1. Chifukwa wuli Yehova ni Muwuvi mukuru?

MU VYAKA vya m’ma 1700, ku China kukapangika chimphani chakutowa chomene. Mu Novembala 2010, chimphani ichi ŵakachiŵika pa msika mu msumba wa London, ku England, ndipo ŵakachiguliskanga pa mtengo wa madola pafupifupi 70 miliyoni. Ichi chikulongora kuti muwuvi wangapanga chinthu chakutowa kweniso chakudura chomene kufuma ku dongo ilo tikulisanga mwambura kusuzga. Ndipouli, palije muwuvi wakuyana na Yehova. Apo Yehova wakamalizganga kulenga vinthu pa zuŵa la 6, wakawumba “munthu kufuma ku dongo lapasi.” Munthu uyu wakaŵa murunji kweniso wakaŵa na nkharo yakuyana na Mlengi wake. (Gen. 2:7) Adamu wakachemekanga “mwana wa Chiuta.”—Luka 3:38.

2, 3. Kasi tingaŵayezga wuli Ŵaisrayeli awo ŵakapera?

² Adamu wakataya mwaŵi wakuŵa mwana wa Chiuta chifukwa chakugaluka. Ndipouli, “bingu likuru” la ŵana ŵa Adamu lasankha kuti Yehova ndiyo waŵe muwusi wawo. (Heb. 12:1) Ŵana aŵa mbakujiyuyura kwa Mlengi wawo, ndipo ŵakana kuŵa ŵana ŵa Satana. Iwo ŵalongora kuti ŵakukhumba Yehova kuŵa Dada na Muwuvi wawo. (Yoh. 8:44) Kweniso mbakugomezgeka chomene kwa Chiuta. Fundo iyi yikutikumbuska  ivyo Ŵaisrayeli awo ŵakapera ŵakayowoya kulongora kuti ŵakajiyuyura na kujilambika kwa Yehova. Iwo ŵakati: “A Yehova, ndimwe Dada withu. Tili dongo ise, ndipo imwe ndimwe Muwuvi withu. Tose tili mulimo wa woko linu.”—Yes. 64:8.

³ Mazuŵa ghano, awo ŵakusopa Yehova mu mzimu na unenesko, nawo ŵakuŵikapo mtima kuti ŵaŵe ŵakujiyuyura kweniso ŵakujilambika kwa iyo. Ŵakuwona kuti ni mwaŵi ukuru chomene kuti Yehova ni Dada na Muwuvi wawo. Kasi imwe pamwekha mukuwona kuti ndimwe dongo lakufewa panji litechi mu mawoko gha Chiuta ndipo mukukhumba kuti wamuwumbani umo iyo wakukhumbira? Kasi mukuwona ŵabali na ŵadumbu mu mpingo kuti nawo ŵachali kuwumbika na Chiuta? Mu nkhani iyi tidumbiskanenge umo Yehova wakusankhira ŵanthu awo wakukhumba kuŵawumba, chifukwa icho wakuŵawumbira, ndiposo umo wakuŵawumbira.

4. Kasi Yehova wakusankha wuli ŵanthu ŵakuti waŵaguzire kwa iyo? Yowoyani chiyelezgero.

⁴ Yehova wakulaŵiska umo munthu wakuwonekera kuwaro yayi. Kweni wakusanda na kuwona mu mtima. (Ŵazgani 1 Samuyeli 16:7b.) Fundo iyi yikawoneka makora pa nyengo iyo Yehova wakapangiranga mpingo wa Chikhristu. Ŵanthu ŵanandi awo Yehova wakaŵaguzira mu mpingo wake, ŵakawonekanga ŵambura kwenelera ku ŵanthu. (Yoh. 6:44) Mwachiyelezgero, Yehova wakasankha Mufarisi zina lake Saulosi. Pakwamba Saulosi wakaŵa “wakuyuyura Chiuta na wakutambuzga ŵanthu ŵake kweniso munthu wamsinjiro.” (1 Tim. 1:13) Yehova, uyo “wakusanda mitima” ya ŵanthu, wakawonanga Saulosi kuŵa wambura kwenelera yayi. (Zinth. 17:3) M’malo mwake wakamuwonanga kuŵa dongo ilo lingawumbika kuŵa chiŵiya chakuzirwa chomene. Nadi, Saulosi wakaŵa ‘chiŵiya chakusoleka’ icho Yehova wakagwiliskira ntchito pakupharazga “ku mitundu kweniso ku mathemba na ŵana ŵa Israyeli.” (Mil. 9:15) Ŵanthu ŵanyake awo Chiuta wakaŵawona kuŵa viŵiya vyakuzirwa, pakwamba ŵakaŵa ŵaloŵevu, ŵazaghali, na ŵankhungu. (Rom. 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Kweni ŵakati ŵasambira Mazgu gha Chiuta, ŵakaŵa na chipulikano chakukhora, ndipo ŵakazomera kuti Yehova waŵawumbe.

