Mazgu gha Ciuta Ghangweruske Nthowa Yinu
Mazgu gha Ciuta Ghangweruske Nthowa Yinu
“Mazgu ghinu ndi . . . muliko wa mu nthowa yane.”—SALMO 119:105.
1, 2. Kasi mphawuli apo mazgu gha Yehova ukuŵa muliko mu nthowa yithu?
MAZGU gha Yehova ghangweruskenge nthowa yithu usange taghazomerezga. Kuti tikondwe na ungweru wauzimu uwu, tikwenera kulimbikira kusambira Mazgu gha Ciuta na kughacita. Usange tacita nthena ndipo tingakoŵerana na mlembi wa salmo ili apo wakati: “Mazgu ghinu ndi nyali ku malundi ghane na muliko wa mu nthowa yane.”—Salmo 119:105.
2 Sono tiyeni tiwone Salmo 119:89-176. Mu mavesi agha muli fundo zakuzirwa izo zili kugaŵika mu ndime 11. Fundo izi zingatovwira kuti tilutilire kwenda pa nthowa yakuya ku umoyo wamuyirayira.—Mateyu 7:13, 14.
Cifukwa Wuli Tikwenera Kutemwa Mazgu gha Ciuta?
3. Kasi Salmo 119:89, 90 likulongora wuli kuti tingagomezga mazgu gha Ciuta?
3 Tikuchintha mwauzimu usange tikutemwa mazgu gha Yehova. (Salmo 119:89-96) Mlembi wa salmo ili wakimba kuti: “Ghakukhazikika kucanya muyirayira mazgu ghinu, A Yehova. . . . Mwakhozga caru ndipo cikukhalilira nga nga nga.” (Salmo 119:89, 90) Zuŵa, mwezi na nyenyezi vikwenda makora mu nthowa zawo, ndipo caru cili kukhozgeka muyirayira mwakulondezga “malango ghakwimikika gha kucanya.” (Job 38:31-33; Salmo 104:5) Tingagomezga lizgu lililose lakufuma mu mlomo wa Yehova; mazgu agho Ciuta wakuyowoya ‘ghafiskenge’ ico waghatumira.—Yesaya 55:8-11.
4. Kasi ŵateŵeti ŵa Ciuta awo ŵakutemwa mazgu ghake ŵakovwirika wuli mu suzgo?
4 Mlembi wa salmo ili mphanyi ‘wakafwa mu visuzgo vyake’ walekenge kutemwa dango la Ciuta. (Salmo 119:92) Awo ŵakamusuzganga ŵakaŵa ŵanthu ŵawaka yayi; kweni Ŵaisrayeli ŵakuyuyura dango awo ŵakamutinkhanga. (Leviticus 19:17) Kweni wakatenthema cara, cifukwa wakatemwanga dango la Ciuta ilo likamuvikilira. Apo mpositole Paulosi wakaŵa ku Korinte, wakaŵa “mu maulwani gha mu ŵabali ŵatesi,” panji kusazgapo “ŵapositole ŵalara comene” awo ŵakamususkanga. (2 Ŵakorinte 11:5, 12-14, 26) Kweni Paulosi wakapwetekeka yayi mwauzimu, cifukwa wakatemwanga mazgu gha Ciuta. Tikutemwa ŵabali ŵithu cifukwa cakuti tikutemwa Mazgu gha Yehova na kucita ivyo ghakuyowoya. (1 Yohane 3:15) Kweniso nanga caru cingatitinkha, tikuluwa yayi ivyo Ciuta wakuyowoya. Tikulutilira kucita khumbo lake na kukolerana na ŵabali ŵithu mwacitemwa, uku tikunweka kuzakateŵetera Yehova mwakukondwa nyengo zose.—Salmo 119:93.
