Umo Caru Ici Cizamumalira
Umo Caru Ici Cizamumalira
“Kuti muli mu cisi cara, muli nga mbankhungu cara awo zuŵa lira lizamuŵabucizga.”—1 TES. 5:4.
KASI MUNGALONGOSORA?
Ni vinthu wuli ivyo vicitikenge sonosono ivyo tasambira mu malemba ghakulondezgapo agha?
1. Kasi nchivici ico citovwirenge kuti tilutilire kuŵa maso na kuzizipizga viyezgo?
SONOSONO apa pacitikenge vinthu ivyo vizamusunkhunya caru. Maucimi gha mu Baibolo agho ghali kufiskika ghakulongora kuti vinthu ivi vicitikenge nadi, ntheura tikwenera kuŵa maso. Kasi ni vinthu wuli ivyo vingatovwira kuti tiŵe maso? Mpositole Paulosi wakaciska kuti ‘tilaŵiskenge pa vinthu vyambura kuwoneka.’ Nadi, tikwenera kukumbuka njombe yithu ya umoyo wamuyirayira, kwali nkhucanya panji pa caru capasi. Nga umo nkhani yose ya pa lemba ili yikulongolera, Paulosi wakalemba mazgu agha kuti waciske Ŵakhristu ŵanyake kuti ŵaŵikenge mtima pa viwemi ivyo ŵazamusanga para ŵalutilira kuŵa na cipulikano. Ivi vikate viŵawovwirenge kuti ŵazizipizge viyezgo na nthambuzgo.—2 Kor. 4:8, 9, 16-18; 5:7.
2. (a) Kuti cigomezgo cithu cilutilire kuŵa cakukhora, kasi tikwenera kucita vici? (b) Kasi tidumbiskanenge vici mu nkhani iyi na yakulondezgapo?
2 Mazgu gha Paulosi agha ghali na fundo yakuzirwa comene yakuti: Kuti cigomezgo cithu cilutilire kuŵa cakukhora, tikwenera kulaŵiska pa vinthu vya munthazi, kuti ivyo tikuviwona sono yayi. Tikukhumbikwira kuŵika mahara pa vinthu vyakuzirwa ivyo pa nyengo yasono tindaviwone. (Heb. 11:1; 12:1, 2) Ntheura tiyeni tidumbiskane vinthu khumi vyamunthazi ivyo vikukolerana comene na cigomezgo cithu ca umoyo wamuyirayira. a
KASI NI VINTHU WULI IVYO VIZAMUCITIKA PARA KWAKHALA NYENGO YIKOCO WAKA KUTI UMALIRO WIZE?
3. (a) Kasi nchinthu wuli ico cicitikenge sonosono ico cikuzunulika pa 1 Ŵatesalonika 5:2, 3? (b) Kasi ŵalongozgi ŵa ndyali ŵazamucita vici, ndipo mbanjani awo ŵangazakakolerana nawo?
3 Cinthu cimoza ico cizamucitika cikazunulika na Paulosi mu kalata iyo wakalembera Ŵatesalonika. (Ŵazgani 1 Ŵatesalonika 5:2, 3.) Wakayowoya vya “zuŵa la Yehova.” Pa lemba ili mazgu ghakuti “zuŵa la Yehova” ghakuyowoya za nyengo iyo yizamwamba apo cisopa cautesi cizamuparanyikira na kumara pa nkhondo ya Haramagedoni. Ndipouli, nyengo yicoko waka pambere zuŵa ili la Yehova lindambe, ŵalongozgi ŵa caru ŵazamucemerezga kuti “Bata na mtende!” Nchemerezgo iyi yingazakacitika kamoza panji kanandi. Mitundu yikwenera kuti yizamughanaghana kuti yili pafupi kumazga masuzgo ghanyake ghakurughakuru. Wuli pakuyowoya za ŵalongozgi ŵa cisopa? Nawo ŵali cigaŵa ca caru, ntheura ŵangazakakolerana na ŵalongozgi ŵa ndyali pakucemerezga nchemerezgo iyi. (Uvu. 17:1, 2) Pakucita ivi, ŵaliska ŵazamuŵa kuti ŵakuyezga nchimi zitesi zakale izo zikaŵa ku Yuda. Pakuyowoya za nchimi izi Yehova wakati: “Ŵakuti, Cimango, cimango, penepapo kulije cimango.”—Yer. 6:14; 23:16, 17.
