Umo Tingafwatukira ku Umoyo Wakwenjerwa
Umo Tingafwatukira ku Umoyo Wakwenjerwa
“Zani kwa ine mose imwe mukulemerwa na kuzotofyeka, ndipo ine nditi ndimupumuzganinge.”—MATEYU 11:28.
1, 2. (a) Kasi Baibolo liri na vici ivyo vingatovwira kucepeska kwenjerwa? (b) Ni mwauli umo kasambizgiro ka Yesu kakaŵira kawemi?
MUKUMANYA kuti kwenjerwa nkuwemi yayi. Baibolo likuti ŵantu wose mbakufyenyeka na masuzgo yanandi kwakuti ŵakulindirira kufwatuka ku umoyo wakusuzga uwu. (Ŵaroma 8:20-22) Kweni Malemba yakurongora kuti sono ntena tingafwatuka ku umoyo uwu. Kufwatuka uku kungacitika para tirondezgenge urongozgi na ciyerezgero ca munyamata uyo wakaŵako virimika 2000 ivyo vyajumpa. Ncito yake yikaŵa ya kupara mathabwa, kweni ndipouli, wakatemwa comene ŵantu kuruska ncito yake. Wakakondweskanga ŵantu ŵanandi, wakaperekanga ivyo ŵantu ŵakasoŵanga, wakacizganga ŵarwari na kupembuzga ŵacitima. Kuruska vyose, wakawovwira ŵanandi kumanya vintu vyauzimu. Mwanteura, ŵantu ŵakafwatuka ku umoyo wakwenjerwa nga ni umo namwe mungacitira.—Luka 4:16-21; 19:47, 48; Yohane 7:46.
2 Yesu wa ku Nazarete, kuti wakarongozgeka na masambiro ya kucaru cara nga ni umo ŵanyake ŵakacitiranga mu Roma, Athene na Alexandria. Kweni ndipouli, kasambizgiro kake kakaŵa kapadera comene. Kusambizga kwake kukagona pa mutu umoza: boma la Ciuta ilo lizamuwusa makora caru capasi. Yesu wakayowoyaso za mikhaliro yiwemi iyo ŵantu ŵangaŵa nayo—mikhaliro iyo njakukhumbikwa comene lero. Awo ŵakusambira na kurondezga ivyo Yesu wakasambizga ŵakusanga uwemi wake nyengo yeneyiyo, ndiposo ŵakufwatuka ku umoyo wakwenjerwa. Kasi namwe mungatemwa cara kuti mufwatuke?
3. Ni ncemo wuli yakuzirwa iyo Yesu wakayowoya?
3 Panyake mungakayika kuti, ‘Kasi muntu uyo wakaŵako virimika vinandi ivyo vyajumpa wangaŵa wakuzirwa mu umoyo wane lero?’ Usange ni ntena, pulikani ncemo yiwemi ya Yesu: “Zani kwa ine mose imwe mukulemerwa na kuzotofyeka, ndipo ine nditi ndimupumuzganinge. Jitorerani goriwori lane, ndipo musambire kwa ine; cifukwa ndine wakuzika na wakujipepura mu mtima: ndipo muti musangenge kuvukuka ku mizimu yinu. Cifukwa goriwori lane ndipusu, na katundu wane ndi muyuyu.” (Mateyu 11:28-30) Kasi wakang’anamurangaci? Tiyeni tijime mazgu agha ndipo tiwone umo ghangatovwilira kufwatuka ku umoyo wakwenjerwa.
4. Kasi Yesu wakayowoya kwa njani, ndipo ncifukwa wuli cikaŵa cinonono kwa ŵapulikizgi ŵake kucita ivyo ŵakaphalirikanga?
