1, 2. (a) Kasi Chiuta wakukhumba kuti ŵanthu ŵake ŵaŵenge wuli? (b) Kasi nkhani iyi yizgorenge mafumbo wuli?

YEHOVA wakatuma mpositole Petrosi kuti wayowoye kuti utuŵa uwo ukulongosoreka mu buku la Leviticus ukukolerana na utuŵa uwo Ŵakhristu ŵakwenera kulongora kwizira mu makhaliro ghawo. (Ŵazgani 1 Petrosi 1:14-16.) Yehova, uyo ni “Mutuŵa,” wakukhumba kuti ŵakuphakazgika ndiposo ŵa “mberere zinyake” ŵaŵenge ŵatuŵa mu makhaliro ghawo ghose.—Yoh. 10:16.

² Mu nkhani iyi, tisandenge fundo zinyake za mu buku la Leviticus ndipo tisangenge chandulo chikuru chomene. Para tingalondezga ivyo tisambirenge tiŵenge ŵatuŵa mu makhaliro ghithu ghose. Kweniso tizgorenge mafumbo agha: Chifukwa wuli tikwenera chara kuthera pakulondezga malango na fundo za Yehova? Kasi buku la Leviticus likutisambizga vichi pa nkhani ya kukhozgera muwuso wa Yehova? Kasi tikusambirapo vichi pa sembe izo Ŵaisrayeli ŵakapelekanga?

3, 4. (a) Chifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwenera chara kuthera pakulondezga malango na fundo za mu Baibolo? (b) Chifukwa wuli tikwenera chara kuwezgera panji kusunga vyakusingo?

³ Usange tikukhumba kukondweska Yehova, tikwenera  chara kuthera pakulondezga malango na fundo zake. Nangauli tili pasi pa Dango la Mozesi chara, kweni likutovwira kumanya ivyo Chiuta wakuzomerezga na ivyo wakukana. Mwachiyelezgero, Ŵaisrayeli ŵakalangulika kuti: ‘Ungawezgeranga nduzga, panji kukhala na kandundu pa ŵana ŵa ŵanthu ŵakwinu, kweni utemwenge mzengezgani wako nga ndi umo ukujitemwera wekha. Ine ndine Yehova.’—Lev. 19:18.

⁴ Yehova wakukhumba yayi kuti tiwezgerenge, kweniso kuti tisungenge vyakusingo. (Rom. 12:19) Usange tingasurako malango na fundo za Chiuta, Dyabulosi wangakondwa, ndipo tingatukiska Yehova. Nanga ni para munyake watikhuŵazgira dala, tileke kusunga ukali. Chiuta watipa mwaŵi wa kuŵa “viŵiya vyadongo” ivyo vili na usambazi. Usambazi uwu ni uteŵeti. (2 Kor. 4:1, 7) Ntchakwenelera yayi kusunga ukali mu viŵiya ivi, uwo uli nga ni asidi.

5. Kasi nkhani ya Aroni ndiposo nyifwa ya ŵana ŵake yikutisambizga vichi? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.)

⁵ Pa lemba la Leviticus 10:1-11, pali nkhani iyo yikachitiska chitima mbumba ya Aroni. Mbumba iyi yikwenera kuti yikadandawura chomene apo moto wakufuma kuchanya ukawotcha thibu ŵana ŵa Aroni, Nadabu na Abihu, mu chihema chakukumanamo. Chipulikano cha Aroni na mbumba yake chikwenera kuti chikayezgeka chomene apo ŵakaphalirika kuti ŵaleke kulongora chitima chawo. Kasi tikusambirapo vichi pa nkhani iyi? Kuti tiŵe ŵatuŵa, tikwenera chara kuchezga na ŵabali ŵithu awo ŵali kusezgeka.—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 5:11.

6, 7. (a) Para tikusankha chakuchita pa nkhani ya kuluta ku ukwati uwo wamuchitikira mu tchalitchi, kasi tikwenera kughanaghanirapo fundo wuli? (Wonani mazgu gha musi.) (b) Kasi ŵabali ŵithu awo Mbakaboni yayi tingadumbiskana nawo wuli pa nkhani ya ukwati uwo wamuchitikira mu tchalitchi?

⁶ Panji tingayezgeka nga umo wakayezgekera Aroni na mbumba yake yayi. Kweni wuli para tingachemeka ndiposo kuŵa na vyakuchita ku ukwati wa mubali withu uyo ni Kaboni yayi, uwo wamuchitikira mu tchalitchi? Mu Malemba mulije dango lakudunjika lakukanizga kuluta ku ukwati wanthena uwu. Ndipouli, pali fundo za mu Baibolo izo munthu wangaghanaghanirapo para wakusankha chakuchita pa nkhani iyi. *

