi.​—Efe. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Kasi ŵawoli ŵakwenera kuchita vichi kuti ŵakhozge ubwezi wawo na Yehova?

⁶ Nga umo yikayowoyera nkhani iyo yajumpha, Yehova wakukhumba kuti ŵafumu ŵapwelelerenge mbumba zawo mwauzimu na mwakuthupi wuwo. (1 Tim. 5:8) Ndipouli, ŵadumbu awo ŵali pa nthengwa, nawo paŵekha ŵakwenera kusanga nyengo zuŵa lililose kuti ŵaŵazgenge Mazgu gha Chiuta na kughanaghanirapo kweniso kulomba kwa Yehova kufumira pasi pamtima. Kuchita ivi nyengo zinyake kungaŵa kwakusuzga, chifukwa ŵawoli ŵakutangwanikanga chomene. Ntheura ŵangawona nga kuti ŵangayisanga yayi nyengo na nkhongono zakuchitira vinthu ivi, kweni ntchakuzirwa chomene kuchita vinthu ivi. Chifukwa wuli? Chifukwa Yehova wakukhumba kuti waliyose wa ise walutilire kuŵa paubwezi uwemi na iyo.—Mil. 17:27.

7. Kasi ntchivichi chingawovwira muwoli kuti chiŵe chipusu kujilambika kwa mfumu wake?

⁷ Mbunenesko kuti muwoli wakwenera kuŵikapo mtima kuti wajilambikenge kwa mfumu wake uyo ngwambura kufikapo. Kweni chimuŵirenge chipusu kuchita nthena para wapulikiska na kukolerana navyo vifukwa vya mu Malemba ivyo wakwenera kujilambikira kwa mfumu wake.

8. Nga umo pakuyowoyera pa Ŵaefeso 5:22-24, chifukwa wuli muwoli Wachikhristu wakujilambika kwa mfumu wake?

⁸ Muwoli Wachikhristu wakujilambika kwa mfumu wake chifukwa chakuti ndivyo Yehova  wakukhumba kuti wachitenge. (Ŵazgani Ŵaefeso 5:22-24.) Iyo wakuŵagomezga adada ŵake ŵakuchanya, pakumanya kuti nyengo zose ŵakuchita vinthu chifukwa cha chitemwa ndipo ŵangapempha yayi munthu kuchita chinthu icho ntchiheni.​—Doto. 6:24; 1 Yoh. 5:3.

9. Kasi ntchivichi chikuchitika para muwoli wakujilambika kwa mfumu wake?

⁹ Charu chikuchiska ŵanakazi kuti ŵasulengeko fundo za Yehova na kuwona kuti para ŵangajilambika ku ŵafumu ŵawo mbwe ndikuti ŵakhizgika chomene. Ŵanthu awo ŵakuchiska ivi, ŵakumumanya yayi Chiuta withu wachitemwa. Yehova wangaŵapa yayi ŵana ŵake ŵanakazi ŵakuzirwa aŵa, dango ilo lingapangiska kuti ŵanthu ŵaŵawonenge kuti mbambura kuzirwa. Mudumbu uyo wakupulikira dango ilo Yehova wali kumupa lakuti wajilambikenge kwa mfumu wake, wakovwira kuti mu mbumba yake muŵe mtende. (Sal. 119:165) Mfumu wake, iyo na ŵana, wose ŵakuŵa ŵakukondwa.

10. Kasi tikusambirako vichi ku ivyo wakayowoya Carol?

¹⁰ Muwoli uyo ngwakujilambika kwa mfumu wake, wakulongora kuti wakutemwa na kuchindika Yehova uyo wakupeleka mazaza ku ŵanji. Carol uyo wakukhala ku South America wakuti: “Nkhumanya kuti mfumu wane wanganangiska vinthu vinyake. Kweniso nkhumanya kuti umo nkhuchitira para wanangiska, vikuvumbura usange nkhuzirwiska nadi ubwezi wane na Yehova panji yayi. Ntheura nkhuyezgayezga kujilambika chifukwa nkhukhumba kukondweska Adada ŵane ŵakuchanya.”

