1. Kasi lemba la Mupharazgi 3:1, 7, likutisambizga vichi?

TAŴANYAKE tikutemwa kuyowoya. Apo ŵanyake ŵakutemwa yayi kuyowoyayowoya. Nga umo lemba ilo pajintha mutu wa nkhani iyi likulongolera, pali nyengo ya kuyowoya na ya kukhala chete. (Ŵazgani Mupharazgi 3:1, 7.) Ndipouli, nyengo zinyake tingatemwa kuti ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanyake ŵaleke kukhala waka chete. Panji tingatemwa kuti ŵanyake ŵachepeskeko kuyowoya.

2. Kasi ni njani uyo wangatovwira kumanya apo tikwenera kuyowoya kweniso umo tikwenera kuyowoyera?

² Kuyowoya ntchawanangwa chakufuma kwa Yehova. (Eks. 4:10, 11; Chivu. 4:11) Kwizira mu Mazgu ghake, Yehova wakutovwira umo tingagwiliskira ntchito makora chawanangwa ichi. Mu nkhani iyi, tiwonenge viyelezgero vya mu Baibolo ivyo vingatovwira kumanya apo tikwenera kuyowoya na apo tikwenera kukhala chete. Tiwonengeso umo Yehova wakujipulikira na ivyo tikuyowoya ku ŵanyithu. Chakwamba, tiyeni tidumbiskane apo tikwenera kuyowoya.

3. Kuyana na Ŵaroma 10:14, mphawuli apo tikwenera kuyowoya?

³ Nyengo zose tikwenera kuŵa ŵakunozgeka kuyowoya vya Yehova na Ufumu wake. (Mat. 24:14; ŵazgani Ŵaroma 10:14.) Para tikuchita nthena, tikuyezga Yesu. Nakuti chifukwa chinyake chikuru icho Yesu wakizira pa charu chapasi, nkhuphalira ŵanji unenesko wakuyowoya za Adada ŵake. (Yoh. 18:37) Kweni tikwenera kukumbukaso kuti kayowoyero kithu nkhakuzirwa chomene. Ntheura para tikuyowoya na ŵanji vya Yehova, tikwenera kuyowoya “mwakuzika na ntchindi zikuru,” kweniso tikwenera kughanaghanira awo tikuŵapharazgira. (1 Pet. 3:15) Para tichitenge  nthena viwovwirenge kuti tidumbiskane nawo na kuŵasambizga, ndipo nyengo zinyake ivyo tingaŵapharazgira vingaŵafika pamtima.

4. Kuyana na Zintharika 9:9, kasi ivyo tikuyowoya vingawovwira wuli ŵanji?

⁴ Ŵalara ŵakwenera kuyowoya para ŵawona waka kuti mubali panji mudumbu wakukhumbikwira ulongozgi. Ndipouli, ŵakwenera kusankha nyengo yakuyowoyera mwakuti ŵaleke kumukhozga soni uyo ŵakumupa ulongozgi. Nyengo zinyake ŵangakhumbikwira kulindilira dankha m’paka ŵanthu ŵanyake wose ŵalute. Nyengo zose ŵalara ŵakuyezgayezga kuyowoya munthowa yiwemi. Ndipouli, ŵakuleka yayi kuphalira ŵanji fundo za mu Baibolo izo zingaŵawovwira kuti ŵachitenge vinthu mwavinjeru. (Ŵazgani Zintharika 9:9.) Chifukwa wuli ntchakuzirwa chomene kuŵa na chikanga kuyowoya apo ntchakwenelera? Ghanaghanirani viyelezgero viŵiri ivi ivyo nkhani zake zikupambana: Mu chiyelezgero chinyake dada wakakhumbanga kulanga ŵana ŵake, ndipo mu chiyelezgero chinyake mwanakazi wakwenera kuphalira uyo wakeneranga kuzakaŵa themba kuti wandasankhe makora vinthu vinyake.

