‘Citani Ici Kuti Munikumbukenge’
“Wakati wawonga, wakacimenya [cingwa] ndipo wakati: ‘Ici cikwimira thupi lane ilo lapelekeka cifukwa ca imwe. Lutilirani kucita ici kuti munikumbukenge.’”—1 KOR. 11:24.
1, 2. Kasi ŵapositole ŵakwenera kuti ŵakamanyanga vici vyakukhwaskana na ulendo wa Yesu wakuya ku Yerusalemu?
ŴALINDA ŵa mu Yerusalemu ŵakawona kamkelekeziyo. Mphara ya Sanihedirini yikamanyiskika ndipo yikapharazga kuti mwezi uphya wa Nisani wamba. Makani agha ghakwenera kuti ghakathandazgika na moto uwo ŵakabuskanga panji na mathenga. Ŵapositole ŵakamanya kuti nyengo ya Paska yikaŵa pafupi. Ŵakwenera kuti ŵakamanya kuti Yesu wakakhumbanga kuluta ku Yerusalemu pambere Paska lindacitike.
2 Pa nyengo iyi, Yesu na ŵapositole ŵake ŵakaŵa mu Pereya (sirya linyake la Yorodani) ndipo iyo wakaŵa pa ulendo wake waumaliro wakuya ku Yerusalemu. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mrk. 10:1, 32, 46) Para zuŵa lakwamba la mwezi wa Ciyuda wa Nisani lamanyikwa, Paska likeneranga kucitika para pajumpha mazuŵa 13, para dazi lanjira pa Nisani 14.
3. Cifukwa wuli deti la Paska ndapadera ku Ŵakhristu ŵaunenesko?
3 Mugonero wa Fumu uzamucitika para dazi lanjira pa Epulero 14, 2014. Ili ndiloso ni deti la Paska. Zuŵa ili lizamuŵa lapadera ku Ŵakhristu ŵaunenesko pamoza na ŵakunweka. Cifukwa wuli? Cifukwa ca ivyo tikuŵazga pa lemba la 1 Ŵakorinte 11:23-25, ilo likuti: “Yesu, mu usiku wakuti wapelekekenge wakatora cingwa ndipo wakati wawonga, wakacimenya ndipo wakati: ‘Ici cikwimira thupi lane ilo lapelekeka cifukwa ca imwe. Lutilirani kucita ici kuti munikumbukenge.’ Ndimo wakacitiraso na nkhombo.”
4. (a) Kasi pangaŵa mafumbo wuli ghakukhwaskana na Cikumbusko? (b) Kasi deti lakucitira Cikumbusko likumanyikwa wuli caka cilicose? (Wonani bokosi lakuti “Cikumbusko ca mu 2014.”)
4 Nchakwenelera kuti muzakaŵepo pa Cikumbusko ico Yesu wakati ŵalondezgi ŵake ŵacitenge caka cilicose. Mungacita makora kujifumba mwakutendekera kuti: ‘Kasi nkhwenera kunozgekera wuli Cikumbusko? Kasi pa Cikumbusko pazamuŵa vimanyikwiro wuli? Kasi Cikumbusko cizamucitika wuli? Cifukwa wuli Cikumbusko kweniso vimanyikwiro ivyo vizamuŵapo ni vyakuzirwa kwa ine?’
VIMANYIKWIRO
5. Kasi Yesu wakaphalira ŵapositole kuti ŵacite vici pakunozgekera Paska laumaliro?
5 Apo Yesu wakaphaliranga ŵapositole kuti ŵakanozge cipinda cakulyeramo Paska, wakaŵaphalirapo yayi kuti ŵakaŵikemo vyakutoweskera vinandinandi, m’malo mwake wakakhumbanga kuti cipinda ciŵe cakutowa ndiposo cisani makora. (Ŵazgani Mariko 14:12-16.) Ŵakeneranga kunozgerathu vinthu nga nchingwa cambura nthukumusi na vinyo liswesi. Ŵakati ŵamara ciphikiro ca Paska, Yesu wakayowoya vya cingwa na vinyo. Ivi ndivyo vikaŵa vimanyikwiro ivyo ŵasambiri ŵake ŵakeneranga kugwiliskira nchito pa Cikumbusko.