5. Kasi Themba Asa likamupenja wuli Yehova?
5 Pakuti tili kujipeleka kwa Yehova tingalomba nga ni mlembi wa salmo ili kuti: “Ndili winu, mundiponoske; cifukwa nkhapenjiskanga vipango vyinu.” (Salmo 119:94) Themba Asa likapenja Ciuta na kumazga cigaruka mu Yuda. Asa wakati wawusa vilimika khumi na vinkhondi, mu (963 B.C.E), kukaŵa ungano ukuru, ndipo ŵanthu ŵa mu Yuda “ŵakapangana phangano kuti ŵamupenje Yehova.” Iwo “ŵakamusanga” nadi Ciuta, ndipo “wakaŵapa cipumulo zingilizge.” (2 Midauko 15:10-15) Ici cikwenera kukhozga waliyose uyo wajipatura ku mpingo Wacikhristu kuti wayambeso kupenja Ciuta. Iyo waŵatumbikenge na kuŵavikilira awo ŵayambaso kwendezgana na ŵanthu ŵake.
6. Kasi tikwenera kucitaci kuti tileke kupwetekeka mwauzimu?
6 Mazgu gha Yehova ghakutipa vinjeru ivyo vingativikilira mwakuti tileke kupwetekeka mwauzimu. (Salmo 119:97-104) Malango gha Ciuta ghakutovwira kuŵa ŵavinjeru kuluska ŵalwani ŵithu. Tikupulikira visimikizgo panji vikumbusko vyake, ntheura tili ŵamahara, ndipo ‘tikumanya makora kuluska ŵalara’ cifukwa cakuti tikucita malango ghake. (Salmo 119:98-100) Usange mazgu gha Yehova ghakunowa ‘kwakuluska kunowa kwa uci mu mlomo withu,’ ndikuti titinkhenge na kukana “nthowa yiliyose yakupusikizga.” (Salmo 119:103, 104) Ici citivikilirenge kuti tileke kupwetekeka mwauzimu para ŵanthu ŵakujikuzga, ŵakali na ŵambura kopa Ciuta ŵakutiwukira mu mazuŵa ghaumaliro agha.—2 Timote 3:1-5.
Nyali ku Malundi Ghithu
7, 8. Kasi tikwenera kucitaci pakulondezga Salmo 119:105?
7 Mazgu gha Ciuta nchitopoko ca ungweru wauzimu wambura kuzimwa. (Salmo 119:105-112) Kwali tili Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu panji tili ŵabwezi ŵawo ŵa “mberere zinyake,” tose tikuti: “Mazgu ghinu ndi nyali ku malundi ghane na muliko wa mu nthowa yane.” (Yohane 10:16; Salmo 119:105) Mazgu gha Ciuta ghali nga ni nyali mu nthowa yithu kuti tendenge makora kwambura kukhuŵara na kuwa mwauzimu. (Zintharika 6:23) Kweni waliyose wakwenera kuzomerezga mazgu gha Yehova kuti ghaŵe nyali ku malundi ghake.
8 Tikwenera kuŵa ŵakukhwima nga ni mlembi wa Salmo 119. Wakaŵa maso kuti waleke kupatukako ku malango gha Ciuta. Iyo wakati: “Ndalapa cilapo na kucikhozga, cakuti ndisungenge maweruzgo ghinu gha urunji.” (Salmo 119:106) Tingasurangako yayi ndondomeko ya kusambira Baibolo nyengo zose na kuzgorapo pa maungano Ghacikhristu.
9, 10. Kasi tikumanya wuli kuti awo ŵali kujipeleka kwa Yehova ‘ŵangapuluka mu vipango vyake,’ kweni tingaligega wuli suzgo ili?
9 Mlembi wa salmo ili ‘wakapuluka [yayi] mu vipango vya Ciuta,’ kweni ici cingacitika kwa munthu uyo wali kujipeleka kwa Yehova. (Salmo 119:110) Solomoni wakapuluka nangauli wakaŵa wa mtundu wakupatulika kwa Yehova, nakuti pakwamba wakacitanga vinthu na vinjeru vyakufuma kwa Ciuta. “Nanga ndiye, ŵanakazi ŵa mitundu ŵakamwanangiska” ndipo wakayamba kusopa ŵaciuta ŵatesi.—Nehemiya 13:26; 1 Mathemba 11:1-6.