5. Mphanyengo wuli apo Wasembe Mukuru Eli wakatondeka kuyowoya nangauli wakakhumbikwanga kuti wayowoye?

⁵ Wasembe Mukuru Eli wakaŵa na ŵana ŵaŵiri awo wakaŵatemwanga chomene. Kweni ŵana aŵa ŵakamuchindikanga yayi Yehova. Ŵakaŵa na mulimo wakuzirwa chomene, wakuteŵetera pa chihema pakuŵa ŵasembe. Kweni ŵakachitanga uheni na mazaza ghawo, ŵakayuyuranga sembe izo zikapelekekanga kwa Yehova, ndipo ŵakachitanga uzaghali pa tempile. (1 Sam. 2:12-17, 22) Kuyana na Dango la Mozesi, ŵana ŵa Eli ŵakeneranga kukomeka, kweni Eli wakaŵachenya waka mwapatalipatali, ndipo wakaŵazomerezga kulutilira kuteŵetera pa chihema. (Doto. 21:18-21) Kasi Yehova wakawona wuli umo Eli wakachitira na nkhani iyi? Yehova wakati kwa Eli: “Chifukwa wuli ukulutilira kuchindika ŵana ŵako kuluska ine?” Pamanyuma Yehova wakaŵakoma ŵana ŵaŵiri aŵa.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Kasi tikusambirako vichi kwa Eli?

⁶ Ivyo wakachita Eli vikutisambizga sambiro lakuzirwa chomene. Para tamanya kuti mubwezi panji mubali withu waswa dango la Chiuta tikwenera kuyowoya nayo, na kumukumbuska fundo za Yehova. Kufuma apo, tikwenera kuwoneseska kuti wapokera wovwiri ku ŵalara. (Yak. 5:14) Tingaŵanga nga ni Eli yayi, kuchindika mubwezi panji mubali withu kuluska kuchindika Yehova. Pakukhumbikwa chikanga kuphalira munthu uyo wabuda kuti wakukhumbikwira kovwirika, kweni ntchakuzirwa chomene kuchita nthena.  Wonani mphambano pakati pa Eli na mwanakazi munyake Muisrayeli, Abigelu.

7. Chifukwa wuli Abigelu wakayowoya na Davide?

⁷ Abigelu wakaŵa muwoli wa munthu munyake musambazi chomene zina lake Nabala. Apo Davide na ŵanalume ŵake ŵakachimbiranga Themba Sauli, ŵakakhala kwakanyengo na ŵaliska ŵa Nabala, ndipo ŵakavikilira viŵeto vya Nabala. Kasi Nabala wakawonga pakuti ŵakamovwira? Yayi. Davide wati wamupempha kuti iyo na ŵanalume ŵake waŵapeko chakurya na maji, Nabala wakakwiya na kuŵanena. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Ivi vikapangiska Davide kughanaghana vya kukoma mwanalume waliyose wa mu nyumba ya Nabala. (1 Sam. 25:13, 22) Kasi pakeneranga kuchitika vichi kuti ivi vileke kuchitika? Abigelu wakawona kuti iyi yikaŵa nyengo yakuti wayowoye. Ntheura mwachikanga, wakaluta kukakumana na ŵanalume 400 ŵara awo ŵakaŵa na vilwero, awo panyengo iyi ŵakaŵa kuti ŵaziya kweniso mbakukwiya, ndipo wakayowoya na Davide.

8. Kasi tikusambirako vichi kwa Abigelu?

⁸ Apo Abigelu wakakumana na Davide, wakayowoya mwachikanga, mwantchindi kweniso mwakuŵeyelera. Nangauli ni Abigelu yayi uyo wakapangiska suzgo ili, kweni wakaphepiska kwa Davide. Wakayowoya kuti wakamanyanga kuti Davide wakaŵa munthu muwemi ndipo wachitenge icho ntchakunyoloka. Kweniso Abigelu wakagomezga mwa Yehova. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Nga ni Abigelu, tikwenera kuŵa na chikanga kuti tiyowoye para tawona munyithu wakuchita vinthu ivyo vingamupangiska kuti wachite kwananga kukuru. (Sal. 141:5) Tikwenera kuyowoya mwantchindi. Para munyithu tamupa ulongozgi mwachitemwa, tikulongora kuti tili mubwezi wanadi.—Zinth. 27:17.