6. (a) Paska likati lamara, kasi Yesu wakayowoya vici vyakukhwaskana na cingwa? (b) Kasi pa Cikumbusko pakuŵa cingwa wuli?
6 Mpositole Mateyu wakaŵapo, ndipo pamasinda wakalemba kuti: “Yesu wakatora cingwa, ndipo wakati watumbika, wakacimenya, ndipo pakucipeleka ku ŵasambiri, wakati: ‘Torani, murye.’” (Mat. 26:26) “Cingwa” ici cikaŵa cambura nthukumusi, cifukwa ndico ŵakarya pa Paska. (Ex. 12:8; Dute. 16:3) Cingwa ici ŵakaphikira ufu wa tirigu, ndipo ŵakasazgako nthukumusi yayi nesi mcere. Pakuti cikaŵa cambura nthukumusi, cikatukumuka yayi. Cikaŵa cituŵa, cakomira ndiposo cipepefu, cambura kusuzga kumenya. Mazuŵa ghano, ŵalara ŵangapempha yunji mwakutendekera kuti waphike cingwa ca ufu wa tirigu pa pani panji pa poto wakuti ŵathirapo mafuta ghacoko waka. (Usange ufu wa tirigu palije, mungaphikira ufu wa mpunga, balere, ngoma panji ufu unyake.)
7. Kasi Yesu wakayowoya za vinyo la mtundu wuli, ndipo mazuŵa ghano pa Cikumbusko pakwenera kuŵa vinyo la mtundu wuli?
7 Mateyu wakalutilira, wakati: “[Yesu] wakatora nkhombo, ndipo wakati wawonga, wakayipeleka kwa iwo, wakati: ‘Mwanipo, mose imwe.’” (Mat. 26:27, 28) Yesu wakakolera nkhombo ya vinyo liswesi. (Wakaŵa juwisi wa mpheska yayi cifukwa iyi yikaŵa nyengo yakuvunira mpheska yayi.) Pa Paska lakwamba mu Eguputo pakaŵavya vinyo, ndipouli Yesu wakakana yayi kuti pa Paska ilo wakacita na ŵasambiri ŵake paŵe vinyo. Nakuti linyake wakagwiliskira nchito pa Mugonero wa Fumu. Ntheura, pa Cikumbusko ico Ŵakhristu ŵakucita pakuŵa vinyo. Pakuti ndopa za Yesu zikaŵa zakuzirwa nangauli kukasazgika cinyake cilicose yayi, ipo vinyo likwenera yayi kuŵa lakusazgako vyakununkhiriska panji vinthu vinyake. Likwenera kuŵa vinyo lambura kusazgako cilicose, nga la Beaujolais, Burgundy, panji Chianti.
KASI CINGWA NA VINYO VIKWIMIRA VICI?
8. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuwona kuti ivyo cingwa na vinyo vikwimira ni vyakuzirwa?
8 Mpositole Paulosi wakalongosora makora kuti Ŵakhristu wose ŵakeneranga kucita Mugonero wa Fumu. Ukaŵa wa ŵapositole pera yayi. Iyo wakalembera ŵabali ŵake ŵa ku Korinte kuti: “Nkhapokera kwa Fumu ico nkhapelekaso kwa imwe, cakuti Fumu Yesu . . . wakatora cingwa ndipo wakati wawonga, wakacimenya ndipo wakati: ‘Ici cikwimira thupi lane ilo lapelekeka cifukwa ca imwe. Lutilirani kucita ici kuti munikumbukenge.’” (1 Kor. 11:23, 24) Lekani Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakucita Cikumbusko caka cilicose, ndipo ivyo cingwa na vinyo vikwimira ŵakuviwona kuti ni vyakuzirwa.