11. Kasi ni vichi vikumovwira Mudumbu Aneese kuti wagowokenge, ndipo tikusambirako vichi ku ivyo wakayowoya?

¹¹ Chingaŵa chakusuzga kwa muwoli kuchindika na kujilambika kwa mfumu wake usange wakuwona kuti mfumu wake wakumughanaghanira yayi panji kupwelerako umo wakujipulikira. Kweni pulikani ivyo mudumbu munyake zina lake Aneese wakuchita para vyanthena vyachitika. Iyo wakuti: “Nkhukwiya yayi para vyanthena vyachitika. Nkhumanya kuti tose tikunangiska. Nkhuŵa wakunozgeka kugowokera na mtima wose nga umo Yehova wakuchitira. Para nagowoka, nkhuŵa na mtende wa mu mtima.” (Sal. 86:5) Muwoli uyo ngwakutemwa kugowoka vikumusuzga yayi kuŵa wakujilambika.

12. Kasi mu Baibolo muli viyelezgero wuli?

¹² Ŵanyake ŵangawona nga munthu wakujilambika, ngwakulopwa. Kweni uwu mbutesi  ukuru chomene. Baibolo lili na viyelezgero vya ŵanthu ŵanandi awo ŵakaŵa ŵakujilambika kweni ŵakaŵa na chikanga. Wonani ivyo tingasambirako kwa Yesu, Abigelu, na Mariya.

13. Chifukwa wuli Yesu wakujilambika kwa Yehova? Longosorani.

¹³ Yesu wakujilambika chomene kwa Yehova, kweni ntchifukwa chakuti iyo walije mahara panji luso yayi. Umo Yesu wakasambizgiranga mwakupulikikwa makora, vikulongora pakweru kuti wali na mahara chomene. (Yoh. 7:45, 46) Yehova wakamanya kuti Yesu ngwaluso lekani wakamuzomerezga kuti wagwirenge ntchito na iyo apo wakalenganga vinthu vya kuchanya na vya pa charu chapasi. (Zinth. 8:30; Heb. 1:2-4) Ndipo Yehova wati wamuwuska Yesu, wakamupa ‘mazaza ghose kuchanya na pa charu chapasi.’ (Mat. 28:18) Kweni nangauli Yesu ngwaluso, iyo wakugomezga ulongozgi wakufuma kwa Yehova pakuchita vinthu. Chifukwa wuli? Chifukwa wakuŵatemwa chomene Awiske.​—Yoh. 14:31.

14. (a) Kasi ŵafumu ŵangasambirako vichi kwa Yehova pa umo wakuwonera ŵanakazi? (b) Kasi ŵafumu ŵangasambirapo vichi pa fundo izo zili pa Zintharika 31?

¹⁴ Ivyo ŵafumu ŵangasambirako. Yehova wali kuyowoya kuti muwoli wajilambikenge kwa mfumu wake chifukwa chakuti wakuwona kuti ŵanakazi mbapasi yayi pakuyaniska na ŵanalume. Ukaboni pa nkhani iyi, ni ivyo Yehova wachita pakusora ŵanakazi na ŵanalume kuti ŵakawuse na Yesu. (Gal. 3:26-29) Yehova walongora kuti wakumugomezga chomene Mwana wake pakumupa mazaza. Mwakuyana waka, mfumu wavinjeru wangalongora kuti wakumugomezga muwoli wake pakumupako mazaza pa vinthu vinyake. Baibolo likulongosora vinthu vinyake ivyo mudumbu waluso wangachita. Mwachiyelezgero, wangalaŵilira milimo yinyake ya panyumba, kugura na kuguliska malo, kweniso kuchita bizinesi. (Ŵazgani Zintharika 31:15, 16, 18.) Iyo ni muzga yayi kuti waleke kuyowoyapo maghanoghano ghake. M’malo mwake, mfumu wake wakwenera kumuchindika na kutegherezga para wakuyowoyapo maghanoghano ghake pa nkhani zinyake. (Ŵazgani Zintharika 31:11, 26, 27.) Usange mwanalume wakuchita vinthu na mwanakazi wake munthowa iyi, nyengo zose mwanakazi wake wajilambikenge kwa iyo.

