Lutilirani Kuteŵetera Yehova na Mtima Wakufikapo
Lutilirani Kuteŵetera Yehova na Mtima Wakufikapo
“Mwana wane, mumanye Ciuta wa ŵawuso, umuteŵetere na mtima wakufikapo.”—1 MID. 28:9.
SANGANI MAZGORO GHA MAFUMBO AGHA:
Kasi mtima wakuyelezgera ni vici?
Ni nthowa wuli iyo tingasandira mtima withu?
Kasi tingacita wuli kuti titeŵetere Yehova na mtima wakufikapo?
1, 2. (a) Kasi nchiŵaro wuli ca thupi la munthu ico cili kulembeka comene mwakuyelezgera mu Mazgu gha Ciuta? (b) Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti timanye ico mtima wakuyelezgera ukwimira?
KANANDI Mazgu gha Ciuta ghakuzunura viŵaro vya thupi la munthu mwakuyelezgera. Mwaciyelezgero, Yobu wakati: “Nchifukwa ca nkhaza mu mawoko ghane cara.” Themba Solomoni likati: “Makani ghawemi ghakututuvya viwangwa.” Yehova wakasimikizgira Ezekiyeli kuti: “Lakuruska sangalawe ndimo ndacitira cene cako.” Ndipo mpositole Paulosi wakaphalirika kuti: “Ukwambiska vinthu vinyake ivyo ni vyacilendo ku makutu ghithu.”—Job 16:17; Zinth. 15:30; Ezek. 3:9; Mil. 17:20.
2 Ndipouli, ciŵaro cimoza ca thupi la munthu ndico cili kulembeka comene mwakuyelezgera mu Baibolo kuluska ciŵaro cilicose. Ciŵaro ici ni ico Hana wakazunura mu lurombo lwake, apo wakati: “Mtima wane ukukondwera mwa Yehova.” (1 Sam. 2:1) Nakuti ŵanthu awo Ciuta wakaŵagwiliskira nchito kulemba Baibolo ŵali kulemba lizgu lakuti mtima mu malo pafupifupi 1000, ndipo munandi ŵakulizunura mwakuyelezgera. Nchakuzirwa comene kumanya ico mtima ukwimira cifukwa Baibolo likuti tikwenera kuwuvikilira.—Ŵazgani Zintharika 4:23.
KASI MTIMA WAKUYELEZGERA NI VICI?
3. Kasi tingamanya wuli ng’anamuro la “mtima” mu Baibolo? Yowoyani ciyelezgero.
3 Nangauli Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya yayi ng’anamuro la lizgu lakuti “mtima,” kweni ghakutovwira kumanya ivyo lizgu ili likung’anamura. Mwawuli? Wonani ciyelezgero ici: Ghanaghanirani za ciliŵa cakuzengeka na tumalibwe twa mitundu yakupambanapambana yakukwana 1000. Usange munthu wangasendelerako patali pacoko kuti wawone ciliŵa ici, wangawona kuti mitundu yose ya tumalibwe uto twaŵikika makora tukupanga cithuzithuzi. Mwakuyana waka, usange tingalaŵiska makora pa malo ghakupambanapambana apo pakuzunulika lizgu lakuti “mtima” mu Baibolo, tingawona kuti lizgu ili likupanga cithuzithuzi. Kasi likupanga cithuzithuzi wuli?
4. (a) Kasi “mtima” ukwimira vici? (b) Kasi mazgu gha Yesu agho ghali kulembeka pa Mateyu 22:37 ghakung’anamuraci?
4 Ŵalembi ŵa Baibolo ŵakuzunura lizgu lakuti “mtima” kung’anamura wunthu withu wamukati. Ivi vikusazgapo makhumbiro ghithu, maghanoghano ghithu, umo tikucitira vinthu, nkharo yithu, nkhongono zithu, ivyo vikuticiska kucita vinthu vinyake, ndiposo vilato vithu. (Ŵazgani Duteronome 15:7; Zintharika 16:9; Milimo 2:26.) Nga umo buku linyake likuyowoyera, mtima ni “wunthu withu wose wamukati.” Nyengo zinyake, lizgu lakuti “mtima” likuŵa na ng’anamuro lipusu. Mwaciyelezgero, Yesu wakati: “Utemwenge Yehova Ciuta wako na mtima wako wose na umoyo wako wose na maghanoghano ghako ghose.” (Mat. 22:37) Apa, “mtima” ukung’anamura maghanoghano, makhumbiro, ndiposo umo munthu wakujipulikira mu mtima. Pakuzunura mtima, umoyo, na maghanoghano, Yesu wakadidimizganga fundo yakuti tikwenera kulongora kuti tikutemwa Ciuta kufumira pasi pa mtima kwizira mu ivyo tikughanaghana na ivyo tikucita. (Yoh. 17:3; Efe. 6:6) Kweni para “mtima” wazunulika pawekha ukwimira wunthu withu wose wamukati.