4 Yesu wakayowoya ku ŵantu ŵanandi awo ŵakakhumbanga kucita ico nciwemi, kweni ‘ŵakazotofyeka’ cifukwa ŵarara Ŵaciyuda ŵakapangiska cisopa kuŵa mphingo yizito. (Mateyu 23:4) Ŵarara Ŵaciyuda ŵakaŵika marango yanandi mu vigaŵa vyose vya umoyo wa muntu. Kasi imwe mphanyi cikamuŵinyani yayi kuti zuŵa na zuŵa mupulikenge mazgu ghakuti “lekani” kucita ici? Mwakupambana na Ŵayuda, ncemo ya Yesu yikarongozgera ŵantu ku unenesko, ku urunji, na ku umoyo uwemi mwa kupulikira ivyo wakayowoyanga. Enya, ntowa yakumanyira Ciuta waunenesko yikasazgapo kutegherezga kwa Yesu Kristu, cifukwa mwa iyo ŵantu ŵangamanya Yehova. Yesu wakati: “Uyo wawona ine, wawona na Ŵadada wuwo.”—Yohane 14:9.
Kasi Muli Ŵakwenjerwa?
5, 6. Kasi umo ŵantu ŵakagwiriranga ncito na malipiro yawo mu nyengo ya Yesu vikuyana wuli na malipiro yithu lero?
5 Nkani iyi yingamukhwaskani cifukwa cakuti panyake mukufipa mtima na ncito yinu panji na mbumba yinu. Panyake milimo yinyake yikumufyenyani. Usange ndimo viliri, ipo muli nga mbantu awo Yesu wakakumana nawo na kuŵawovwira. Mwaciyerezgero, ghanaghanirani za suzgo ya kupenja cakurya. Ŵanandi lero ŵakutokatoka, nga ni umo ŵantu ŵanandi ŵakacitiranga mu nyengo ya Yesu.
6 Mu nyengo yira, muntu waganyu uyo wakagwiranga ncito kwa maora 12 pa zuŵa limoza, mazuŵa yankondi na limoza pa sabata, kanandi wakapokeranga kopara limoza pa zuŵa limoza. (Mateyu 20:2-10) Kasi malipiro aya yakuyana wuli na yinu panji ya ŵabwezi ŵinu? Ncakusuzga kuyaniska malipiro yakale na yasono. Kweni ntowa yimoza ya kuyaniskira ndiyo kuwona ivyo ndarama zingagura. Muntu munyake wamasambiro yapacanya wakati, mu nyengo ya Yesu cibama cimoza cakuphikika na ufu wa tirigu wakuzura makapu yanayi, cikagurikanga na malipiro ayo muntu wakapokeranga para wagwira ncito kwa ora limoza. Muntu munyakeso wakayowoya kuti vinyo liwemi lakuzura kapu yimoza likagurikanga na malipiro ya maora yaŵiri. Mungawona kuti ŵantu mu nyengo yakale ŵakatokatokanga comene kuti ŵasange cakurya. Iwo ŵakeneranga kupumura na kufwatuka, nga ni umo nase tikukhumbira. Usange mukugwira ncito yakulembeka, mungawona nga kuti mukucita ncito yikuru iyo yikukolerana cara na malipiro yinu. Kanandi tikuŵa nayo yayi nyengo yiwemi yakuti tikhale pasi tighanaghane makora. Mungazomerezga kuti mukukhumba kuwombokwa.
7. Kasi ŵantu ŵakaghawona wuli mazgu gha Yesu?
7 Kuyowoya unenesko, ncemo ya Yesu kwa wose awo ‘ŵakalemerwa na kuzotofyeka’ yikwenera kuti yikaŵa yiwemi comene kwa ŵapulikizgi ŵake mu nyengo yira. (Mateyu 4:25; Marko 3:7, 8) Kumbukani kuti Yesu wakayowoyaso kuti, “ndimupumuzganinge.” Mazgu agha ghacali kugwira ncito lero. Inya, ghangagwira ncito pa ise ‘tikulemerwa na kuzotofyeka.’ Ndipo ghangagwiraso ncito pa ŵakutemweka ŵithu awo tikusuzgikira lumoza.
8. Ni mwauli umo kulera ŵana na ucekuru vikusazgira kwenjerwa?
8 Paliso vintu vinyake ivyo vikufyenya ŵantu. Kulera ŵana ni mphingo yikuru. Kweniso kuŵa mwana nako ni mphingo. Ŵantu ŵanandi ŵa misinku yakupambana-pambana ŵakuŵa na suzgo la matenda. Nangauli ŵantu ŵangakhala na umoyo kwa nyengo yitaliko, kweni ŵakucekura nanga pangaŵa minkhwara ya mitundu-mitundu.—Mupharazgi 12:1.