9-10. Kasi ŵalara ŵakwenera kukumbuka vichi para ŵakupeleka ulongozgi?

⁹ Ŵalara ndiwo chomene ŵakwenera kuŵa na chikanga kuyowoya na awo ŵamba kwenda mwambura  kwenelera mu mpingo. (Gal. 6:1) Ŵalara nawo ŵakukumbuka kuti mbambura kufikapo ndipo nyengo zinyake nawo ŵangakhumbikwira ulongozgi. Nangauli vili nthena, kweni ivi vikuŵatondeska yayi kuleka kuchenya awo ŵakukhumbikwira ntchenyo. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Para ŵakupeleka ulongozgi, ŵakuyezgayezga kuyowoya mwaluso na mwakuzikira. Chifukwa chakuti ŵakuŵatemwa ŵabali na ŵadumbu lekani ŵakuŵawovwira. (Zinth. 13:24) Kweni chakuzirwa chomene kwa iwo nkhuchindika Yehova mwakukhozgera malango ghake na kuvikilira mpingo.—Mil. 20:28.

¹⁰ Kufika apa, tadumbiskana apo ntchakwenelera kuyowoya. Ndipouli, pali nyengo iyo tingakhumbikwira kukhala chete. Kasi tingasangana na masuzgo wuli panyengo zanthena izi?

11. Kasi Yakobe wakayowoya chiyelezgero wuli, ndipo chikukolerana wuli pa nkhani ya kayowoyero kithu?

¹¹ Nyengo zinyake chingaŵa chakusuzga chomene kujikora mukayowoyero kithu. Yakobe uyo nayo wakalembako Baibolo wakayowoya chiyelezgero kuti walongosore suzgo ili. Wakati: “Usange munyake wakuleka kukhuŵara mu mazgu, uyu ni munthu wakufikapo, wakumanya kukora thupi lake lose. Usange tikuŵika vyakukolera mu milomo ya mahachi kuti ghatipulikirenge, tikulongozgaso na mathupi ghawo ghose.” (Yak. 3:2, 3) Hachi ŵakuliŵika vyakukolera ku mutu na ku mulomo. Para uyo wakwerapo wakuguza vyakukolera ivi, wangalongozga hachi lake kuti lambe kwenda panji limilire. Para uyo wakwerapo wakutondeka kukora makora vyakukolera ivi, hachi lingachimbira chomene, ndipo para vyaŵa nthena lingapwetekeka kweniso uyo wakwerapo nayo wangapwetekeka. Mwakuyana waka, para tikutondeka kujikora mukayowoyero kithu, tingapangiska masuzgo ghanandi. Tiyeni tiwone apo tingakhumbikwira kukora lulimi lwithu.