CIFUKWA WULI TIKWENERA KUVIKILIRA MTIMA WITHU?
5. Cifukwa wuli tikwenera kucita vyose ivyo tingafiska kuti titeŵetere Yehova na mtima wakufikapo?
5 Pakuyowoya za mtima, Themba Davide likakumbuska Solomoni kuti: “Mwana wane, mumanye Ciuta wa ŵawuso, umuteŵetere na mtima wakufikapo na umoyo wakuzomera; pakuti Ciuta wakupenjapenja mitima yose, ndipo wakumanyiska kaghanaghaniro kali kose.” (1 Mid. 28:9) Nadi, Yehova ndiyo wakuyezga mitima yose, kusazgapo yithu. (Zinth. 17:3; 21:2) Ndipo ivyo wakusanga mu mtima withu ni vyakuzirwa comene pa ubwezi withu na iyo ndiposo pa umoyo withu wa munthazi. Ntheura tikwenera kulondezga ulongozgi wa Ciuta kwizira mwa Davide mwa kucita vyose ivyo tingafiska kuti titeŵetere Yehova na mtima wakufikapo.
6. Kasi tikwenera kumanya vici pa nkhani ya kufiska cilato cithu ca kuteŵetera Yehova na mtima withu wose?
6 Para tikucita milimo yithu mwamwamphu tikulongora kuti tikukhumba kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo. Kweni, tikumanya kuti masuzgo ghakufuma ku caru ciheni ca Satana ndiposo makhumbiro ghaheni gha thupi lithu ni vinthu vyankhongono ivyo vingatitimbanizga kuteŵetera Ciuta na mtima withu wose. (Yer. 17:9; Efe. 2:2) Ntheura kuti tilutilire kuteŵetera Ciuta na mtima withu wose, nyengo zose tikwenera kusanda mtima withu. Kasi tingacita wuli nthena?
7. Nchivici ico cikulongora umo mtima withu uliri?
7 Wunthu withu wamukati ukuwoneka yayi nga umo nkhura, panji mtima wa khuni ukuwonekera yayi. Ndipouli, nga umo Yesu wakayowoyera pa Upharazgi wake wa pa Lupiri, umo vipambi vya khuni vikuvumbulira umo khuni liliri, ntheura pera mtima withu nawo ungamanyikwa kwizira mu vyakucita vithu. (Mat. 7:17-20) Sono tiyeni tiwone cimoza mwa vyakucita ivi.
NTHOWA YIWEMI YAKUSANDIRA MTIMA WITHU
8. Kasi mazgu gha Yesu agho ghali pa Mateyu 6:33 ghakukolerana wuli na ivyo vili mu mtima withu?
8 Kukwambilira kwa Upharazgi wake wa pa Lupiri, Yesu wakaphalira ŵategherezgi ŵake vyakucita ivyo vingalongora kuti ŵakukhumba kuteŵetera Yehova na mtima wose. Wakati: “Lutilirani kupenja dankha ufumu na urunji wake, ndipo vinthu vinyake vyose ivi visazgikengeko kwa imwe.” (Mat. 6:33) Nadi, ivyo tikudangizga mu umoyo withu, vikulongora ivyo tikukhumba, na ivyo tikughanaghana mu mtima withu. Ntheura, kusanda vinthu ivyo tikudangizga mu umoyo withu, ni nthowa yiwemi yakuwonera usange tikuteŵetera Ciuta na mtima wakufikapo panji yayi.