Kugwira Ncito Pasi pa Goriwori
9, 10. Mu nyengo yakale, kasi goriwori likayerezgereka na vici, ndipo ncifukwa wuli Yesu wakacema ŵantu kuti ŵatore goriwori lake?
9 Kasi mwawona mazgu ghanyake agho ghali pa Mateyu 11:28, 29? Yesu wakati: “Jitorerani goriwori lane, ndipo musambire kwa ine.” Mu nyengo yira, muntu-bweka wakenera kuti wakawonanga nga wakugwira ncito mwakukakika mu goriwori. Kwambira kale, goriwori likuyerezgereka na wuzga. (Genesis 27:40; Leviticus 26:13; Duteronome 28:48) Ŵantu ŵanandi awo Yesu wakakumana nawo ŵakagwiranga nadi ncito na goriwori pa ciŵeya, uku ŵayeya katundu muzito comene. Muli mose umo goriwori likapangikira, kweni likayeyekanga makora para liri pa ciŵeya, ndipouli, likaŵateremuranga. Pakuti wakaŵa kalipentara, Yesu wakwenera kuti wakaŵajanga magoriwori, ndipo wakwenera kuti wakamanyanga kupanga ilo “ndipusu.” Panyake Yesu wakaŵikangapo cikumba panji salu pamalo apo pakakhwaskanga singo na ciŵeya mwakuti goriwori lireke kuteremura muntu.
10 Apo Yesu wakati “jitorerani goriwori lane,” wakwenera kuti wakajiyerezgeranga na muntu uyo wakaŵajanga magoriwori agho ‘ngapusu’ pakuyeya pa ciŵeya. Yesu wakasazgiraposo kuti: “Katundu wane ndi muyuyu.” Ici cikung’anamura kuti khuni la goriwori likaŵa lipepu na lakunyilirika, ndipo ncito nayo yikaŵinyanga yayi. Kuyowoya unenesko, apo Yesu wakacemanga ŵapulikizgi ŵake kuti ŵatore goriwori lake, kuti wakaŵafwatura nyengo yeneyiyo cara ku masuzgo yose ayo yakaŵapo nyengo yira. Kweni ivyo Yesu wakayowoya vikwenera kuti vikapereka mupumulo kwa iwo. Kusinta vintu vinyake mu umoyo wawo na milimo yawo kukwenera kuti kukaŵafwatura. Kuruska vyose, kuŵa na cilindizga ceneko na cakukhora kukenera kuti kukaŵawovwira kufwatuka ku umoyo wakwenjerwa.
Namwe Mungafwatuka
11. Ncifukwa wuli Yesu wakang’anamuranga kuti goriwori lifumirengepothu cara pa ŵantu?
11 Conde manyani kuti Yesu wakang’anamuranga kuti goriwori lifumirengepothu pa ŵantu yayi. Caru ca Roma cikaŵa cicali kuwusa, nga ni umo maboma lero yakuwusira caru ico Ŵakristu ŵakukhalamo. Mu virimika vya mu handiredi lakwamba, msonko ukaŵa ucali mu caru ca Roma. Urwari na ukavu vikaŵapo. Ŵantu ŵakaŵa ŵakwananga na ŵaheni. Ndipouli, ŵantu ŵakatenge ŵafwatukenge mwa kurondezga ivyo Yesu wakasambizganga, nga ni umo nase tingafwatukira lero.
12, 13. Kasi Yesu wakayowoya kuti ncivici ico cingapereka mupumulo, ndipo ŵantu ŵakacitapo vici?
