Mazgu Ghinu Ghaŵe Enya Kung’anamura Enya
Mazgu Ghinu Ghaŵe Enya Kung’anamura Enya
“Mazgu ghinu ghaŵe waka Enya kung’anamura Enya, Cara winu, Cara.”—MAT. 5:37.
WONANI USANGE MUNGAZGORA:
Kasi Yesu wakayowoya vici vyakukhwaskana na vilapo?
Cifukwa wuli Yesu nchakuwonerapo ciwemi pa nkhani ya kucita mwakukolerana na mazgu ghake?
Ni vigaŵa vini pa umoyo withu ivyo Enya withu wakwenera kuŵa Enya?
1. Kasi Yesu wakayowoya vici pa nkhani ya kulapa vilapo, ndipo cifukwa wuli?
KANANDI nchakukhumbikwa yayi kuti Ŵakhristu ŵaunenesko ŵapangenge vilapo. Vili nthena cifukwa cakuti ŵakupulikira Yesu, uyo wakati: “Mazgu ghinu ghaŵe waka Enya kung’anamura Enya.” Iyo wakang’anamuranga kuti munthu wakwenera kucita ivyo wayowoya. Pambere Yesu wandayowoye mazgu agha wakayowoya kuti: “Ungalapanga cara napacoko.” Wakayowoya mazgu agha kuti wasuske cizgoŵi ico ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa naco ca kulapa kwambura kufiska ivyo ŵakalayizganga. Para munthu wakuyowoya mazgu “ghakujumpha pa” ghakuti Enya panji Yayi kuti wayowoye maghanoghano ghake, wakulongora kuti ngwambura kugomezgeka ndipo wakulongozgeka na “muheni.”—Ŵazgani Mateyu 5:33-37.
2. Longosorani cifukwa ico ni nyengo zose yayi apo mbuheni kulapa.
2 Kasi mazgu gha Yesu ghakung’anamura kuti nyengo zose nchiheni kulapa? Kasi ivi vingacitika wuli? Nga umo tikasambilira mu nkhani iyo yajumpha, Yehova Ciuta na muteŵeti wake wakugomezgeka Abrahamu ŵakacita vilapo pa vinthu vyakuzirwa. Kweniso Dango la Ciuta likakhumbanga kuti munthu wapange cilapo kuti nkhani yinyake yimare. (Ex. 22:10, 11; Maŵa. 5:21, 22) Ntheura, para Mkhristu wakupeleka ukaboni wake mu khoti, cingaŵa cakwenelera kuti walape kulongora kuti wakuyowoya unenesko. Kweniso, mu vinthu vinyake, Mkhristu wangawona kuti nchakwenelera kulapa kuti wasimikizgire ŵanyake kuti wacitenge nadi ivyo wakuyowoya panji kuti wakuyowoya unenesko pa nkhani iyo yilipo. Nakuti, Yesu wakazgora unenesko ku Sanihedirini ya Ŵayuda apo musofi mukuru wakamulapizga. (Mat. 26:63, 64) Ndipouli, Yesu wakakhumbikwiranga yayi kulapa kwa munthu waliyose. Nangauli vikaŵa nthena, kweni kuti wasimikizgire kuti wakuyowoya unenesko, kanandi wakayowoyanga kuti: “Nadi, nadi nkhumuphalirani imwe.” (Yoh. 1:51; 13:16, 20, 21, 38) Tiyeni tiwone vinyake ivyo tikusambirako ku ciyelezgero ca Yesu, Paulosi, na ŵanji awo Enya wawo wakaŵa Enya.
YESU NCHAKUWONERAPO CIWEMI COMENE
3. Kasi Yesu wakamulayizga vici Ciuta mu lurombo, ndipo Adada ŵake ŵa kucanya ŵakazgora wuli?
3 “Wonani! Niza . . . kuzakacita khumbo linu, mwe Ciuta.” (Heb. 10:7) Mazgu ghakuzirwa agha ndigho Yesu wakayowoya pakujipeleka kwa Ciuta kuti wacitenge vyose ivyo vikayowoyekerathu vyakukhwaskana na Mphapu yakulayizgika, kusazgapo ‘kulumika citende cake’ na Satana. (Gen. 3:15) Palije munthu uyo wali kujipelekapo kucita mulimo ukuru uwu. Yehova wakayowoya kufumira kucanya kuti wakumugomezga comene Mwana wake, nangauli wakakhumba kuti Yesu walape dankha yayi kuti wakaneneskanga pa ivyo wakayowoya.—Luka 3:21, 22.
4. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti Enya wake wakaŵa nadi Enya?
4 Nyengo zose Yesu wakacitanga ivyo wakapharazganga, ndipo mazgu ghake ghakaŵanga Enya kung’anamura Enya. Wakazomerezga yayi kuti cinthu cinyake cimutimbanizge kucita mulimo uwo wakapokera kwa Awiske wa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta na kupanga ŵasambiri awo Ciuta wakaŵaguzira kwa iyo. (Yoh. 6:44) Baibolo likulongosora unenesko wa Yesu mu mazgu ghakumanyikwa makora agha, ghakuti: “Nanga malayizgo gha Ciuta ghaŵe ghanandi wuli, ghazgoka Enya kwizira mwa iyo.” (2 Kor. 1:20) Nadi, Yesu nchakuwonerapo ciwemi ca uyo wakafiska ivyo wakalayizga Awiske. Sono tiwonenge munthu munyake uyo wakafiska kuyezga Yesu.
PAULOSI NI MUNTHU UYO WAKAFISKA IVYO WAKAYOWOYA
5. Kasi mpositole Paulosi wali kutilekera cakuwonerapo wuli?
5 “Kasi niciteci, Fumu?” (Mil. 22:10) Umu ndimo Paulosi, uyo pakwamba wakamanyikwanga kuti Saulosi, wakazgolera apo Fumu Yesu yikawoneka kwa iyo mu mboniwoni kuti yimulekeske kutambuzga Ŵakhristu. Ivi vikati vyamucitikira, Saulosi wakapera na kuleka mikhaliro yiheni, ndipo wakabapatizika na kuzomera mulimo wakuzirwa uwo wakapika wa kucitira ukaboni vya Yesu ku mitundu. Kufuma waka pa nyengo iyi, Paulosi wakalutilira kucema Yesu kuti “Fumu” yake, ndipo wakacita vinthu mwakukolerana na mazgu agha mpaka apo wakafwira. (Mil. 22:6-16; 2 Kor. 4:5; 2 Tim. 4:8) Paulosi wakayananga yayi na ŵanthu awo Yesu wakayowoya vya iwo kuti: “Ipo cifukwa wuli mukunicema kuti ‘Fumu, Fumu!’ kweni mukucita cara vinthu ivyo nkhuyowoya?” (Luka 6:46) Nadi, Yesu wakukhazga kuti wose awo ŵakuzomera kuti iyo ni Fumu yawo ŵacitenge mwakukolerana na mazgu ghawo, nga umo Paulosi wakacitira.
6, 7. (a) Cifukwa wuli Paulosi wakasintha ulendo wake wa kulutaso ku Korinte, ndipo cifukwa wuli ŵanthu awo ŵakamususkanga ŵakabudiska? (b) Kasi tikwenera kuŵawona wuli awo ŵali kwimikika kuti ŵalongozge pakati pithu?
6 Mwamwamphu, Paulosi wakathandazga uthenga wa Ufumu mu Asiya mose na mu Europe, ndiposo wakambiska mipingo yinandi na kuyiyendera. Nyengo zinyake, wakawonanga kuti nchakwenelera kulapa kuti walongore kuti ivyo wakalemba ni vyaunenesko nadi. (Gal. 1:20) Apo ŵanji mu Korinte ŵakayowoya kuti Paulosi ngwambura kugomezgeka, iyo wakalemba kuti: “Ciuta ngwakugomezgeka mwakuti kayowoyero kithu kwa imwe ni Enya apo tikunena Cara yayi.” (2 Kor. 1:18) Apo Paulosi wakalembanga mazgu agha wakaŵa kuti wafumako ku Efeso ndipo wakalutanga ku Korinte kwendera ku Makedoniya. Pakwamba wakakhumbanga kuluta dankha ku Korinte pambere wandalute ku Makedoniya. (2 Kor. 1:15, 16) Kweni nga ni umo vikuŵira na ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda mazuŵa ghano, nyengo zinyake ndondomeko yawo yikusintha. Ŵakusintha cifukwa ca vinthu vyamabuci, kuti pa vifukwa vyambura kwenelera yayi nesi cifukwa ca kujighanaghanira ŵekha. Paulosi wakacedwa kuluta ku Korinte cifukwa wakaghanaghaniranga mpingo uwu. Mwawuli?