5, 6. Para tikugomezga kuti Yehova ni Muwuvi withu, kasi tiwonenge wuli (a) ŵanthu awo tikuŵapharazgira? (b) ŵabali na ŵadumbu?

⁵ Kasi fundo yakuti Yehova wakuwona mu mtima yikutovwira wuli? Para tikugomezga fundo iyi, tigegenge kweruzga ŵanyithu, kwali ni mu mpingo panji awo tikuŵapharazgira. Tiyeni tiwone ivyo Michael wakachitanga. Iyo wakati: “Para Ŵakaboni ŵa Yehova ŵiza pa nyumba yane, nkhanjiranga waka mu nyumba na kujalako kumulyango. Kuyowoya unenesko, nkhaŵa wamsinjiro chomene! Pamanyuma, nkhasangana na banja linyake ilo likaŵa na nkharo yiwemi ndipo nkhalichindikanga chomene. Kweni zuŵa linyake nkhazizikika chomene kumanya kuti banja lira likaŵa la Ŵakaboni ŵa Yehova. Ntheura nkharo yawo yiwemi yikanipangiska kuti nijisande na kuwona icho chikanipangiskanga kuti nitinkhenge Ŵakaboni ŵa Yehova. Pakati pajumpha nyengo yichoko waka, nkhasanga kuti nkhaŵatinkhanga chifukwa chakuleka kuŵamanya makora kweniso chifukwa cha viheni ivyo ŵanthu ŵakaŵayowoyeranga.” Paumaliro, Michael wakazomera kusambira Baibolo. Wakazgoka Kaboni wa Yehova na kwamba kuchita uteŵeti wanyengozose.

⁶ Usange tikuzomerezga kuti Yehova watiwumbe, tiwonenge mwakwenelera Ŵakhristu ŵanyithu. Kasi mukuwona ŵabali na ŵadumbu umo Yehova wakuŵawonera kuti ni viŵiya ivyo vichali kuwumbika? Yehova wakuwona mu mtima ndipo wakumanya umo munthu waliyose wangaŵira para wamuwumba. Lekani Yehova wakuwona ŵanthu mwakwenelera ndipo wakuŵika mahara pa ivyo ŵakutondeka yayi. (Sal. 130:3) Nase tikuyezga Yehova para tikuwona ŵateŵeti  ŵake mwakwenelera. Nakuti para tikovwira ŵabali na ŵadumbu kuti ŵakure mwauzimu, ndikuti tikovwiraso Muwuvi withu mukuru Yehova. (1 Tes. 5:14, 15) Pakuti ŵalara ni “vyawanangwa mu ŵanthu,” ndiwo ŵakwenera kuŵa pakwamba kovwira ŵabali na ŵadumbu mu mpingo.—Efe. 4:8, 11-13.

7. Chifukwa wuli tikwenera kuwona vinthu mwakwenelera para Yehova wakutilanga?

⁷ Panji muli kupulikapo munthu munyake wakuyowoya kuti: ‘Nkhamanyanga yayi chifukwa icho nyengo zinyake ŵapapi ŵane ŵakanilangiranga apo nkhaŵa mwana. Kweni nane nati naŵa na ŵana ŵane, nkhamanya kuzirwa kwa kuŵalanga.’ Apo tikulutilira kumanya vinandi, tiwonenge mwakwenelera para Yehova wakutilanga, ndipo timanyenge kuti wakutilanga chifukwa wakutitemwa. (Ŵazgani Ŵahebere 12:5, 6, 11.) Ntheura Yehova wakuzikira pakutiwumba chifukwa wakutitemwa nga ŵana ŵake. Iyo wakukhumba kuti tiŵe ŵavinjeru, ŵakukondwa, kweniso kuti timutemwenge. (Zinth. 23:15) Yehova wakukondwa yayi para tikusuzgika. Kweniso wakukondwa yayi para tikufwa nga mbana “ŵambura kupulikira” awo ŵali kuhara zakwananga za Adamu.—Efe. 2:2, 3.