12 Kuzirwa kwa ciyerezgero ca Yesu ca goriwori kukamba kumanyikwa makora mu ncito ya kupanga ŵasambiri. Palije kukayika kuti mlimo ukuru wa Yesu ukaŵa wa kusambizga ŵantu na kuŵaphalira za Ufumu wa Ciuta. (Mateyu 4:23) Mwanteura, apo wakayowoyanga kuti, “jitorerani goriwori lane,” kuyowoya unenesko, kukasazgapo kumurondezga mu ncito yeneyiyi. Nkani ya mu Makani ghawemi yikurongora kuti Yesu wakakhorweska ŵantu ŵa mitima yiwemi kuleka milimo yawo, cintu ico ŵanandi ŵakufipa naco mtima. Kumbukani umo Yesu wakacemera Petros, Andreya, Yakobe, na Yohane: “Zani ku nyuma zane, ndipo nditi ndizgorenge imwe ŵarovi ŵa ŵantu.” (Marko 1:16-20) Iye wakarongora ŵarovi ŵara umo kukatenge kuŵirenge kwakukondweska usange ŵacitenge ncito iyo Yesu wakaŵikapo mtima comene mu umoyo wake, kucita ici pasi pa urongozgi na covwiro cake.
13 Ŵayuda ŵanyake ŵakamupulikizga ndipo ŵakasambirapo kantu. Aghanaghanani za mzinda uwo ukakhala mu mphepete mwa nyanja uwo ukuyowoyeka pa Luka 5:1-11. Ŵarovi ŵanayi aŵa ŵakatokatoka usiku wose kweni ŵakavuka pawaka. Mwamabuci, mikwawu yawo yikazura na somba! Ici cikacitika cekha cara; cikacitika cifukwa ca covwiro ca Yesu. Apo ŵakati ŵalaŵiska ku mtunda, ŵakawona ŵantu ŵanandi ŵakutegherezga kwa Yesu. Ici cikawovwira ŵanarume ŵanayi ŵara kumanya ivyo Yesu wakaŵaphalira: ‘Kufuma kuno ku lero muti mukorenge ŵantu.’ Kasi iwo ŵakacitapo vici? ‘Ŵakakwezga ngaraŵa zaŵo pa mlima, ŵakasida vyose, ndipo ŵakamurondezga.’
14. (a) Nimwauli umo tingasangira mupumulo lero? (b) Ni makani wuli ghawemi ghakupereka mupumulo agho Yesu wakapharazganga?
14 Kuyowoya unenesko, namwe ndimo mungacitira. Ncito ya kusambizga ŵantu yicali kucitika. Ŵakaboni ŵa Yehova pafupifupi 6 miliyoni pacaru cose ŵazomera ncemo ya Yesu ya ‘kutora goriwori lake;’ ndipo ŵazgoka “ŵarovi ŵa ŵantu.” (Mateyu 4:19) Ŵanyake ŵatora mulimo uwu kuŵa ncito ya umoyo wawo wose; ŵanyake ŵakucita apo ŵasangira nyengo. Wose ŵakusanga cimwemwe, ndipo kucita ntena kukucepeska kwenjerwa. Iwo ŵakukondwa kuphalira ŵanyawo uthenga uwemi—inya, “makani ghaweme gha Ufumu.” (Mateyu 4:23) Ncakukondweska kuyowoya nkani ziwemi nyengo zose, comene-comene uthenga uwu uwemi. Baibolo liri na nkani ziwemi izo tingakhorweskera ŵantu ŵanandi umo ŵangakhalira makora.—2 Timote 3:16, 17.
15. Kasi mungandula wuli na visambizgo vya Yesu vyakukhwaskana na umoyo?
15 Nanga ni ŵantu ŵanyake awo ŵamba waka sono kusambira za Ufumu wa Ciuta, ŵandula comene na visambizgo vya Yesu vya umo ŵangakhalira makora. Ŵanandi ŵangayowoya nadi kuti visambizgo vya Yesu vyaŵapumuzga ndipo ŵasintirathu nkanira umoyo wawo. Namwe mungasinta para mungawona visambizgo vya kakhaliro ivyo vili mu nkani iyo yikuyowoya za umoyo wa Yesu na uteŵeti wake, comene-comene mu Makani ghawemi ghakulembeka na Mateyu, Marko, na Luka.