7 Wakati wapanga ulendo wake pakwamba, Paulosi wakapulika lumbiri luheni lwakuti mu Korinte mukacitikanga nkharo ziheni nga mbuzaghali na mphindano. (1 Kor. 1:11; 5:1) Kuti wanozge suzgo ilo likaŵapo, wakalemba ulongozgi wankhongono ku Ŵakorinte mu kalata yake yakwamba. Ndipouli, m’malo mwa kuluta ku Korinte pakufuma ku Efeso, Paulosi wakaghanaghana kuti waŵape dankha nyengo ŵabali ŵake yakuti ŵalondezgere ulongozgi wake mwakuti para wafika, ulendo wake uzakaŵe wakukhozga comene. Kuti waŵasimikizgire kuti wakaŵa na cifukwa cakupulikikwa cakusinthira ulendo wake, mu kalata yake yaciŵiri Paulosi wakalemba kuti: “Nkhucema Ciuta kuŵa kaboni kwimikana na umoyo wane, kuti nicali nindize ku Korinte mwakuti nimuvikilirani ku citima cakusazgikira.” (2 Kor. 1:23) Tingaŵanga nga ni ŵanthu awo ŵakasuskanga Paulosi yayi; m’malo mwake, tiyeni tilongore kuti tikucindika awo ŵali kwimikika kuti ŵalongozgenge pakati pithu. Unenesko ngwakuti tikucita makora kuyezga Paulosi, nga umo iyo wakayezgera Khristu.—1 Kor. 11:1; Heb. 13:7.
VYAKUWONERAPO VINYAKE VIWEMI
8. Kasi nchakuwonerapo wuli ico Rabeka wakapeleka?
8 “Ndilutenge.” (Gen. 24:58) Rabeka wakaŵazgora mazgu agha anyina na adumbu ŵake pakulongora kuti wakukhumba kuleka cikaya cake zuŵa leneliro na kwenda na munthu wacilendo pa ulendo wa makilomita 800, kuti wakaŵe muwoli wa Yisake, mwana wa Abrahamu. (Gen. 24:50-58) Enya wa Rabeka wakaŵa nadi Enya, ndipo wakaŵa mwanakazi wa Yisake wakugomezgeka na wakopa Ciuta. Umoyo wake wose, wakakhala mu mahema nga ni mulendo mu Caru ca Layizgano. Wakatumbikika cifukwa ca kugomezgeka kwake, wakaŵa buya wa Mphapu yakulayizgika, Yesu Khristu.—Heb. 11:9, 13.
9. Kasi Rute wakacita wuli mwakukolerana na mazgu ghake?
9 “Nadi ndithu, tititiwelere nawe ku ŵanyinu.” (Ruth 1:10) Vyokoro vya ku Moabu, Rute na Oripa, vikalutilira kuyowoya mazgu agha kwa mamavyara wawo, Naomi, pa nyengo iyo wakaweleranga ku Betelehemu kufuma ku Moabu. Naomi nayo wakaŵa cokoro. Paumaliro, cifukwa cakuti Naomi wakaŵakoserezga kuti ŵawelere, Oripa wakawelera ku caru cakwake. Kweni Yayi wa Rute wakaŵa nadi Yayi. (Ŵazgani Ruth 1:16, 17.) Wakademelera kwa Naomi mwakugomezgeka, ndipo wakayileka mbumba yakwake na cisopa cautesi ca ku Moabu kwamuyirayira. Wakalutilira kusopa Yehova mwakugomezgeka ndipo wakatumbikika mwa kuŵa yumoza wa ŵanakazi ŵankhondi awo ŵakazunulika na Mateyu mu mukoka wa Khristu.—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.
10. Cifukwa wuli Yesaya nchakuwonerapo ciwemi kwa ise?
10 “Ndine pano; nditumani!” (Yes. 6:8) Pambere wandayowoye mazgu agha, Yesaya wakawona mboniwoni ya ucindami. Mu mboniwoni iyi wakawona Yehova wakhala pa cizumbe cake pacanya pa tempile la Israyeli. Apo wakawonanga mboniwoni iyi, Yesaya wakapulika Yehova wakuyowoya kuti: “Kasi nditume njani? Ndi njani tiwalutire ise?” Apa Yehova wakakhumbanga kuti munthu munyake waŵe muyowoyeri wake kuti wapeleke uthenga wa Ciuta ku ŵanthu ŵake ŵambura kupulikira. Yesaya wakacita ivyo wakayowoya, Enya wake wakaŵa nadi Enya. Wakateŵetera mwakugomezgeka nga ni nchimi kwa vyaka vyakujumpha 46, ndipo mu vyaka ivi wakapeleka uthenga wankhongono wa ceruzgo, kweniso malayizgo ghakukondweska ghakukhwaskana na kuwezgerapo kusopa kwaunenesko.