15. Kasi ŵawoli ŵangasambirako vichi kwa Yesu?

¹⁵ Ivyo ŵawoli ŵangasambirako. Nangauli Yesu wali kuchita vinthu vikuru, kweni wakuwona kuti para wakujilambika kwa Yehova ndikuti ngwapasi yayi. (1 Kor. 15:28; Fil. 2:5, 6) Mwakuyana waka, mwanakazi uyo wakulondezga Yesu wajiwonenge kuti ngwapasi yayi chifukwa chakuti waka wakujilambika kwa mfumu wake. Wamovwirenge mfumu wake chifukwa chakuti wakumutemwa, kweni chifukwa chikuru icho wachitirenge nthena, ntchakuti wakutemwa na kuchindika chomene Yehova.

16. Kuyana na 1 Samuyeli 25:3, 23-28, kasi Abigelu wakasangana na suzgo wuli? (Wonani chithuzi cha pa chikopi.)

¹⁶ Abigelu wakaŵa na mwanalume zina lake Nabala. Mwanalume uyu, wakaŵa wakujighanaghanira yekha, wakujitemwa kweniso wambura kuwonga. Nangauli vikaŵa nthena, kweni Abigelu wakasangirapo mwaŵi yayi kuyileka nthengwa iyi. Wakhumbenge mphanyi wakakhalapo waka chete apo Davide na ŵanalume ŵake ŵakakhumbanga kukoma mfumu wake. Kweni ndivyo wakachita yayi. M’malo mwake, wakachita ivyo wangafiska kuti wavikilire Nabala kweniso ŵanthu ŵanandi awo ŵakakhalanga nawo. Ghanaghanirani waka chikanga icho wakeneranga kuŵa nacho kuti wasendelere pafupi na ŵasilikari 400 awo ŵakaŵa na vilwero na kudumbiskana na Davide mwantchindi. Ndipo wakaŵa wakunozgeka kuti mulandu wa mfumu wake wize pa iyo. (Ŵazgani 1 Samuyeli 25:3, 23-28.) Davide wakamanya kuti Yehova ndiyo wagwiliskira ntchito mwanakazi wachikanga uyu kumupa ulongozgi uwo ukamovwira kuti waleke kuthiska ndopa.

17. Kasi ŵafumu ŵangasambirako vichi ku nkhani ya Davide na Abigelu?

 ¹⁷ Ivyo ŵafumu ŵangasambirako. Abigelu wakaŵa mwanakazi wamahara. Davide wakapulikira mazgu ghake. Ndipo ivi vikawovwira kuti waleke kukoma ŵanthu ŵambura mulandu. Mwakuyana waka, mfumu wavinjeru wakughanaghanirapo mwakupwelelera pa maghanoghano agho muwoli wake wayowoya pambere wandasankhe vinthu pa nkhani yakuzirwa chomene. Chifukwa panji ivyo mwanakazi wayowoya vingamovwira kuti wasankhe makora vinthu.

18. Kasi ŵawoli ŵangasambirako vichi kwa Abigelu?

¹⁸ Ivyo ŵawoli ŵangasambirako. Muwoli uyo wakutemwa na kuchindika Yehova, wangawovwira chomene mbumba yake nanga mfumu wake wangaŵa kuti wakuteŵetera Yehova yayi panji kwendera fundo zake. Iyo walimbanenge nakusanga nthowa yakumazgira nthengwa yayi. M’malo mwake, wayezgeyezgenge kovwira mfumu wake kuti wasambire vya Yehova, mwakuŵa wa ntchindi kweniso kujilambika kwa iyo. (1 Pet. 3:1, 2) Nanga mfumu wake wangaŵa kuti wandasankhe kuteŵetera Yehova, kweni Yehova wakondwenge kuwona kuti iyo wakujilambika kwa mfumu wake.