Ntowa Yakusangira Mupumulo
16, 17. (a) Ni nkhu uko mungasanga visambizgo viwemi vya Yesu? (b) Ncivici cikukhumbikwa usange tikukhumba mupumulo kwizira mu visambizgo vya Yesu?
16 Mu cifuku ca 31 C.E., Yesu wakayowoya nkani yiwemi comene iyo yikumanyikwa pacaru cose mupaka na sono. Nkani yake yikucemeka Upharazgi wa pa Phiri. Nkani iyi yili kulembeka mu Mateyu cipaturo 5 mupaka 7 na Luka cipaturo 6, ndipo yikurongosora vyose ivyo wakasambizganga. Mungawonaso vinyake ivyo Yesu wakasambizga mu Makani ghawemi. Vinandi ivyo wakayowoya nvipusu ndiposo nvyakupulikikwa makora, nangauli cingaŵa cakusuzga kuvigwiriskira ncito. Mwalekeraci kujiŵazgira mwekha mwakufwasa vipaturo ivyo? Zomerezgani visambizgo vyake kugwira ncito mu kaghanaghaniro na kacitiro kinu ka vintu.
17 Inya, visambizgo vya Yesu vingagaŵika mwakupambana-pambana. Tiyeni tigaŵe visambizgo ivi mu magulu-magulu mwakuti paŵe cisambizgo cimoza pa zuŵa lirilose mu mwezi, mwakuti kuŵe kupusu kuvigwiriskira ncito mu umoyo withu. Mwauli? Lekani kusungilira waka pa mtima visambizgo ivi. Kumbukani za fumu yisambazi iyo yikafumba Yesu Kristu kuti: “Ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wa muyirayira?” Apo Yesu wakawerezga Dango lakuzirwa la Ciuta, fumu iyi yikazgora kuti yikumanya kale dango lose. Ndipouli, fumu iyi yikamanya kuti pali vintu vinandi ivyo vikukhumbikwa kuruska kumanya waka. Yesu wakayipempa kuti yifwilirepo kugwiriskira ncito marango ya Ciuta mu umoyo wake kuti yiŵe musambiri wamwampu. Kuyowoya unenesko, fumu iyi yikaŵa yakunozgeka cara kucita ici. (Luka 18:18-23) Mwanteura, uyo lero wakukhumba kwandula na visambizgo vya Yesu wakumbuke kuti pali mpambano pakati pa kumanya waka na kurondezga ivyo Yesu wakasambizganga, apo ndipo pekha wangacepeska umoyo wakwenjerwa.
18. Longosorani umo mungandulira para mungagwiriskira ncito fundo za mu bokosi.
18 Sono tambe kusanda na kuwona umo tingagwiriskira ncito ivyo Yesu wakasambizga, tiyeni tiwone fundo yakwamba iyo yili mu bokosi. Fundo iyi yajinta pa Mateyu 5:3-9. Inya, waliyose wa ise wangamalira nyengo yinandi kughanaghanira pa urongozgi uwemi comene uwo waperekeka mu mavesi aya. Para mukuwona urongozgi wose uwo wuli mu mavesi aya, kasi mungayowoyapo vici za kakhaliro ka muntu? Kasi ncivici cingamovwirani usange mukukhumba nadi kutonda suzgo ya kwenjerwa mu umoyo winu? Usange mufwilirengepo vintu vyauzimu na kuzomerezga kuti vitore malo mu umoyo winu, kasi mukughanaghana kuti muŵenge wuli? Kasi mungaŵikako maghanoghano ghacoko ku vintu vinyake vyakuthupi mwakuti mupwerere vyauzimu? Usange ndimo mucitirenge, musazgirengeko cimwemwe mu umoyo winu sono.