8, 9. Kasi Yehova wakutisambizga wuli mazuŵa ghano, ndipo vizamuŵa wuli mu charu chiphya?

⁸ Pakuŵa ŵana ŵambura kupulikira, pakwamba tikaŵa na mikhaliro yiheni chomene iyo yikukwiyiska Chiuta ndipo ŵanyake ŵakaŵa na nkharo yauchinyama. Kweni sono tikuwonga chomene Yehova kuti wali kutiwumba na kutisintha kuti tiŵe nga ni mberere. (Yes. 11:6-8; Kol. 3:9, 10) Ntheura, Yehova watiŵika mu paradiso wauzimu umo wakutiwumbira, ndipo paradiso uyu wakura chomene mazuŵa ghano. Nangauli tikukhala mu charu chiheni ichi, kweni ndise ŵakuvikilirika. Kweniso, nangauli ŵanji ŵa ise tikakulira mu mbumba zambura chitemwa, pasono tikukondwa na chitemwa chanadi. (Yoh. 13:35) Tasambiraso umo tingalongolera chitemwa ku ŵanji. Chakuzirwa chomene ntchakuti tamanya Yehova ndipo tikuwona umo wakutitemwera.—Yak. 4:8.

⁹ Mu charu chiphya, tizamusangwa chomene na vitumbiko ivyo Yehova wazamutipa. Tizamukondwaso chomene na paradiso wakuthupi para Ufumu wa Chiuta wamba kuwusa. Pa nyengo iyo, Yehova wazamulutilira kutiwumba na kutisambizga m’paka tizakaŵe umo iyo wakukhumbira. (Yes. 11:9) Yehova wazamutizgora kuŵa ŵarunji. Para tazakaŵa ŵarunji, chizamuŵa chipusu kumupulikira na kuchita ivyo iyo wakukhumba. Ipo sono tiyeni tilutilire kujilambika kwa Yehova kuti iyo walutilire kutiwumba. Para tikuchita nthena, tilongorenge kuti tikuwonga chitemwa cha Yehova.—Zinth. 3:11, 12.

10. Kasi Yesu wakalongora wuli mikhaliro ya Awiske?

¹⁰ Yehova ni nkhwantha yakuwumba. Iyo wakulimanya makora dongo ndipo wakuliwumba mwakuyana na umo liliri. (Ŵazgani Salimo 103:10-14.) Yehova wakumanya umo waliyose waliri, ivyo tikutondeka kufiska na ivyo tingafiska, kweniso umo tikukulira mwauzimu. Mwana wake wakalongora makora umo Yehova wakuchitira na ŵanthu ŵambura kufikapo. Wonani waka umo Yesu wakachitira na maubudi gha ŵapositole ŵake. Nyengo yinyake ŵapositole ŵake ŵakagazgananga za uyo wakeneranga kuŵa mulara pakati pawo. Kasi imwe muŵengepo apo ŵapositole ŵakagazgananga, mphanyi mukaŵawona kuti mbakuzika kweniso ŵakupulikira? Yesu wakaŵakalipira chara nesi kuŵakwiyira. Iyo wakamanyanga kuti ŵapositole ŵake ŵangawumbika makora para wakuŵalongora lusungu, wakuŵapa ulongozgi mwakuzikira, kweniso para ŵakuwona kujiyuyura kwake. (Mrk. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Yesu wakati wawuka na kuluta kuchanya, wakatuma mzimu utuŵa uwo ukawovwira ŵapositole ŵake kuti ŵaŵikepo mtima pa ntchito yakupharazga m’malo mwakugazgana waka za udindo na kutchuka.—Mil. 5:42.