4. Mwakupambana na ŵanthu wose, kasi ise tikumanya vici?
4 Vilije kanthu kuti mbanjani awo ŵazamucemerezgako kuti “Bata na mtende!,” kweni nchemerezgo iyi yizamulongora kuti zuŵa la Yehova lili pafupi kwamba. Ntheura Paulosi wakati: “Ŵabali, kuti muli mu cisi cara, muli nga mbankhungu cara awo zuŵa lira lizamuŵabucizga, cifukwa mose muli ŵana ŵa ungweru.” (1 Tes. 5:4, 5) Mwakupambana na ŵanthu wose, ise tikumanya umo vyakucitika vya mu caru vikukolerana na ivyo Malemba ghakuyowoya. Kasi ni nthowa wuli iyo ucimi wa kucemerezga kuti “Bata na mtende!” uzamufiskikira? Pa nkhani iyi tiyeni tilindilire. Ntheura tiyeni tiŵikepo mtima kuti “tiŵe maso na kusungilira maghanoghano ghithu.”—1 Tes. 5:6; Zef. 3:8.
“FUMUKAZI” IYO YIKUMANYA YAYI KUTI YIZAMUPARANYIKA
5. (a) Kasi “suzgo yikuru” yizamwamba wuli? (b) Kasi ni “fumukazi” njini iyo yizamumanya kuti yikajipusikanga waka?
5 Kasi nchinthu wuli cinyake ico cizamucitika pamanyuma pa kucemerezga kuti bata na mtende? Paulosi wakalongosora kuti: “Pa nyengo iyo ŵakuti: ‘Bata na mtende!’ penepapo ndipo pharanyiko lamabuci lizamuŵawira mwaluŵiro.” Cigaŵa cakwamba ca “pharanyiko lamabuci” nkhuparanyika kwa “Babuloni Mukuru,” ufumu wa pa caru cose wa cisopa cautesi, uyo wakucemekaso kuti “mwanakazi muzaghali.” (Uvu. 17:5, 6, 15) “Suzgo yikuru” yizamwambira apo maboma gha ndyali ghazamuwukira vigaŵa vyose vya cisopa cautesi, nanga ni ivyo vikujicema kuti ni Vyacikhristu. (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8) Ŵanthu ŵanandi ŵazamubucizgika na ici. Cifukwa wuli? Cifukwa mpaka pa nyengo iyi, mwanakazi muzaghali wazamujiwonanga kuti ni “fumukazi” iyo ‘yizamutengerapo cara.’ Kweni mwamabuci wazamumanya kuti wakajipusikanga kuti walekenge kuparanyika. M’malo mwake wazamuparanyika mwaluŵiro, nga ni para ni “mu zuŵa limoza.”—Uvu. 18:7, 8.
6. Kasi cisopa cautesi cizamuparanyika na njani?
6 Mazgu gha Ciuta ghakulongora kuti mwanakazi muzaghali wazamuparanyika na “cikoko” ico cili na “masengwe khumi.” Para tikusanda buku la Uvumbuzi tikumanya kuti cikoko cikwimira wupu wa United Nations (UN). “Masengwe khumi” ghakwimira maboma ghose gha ndyali gheneagho ghakukhozgera “cikoko ciswesi” ici. b (Uvu. 17:3, 5, 11, 12) Kasi nchivici ico cizamucitika pakuparanya muzaghali uyu? Maboma agho ghali mu United Nations ghazamupoka usambazi wa mwanakazi muzaghali, na kuvumbura umo waliri nadi, kumurya, na “kumocha thibu na moto.” Wazamumalirathu nkhanira tetete!—Ŵazgani Uvumbuzi 17:16.
7. Kasi nchivici ico cizamupangiska kuti “cikoko” ciwukire mwanakazi muzaghali?
7 Ucimi wa mu Baibolo ukulongoraso ico cizamupangiska kuti mwanakazi muzaghali wawukilike. Yehova wazamuŵika mu mitima ya ŵalongozgi ŵandyali kuti ŵacite “ghanoghano lake,” la kuparanya mwanakazi muzaghali. (Uvu. 17:17) Cisopa ico cikuthandazga nkhondo cikulutilira kutimbanizga vinthu mu caru, ntheura mitundu yizamuwona kuti usange yingamuparanya mwanakazi muzaghali uyu, vinthu vingenda makora. Nakuti para ŵalongozgi ŵa caru ŵakuzakawukira Babuloni Mukuru, ŵazamughanaghana kuti ŵakucita “ghanoghano lawo limoza.” Ndipouli, ŵazamuŵa kuti ŵakugwira nchito kuti ŵafiske khumbo la Ciuta la kuparanya cisopa cautesi. Ntheura vinthu vizamugadabuka. Cigaŵa cimoza ca Satana cizamuwukira cinyake, ndipo Satana wazamuŵavya nkhongono zakuti watondeskere vinthu ivi kucitika.—Mat. 12:25, 26.