19. Kasi mungacita wuli kuti muŵe na cimanyisko cinandi?
19 Paliso vintu vinyake ivyo mungacita. Mwalekeraci kudumbiskana mavesi ayo na munyinu uyo ni muteŵeti wa Ciuta, mfumu winu panji muwoli winu, mubali winu, panji mubwezi winu? (Zintharika 18:24; 20:5) Manyani kuti fumu yisambazi yira yikafumba muntu munyake (Yesu) za nkani yakuyana waka. Fumu yira mpanyi yikakondwa na umo Yesu wakazgolera na kukhala na umoyo utali. Nangauli ŵasopi ŵanyinu awo mudumbiskanenge nawo mavesi ayo ŵangafikapo yayi umo Yesu wakacitiranga, kweni, kudumbiskana kwinu ivyo Yesu wakasambizganga kumwanduliraninge mose mwaŵaŵiri. Yezgani kucita ici sono ntena.
20, 21. Kasi mungacita wuli kuti musambire visambizgo vya Yesu, ndipo mungacita wuli kuti murute pantazi?
20 Wonaniso fundo za mu bokosi lakuti “Visambizgo Ivyo Vingamovwirani.” Visambizgo ivi vili mu magulu-magulu mwakuti mugwiriskire ncito cisambizgo cimoza pa zuŵa limoza. Cakwamba mungaŵazga danka ivyo Yesu wakayowoya mu mavesi ayo. Pamanyuma pake ghanaghanirani za mazgu ghake. Ghanaghanirani umo mungagwiriskira ncito mu umoyo winu. Usange mukuwona kuti mukucita kale ntena, penjani na kuwona vinyake ivyo mungacita kuti mukhalirire mu visambizgo vya Ciuta. Yezgani kugwiriskira ncito cisambizgo ico pa zuŵa ilo. Usange mukupulikiska yayi panji mukumanya yayi umo mungagwiriskira ncito, ŵikiranipo zuŵa linyake. Usange mundapulikiske cakwamba, manyani kuti mukukanizgika cara kwamba cisambizgo cinyake. Zuŵa linyake mungagwiriraso ncito pa cisambizgo cakurondezgapo. Paumaliro wa sabata, muwone umo mwacitira makora pakugwiriskira ncito visambizgo vinayi vya Yesu. Sabata yaciŵiri sazgiraniposo vinyake, gwiriraniposo ncito zuŵa na zuŵa. Usange mukuwona kuti mwawelera nyuma pa visambizgo vinyake, lekani kugongowa. Mkristu waliyose wali na suzgo ili. (2 Midauko 6:36; Salmo 130:3; Mupharazgi 7:20; Yakobe 3:8) Rutilirani kugwiriskira ncito visambizgo ivyo mupaka sabata yacitatu na yacinayi.
21 Paumaliro wa mwezi umoza panji kujumpirapo, muwonenge kuti mwagwiriskira ncito fundo zose 31. Muli mose umo vingaŵira, kasi mukughanaghana kuti muŵenge wuli paumaliro pake? Kasi muŵenge ŵakukondwa cara, panji ŵakufwatuka? Nangauli mungaruta pantazi pacoko, kweni muwonenge kuti mwasanga mupumulo, panji mumanyenge umo Mungacepeskera kwenjerwa, ndipo mutemwenge kuti murutirizge. Mungaruwanga cara kuti pali fundo zinandi mu visambizgo vya Yesu izo zindalembeke. Mwalekeraci kuwona fundo izo na kuyezga kuzigwiriskira ncito?—Ŵafilipi 3:16.
22. Ncivici cingacitika usange tirondezgenge visambizgo vya Yesu, kweniso ncigaŵa wuli ico tikwenera kuciwonaso?
22 Mungawona kuti nangauli goriwori la Yesu ndipusu, kweni pali milimo iyo muntu wakwenera kufiska. Nkunonono cara kuŵa msambiri wake, ndipo kugwiriskira ncito visambizgo vyake kukupyora yayi. Pamanyuma pa virimika vyakujumpa 60 mu uteŵeti wake, mpostole Yohane, mubwezi wa pamtima wa Yesu, wakalemba kuti: “Kumutemwa Ciuta nceneici, cakuti tisungirire marango ghake: ndipo marango ghake kuti ngazitu cara.” (1 Yohane 5:3) Namwe mungagomezga ntena. Usange mugwiriskirenge ncito visambizgo vya Yesu, muwonenge kuti umoyo winu uŵenge wakuvuska yayi kwa imwe, mwakupambana na umo ŵanandi ŵakuwuwonera. Muwonenge kuti muli ŵakufwatuka nkanira. (Salmo 34:8) Ndipouli, paliso cigaŵa cinyake ca goriwori lipusu la Yesu ico tikwenera kuciwona. Yesu wakayowoyaso kuti ‘ngwakuzika na wakujipepura mu mtima.’ Kasi kuzika na kujipepura kukupereka wuli mwaŵi wakuti tisambire na kurondezga Yesu? Tizamudumbiskana ici mu nkani yakurondezgapo.—Mateyu 11:29.