9. Kasi ni nchemo wuli iyo Yesu wakapeleka ku ŵanthu ŵanyake, ndipo ivyo ŵakazgora vikavumbura vici?
9 Pamanyuma pakuti Yesu waciska ŵalondezgi ŵake kuti “lutilirani kupenja dankha ufumu,” pakacitika cinthu cinyake ico cikalongora kuti ivyo munthu wakudangizga mu umoyo wake ndivyo vikuvumbura umo mtima wake uliri. Luka, uyo wakalembako Makani Ghawemi, wakamba nkhani iyi mwa kuyowoya kuti Yesu “wakaŵikapo mtima kuluta ku Yerusalemu” nangauli wakamanyanga makora ivyo vyamumucitikira para wafika kura. Apo iyo na ŵapositole ŵake “ŵakaŵa mu nthowa,” Yesu wakakumana na ŵanthu ŵanyake ndipo wakaŵacema kuti ŵaŵe ŵalondezgi ŵake. Ŵanthu aŵa ŵakaŵa ŵakukhumbisiska kulondezga Yesu kweni ŵakakhumba kuti ŵakacite dankha vinthu vinyake. Yumoza wakazgora kuti: “Nizomerezgani kuti nilute dankha nkhasunge ŵadada.” Munyake wakati: “Nimulondezganinge, Fumu; kweni nizomerezgani dankha kuti nkhalayire ŵamunyumba yane.” (Luka 9:51, 57-61) Ŵanthu aŵa ŵakapambana comene na Yesu cifukwa Yesu wakaŵikapo mtima kucita khumbo la Ciuta na mtima wose. Pakuti ŵakadangizga vyakukhumba vyawo m’malo mwa vya Ufumu, ŵakalongora kuti ŵakakhumba yayi kuteŵetera Ciuta na mtima wakufikapo.
10. (a) Kasi ŵalondezgi ŵa Khristu ŵacita wuli na nchemo ya Yesu? (b) Kasi Yesu wakayowoya ntharika wuli yifupi?
10 Mwakupambana na ŵanthu aŵa, awo ŵakatondeka kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu, ise tapulikira nchemo ya Yesu yakuti tiŵe ŵalondezgi ŵake, ndipo pa nyengo yasono tikuteŵetera Yehova zuŵa lililose. Mwantheura, tikulongora kuti tikumutemwa Yehova kufumira pasi pa mtima. Nangauli tikutokatoka mu mpingo, kweni tikwenera kumanya kuti mtima withu unganangika. Kasi unganangika wuli? Apo wakadumbiskananga na ŵanthu awo ŵakatondeka kuŵa ŵasambiri, Yesu wakavumbura ivyo vingananga mtima, wakati: “Palije munthu uyo waŵika woko lake pa cakulimira ndipo wakulaŵiska ku vinthu vyakumasinda uyo wakwenelera nadi ufumu wa Ciuta.” (Luka 9:62) Kasi tingasambirapo vici pa ntharika iyi?
KASI ‘TIKUDEMELERA KU ICO NCHIWEMI’?
11. Nchivici ico cikucitikira mulimo wa wanchito wa mu ntharika ya Yesu, ndipo cifukwa wuli?
11 Kuti timanye makora ivyo tikusambirapo pa ntharika yifupi iyi ya Yesu, tiyeni tiwone ntharika iyi mu nthowa yinyake. Wanchito watangwanika kulima. Kweni, apo wakulima wakuleka yayi kughanaghana vya kunyumba kwake uko kuli mbumba yake, ŵabwezi, cakurya, sumu, kuseka, ndiposo uko kuli mfwiri. Wakuvikhumba comene vinthu ivi. Pamanyuma pakuti walimapo ndime yikuruko, khumbo lake pa vinthu ivi likukura comene mwakuti wakuzgoka na kulaŵiska ku “vinthu vyakumasinda.” Nangauli pacali mulimo ukuru wakuti ucitike pambere nyengo yakupandira mbuto yindakwane, kweni wanchito uyu watimbanizgika ndipo mulimo ukugona. Bwana wakukhuŵara cifukwa cakuti wanchito wake wandazizipizge.
12. Kasi pali kuyana wuli pakati pa wanchito wa mu ntharika ya Yesu na Ŵakhristu ŵanji mazuŵa ghano?
12 Sono tiyeni tiwone kuyana uko kulipo pakati pa ntharika iyi na cakucitika ca mu nyengo yithu yino. Mulimi wakwimira Mkhristu waliyose uyo wakuwoneka kuti wakucita makora kweni wali pa ngozi yauzimu. Kuti tiyaniske makora, yelezgerani na mubali uyo wakutokatoka mu uteŵeti. Nangauli wakufika pa maungano na kunjira mu uteŵeti wa m’munda, kweni wakuleka yayi kughanaghana vinthu vinyake vya mu caru ivyo wakuwona kuti ni vyakukondweska. Mukati mu mtima wake wakuvikhumba comene. Para nyengo yajumphapo, pamanyuma pakuti wacita uteŵeti kwa vilimika vinandiko, khumbo lake la vinthu vya caru likukura comene mwakuti wakung’anamuka na kulaŵiska ku “vinthu vyakumasinda.” Nangauli mu uteŵeti mucali vinandi vyakuti wacite, iyo ‘wakukoleska yayi mazgu gha umoyo,’ ndipo wakuleka kucita vinthu vyauzimu. (Fil. 2:16) Yehova, “Mweneco wa vuna,” citima cikumukora comene para munthu watondeka kuzizipizga.—Luka 10:2.