KUWUKIRA ŴANTHU ŴA CIUTA
8. Kasi “Gogi, wa caru ca Magogi” wazamuwukira wuli ŵanthu Ciuta?
8 Para cisopa cautesi caparanyika, ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵazamuŵa kuti “ŵakukhala na kufwasa” ndiposo “ŵambura malinga.” (Ezek. 38:11, 14) Kasi nchivici ico cizamucitikira ŵanthu aŵa ŵeneawo ŵazamuwoneka kuti ni gulu lambura kuvikilirika la ŵanthu awo ŵakulutilira kusopa Yehova? Vikuwoneka kuti ŵazamuwukilika na “ŵamitundu ŵanandi.” Mazgu gha Ciuta ghakulongora kuti “Gogi, wa caru ca Magogi” ndiyo wazamulongozga pa kuwukira uku. (Ŵazgani Ezekiel 38:2, 15, 16.) Kasi tikwenera kucita wuli na kuwukira uku?
9. (a) Kasi Mkhristu wakufipira mtima comene vici? (b) Ni vinthu wuli ivyo tikwenera kucita sono kuti tikhozge cipulikano cithu?
9 Cifukwa cakuti tikumanyirathu kuti ŵanthu ŵa Ciuta ŵazamuwukilika tikwenjerwa comene yayi. Kweni, ico tikufipira mtima comene, nchiponosko cithu yayi, kweni kutuŵiskika kwa zina la Yehova na kuthuwuskika kwa muwuso wake. Nakuti, Yehova wali kuyowoya nyengo zakujumpha 60 kuti: ‘Mumanyenge kuti Ine ndine Yehova.’ (Ezek. 6:7) Ntheura tili ŵakunweka kuzakawona umo mazgu agha gha mu ucimi wa Ezekiyeli ghazamufiskikira, uku tikugomezga kuti “Yehova wakumanya kuŵathaska ku ciyezgo ŵanthu awo ŵakusopa Ciuta mwakujipeleka.” (2 Pet. 2:9) Pa nyengo yasono, tikwenera kugwiliskira nchito mpata uliwose kuti tikhozge cipulikano cithu mwakuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova nanga tingakumana na ciyezgo wuli. Kasi tikwenera kucita vici? Tikwenera kulomba, kusambira Mazgu gha Ciuta, na kuphalirako ŵanji uthenga wa Ufumu. Para ticitenge nthena, tisungilirenge cigomezgo cithu ca umoyo wamuyirayira kuŵa cakukhora, nga ni “nyanguru.”—Heb. 6:19; Sal. 25:21.
MITUNDU YIZAMUMANYA KUTI KULI YEHOVA
10, 11. Kasi nchivici cizamulongora kuti Haramagedoni yamba, ndipo nchivici ico cizamucitika pa nyengo iyi?
10 Kasi nchinthu wuli ico cizamusunkhunya caru, ceneico cizamucitika para ŵateŵeti ŵa Yehova ŵawukilika? Yehova wazamunjilirapo na kuthaska ŵanthu ŵake kwizira mwa Yesu na ŵasilikari ŵa kucanya. (Uvu. 19:11-16) Ivyo vizamucitika apa ndivyo ni “nkhondo ya zuŵa likuru la Ciuta Wankhongonozose,” enya Haramagedoni.—Uvu. 16:14, 16.
11 Pakuyowoya za nkhondo iyi, Yehova wakayowoya kwizira mwa Ezekiyeli kuti: “Tindicemere cofyo ca mtundu wose kwimikana na Gogi, wakuti Yehova Ciuta: lupanga lwa munthu yose lwimikane na lwa mwanamunyake.” Cifukwa ca kupanikizgika, awo ŵali ku cigaŵa ca Satana ŵazamutimbanizgika, ndipo ŵazamwamba kutimbana ŵekhaŵekha. Msilikari kwimikana na msilikari munyake. Ndipouli, Satana nayo vinthu vizamumusuzga. Yehova wakuti: ‘Nditilokwe pa Gogi, na pa mawumba ghake, na pa ŵanthu ŵanandi awo ŵali naye, vula ya mcapwacapwa, na matalala ghakuru, na moto, na sulefure.’ (Ezek. 38:21, 22) Kasi nchivici ico cizamucitika para Ciuta wazakacita ivi?