Kasi Mazgoro Yinu Ngakuti Wuli?
• Ncifukwa wuli tikwenera kulaŵiska kwa Yesu para tikukhumba kufwatuka ku umoyo wakwenjerwa?
• Kasi goriwori likayerezgerekanga na vici, ndipo ncifukwa wuli?
• Ncifukwa wuli Yesu wakacema ŵantu kuti ŵatore goriwori lake?
• Kasi imwe mungapumuzgika wuli mwauzimu?
[Mafumbo]
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 9]
Lemba la cirimika ca 2002 la Ŵakaboni ŵa Yehova ndakuti: “Zani kwa Ine, . . . ndipo Ine nditi ndimupumuzganinge.”—Mateyu 11:28.
[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 10, 11]
Visambizgo Ivyo Vingamovwirani
Ni vintu wuli viwemi ivyo mungavisanga mu buku la Mateyu cipaturo 5 mupaka 7? Mu vipaturo ivi muli visambizgo ivyo Musambizgi Mukuru, Yesu Kristu wakasambizga musi mu lupiri ku Galileya. Conde ŵazgani mavesi agho gharongoreka pasi apa mwakugwiriskira ncito Baibolo linu, ndipo jifumbani mwaŵene mafumbo mwakuyana na ivyo mwaŵazga.
1. 5:3-9 Kasi malemba agha ghakuniphaliraci za nkaro yane? Kasi ningacita wuli kuti niŵe na cimwemwe? Kasi ningaŵika wuli pwererero likuru ku vyakusoŵa vyane vyauzimu?
2. 5:25, 26 Ncifukwa wuli nciwemi kuleka kutolera mukhaliro wa mpindano uwo ŵanandi wali nawo?—Luka 12:58, 59.
3. 5:27-30 Kasi Yesu wakang’anamuraci peneapo wakayowoya za kulaŵiska mwanakazi na kumukhumbira? Ni mwauli umo ningaŵira na cimwemwe na mtende wa mumaghanoghano usange ningatceŵa kacitiro aka?
4. 5:38-42 Ncifukwa wuli nkwenera cara kuŵa mukari nga ni umo ŵantu ŵakucitira?
5. 5:43-48 Kasi ningasanga wuli candulo usange ningaŵa pa ubwezi uwemi na ŵantu awo nkuŵawona nga mbarwani ŵane? Kasi kacitiro aka kazamumazga nadi mpindano?
6. 6:14, 15 Usange nyengo zinyake nkugowokera cara ŵanji, kasi cingaŵa cifukwa ca bina panji cifukwa cakuti nkusunga vithu kusingo? Kasi ningaleka wuli kacitiro aka?
7. 6:16-18 Kasi nkwenjerwa comene na kawonekero kane kakuwaro kuruska kamukati? Kasi nkwenera kuŵa maso comene na vici?
8. 6:19-32 Kasi cingacitika ncivici usange ningamba kutemweseska ndarama na cuma cakuthupi? Kasi nkhwenera kughanaghana za vici kuti niŵe na kawonero kawemi ka vintu?
9. 7:1-5 Kasi nkucita wuli para nili na ŵantu awo ŵakutemwa kweruzgana na kususkana, nyengo zose kupenjerezgana kafukwa? Ncifukwa wuli ncakuzirwa kuti nitceŵe kacitiro ka nga ni aka?
10. 7:7-11 Usange kulimbikira nkhwakukhumbikwa para nkuromba kwa Ciuta, sono kasi iko nkhwakukhumbikwira yayi mu vigaŵa vinyake vya umoyo?—Luka 11:5-13.