10 “Muthyezi” Satana wakuthya vipingo vinandi. (Salmo 91:3) Mwaciyelezgero, munthu uyo pakwamba wakaŵa munyithu wangayezga kutipuluska mu nthowa ya ungweru wauzimu mwakuti tinjire mu cigaruka ico cili nga ni mdima. Pakati pa Ŵakhristu ku Thuatera pakaŵa “mwanakazi yura Yezebeli,” panji ŵakaŵa ŵanakazi awo ŵakasambizganga ŵanyawo kusopa vikozgo na kucita uzaghali. Yesu wakayilekelera yayi nkharo iyi, ndipo nase tingayilekeleranga yayi. (Civumbuzi 2:18-22; Yuda 3, 4) Ntheura tilombenge kuti Yehova watovwire mwakuti tileke kupuluka mu malango ghake, kweni tikhalilire mu ungweru wake.—Salmo 119:111, 112.
Kusungika na Mazgu gha Ciuta
11. Umo tikuwonera pa Salmo 119:119, kasi Ciuta wakuŵawona wuli ŵaheni?
11 Usange tikuleka kupuluka mu malanguro gha Ciuta, iyo watisungenge. (Salmo 119:113-120) Tikuŵakhumba yayi awo “mbamtima wa paŵiri,” umo Yesu nayo wakuŵakanira ‘ŵakulupuka’ panji Ŵakhristu zina pera. (Salmo 119:113; Civumbuzi 3:16) Yehova ndiyo “cakubisamamo” cithu, pakuti tikumuteŵetera na mtima wose ndipo watisungilirenge. Iyo wakupata wose awo ‘ŵakupatuka ku vilayizgo vyake’ mwa kucita upusikizgi. (Salmo 119:114, 117, 118; Zintharika 3:32) Ŵanthu ŵaheni aŵa Ciuta wakuŵawona nga ni “manyelacuma,” panji kuti viswaswa ivyo vikukhalako pakuyenga siliva na golide. (Salmo 119:119; Zintharika 17:3) Nase mphanyi tatemwa vikumbusko vya Ciuta nyengo zose, cifukwa tikukhumba yayi kuwunjikika pamoza na ŵaheni nga ni viswaswa vyakuti viparanyike!
12. Cifukwa wuli nchakuzirwa kopa Yehova?
12 Mlembi wa salmo ili wakati: “Thupi lane likumbwambwantha na kumopani, ndipo nkhofiwa na maweruzgo ghinu.” (Salmo 119:120) Kuti Ciuta watisungilire pakuŵa ŵateŵeti ŵake, nchakuzirwa kuti timopenge mwakwenelera na kuleka kucita ivyo wakukana. Yobu wakacita urunji umoyo wake wose cifukwa cakuti wakaŵa wakopa Yehova. (Job 1:1; 23:15) Usange tikopa Ciuta, tingalutilira kwenda mu nthowa iyo wakutemwa nangauli tingasuzgika. Kweni kuti tizizipizge, tikwenera kulomba na cipulikano kufumira pasi pa mtima.—Yakobe 5:15.
Lombani na Cipulikano
13-15. (a) Cifukwa wuli tingagomezga kuti malurombo ghithu ghazgolekenge? (b) Kasi nchivici cingacitika para cakuyowoya catisoŵa mu lurombo? (c) Yelezgerani umo Salmo 119:121-128 lingayanira na “mitampho [yithu] yambura kuneneka” mu lurombo.
13 Tingalomba na cipulikano cakuti Ciuta watovwirenge. (Salmo 119:121-128) Nase tingagomezga kuti malurombo ghithu ghazgolekenge nga umo wakacitira mlembi wa salmo ili. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti tikutemwa malango gha Ciuta “kwakuluska golide, enya, golide liwemi lakwengeka.” Tikuwonaso kuti vipango, panji malanguro ghose gha Ciuta ngawemi pa vinthu vyose.—Salmo 119:127, 128.