9. Kasi ŵanji ŵali na maghanoghano wuli ghakubudika pa nkhani ya cingwa ico Yesu wakagwiliskira nchito?
9 Ŵanji ŵakuti Yesu wakati: ‘Ili ni thupi lane,’ kung’anamura thupi lake lanadi. Ntheura ŵakugomezga kuti mwamunthondwe cingwa cikazgoka thupi la Yesu lanadi. Kweni uwu mbutesi ukuru comene. a Apo wakayowoyeranga mazgu agha, Yesu wakaŵa pamoza na ŵapositole ŵake ŵakugomezgeka, kweniso cingwa cambura nthukumusi naco cikaŵa penepapo. Apa vikulongolerathu kuti Yesu wakayaniskanga waka vinthu, nga umo wakacitiraso nyengo zinyake zinandi.—Yoh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.
10. Kasi cingwa ico cikuŵa pa Mugonero wa Fumu cikwimira vici?
10 Cingwa ico ŵapositole ŵakaŵa pafupi kurya cikimiranga thupi la Yesu. Thupi ndini? Pa nyengo yinyake, ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakaghanaghananga kuti cingwa cikimiranga “thupi la Khristu,” mpingo wa ŵakuphakazgika, cifukwa cakuti Yesu wakamenya cingwa kweni palije cimoza ca viwangwa vyake ico cikaphyoreka. (Efe. 4:12; Rom. 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Kweni ŵakati ŵasandaso makora, ŵakawona kuti Malemba ghakuti cingwa cikwimira thupi la Yesu la wunthu ilo Ciuta wakamunozgera. Yesu “wakasuzgika mu thupi,” ndipo wakapayikika. Ntheura, pa Mugonero wa Fumu, cingwa cikwimira thupi la Yesu la wunthu ilo ‘wakayeghamo zakwananga zithu.’—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Yoh. 19:33-36; Heb. 10:5-7.
11, 12. (a) Kasi Yesu wakayowoya vici vyakukhwaskana na vinyo? (b) Kasi vinyo ilo likuŵa pa Mugonero wa Fumu likwimira vici?
11 Fundo iyi yikutovwira kupulikiska ivyo Yesu wakayowoya vyakukhwaskana na vinyo. Tikuŵazga kuti: “Ndimo wakacitiraso na nkhombo, wakati wamara mugonero, wakati: ‘Nkhombo iyi yikwimira phangano liphya cifukwa ca ndopa zane.’” (1 Kor. 11:25) Mabaibolo ghanandi ghali kulembeka mwakuyana na Tumbuka Bible ilo likuti: “Nkhombo iyi ndi phangano liphya mu ndopa zane.” (Tagwenyuska mazgu ndise.) Kasi nkhombo iyo Yesu wakakolera ndiyo ni phangano liphya? Yayi. Lizgu lakuti “nkhombo” likwimira vinyo ilo likaŵa mu nkhombo. Kasi Yesu wakayowoya kuti vinyo likwimira vici? Ndopa zake izo zikathiskika.
12 Mu buku la Makani Ghawemi la Mariko, muli mazgu gha Yesu, ghakuti: “Iyi yikwimira ‘ndopa zane za phangano,’ izo zithiskikenge cifukwa ca ŵanandi.” (Mrk. 14:24) Nadi, ndopa za Yesu zikeneranga kuthiskika “cifukwa ca ŵanandi kuti zakwananga zigowokereke.” (Mat. 26:28) Ntheura, mphake kuti vinyo liswesi likwimira ndopa za Yesu. Kwizira mu ndopa izi, tingafwatuka na ciwombolero, ico cikung’anamura “kugowokereka kwa maubudi ghithu.”—Ŵazgani Ŵaefeso 1:7.