11. (a) Cifukwa wuli nchakuzirwa kucita ivyo tayowoya? (b) Kasi pali viyelezgero wuli vyakuticenjezga vya ŵanji awo ŵakaŵa ŵatesi?
11 Cifukwa wuli Yehova wakawona kuti nchiwemi kuti viyelezgero ivyo vili pacanya apa vilembeke mu Mazgu ghake? Ndipo kasi nkhani yakuti Enya withu waŵenge Enya njakuzirwa wuli? Baibolo likucenjezga mwakupulikikwa makora kuti munthu uyo ‘wakuswa mapangano’ wali mu gulu la ŵanthu awo “ŵakwenelera nyifwa.” (Rom. 1:31, 32) Faro wa ku Eguputo, Themba Zedekiya la ku Yuda, ndiposo Hananiya na Safira, ni viyelezgero ivyo vikuzunulika mu Baibolo vya ŵanthu awo Enya wawo wakaŵa Enya yayi. Wose vikaŵamalira makora yayi ndipo ivyo vikaŵacitikira ni cenjezgo kwa ise.—Ex. 9:27, 28, 34, 35; Ezek. 17:13-15, 19, 20; Mil. 5:1-10.
12. Kasi nchivici ico cingatovwira kuti ticitenge ivyo tikuyowoya?
12 Pakuti tili “mu mazuŵa ghaumaliro” tikukhala na ŵanthu “ŵambura kugomezgeka,” “ŵakuŵa na kawonekero ka kusopa Ciuta mwakujipeleka kweni ŵakukana nkhongono zake.” (2 Tim. 3:1-5) Tikwenera kuyezgayezga kugega mendezgano ghaheni agha. M’malo mwake, nyengo zose tikwenera kuwungana na ŵanthu awo ŵakuyezgayezga kuti Enya wawo waŵenge nadi Enya.—Heb. 10:24, 25.
ENYA WINU WAKUZIRWA COMENE
13. Kasi ni Enya wuli wakuzirwa comene uyo mulondezgi wa Yesu Khristu wakuyowoya?
13 Layizgo lakuzirwa comene ilo munthu wakulayizga ndakukhwaskana na kujipatulira kwake kwa Ciuta. Katatu, awo ŵakukhumba kujipata kuti ŵaŵe ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakuŵa na mwaŵi wakuti ŵayowoyere kuti Enya para ŵakufumbika kuti ŵayowoye vilato vyawo. (Mat. 16:24) Para ŵalara ŵaŵiri ŵakufumba munthu uyo wakukhumba kuŵa mupharazgi wambura kubapatizika, ŵakumufumba kuti, “Kasi ukukhumba nadi kuti uŵe yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova?” Pamanyuma, para munthu uyu wakura mwauzimu ndipo wakukhumba kubapatizika, ŵalara ŵakukumana nayo na kumufumba kuti, “Kasi mwajipatulira kwa Yehova kwizira mu lurombo?” Paumaliro, pa zuŵa la ubapatizo, waliyose uyo wabapatizikenge wakufumbika kuti, “Pa lufura lwa sembe ya Yesu Khristu, kasi mwapera zakwananga zinu na kujipatulira kwa Yehova kuti mucitenge khumbo lake?” Ntheura, panthazi pa ŵakaboni, ŵanthu aŵa, ŵeneawo ŵakukhumba kubapatizika ŵakuyowoya kuti Enya, kukhozgera layizgo lawo lakuti ŵateŵeterenge Ciuta kwamuyirayira.
14. Kasi tikwenera kujisanda wuli nyengo na nyengo?
14 Kwali mwabapatizika sonosono panji mwateŵetera Ciuta kwa vyaka vinandi, nyengo na nyengo mukwenera kujisanda na kujifumba mafumbo nga ni agha, ghakuti: ‘Apo nkhuyezga Yesu Khristu, kasi nkhulutilira kucita vinthu mwakuyana na Enya wane wakuzirwa comene? Kasi nkhulutilira kupulikira Yesu mwa kuŵika pakwamba mulimo wa kupharazga na wa kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri?’—Ŵazgani 2 Ŵakorinte 13:5.