12. Mphawuli apo tikwenera yayi kuyowoya?

¹² Kasi mukuchita wuli para mubali panji  mudumbu wali na nkhani yinyake yachisisi? Mwachiyelezgero, para mwakumana na mubali uyo wakukhala mu charu icho mulimo withu ngwakukanizgika, kasi mukutemwa kumufumba kuti wamuphalirani umo mulimo withu ukwendera mu charu icho? Tikugomezga kuti pakufumba, mukuŵa na chilato chiwemi. Mukuŵatemwa ŵabali ŵinu ndipo mukukhumba chomene kumanya ivyo vikuŵachitikira. Kweniso mukukhumba kuti para mukuŵalombera muzunurenge masuzgo ghawo. Ndipouli, panyengo iyi tikwenera kukora kayowoyero kithu. Para tikuchichizga munyake kuti watiphalire vinthu vyachisisi, tikulongora kuti tikumutemwa yayi, kweniso tikulongora kuti tikuŵatemwa yayi ŵabali na ŵadumbu awo ŵakugomezga kuti Mkhristu munyawo wayowoyenge yayi vya mulimo wawo. Nakuti palije waliyose wa ise uyo wangatemwa kuti wasazgireko masuzgo gha ŵabali na ŵadumbu ŵithu awo ŵali mu vyaru ivyo mulimo withu ngwakukanizgika. Mwakuyana waka, palije mubali panji mudumbu uyo wakukhala mu vyaru ivi uyo wangatemwa kuvumbura umo Ŵakaboni ŵakuchitira milimo yawo Yachikhristu.

13. Kuyana na Zintharika 11:13, kasi ŵalara ŵakwenera kuchita wuli, ndipo chifukwa wuli?

¹³ Ŵalara, ndiwo chomene ŵakwenera kulondezga ulongozgi wa mu Baibolo uwo uli pa Zintharika 11:13. (Ŵazgani.) Ichi chingaŵa chakusuzga, chomene para mulara ngwakutora. Ŵakutorana, kanandi ubwezi wawo ukulutilira kuŵa wakukhora para ŵakuyowoyeskana na kuphalirana nkhani zachisisi. Ŵangaphalirana maghanoghano ghawo, umo ŵakujipulikira, na ivyo ŵakwenjerwa navyo. Kweni mulara wakumanya kuti wakwenera yayi kuphalira muwoli wake nkhani zachisisi zakukhwaskana na ŵabali na ŵadumbu mu mpingo. Para wangachita nthena, ŵabali na ŵadumbu ŵangamugomezgaso yayi ndipo wangananga zina lake liwemi. Awo ŵali na maudindo mu mpingo ŵakwenera yayi kuŵa na “lulimi lwa paŵiri” panji ŵatesi. (1 Tim. 3:8; mazgu ghamusi) Ichi chikung’anamura kuti ŵakwenera kupusika ŵanyawo yayi panji kutemwa kusesa. Para mulara wakumutemwa nadi muwoli wake, wamuphalirenge yayi nkhani zachisisi za mpingo.

14. Kasi muwoli wangawovwira wuli mfumu wake uyo ni mulara mu mpingo kuti walutilire kuŵa na lumbiri luwemi?

¹⁴ Muwoli wangawovwira mfumu wake kulutilira kuŵa na lumbiri luwemi para wakuleka kuchichizga mfumu wake kuti wamuphalire nkhani zachisisi. Para muwoli wakulondezga ulongozgi uwu, wakovwira mfumu wake, kweniso wakulongora kuti wakuŵachindika ŵabali na ŵadumbu awo ŵaphalira mfumu wake nkhani zawo zachisisi. Ndipo chakuzirwa chomene ntchakuti wakukondweska Yehova chifukwa wakukhuŵilizga mtende na umoza mu mpingo.—Rom. 14:19.

15. Kasi Yehova wakajipulika wuli na ivyo ŵakayowoya ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu, ndipo chifukwa wuli?