Ŵapositole ŵakamwa vinyo ilo likimiranga ndopa za Yesu za phangano (Wonani ndime 11, 12)
UMO CIKUMBUSKO CA NYIFWA YA KHRISTU CIKUCITIKIRA
13. Kasi Cikumbusko ca nyifwa ya Khristu cikucitika wuli?
13 Usange nkhakwamba kwiza ku Cikumbusko ico Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakucita, kasi mukwenera kukhazga kuti pazamucitika vinthu wuli? Ungano uwu uzamucitikira pa malo ghawemi na ghakutowa, kuti wose awo ŵazamwiza ŵazakakhale mwakufwatuka. Pangazakaŵa maluŵa ghacoko waka, kweni pazamuŵavya vyakutoweskera vyapacanya comene kweniso vinandinandi nga umo vikuŵira ku viphikiro vinyake. Mulara wakwenelera wazamulongosora mwakupulikikwa makora kweniso mwanchindi ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya Cikumbusko. Wazamovwira wose awo ŵazamwiza kuti ŵapulikiske na kuzirwiska ivyo Khristu wakaticitira. Wakafwa kuti watiwombore, kuti ise tiŵe ŵamoyo. (Ŵazgani Ŵaroma 5:8-10.) Mubali uyo wazamuyowoya nkhani, wazamulongosora vigomezgo viŵiri vya mu Baibolo vya Ŵakhristu.
14. Kasi ni vigomezgo wuli ivyo vikulongosoreka mu nkhani ya Cikumbusko?
14 Cimoza mwa vigomezgo ivi, ncha kukawusa lumoza na Khristu kucanya. Cigomezgo ici cili na ŵalondezgi ŵa Khristu ŵacoko waka. Ŵapositole ŵa Yesu ŵakugomezgeka ŵali mu gulu la ŵanthu aŵa. (Luka 12:32; 22:19, 20; Uvu. 14:1) Cigomezgo cinyake ni ico Ŵakhristu ŵanandi awo ŵakuteŵetera Ciuta mwakugomezgeka mazuŵa ghano ŵali naco. Ŵali na cigomezgo ca kuzakakhala kwamuyirayira mu paradiso pa caru capasi. Ntheura, khumbo la Ciuta lizamucitika pa caru capasi umo kuliri kucanya. Pempho ili ndilo Ŵakhristu ŵalomba kwa nyengo yitali. (Mat. 6:10) Malemba ghakulongosora vinthu vyakukondweska ivyo iwo ŵazamusangwa navyo kwamuyirayira.—Yes. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.
15, 16. Kasi nchivici ico cikucitika pa nyengo ya cingwa pa Mugonero wa Fumu?
15 Kuumaliro wa nkhani ya Cikumbusko, muyowoyi wazamuyowoya kuti nyengo yakuti ticite ivyo Yesu wakaphalira ŵapositole ŵake kuti ŵacitenge yakwana. Nga umo vyayowoyekera kale, pazamuŵa vimanyikwiro viŵiri, cingwa cambura nthukumusi na vinyo liswesi. Nyengo zinyake vikuŵikika pa thebulu ilo likuŵa pafupi na muyowoyi wa nkhani. Wazamuŵazga lemba mu Baibolo ilo likulongosora ivyo Yesu wakacita apo wakambiskanga Cikumbusko. Mwaciyelezgero, mu buku la Mateyu tikuŵazga kuti: “Yesu wakatora cingwa, ndipo wakati watumbika, wakacimenya, ndipo pakucipeleka ku ŵasambiri, wakati: ‘Torani, murye. Ici cikwimira thupi lane.’” (Mat. 26:26) Yesu wakamenya cingwa cambura nthukumusi kuti wacipeleke ku ŵapositole ŵake. Pa ungano uwo uzamucitika pa Epulero 14, muzamuwona kuti cingwa camenyeka kale na kuŵikika pa mbale.
16 Pazamuŵa mbale zakukwana kuti cizakaŵe cipusu kwendeska cingwa ku ŵanthu wose awo ŵazamuŵapo kwambura kutaya nyengo. Pakwendeska, pazamuŵavya tumaluso twakutalulira. Pazamuŵa lurombo lufupi, ndipo para lurombo lwapelekeka, mbale zizamwendeskeka mwandondomeko mwakuyana na umo vinthu viliri mu cigaŵa cinu. Ŵanthu ŵacoko waka (panji na yumoza wuwo yayi) ndiwo ŵazamurya cingwa, nga umo vikaŵira mu mipingo yinandi pa Cikumbusko ca mu 2013.