11. Kasi Davide wakalongora wuli kuti wakukhumba kuwumbika, ndipo tingamuyezga wuli?

 ¹¹ Mazuŵa ghano, Yehova wakutiwumba kwizira mu Mazgu ghake, mzimu utuŵa, na mu mpingo. Mazgu gha Chiuta ghakutiwumba para tikughaŵerenga, kughanaghanirapo, na kupempha Yehova kuti watovwire kugwiliskira ntchito ivyo tikusambira. Davide wakati: “Nkhumukumbukani para nili pa bedi lane. Nkhughanaghanira vya imwe mu maulinda gha usiku.” (Sal. 63:6) Iyo wakalembaso kuti: “Nilumbenge Yehova uyo wakunipa fundo. Nanga mpha usiku, maghanoghano ghane ghamukati ghakunilongozga.” (Sal. 16:7) Davide wakalongora nadi kuti wakukhumba kuwumbika na ulongozgi wa Chiuta, nanga ni para wapika ulongozgi wankhongono. (2 Sam. 12:1-13) Apa Davide wakalongora chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani yakujiyuyura na kujilambika, ndipo tose tikwenera kusambirako kwa iyo. Kasi namwe mukughanaghanirapo ivyo mukusambira mu Mazgu gha Chiuta na kuzomera kuwumbika na ulongozgi wake? Kasi mukuwona kuti pali vinyake ivyo mungachita kuti mulutilire kuwumbika na Mazgu gha Chiuta?—Sal. 1:2, 3.

12, 13. Kasi Yehova wakutiwumba wuli na mzimu utuŵa kweniso mpingo wake?

¹² Mzimu utuŵa ukutiwumba munthowa zinandi. Mwachiyelezgero, ukutovwira kuti tiŵe na mikhaliro nga ya Khristu, iyo ntchigaŵa cha vipambi vya mzimu wa Chiuta. (Gal. 5:22, 23) Chimoza mwa vipambi vya mzimu ntchitemwa. Ise tikutemwa Chiuta ndipo tikukhumba kumupulikira kweniso kuwumbika na iyo chifukwa tikumanya kuti malango ghake ngazito chara. Mzimu utuŵa ukutovwiraso kuti tiŵe na nkhongono zakukanira kuwumbika na mzimu wa charu cha Satana. (Efe. 2:2) Apo mpositole Paulosi wakaŵa munyamata, wakatolera nkharo yakujitemwa ku ŵalongozgi ŵa Chiyuda. Kweni pamasinda wakalemba kuti: “Mu vinthu vyose, nkhusanga nkhongono mwa uyo wakunipa nkhongono.” (Fil. 4:13) Nga ni Paulosi, nase tikwenera kulutilira kupempha mzimu utuŵa kuti utovwire. Yehova wakuzerezga yayi maŵeyelero gha ŵanthu ŵakuzika.—Sal.  10:17.

¹³ Yehova wakugwiliskiraso ntchito mpingo wake na ŵalara kuti watiwumbe waliyose payekha.  Mwachiyelezgero, usange ŵalara ŵamanya kuti talwara mwauzimu, ŵakutovwira. Kweni ŵakugwiliskira ntchito vinjeru vyawo yayi. (Gal. 6:1) M’malo mwake, ŵakuthemba Yehova na kumupempha kuti waŵape vinjeru na umanyi. Iwo ŵakufufuza mu Mazgu gha Chiuta na mabuku agho gulu likutipa kuti ŵamanye umo ŵangatovwilira makora. Ntheura ŵakutipa ulongozgi uwo ukukolerana na masuzgo ghithu. Usange ŵiza kwa imwe kuti ŵamovwirani, nga mpha nkhani yakavwaliro, kasi muzomerenge ulongozgi uwo ŵangamupani na kuwona kuti Chiuta wakumutemwani? Para mukuzomera ulongozgi wa ŵalara, mukulongora kuti ndimwe dongo liwemi ndiposo lambura kusuzga kuwumbika mu woko la Chiuta. Para mukuchita nthena, musangenge chandulo.