11. 7:12 Nangauli nkumanya Dango Lakakhaliro, kasi nkuligwiriskira wuli ncito dango ili para nkucita vintu na ŵanyane?
12. 7:24-27 Cifukwa cakuti nili na wanangwa wakucita ivyo nkukhumba, kasi ni mwauli umo ningamazgira masuzgo ghakuru agho ningasangana nagho? Ncifukwa wuli nkhwenera kughanaghanira za ici sono ntena?—Luka 6:46-49.
Visambizgo vyakusazgikira ivyo ningagwiriskira ncito:
13. 8:2, 3 Ni mwauli umo ningarongorera lusungu ku ŵantu awo ŵakusuzgika, nga ni umo wakacitira Yesu?
14. 9:9-38 Kasi kurongora citemwa ku ŵanyane nkwakukhumbikwa wuli mu umoyo wane, ndipo ni mwauli umo ningarongorera citemwa mwakusazgikira?
15. 12:19 Kusambira kufuma ku ucimi uwo ukuyowoya za Yesu, kasi nkuyezgayezga kutceŵa vidumbirano ivyo vingawuska mpindano?
16. 12:20, 21 Kasi ningacita wuli kuti nileke kukhuŵazga ŵanji mukayowoyero ndiposo mukacitiro kane ka vintu?
17. 12:34-37 Kasi ni nkani wuli izo nkutemwa kuyowoya nyengo zinandi? Nkumanya kuti para nafyenya orenji, tumaji twake tukufuma, sono kasi nalekeraci kujisanda ndamwene kuti nimanye ivyo vili mu mtima wane?—Marko 7:20-23.
18. 15:4-6 Mwakuyana na ivyo Yesu wakayowoya, kasi nkupwererera ŵacekuru?
19. 19:13-15 Kasi nkhwenera kuŵa na nyengo yakucitira vici?
20. 20:25-28 Ncifukwa wuli ncambura mahara kukhumba kuti ine niŵe wapacanya kuruska ŵanyane? Ni mwauli umo tingarondezgera Yesu pa cigaŵa ici?
Fundo zakusazgikira zakulembeka na Marko:
21. 4:24, 25 Kasi ncici ico ncakuzirwa mwakuyana na umo nkucitira vintu na ŵanji?
22. 9:50 Usange ivyo nkuyowoya na kucita nviwemi, kasi pazamuŵa vyakufumapo wuli?
Paumaliro, wonani visambizgo vicoko waka vyakulembeka na Luka:
23. 8:11, 14 Usange nkuzomerezga vyenjezgo, usambazi, na vyakusekereska vya umoyo kutora malo mu umoyo wane, kasi cakufumapo cake cingaŵa civici mwakuyana na Mazgu gha Ciuta?
24. 9:1-6 Nangauli Yesu wakaŵa na nkongono yakucizga ŵarwari, kasi iye wakadanga wacitaci pambere wandaŵacizge?
25. 9:52-56 Kasi ine nkukaŵa yayi kukhuŵara? Kasi nkutceŵa mukhaliro wa kuwezgera nduzga?
26. 9:62 Kasi nkwenera kuwuwona wuli mulimo wane wakupharazga za Ufumu wa Ciuta?
27. 10:29-37 Kasi ningajimanyikwiska wuli kuti ndine muzengezgani muwemi na kuti nili mulendo cara mu cigaŵa ico nkukhala?
28. 11:33-36 Kasi ningacita masintiro wuli kuti nileke kupenjerezga comene vintu vinandi vyakuthupi?
29. 12:15 Kasi umoyo na vyuma vikukolerana wuli?
30. 14:28-30 Usange ningapenda vyakusanka vyane mwakupwererera, kasi ni vici ivyo ningatceŵa, ndipo ningasanga vyandulo wuli?
31. 16:10-12 Kasi ni vyandulo wuli ivyo ŵantu awo mbakugomezgeka ŵakusanga?
[Vithuzithuzi pa peji 8]
Ncito yakuthaska umoyo pasi pa goriwori la Yesu yikupereka cimwemwe