12. Kasi mitundu yizamucicizgika kucitaci?
12 Mitundu yizamumanya kuti uyo wayithereska ni Yehova. Nga umo Ŵaeguputo awo ŵakakhumbanga kukoma Ŵaisrayeli pa Nyanja Yiswesi ŵakacitira, ŵasilikari ŵa Satana nawo cifukwa ca kusoŵa cakucita ŵazamucemerezga kuti: “Yehova wakuŵalwera.” (Ex. 14:25) Nadi, mitundu yizamucicizgika kumanya kuti kuli Yehova. (Ŵazgani Ezekiel 38:23.) Kasi mphatali apo vinthu ivi vizamucitikira?
PALIJE UTHEMBA UNYAKE WA PA CARU COSE UWO UZAMUWUKASO
13. Kasi tikumanya vici vyakukhwaskana na cigaŵa cacinkhondi ca cikozgo ico Daniyeli wakalongosora?
13 Ucimi wa mu buku la Daniel ukutovwira kumanya nyengo iyo tilimo. Daniyeli wakalongosora cikozgo cakuwoneka nga ni munthu, cakupangika na visulo vyakupambanapambana. (Dan. 2:28, 31-33) Cikozgo ici cikwimira maufumu gha pa caru cose agho vyakucita vyawo vyakhwaska comene ŵanthu ŵa Ciuta, ŵa kale na ŵa sono wuwo. Maufumu agha ni Babuloni, Medi na Peresiya, Girisi, Romu, ndipo waumaliro ngunyake wa mu nyengo yithu yino. Para tikusanda ucimi wa Daniyeli tikuwona kuti vikandiro na minwe vya cikozgo ndivyo vikwimira ufumu panji uthemba waumaliro wa pa caru cose uwu. Pa Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose, Britain na United States ŵakapanga ubali panji kuti wenenawene wapadera comene. Nadi cigaŵa cacinkhondi ca cikozgo ca mu buku la Daniel ni Uthemba wa pa Caru Cose wa Britain na America. Vikandiro nchigaŵa caumaliro ca cikozgo, kulongora kuti paŵengeso uthemba unyake yayi wa ŵanthu pamanyuma pa ufumu uwu. Fundo yakuti vikandiro na minwe ni vyacisulo na dongo yikulongora kuti Uthemba wa pa Caru Cose wa Britain na America ngwakulopwa.
14. Kasi ni ufumu ngu wa pa caru cose uwo uzamuŵa kuti ukuwusa apo Haramagedoni yizamwizira?
14 Ucimi wenewuwu uwu ukulongoraso kuti Ufumu wa Ciuta, weneuwo ukwimilirika na libwe likuru, ukacekekako ku lupiri ulo ni muwuso wa Yehova mu 1914. Pa nyengo yasono libwe ili likugodobokera ku vikandiro vya cikozgo. Pa Haramagedoni, vikandiro na cikozgo cose vizamudinyika. (Ŵazgani Daniel 2:44, 45.) Ntheura, apo Haramagedoni yizamwizira, Uthemba wa pa Caru Cose wa Britain na America ndiwo uzamuŵa kuti ukuwusa. Cizamuŵa cakukondweska comene kuwona kufiskika kwaumaliro kwa ucimi uwu. c Kweni, kasi Yehova wazamucita nayo vici Satana?
IVYO VIZAMUCITIKIRA MULWANI MUKURU WA CIUTA
15. Para Haramagedoni yajumpha, kasi nchivici ico cizamucitikira Satana na viŵanda vyake?
15 Cakwamba, Satana wazamuwona umo gulu lake pa caru capasi lizamuparanyikira. Wazamuwona ivi kwambira pakwamba mpaka pa umaliro. Pamanyuma, Satana ndiyo wazamukhalako kuti wapokere camboko cake. Mpositole Yohane wakutiphalira ivyo vizamucitika. (Ŵazgani Uvumbuzi 20:1-3.) Yesu Khristu, “mungelo . . . [uyo wali] na cijuliro ca cizongwe,” wazamukaka Satana na viŵanda vyake, na kuviponya mu cizongwe, na kuvisunga umu kwa vilimika cikwi. (Luka 8:30, 31; 1 Yoh. 3:8) Ici nchigaŵa cakwamba ca kubwanya mutu wa njoka. d—Gen. 3:15.