14. Kasi Yehova wakulongora wuli kuti wakuchindika wanangwa withu wakusankha?

¹⁴ Para tamanya umo Yehova wakutiwumbira, ubwezi withu na Ŵakhristu ŵanyithu ulutilirenge kukhora, kweniso tiwonenge mwakwenelera ŵanthu awo tikuŵapharazgira na kuŵasambizga Baibolo. Muwuvi wakujima waka dongo na kwamba kuwumba yayi. Chakwamba wakunozga dankha dongo mwakuwuskako malibwe, viswaswa na vinthu vinyake vyambura kukhumbikwa. Ndimo Yehova nayo wakuchitira para wakutiwumba mwauzimu. Wakutovwira dankha kuti watiwumbe makora. Iyo wakutichichizga yayi kuti tisinthe nkharo yithu. Kweni wakutiphalira waka fundo zake zaurunji kuti para tikukhumba, zitovwire kutozga na kusintha umoyo withu.

15, 16. Yowoyani chiyelezgero icho chikulongora kuti awo tikuŵasambizga Baibolo ŵakukhumba kuwumbika na Yehova.

¹⁵ Ghanaghanirani ivyo wakachita mudumbu munyake wa ku Australia zina lake Tessie. Mudumbu uyo wakamusambizganga Baibolo wakati: “Tessie wakapulikiskanga luŵiro fundo za mu Baibolo. Ndipouli, wakachitangapo kanthu yayi pa ivyo wakasambiranga, kweniso wakalutanga yayi ku maungano. Ntheura nkhati nalomba kwa Yehova na kughanaghanirapo chomene, nkhawona kuti nileke waka kumusambizga. Kweni ivyo vikachitika vikanizizika chomene. Pa zuŵa ilo nkhaghanaghananga kuti ndaumaliro kusambira nayo, Tessie wakavumbura icho chikamutimbanizganga kuti waleke kusintha. Wakaniphalira kuti wakajiwonanga kuti ni mupusikizgi chifukwa nangauli wakasambiranga Baibolo kweni wakatchovangaso njuga. Ndipouli, pasono wali kuleka kutchova njuga.”

¹⁶ Pakati pajumpha nyengo yichoko waka, Tessie wakamba kuwungana na kuŵa na nkharo yiwemi nangauli ŵanyake awo wakendanga nawo pakwamba, ŵakamuyowoyeranga msinjiro. Mudumbu uyo wakamusambizganga Baibolo wakayowoyaso kuti: “Pakati pajumpha kanyengo, Tessie wakabatizika. Pamanyuma wakamba upayiniya wanyengozose ndipo wakalutilira kuchita upayiniya nanga ni apo wakaŵa na ŵana ŵachoko.” Para awo tikuŵasambizga Baibolo ŵamba kusintha nkharo yawo yakale, Chiuta wakukondwa ndipo wakuŵa nawo paubwezi. Kweniso wakuŵawumba na kuŵazgora viŵiya vyakuzirwa.

17. (a) Kasi ntchivichi icho imwe chikumukondweskani chomene pakuyowoya za Muwuvi withu, Yehova? (b) Kasi nkhani yakulondezgapo yikuzgora mafumbo wuli?

¹⁷ Mazuŵa ghano napo, ŵawuvi ŵakuŵikapo mtima pa mulimo wawo. Mwakuyana waka, Yehova uyo ni Muwuvi withu wakuŵikapo mtima kweniso wakuzikira pakutiwumba. Wakutipa ulongozgi wake na kuwona umo tikuchitira para tapokera ulongozgi. (Ŵazgani Salimo 32:8.) Kasi mukuwona kuti imwe pamwekha Yehova wakumutemwani chomene? Kasi mukujiwona kuti muchali kuwumbika mu woko la Yehova? Para ndimo viliri, kasi ni mikhaliro wuli yinyake iyo yingamovwirani kuti mulutilire kuŵa nga ni dongo liwemi na lambura kusuzga kuwumbika mu woko la Yehova? Kasi ni nkharo wuli iyo mukwenera kutcheŵa kuti muleke kuŵa nga ni dongo linonono? Kasi ŵapapi ŵangachita wuli kuti ŵakoleranenge na Yehova pakuwumba ŵana ŵawo? Nkhani yakulondezgapo yikuzgora mafumbo agha.