14 Yehova wakupulika para tikumuŵeya cifukwa cakuti tikulomba na cipulikano na kulondezga malango ghake makoraghene. (Salmo 65:2) Kweni tingacita wuli usange suzgo yikuru yatiwira ndipo tikumanya yayi ico tingayowoya mu lurombo? Para vyaŵa nthena, ‘mzimu ukutiŵeyelera na mitampho yambura kuneneka.’ (Ŵaroma 8:26, 27) Nyengo iyo, Ciuta wakupokelera malurombo agho ghali mu Mazgu ghake na kughawona kuti ghakwimira ivyo tikukhumba.
15 Mu Malemba muli malurombo ghanandi na maghanoghano agho ghangakolerana na “mitampho [yithu] yambura kuneneka.” Mwaciyelezgero, wonani Salmo 119:121-128. Umo vinthu vikuyowoyekera apa vingayanako na suzgo yithu. Usange tikopa kuti ŵanthu ŵatisuzgenge, tingapempha Ciuta kuti watovwire umo wakacitira mlembi wa salmo ili. (Sal. 119 Mavesi 121-123) Para cakucita catisoŵa pa nkhani yakusuzga, tingalomba Yehova kuti mzimu wake utovwire kukumbukira visimikizgo, panji vikumbusko vyake kuti ndivyo ticite. (Sal. 119 Mavesi 124, 125) Nangauli ‘tikutinkha nthowa yiliyose ya upusikizgi,’ tingalomba nipera kuti Ciuta watovwire mwakuti tileke kuwira mu ciyezgo na kujumpha dango lake. (Sal. 119 Mavesi 126-128) Usange tikuŵazga Baibolo zuŵa lililose, mbwenu pakulomba kwa Yehova tingakumbuka mavesi ghakovwira agha na ghanyake.
Kovwirika na Visimikizgo vya Yehova
16, 17. (a) Cifukwa wuli tikukhumbikwira vikumbusko vya Ciuta, ndipo tikwenera kuviwona wuli? (b) Kasi ŵanyake ŵangatiwona wuli, kweni cakuzirwa nchivici?
16 Kuti Ciuta wapulike lurombo kweniso kuti watitemwe, tikwenera kupulikira visimikizgo panji vikumbusko vyake. (Salmo 119:129-136) Pakuti tikuluwa, tikukhumba vikumbusko vyakukondweska vya Yehova ivyo vikuwezgeramo ulongozgi na malango mu maghanoghano ghithu. Nakuti tikuwonga comene cifukwa ca ungweru wauzimu uwo ukutiŵalira para tapulikiska mazgu gha Ciuta. (Salmo 119:129, 130) Kweniso tikuwonga cifukwa cakuti Yehova ‘waŵaliska cisko cake pa ise’ na kutiwona kuti tili ŵake, nangauli ‘mironga ya maji yikufuma mu maso ghithu’ cifukwa cakuti ŵanyake ŵakuleka kusunga dango lake.—Salmo 119:135, 136; Maŵazgo 6:25.
17 Ciuta walutizgenge kutitemwa usange tikulondezga vikumbusko vyake vyaurunji. (Salmo 119:137-144) Pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova, tikumanya kuti iyo wakwenera kutipa vikumbusko vyake vyaurunji kuti tivilondezge. (Salmo 119:138) Pakuti mlembi wa salmo ili wakapulikiranga malango gha Ciuta, cifukwa wuli wakayowoya kuti: “Ndili mucoko na wakupepuskika”? (Salmo 119:141) Apa wakwenera kuti wakanenanga umo ŵalwani ŵake ŵakamuwoneranga. Para tikungangamira pa nthowa ya urunji, ŵanyake ŵangatipepuska. Kweni cakuzirwa nchakuti Yehova wakutiwona makora, pakuti tikulondezga vikumbusko vyake vyaurunji mu umoyo withu.
Kufwasa na Mtende
18, 19. Kasi uwemi wa kupulikira visimikizgo vya Ciuta ngwakuti wuli?