¹⁵ Tingasambira vinandi mu Buku la Yobu kumanya apo tingayowoya kweniso umo tingayowoyera. Yobu wati wasangana na masuzgo ghanandi, ŵanalume ŵanayi ŵakiza kuti ŵamupembuzge na kumupa ulongozgi. Ŵanalume aŵa ŵakakhala nyengo yitali kwambura kuyowoyapo. Ŵatatu mwa ŵanalume aŵa, wakaŵa Elifazi, Bilidadi, na Zofara. Kweni para tikuwona ivyo ŵakayowoya ŵanalume ŵatatu aŵa, vikulongora kuti apo ŵakakhalanga waka chete ŵakaghanaghaniranga umo ŵangawovwilira Yobu yayi. M’malo mwake, ŵakaghanaghaniranga umo ŵangamuphalilira Yobu kuti wachita chinthu chinyake chiheni. Vinyake ivyo ŵakayowoya vikaŵa vyaunenesko, kweni vinandi ivyo ŵakayowoya vya Yobu na Yehova vikaŵa vyautesi. Ŵakamweruzga Yobu kuti wakaŵa munthu muheni. (Yobu 32:1-3) Kasi Yehova wakajipulika wuli na ivyo ŵakayowoya? Ukali wake ukagolera pa ŵanalume ŵatatu aŵa. Yehova wakati mbawakawaka ndipo wakapempha Yobu kuti waŵalombere.—Yobu 42:7-9.

16. Kasi tikusambirapo vichi pa ivyo wakachita Elifazi, Bilidadi, na Zofara?

 ¹⁶ Tikusambirapo vinandi pa ivyo wakachita Elifazi, Bilidadi, na Zofara. Chakwamba, tikwenera yayi kweruzga ŵabali ŵithu. (Mat. 7:1-5) M’malo mwake, tikwenera kuŵategherezga makora pambere tindayowoye. Para tachita nthena ndipo tingamanya suzgo lawo. (1 Pet. 3:8) Chachiŵiri, para tikuyowoya tikwenera kuwoneseska kuti tikuyowoya mwalusungu kweniso kuti ivyo tikuyowoya ni vyaunenesko. (Efe. 4:25) Ndipo chachitatu, ivyo tikuyowoya ku ŵanyithu, Yehova vikumukhwaska.

17. Kasi tikusambirako vichi kwa Elihu?

¹⁷ Elihu, mubali wa Abrahamu wakaŵa wachinayi kuzakawona Yobu. Wakategherezganga apo Yobu na ŵanalume ŵatatu ŵara ŵakayowoyanga. Vikulongora kuti wakategherezga chomene ivyo wose ŵakayowoya. Tikuyowoya nthena chifukwa chakuti wakapeleka ulongozgi uwemi uwo ukawovwira Yobu kusintha kaghanaghaniro kake. (Yobu 33:1, 6, 17) Chakuzirwa chomene kwa Elihu chikaŵa chakuti wajikwezge yayi panji kukwezga munthu munyake, kweni Yehova. (Yobu 32:21, 22; 37:23, 24) Kwa Elihu tikusambirako kuti pali nyengo ya kuyowoya na ya kutegherezga. (Yak. 1:19) Kweniso tikusambirako kuti para tikupeleka ulongozgi, chakuzirwa chomene nkhuchindika Yehova, tekha yayi.

18. Kasi tingalongora wuli kuti tikuwonga chawanangwa cha kuyowoya?

¹⁸ Tingalongora kuti tikuzirwiska chawanangwa cha kuyowoya para tikulondezga ulongozgi wa mu Baibolo wakukhwaskana na apo tikwenera kuyowoya kweniso umo tingayowoyera. Themba lavinjeru Solomoni likalemba kuti: “Lizgu lakuyowoyeka pa nyengo yakwenelera lili nga ni maapulo ghagolide mu mbale zasiliva.” (Zinth. 25:11) Para tikuŵategherezga chomene ŵanyithu na kughanaghanirapo dankha pambere tindayowoye, mazgu ghithu ghaŵenge nga ni maapulo gha golide, icho chikung’anamura kuti ghaŵenge ghawemi kweniso ghakuzirwa. Para tachita nthena, kwali tikutemwa kuyowoyayowoya panji yayi, mazgu ghithu ghakhozgenge ŵanyithu, ndipo Yehova wakondwenge nase. (Zinth. 23:15; Efe. 4:29) Iyi ni nthowa yiwemi chomene yakulongolera kuti tikuwonga chawanangwa cha kuyowoya chakufuma kwa Chiuta ichi.