13. Kasi kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo kukukhumba vici?
13 Apa sambiro ndakuwonekerathu. Tikucita makora para tikufika pa maungano gha mpingo na kuluta mu uteŵeti wa m’munda. Kweni kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo kukukhumba vinandi. (2 Mid. 25:1, 2, 27) Usange mukati mu mtima wake Mkhristu wakutemwa “vinthu vyakumasinda,” kung’anamura vinthu vinyake ivyo caru cikucita, ndikuti wali pa ngozi ya kutaya ubwezi wake na Ciuta. (Luka 17:32) Pekha para ‘tikunyanyara ico nchiheni na kudemelera ku ico nchiwemi,’ ndipo tingaŵa ‘ŵakwenelera nadi ufumu wa Ciuta.’ (Rom. 12:9; Luka 9:62) Ntheura tose tikukhumbikwira kuwoneseska kuti cinthu cilicose mu caru ca Satana, nanga cingawoneka ca candulo wuli, panji cakukondweska wuli, cileke kutiwezgera kumasinda pakucita vinthu vya Ufumu.—2 Kor. 11:14; ŵazgani Ŵafilipi 3:13, 14.
LUTILIRANI KUŴA MASO!
14, 15. (a) Kasi Satana wakunanga wuli mtima withu? (b) Yowoyani ciyelezgero ico cikulongora kofya kwa nthowa za Satana.
14 Cifukwa ca kutemwa Yehova, tikajipatulira kwa iyo. Kwambira waka pa nyengo iyi, taŵanandi talongora kwa vilimika vinandi kuti tikusimikizga kuti titeŵeterenge Yehova na mtima wakufikapo. Ndipouli, Satana wandaleke kutiyezga. Wacali kulimbana na mtima withu. (Efe. 6:12) Wakumanya kuti Yehova tingamuleka luŵiro yayi. Ntheura wakugwiliskira nchito “mgonezi uno” kuti walopweske mwapacokopacoko mwamphu withu pakuteŵetera Ciuta. (Ŵazgani Mariko 4:18, 19.) Cifukwa wuli nthowa iyi Satana yikumwendera?
15 Kuti tizgore fumbo ili, wonani ciyelezgero ici. Tiyelezgere kuti mukuŵazga buku mwakugwiliskira nchito ungweru wa babu lankhongono comene. Mbwenu babu lira laphya. Pakuti muli mu cisi, mwaluŵiro mukutora babu liphya na kuliharizga pa babu lakuphya. Munyumba mukuŵaso ungweru. Usiku wakulondezgapo mukubuskaso babu linu. Ndipouli, kwambura imwe kumanya, munthu munyake wasintha babu linu lankhongono comene na kuŵikapo linyake lankhongono yicokoko. Kasi mungayiwona mphambano? Yayi. Kweniso, wuli usange zuŵa lakulondezgapo munthu munyake wasinthaso babu lankhongono yicokoko na kuŵikapo babu lankhongono yicoko comeneko? Nyengo zinyake mungamanyaso yayi kuti ungweru wacepako. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti ungweru ukucepa mwapacokopacoko kwambura imwe kumanya kuti ukucepa. Mwakuyana waka na fundo iyi, caru ca Satana cingacepeska mwamphu withu mwapacokopacoko. Usange ivi vyacitika, vikuŵa nga ni para Satana wasintha babu lankhongono comene, ilo ni mwamphu withu ukuru pakuteŵetera Yehova na kuŵikapo babu lankhongono yicoko. Usange Mkhristu wali maso yayi, wangamanya yayi kuti wakusintha pacokopacoko.—Mat. 24:42; 1 Pet. 5:8.
LUROMBO NDWAKUKHUMBIKWA
16. Kasi tingajivikilira wuli ku maucenjezi gha Satana?
16 Kasi tingajivikilira wuli ku maucenjezi gha Satana, na kulutilira kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo? (2 Kor. 2:11) Lurombo ndwakukhumbikwa. Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵanyake kuti ‘ŵachinthe pakwimikana na mauryarya gha Dyabulosi.’ Wakaŵaciskaso kuti: ‘Pa cakucitika cilicose lutilirani kulomba na lurombo lwa mtundu uliwose ndiposo ŵeyelero.’—Efe. 6:11, 18; 1 Pet. 4:7.