15. Ni vigaŵa vini pa umoyo withu ivyo ni vyakuzirwa kuti Enya withu waŵenge Enya?
15 Kuti tilongore kuti tikucita vinthu mwakuyana na cilapo ico tikacita pakujipatulira tikweneraso kuŵa ŵakugomezgeka pa vinthu vinyake vyakuzirwa. Mwaciyelezgero: Kasi muli kutora panji kutengwa? Mbwenu lutilirani kucindika cilapo cakuzirwa ico mukapanga ca kutemwa na kucindika munyinu wa mu nthengwa. Kasi muli kusayinirana na munthu munyake vinthu vyakukhwaskana na bizinesi panji kusayina fomu yakufumbira uteŵeti mu gulu la Ciuta? Ipo mukwenera kucita ivyo muli kulayizga na kuŵa ŵakugomezgeka. Kasi mukazomera kukarya cakurya ku nyumba ya munthu munyake mukavu wati wamucemani? Ipo kuleka yayi kuluta cifukwa cakuti mwacemekaso na munthu munyake wakusanga makora. Panji kasi mukalayizga munthu munyake mu upharazgi wa ku nyumba na nyumba kuti muzamulutaso na kulutilira kumovwira mwauzimu? Ipo mulimose umo vingaŵira Enya winu wakwenera kuŵa Enya, ndipo Yehova watumbikenge uteŵeti winu.—Ŵazgani Luka 16:10.
KUSANGA CANDULO NA MUSOFI MUKURU KWENISO THEMBA LITHU
16. Usange tatondeka kucita ivyo tikayowoya, kasi tikwenera kucita vici?
16 Baibolo likuyowoya kuti pakuŵa ŵanthu ŵambura kufikapo, “tose tikukhuŵara nyengo zinandi,” comenecomene pakuyowoya. (Yak. 3:2) Kasi tikwenera kucitaci para tamanya kuti tatondeka kucita ivyo tikayowoya? Mu Dango ilo Ciuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli, pakaŵa mwaŵi wa kumucitira lusungu munthu uyo wananga cifukwa ca ‘kulapa na mulomo wake kwambura kughanaghanirapo.’ (Lev. 5:4-7, 11) Mwacitemwa, mazuŵa ghano napo pali mwaŵi wa kuŵacitira lusungu Ŵakhristu awo ŵacita kwananga uku. Usange tazomera zakwananga zithu kwa Yehova, watigowokerenge kwizira mwa Musofi withu Mukuru, Yesu Khristu. (1 Yoh. 2:1, 2) Ntheura kuti Ciuta walutilire kutitemwa, tikwenera kulongora vipambi vyakwenelera kupera na kuleka kucitaso kwananga uku ndiposo kuyezgayezga kunozga ivyo vikanangika cifukwa ca kuyowoya kwambura kughanaghanirapo. (Zinth. 6:2, 3) Ndipouli, cingaŵa ciwemi comene kughanaghanirapo mwakupwelelera pambere tindalayizge vinthu ivyo tingatondeka kufiska.—Ŵazgani Mupharazgi 5:2.
17, 18. Kasi awo ŵakuyezgayezga kuti Enya wawo waŵenge nadi Enya ŵazamutumbikika wuli munthazi?
17 Ŵasopi wose ŵa Yehova awo ŵakuyezgayezga kuti Enya wawo waŵenge Enya ŵazamusangwa na vinthu viwemi comene munthazi. Ŵa 144,000 ŵazamuŵa na umoyo wambura kufwa kucanya, uko ŵamuŵa na Yesu mu Ufumu wake “ndipo ŵazamuwusa nga ni mathemba pamoza na iyo vilimika cikwi.” (Uvu. 20:6) Ŵanthu mamiliyoni ghambura kupendeka ŵazamutumbikika comene na Ufumu wa Khristu mu paradiso pa caru capasi. Ŵazamovwilika kuti ŵaŵe ŵakufikapo.—Uvu. 21:3-5.
18 Usange tazakalongora kuti ndise ŵakugomezgeka pa ciyezgo caumaliro, pa umaliro wa Muwuso wa Vyaka Cikwi wa Yesu, tose tizamuyowoyanga unenesko pera ndipo tizamukayikiranangaso yayi. (Uvu. 20:7-10) Enya waliyose wazamuŵanga nadi Enya, ndipo Yayi waliyose wazamuŵanga Yayi, cifukwa waliyose uyo wazamuŵa wamoyo pa nyengo iyo, wazamuŵayezganga mwakufikapo Adada ŵithu ŵa kucanya, a Yehova, “Ciuta wa unenesko.”—Sal. 31:5.
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 27]
[Cithuzithuzi pa peji 28]
Kufumira waka apo wakabapatizikira mpaka apo wakafwira, Yesu wakacitanga ivyo wakalayizga Adada ŵake
[Cithuzithuzi pa peji 30]
Kasi mukucita vinthu mwakuyana na Enya winu wakuzirwa comene?