19. Kasi mphawuli apo muwoli wakwenera yayi kupulikira mfumu wake?

¹⁹ Ndipouli, muwoli Wachikhristu uyo ngwakujilambika, wazomerezgenge yayi usange mfumu wake uyo ngwambura kugomezga wakumuphalira kuti wachite vinthu ivyo vingapangiska kuti waswe fundo za mu Baibolo. Tiyelezgere kuti mfumu wake wakumuphalira kuti watete, wibe, panji kuchita chinthu chinyake icho Yehova wakutinkha. Ŵakhristu wose, kusazgapo ŵadumbu ŵakutengwa chakwamba ŵakwenera kupulikira dankha Yehova. Ntheura usange mudumbu waphalirika kuti waswe fundo za mu Baibolo wakwenera kukana na kulongosora chifukwa icho wangachitira yayi vinthu ivyo.​—Mil. 5:29.

20. Kasi tikumanya wuli kuti Mariya wakaŵa paubwezi wakukhora na Yehova?

²⁰ Mariya wakaŵa paubwezi wakukhora na Yehova. Vikulongora kuti wakaghamanyanga makora Malemba. Apo wakadumbiskananga na Elizabeti mama wa Yohane Mubatizi, Mariya wakakora fundo za mu Malemba Ghachihebere kujumpha ka 20. (Luka 1:46-55) Ghanaghanirani fundo iyi: Nangauli Mariya wakalayizgana nthengwa na Yosefe, kweni mungelo wa Yehova wakadankha kuwonekera kwa Yosefe yayi.  Chakwamba mungelo wakayowoyeskana na Mariya na kumuphalira kuti wababenge Mwana wa Chiuta. (Luka 1:26-33) Yehova wakamumanyanga makora Mariya ndipo wakagomezga kuti wamutemwenge na kumupwelelera makora Mwana wake. Ndipo tikukayika yayi kuti Mariya wakalutilira kuŵa paubwezi wakukhora na Yehova pamanyuma pakuti Yesu wafwa na kuwuskira kuchanya.​—Mil. 1:14.

21. Kasi ŵafumu ŵangasambirako vichi ku ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Mariya?

²¹ Ivyo ŵafumu ŵangasambirako. Mfumu wamahara wakukondwa para muwoli wake wakughamanya makora Malemba. Wakufipa mtima yayi na muwoli wake, nakwamba kughanaghana kuti wamupokenge umutu wa mbumba. Wakumanya kuti para muwoli wake wakulimanya makora Baibolo na fundo zake, wawovwirenge chomene mu mbumba. Nakuti nanga mwanakazi wangaŵa kuti ngwakusambira chomene kujumpha mwanalume, ni udindo wa mwanalume kulongozga pakusopa kwa mbumba na milimo yinyake yauzimu.​—Efe. 6:4.

22. Kasi ŵawoli ŵangasambirako vichi kwa Mariya?

²² Ivyo ŵawoli ŵangasambirako. Muwoli wakwenera kujilambika kwa mfumu wake, kweni ni udindo wake kulutilira kuŵa na chipulikano chakukhora. (Gal. 6:5) Ntheura wakwenera kupatura nyengo kuti wasambirenge payekha na kughanaghanirapo. Ivi vimovwirenge kuti watemwenge na kuchindika chomene Yehova kweniso kukondwa para wakujilambika kwa mfumu wake.

23. Kasi ŵawoli awo mbakujilambika ŵakupindura wuli chifukwa chakuchita nthena, ndipo ŵakovwira wuli mbumba zawo na mpingo?

²³ Ŵawoli awo ŵakujilambika ku ŵafumu ŵawo chifukwa chakuti ŵakutemwa Yehova, ŵaŵenge ŵakukondwa chomene kweniso ŵakukhorwa kuluska awo ŵakukana ndondomeko ya Yehova iyi. Kweniso ŵakulongora chiyelezgero chiwemi ku ŵanyamata na ŵasungwana wuwo. Ndipo ŵakovwira kuti mu mbumba kweniso mu mpingo muŵe chitemwa na mtende. (Tito 2:3-5) Mazuŵa ghano, pa ŵateŵeti wose ŵakugomezgeka ŵa Yehova, ŵanandi mbanakazi. (Sal. 68:11) Tose, kwali ndise mwanalume panji mwanakazi, tingawovwirapo chomene kuti mpingo ulutilire kuŵa wakukondwa. Mu nkhani yakulondezgapo tizamusambira umo tingachitira nthena.