16. Kasi kuponya Satana mu “cizongwe” cikung’anamuraci?
16 Kasi “cizongwe” ico Satana na viŵanda vizamuponyekamo nchivici? Lizgu la Cigiriki lakuti aʹbys·sos ilo Yohane wakalemba apa likung’anamura “cikhululu citali comene.” Likung’anamulikaso kuti “cikhululu cambura cigoti,” ndiposo para cinthu cili mu malo agha cikucitaso mulimo uliwose yayi. Ntheura, malo agha ngakuti munthu waliyose wangafikako yayi kupaturako Yehova na mungelo wake wakwimikika uyo wali “na cijuliro ca cizongwe.” Ku malo agha, Satana wazamuŵa nga ni para wafwa ndipo wazamucitaso kalikose yayi, mwakuti ‘waleke kupuluskaso mitundu.’ Nadi, “nkhalamu yakuwuluma” yira, ŵazamuyijara pa mulomo.—1 Pet. 5:8.
VINTHU IVYO VIZAMULONGOZGERA KU NYENGO YA MTENDE
17, 18. (a) Ni vinthu wuli ivyo vicitikenge sonosono ivyo tadumbiskana mu nkhani iyi? (b) Kasi para vinthu ivi vyajumphapo tizamunjira mu nyengo wuli?
17 Sonosono apa pa caru capasi pacitikenge vinthu vyakuzirwa kweniso vyakofya. Tikulindilira kuzakawona umo ŵanthu ŵazamucemerezgera kuti: “Bata na mtende!” Kufuma apo, tizamuwona Babuloni Mukuru wakubwanganduka, Gogi wa Magogi wakuwukira ŵanthu ŵa Ciuta, nkhondo ya Haramagedoni, na kuponya Satana na viŵanda vyake mu cizongwe. Para vinthu ivi vyajumphapo, para uheni wose wamara, tizamwamba umoyo unyake, Muwuso wa Vyaka Cikwi wa Khristu. Mu nyengo iyi ŵanthu ‘ŵazamusakata comene.’—Sal. 37:10, 11.
18 Kusazgirapo pa vinthu vinkhondi ivyo tawona, paliso “vinthu [vinyake] vyambura kuwoneka” ivyo tikwenera ‘kuvilaŵiska.’ Tidumbiskanenge vinthu ivi mu nkhani yakulondezgapo.
[Mazgu ghamusi]
a Tidumbiskanenge vinthu khumi ivi mu nkhani iyi na yakulondezgapo.
b Wonani buku la Mapeto Osangalatsa a Masomphenya a M’buku la Chivumbulutso Ayandikira peji 251-258.
c Mazgu ghakuti “wamkuteketa mauthemba ghose agha na kughamara,” agho ghali pa Daniel 2:44 ghakuyowoya vya mauthemba agho vigaŵa vyakupambanapambana vya cikozgo vikwimira. Ndipouli, ucimi wa Baibolo wakuyana na uwu ukulongora kuti “mathemba gha caru cose” ghazamuwunganyika kuti ghalimbane na Yehova pa “nkhondo ya zuŵa likuru la Ciuta Wankhongonozose.” (Uvu. 16:14; 19:19-21) Ntheura mauthemba agho ghazamuparanyika pa Haramagedoni ni agho cikozgo cikwimira, kweniso maboma ghose gha caru ici.
d Mutu wa njoka uzamubwanyika kaumaliro para vyaka cikwi vyamara para Satana na viŵanda vyake ŵazakaponyeka mu “nyanja ya moto na sulefure.”—Uvu. 20:7-10; Mat. 25:41.
[Mafumbo]
[Bokosi pa peji 4]
VINTHU VINKHONDI IVYO VICITIKENGE SONOSONO:
1 Nchemerezgo yakuti “Bata na mtende!”
2 Mitundu yizamuwukira na kuparanya “Babuloni Mukuru”
3 Ŵanthu ŵa Yehova ŵazamuwukilika
4 Nkhondo ya Haramagedoni
5 Satana na viŵanda vyake ŵazamuponyeka mu cizongwe
[Cithuzithuzi pa peji 3]
[Cithuzithuzi pa peji 4]
[Cithuzithuzi pa peji 4]
[Cithuzithuzi pa peji 5]
[Cithuzithuzi pa peji 5]
[Cithuzithuzi pa peji 5]