18 Para tikusunga vikumbusko vya Ciuta, tikuŵa pafupi na iyo. (Salmo 119:145-152) Cifukwa cakuti tikupulikira vikumbusko vya Yehova, tili ŵanangwa kulomba kwa iyo na mtima withu wose, ndipo tikukayika yayi kuti wakutipulika. Tingawuka pambere “kundaŵe matandakuca” na kulira kuti watovwire. Iyi ni nyengo yiwemi comene yakuti tilombenge! (Salmo 119:145-147) Kweniso Ciuta wali pafupi na ise cifukwa tikugega nkharo yiheni na kuwona mazgu ghake kuti mbunenesko, umo Yesu nayo wakaghawonera. (Salmo 119:150, 151; Yohane 17:17) Pakuti tili ŵabwezi ŵa Yehova, tikusungika mu caru cakuzura na masuzgo ici mupaka tizakajumphe pa nkhondo yikuru ya Haramagedoni.—Civumbuzi 7:9, 14; 16:13-16.
19 Cifukwa cakuti mazgu gha Ciuta ngakuzirwa kwa ise, palije ico tikopa. (Salmo 119:153-160) Tikupambana na ŵaheni, ‘tindapatuke mu visimikizgo vya Yehova.’ Tikutemwa vipango vya Ciuta ndipo iyo wakutisunga mu cisungusungu. (Salmo 119:157-159) Visimikizgo vya Yehova vikutikumbuska khumbo lake pa cakucitika cilicose. Kweni vipango vya Ciuta ni ulongozgi, nakuti tikumanya kuti Mlengi withu wakwenera kutilongozga. Pakumanya kuti ‘citopoko ca mazgu ghake mbunenesko’ nakuti tingalongozga yayi mendero ghithu, tikukondwa kupulikira ulongozgi wakufuma kwa Ciuta.—Salmo 119:160; Yeremiya 10:23.
20. Cifukwa wuli tili na “cimango cikuru”?
20 Pakuti tikutemwa dango la Yehova, tili na mtende ukuru. (Salmo 119:161-168) Ŵanthu ŵangatisuzga, kweni ŵangatipoka yayi “mtende wa Ciuta.” (Ŵafilipi 4:6, 7) Tikuwonga comene cifukwa ca maweruzgo gha Yehova mwakuti tikumulumba “zuŵa na zuŵa kankhondi na kaŵiri.” (Salmo 119:161-164) Mlembi wa salmo ili wakimba kuti: “Awo ŵakutemwa dango linu ŵali na cimango cikuru; palije kanthu kangamanya kuŵakhuŵazga.” (Salmo 119:165) Usange tose tikutemwa dango la Yehova na kulisunga, mbwenu tingakhuŵara yayi mu umoyo withu wauzimu cifukwa ca ivyo munthu wangacita panji pa cifukwa cilicose.
21. Kasi Malemba ghakuzunura vyakuwonerapo wuli kulongora kuti tikwenera kukhuŵara yayi para mu mpingo mwawuka suzgo?
21 Ŵanthu ŵanandi awo ŵakuzunurika mu Baibolo ŵakakana kuti cinthu cilicose ciŵakhuŵazge muyirayira. Yumoza wawo wakaŵa Mkhristu wakucemeka Gayo mweneuyo wakakhuŵara yayi, kweni ‘wakenda mu unenesko’ nangauli Diotrefe wakaŵa na nkharo yiheni. (3 Yohane 1-3, 9, 10) Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵaŵiri, Yuodiya na Suntuke “kuti ŵayanenge mtima mu Fumu,” panji cifukwa cakuti ŵanakazi aŵa ŵakapulikananga yayi. Iwo ŵakwenera kuti ŵakawovwirika kumazga suzgo ilo likaŵapo ndipo ŵakalutizga kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka. (Ŵafilipi 4:2, 3) Ntheura tileke kukhuŵara usange mu mpingo mwawuka suzgo lililose. Tiyeni tikoreske vikumbusko vya Yehova na kukumbuka kuti ‘mendero ghithu ghose ghali pamaso pake.’ (Salmo 119:168; Zintharika 15:3) Para tacita nthena, palije cikhuŵazgo ico citipokenge “cimango cikuru.”