17. Kasi tikulondezga wuli mazgu gha Yesu ghakukhwaskana na vinyo pa Cikumbusko?
17 Kufuma apo, muyowoyi wazamuŵazga ivyo Yesu wakacita na vinyo, vyakuti: “Wakatora nkhombo, ndipo wakati wawonga, wakayipeleka kwa iwo, wakati: ‘Mwanipo, mose imwe; pakuti iyi yikwimira “ndopa zane za phangano,” izo zithiskikenge cifukwa ca ŵanandi kuti zakwananga zigowokereke.’” (Mat. 26:27, 28) Nga umo Yesu wakacitira, pazamuŵa lurombo lunyake, kufuma apo, “nkhombo” za vinyo liswesi zizamwendeskeka ku wose awo ŵazamuŵapo.
18. Cifukwa wuli nchakuzirwa kuŵapo pa Cikumbusko nanga ni para pazamuŵavya panji pazamuŵa ŵanthu ŵacoko waka awo ŵazamurya na kumwa vimanyikwiro?
18 Ŵanandi awo ŵazamwiza ku Cikumbusko ŵazamurya yayi vimanyikwiro cifukwa cakuti mazgu gha Yesu ghakulongora kuti ŵekha awo ŵamuwusa mu Ufumu wake wa kucanya ndiwo ŵakwenera kurya. (Ŵazgani Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Iwo ŵazamulaŵilira waka mwanchindi. Ndipouli, nchakuzirwa comene kuti ŵaŵepo pa Mugonero wa Fumu, cifukwa para ŵacita nthena ŵakulongora kuti ŵakuzirwiska comene sembe ya Yesu. Para Cikumbusko cikucitika, ŵangaghanaghanirapo pa vitumbiko ivyo ŵangasanga cifukwa ca sembe yakuwombora ya Yesu. Ŵali na cilindizga ca kuŵa pakati pa “mzinda ukuru” uwo uzamupona pa “suzgo yikuru.” Aŵa mbateŵeti ŵa Ciuta awo ŵazamuŵa kuti “ŵacapa minjilira yawo na kuyituŵiska mu ndopa za Mwanamberere.”—Uvu. 7:9, 14-17.
19. Kasi tingacita vici kuti tinozgekere kweniso kuti tizakasange candulo na Mugonero wa Fumu?
19 Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru cose capasi ŵakunozgekera ungano wapadera uwu. Para kwakhala masabata ghacoko waka, tizamwamba kucemera ŵanthu ku ungano uwu. Kweniso para kwakhala mazuŵa ghacoko waka, tizamuŵazganga nkhani za mu Baibolo za ivyo Yesu wakacita ndiposo ivyo vikacitika mu mazuŵa ghakulongozgera ku Mugonero wa Fumu wa mu 33 C.E. Tizakanozgekere, kuwoneseska kuti tacita vyose ivyo vikukhumbikwa kuti tizakasangikepo. Nchiwemi comene kuzakafika pambere sumu na lurombo lwakujulira vindacitike mwakuti tizakapokelere ŵalendo na kusanga candulo na ungano wose. Tose, na ŵalendo wuwo, tizamusanga candulo cikuru usange tizamujuranga Mabaibolo ghithu para nkhani yikuyowoyeka. Cakuzirwa comene nchakuti para tizamuŵapo, tizamulongora kuti tikuwonga sembe ya Yesu kweniso kuti tikupulikira languro lake lakuti: “Lutilirani kucita ici kuti munikumbukenge.”—1 Kor. 11:24.
a Heinrich Meyer wa ku Germany, wakati: “Pakuwona . . . kuti thupi la Yesu likaŵa kuti lindaphyoreke (wakaŵa kuti wandafwe) ndipo ndopa zake zikaŵa kuti zindathiskike, palije [mpositole] uyo wakawonanga . . . nga ni para wakurya thupi la Yesu lanadi panji kumwa ndopa za Fumu zanadi.” Iyo wakayowoyaso kuti Yesu wakayowoya “mazgu ghapusu” pakulongosora ivyo cingwa na vinyo vikwimira, ndipo Yesu wakwenera kuti wakakhumba yayi kuti ŵapositole ŵake ŵamupulike mwakubudika.