17. Kasi malurombo gha Yesu ghakutisambizga vici?
17 Kuti tichinthe pakwimikana na Satana, tingacita makora kuyezga Yesu pa nkhani ya kulomba, ico cikulongora kuti wakaŵa wakukhumbisiska kuti walutilire kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo. Mwaciyelezgero, wonani ivyo Luka wali kulemba vyakukhwaskana na umo Yesu wakalombera usiku pambere wandakomeke. Wali kulemba kuti: “Pakukweŵeka, wakalutilira kulomba mwakufwilirapo comene.” (Luka 22:44) Yesu wakaŵa kuti walombapo kale mwakufwilirapo, kweni pa nyengo iyi, apo wakakumana na ciyezgo cikuru comene mu umoyo wake wa pa caru capasi, wakalomba “mwakufwilirapo comene.” Ndipo lurombo lwake lukazgoreka. Ivyo Yesu wakacita vikulongora kuti malurombo ghakupambana. Ntheura, para takumana na viyezgo vikuru ndiposo maucenjezi ghanandi gha Satana ndipo tikwenera kulomba “mwakufwilirapo comene” kuti Yehova wativikilire.
18. (a) Kasi tikwenera kujifumba vici pa nkhani ya lurombo, ndipo cifukwa wuli? (b) Ni vinthu wuli ivyo vikukhwaska mtima withu, ndipo vikuwukhwaska mu nthowa wuli? (Wonani bokosi pa peji 16.)
18 Kasi malurombo agha ghatovwirenge wuli? Paulosi wakati: “Mu vinthu vyose, mu lurombo na ŵeyelero pamoza na kuwonga, madando ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta, ndipo mtende wa Ciuta uwo ukuluska ghanoghano lililose, usungilirenge mitima yinu.” (Fil. 4:6, 7) Enya, kuti tilutilire kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo, tikwenera kulomba mwakufwilirapo kweniso nyengo zose. (Luka 6:12) Ntheura, jifumbani kuti, ‘Kasi ine nkhulomba mwakufwilirapo kweniso nyengo zose?’ (Mat. 7:7; Rom. 12:12) Zgoro linu livumburenge usange muli ŵakukhumbisiska nadi kuteŵetera Ciuta.
19. Kasi mucitenge vici kuti mulutilire kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo?
19 Nga umo tawonera, vinthu ivyo tikudangizga mu umoyo withu vingalongora umo mtima withu uliri. Tikukhumbikwira kuwoneseska kuti vinthu ivyo tili kusida, kweniso maucenjezi gha Satana, vileke kutitondeska kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo. (Ŵazgani Luka 21:19, 34-36.) Ntheura, nga ni Davide, tiyeni tilutilire kulomba Yehova kuti: “Murunge mtima wane uŵenge umoza.”—Sal. 86:11.
[Mafumbo]
[Bokosi pa peji 16]
VINTHU VITATU IVYO VIKUKHWASKA MTIMA WITHU
Nga umo tingacitira vinthu vinyake kuti tivikilire mtima wanadi, tingacitaso vinthu vinyake ivyo vingawovwira kuti mtima withu wakuyelezgera ulutilire kuŵa makora. Wonani vinthu vitatu vyakuzirwa ivi:
1 Vyakurya: Mtima withu wanadi ukukhumbikwira vyakurya vyakukwana ndiposo viwemi kuti uŵe makora. Ntheura pera, tikukhumbikwira kurya cakurya cauzimu cakukwana ndiposo ciwemi, kwizira mu sambiro la taŵene la nyengo zose, kughanaghanirapo, na kuwungana nyengo zose.—Sal. 1:1, 2; Zinth. 15:28; Heb. 10:24, 25.
2 Maseŵero Ghakukhozga Thupi: Kuti mtima withu wanadi uŵe makora, nyengo na nyengo tikwenera kucita maseŵero ghakukhozga thupi. Mwakuyana waka na fundo iyi, para tikupharazga mwamwamphu, panyake nanga nkhusazgirako uteŵeti withu, ndikuti tikovwira kuti mtima withu wakuyelezgera uŵe makora.—Luka 13:24; Fil. 3:12.
3 Ŵanthu Awo Tikukhala Nawo: Ŵanthu ŵambura kumanya Ciuta awo tikugwira nawo nchito na kukhala nawo, ŵakupweteka comene mtima withu wanadi na wakuyelezgera wuwo. Ndipouli, tingapwetekeka pacoko para tikutemwa kucezga na Ŵakhristu ŵanyithu, ŵeneawo ŵakutitemwa nadi ndiposo awo ŵakuteŵetera Ciuta na mtima wakufikapo.—Sal. 119:63; Zinth. 13:20.