22. (a) Kasi tingaŵa na mwaŵi wuli usange tikupulikira Ciuta? (b) Kasi tikwenera kuŵawona wuli ŵanyake awo ŵali kupuluka mu mpingo?
22 Usange tikupulikira Yehova nyengo zose, tiŵenge na mwaŵi wakuti tilutilire kumulumba. (Salmo 119:169-176) Para tikulondezga malanguro gha Ciuta mu umoyo withu, tikusungika mwauzimu ndipo kuluska apa, ‘milomo yithu yifumyenge malumbo’ kwa Yehova kwambura kuleka. (Salmo 119:169-171, 174) Uwu ni mwaŵi ukuru comene mu mazuŵa ghaumaliro ghano. Mlembi wa salmo ili wakakhumbanga kuŵa wamoyo na kulumba Yehova, kweni ‘wakapuluka nga ndi mberere yakuzgeŵa,’ nangauli wandayowoye ico cikacitika. (Salmo 119:175, 176) Ŵanyake awo ŵapuluka mu mpingo ŵacali kumutemwa Ciuta, ndipo ŵakukhumba kumulumba. Ipo tiyeni tiŵawovwire kusanga civikiliro cauzimu na kukondwa cifukwa ca kulumba Yehova pamoza na ŵanthu ŵake.—Ŵahebere 13:15; 1 Petros 5:6, 7.
Ungweru Wambura Kumara mu Nthowa Yithu
23, 24. Kasi mwapindura wuli na Salmo 119?
23 Salmo 119 lingatovwira mu nthowa zinandi. Mwaciyelezgero, lingatovwira kumugomezga comene Ciuta, cifukwa likulongora kuti awo “ŵakwenda mu dango la Yehova” mbakukondwa nadi. (Salmo 119:1) Mlembi wa salmo ili wakutikumbuska kuti ‘citopoko ca mazgu gha Ciuta mbunenesko.’ (Salmo 119:160) Fundo iyi yikwenera kutovwira kuwona kuti Mazgu ghose gha Ciuta ngakuzirwa. Usange tikughanaghanira ivyo vili mu Salmo 119, tikuciskika kuti tilimbikire kusambira Malemba. Mlembi wa salmo ili wakawerezgapo kuŵeyelera Ciuta kuti: “Ndisambizgani vilayizgo vyinu.” (Salmo 119:12, 68, 135) Kweniso wakati: “Ndisambizgani kweruzga kuwemi na mahara, pakuti ndapulikana na malango ghinu.” (Salmo 119:66) Nase tikwenera kulomba mwantheura.
24 Cisambizgo ca Yehova cikutovwira kuti tiŵe pafupi na iyo. Mlembi wa salmo ili kanandi wakajicemanga mteŵeti wa Ciuta. Nakuti wakujiphara kwa Yehova na mazgu ghakukondweska, wakuti: “Ndili winu.” (Salmo 119:17, 65, 94, 122, 125; Ŵaroma 14:8) Ni mwaŵi ukuru comene kuteŵetera Yehova na kumulumba pakuŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵake! (Salmo 119:7) Kasi mukuteŵetera Ciuta na cimwemwe pakupharazga Ufumu? Usange ndimo mukucitira, manyani kuti Yehova walekenge yayi kumovwirani na kumutumbikani mu mulimo uwu, cikuru mukutamira mwa iyo na mazgu ghake, na kuzomera kuti ghangweruske nthowa yinu.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli tikwenera kutemwa mazgu gha Ciuta?
• Kasi mazgu gha Ciuta ghakutovwira wuli?
• Kasi visimikizgo vya Yehova vikutovwira wuli?
• Cifukwa wuli ŵanthu ŵa Yehova mbakufwasa ndipo ŵali na mtende?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Mazgu gha Ciuta nchitopoko ca ungweru wauzimu
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Yehova wangatiwona nga ni “manyelacuma” yayi para tikutemwa visimikizgo vyake
[Vithuzithuzi pa peji 11]
Usange tikuŵazga Baibolo zuŵa lililose, pakulomba tingakumbukira luŵiro mavesi agho ghangatovwira