⁷ Para taŵikapo mtima kuti tikondweske Yehova na kulutilira kuŵa ŵatuŵa, ŵabali ŵithu awo Mbakaboni yayi ŵangazizwa. (1 Pet. 4:3, 4) Mbunenesko kuti tikukhumba yayi kuŵakhuŵazga, kweni tikwenera kuŵalongosolera mwalusungu kweniso mwambura kuŵabisa. Panji tingaŵalongosolera mwakutendekera. Tingaŵawonga chifukwa chakuti ŵakatichema kuti tikaŵepo kweniso kuti tikaŵawovwireko vinyake pa ukwati. Para tachita nthena, tingayowoya kuti tikukhumba kuti ŵazakaŵe ŵakukondwa pa ukwati wawo ndipo usange tingaleka kuzakachitako maluso ghawo gha chisopa, tingazakatimbanizga chimwemwe chawo na cha ŵalendo ŵawo. Ichi ntchimoza mwa vinthu ivyo vingawovwira kuti tileke kuthera pa vigomezgo na chipulikano chithu.

8. Kasi buku la Leviticus likukhozgera wuli muwuso wa Yehova?

⁸ Buku la Leviticus likukhozgera chomene muwuso wa Yehova. Kanandi waka tikusambira kuti malango agho ghakuzunulika mu buku la Leviticus ghakapelekeka na Yehova. Mozesi wakamanyanga fundo iyi ndipo wakachita mwakuyana na umo Yehova wakamuphalilira. (Lev. 8:4, 5) Mwakuyana waka, nase nyengo zose tikwenera kuchita ivyo Yehova, uyo ni Fumu yithu Yikuru, wakukhumba. Kuti tichite makora pa nkhani iyi, Chiuta wakutovwira kwizira mu gulu lake. Ndipouli, nyengo zinyake para tili kwatekha, chipulikano chithu chingayezgeka nga umo vikaŵira na Yesu apo wakaŵa  mu mapopa. (Luka 4:1-13) Usange taŵika mtima withu pa muwuso wa Chiuta na kumugomezga, titherenge yayi. Kweniso tiwopenge ŵanthu yayi.—Zinth. 29:25.

9. Chifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakutinkhika?

⁹ Pakuti ndise Ŵakaboni ŵa Yehova, tikutambuzgika. Tikumanya kuti ivi ndivyo vitichitikirenge chifukwa Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: ‘Ŵanthu ŵazamumupelekani ku suzgo na kumukomani, ndipo muzamuŵa ŵakutinkhika na mitundu yose chifukwa cha zina lane.’ (Mat. 24:9) Nangauli tikukumana na nthambuzgo, kweni tikulutilira kupharazga Ufumu na kuŵa ŵatuŵa pamaso pa Yehova. Chifukwa wuli tikutinkhika nangauli tili ŵakugomezgeka, ŵautozi, kweniso tikupulikira malango gha charu? (Rom. 13:1-7) Chifukwa tikupulikira Yehova pera pakuŵa Fumu yithu. Tikuteŵetera iyo “pera,” ndipo tilekenge yayi kulondezga malango na fundo zake zaurunji.—Mat. 4:10.

10. Kasi ntchivichi icho chikachitikira mubali munyake uyo wakathera?

¹⁰ Kweniso ‘tili chigaŵa cha charu chara.’ Mwantheura tikunjilirapo yayi pa vyakuchitika vya mu charu nga ni nkhondo na ndyali. (Ŵazgani Yohane 15:18-21; Yesaya 2:4.) Ŵanthu ŵanyake awo ŵakajipatulira kwa Chiuta ŵali kuthera. Ŵanandi mwa ŵanthu aŵa ŵali kupera ndipo ŵaliso paubwezi na Adada ŵithu ŵalusungu, ŵa kuchanya. (Sal. 51:17) Ŵanji ŵandasinthe. Mwachiyelezgero, pa nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose, ŵalara ŵa boma ŵakatora ŵabali ŵithu ŵakukwana 160 kufuma mu majele ghose mu Hungary. Ŵabali aŵa ŵakaŵa na vyaka vyambura kujumpha 45 ndipo ŵakaŵawunjika mu tawuni yimoza. Ku malo agha ŵakaŵalangura kuti ŵanjire usilikari. Ŵabali ŵakugomezgeka ŵakathera yayi, kweni ŵabali ŵakukwana 9 ŵakazomera kunjira usilikari ndipo ŵakapoka yunifomu. Vyaka viŵiri vikati vyajumphapo, yumoza mwa ŵabali awo ŵakathera wakaŵa pa gulu la ŵasilikari awo ŵakatumika kuti ŵakakome Ŵakaboni awo ŵakagomezgeka. Pakati pa Ŵakaboni aŵa pakaŵaso mubali wake wakuthupi. Ndipouli, Ŵakaboni aŵa ŵakakomeka yayi.

11, 12. Kasi tikusambirako vichi ku sembe izo Ŵaisrayeli ŵakapelekanga?

¹¹ Dango la Mozesi likaphalira Ŵaisrayeli kuti ŵapelekenge sembe zakupambanapambana. (Lev. 9:1-4, 15-21) Sembe izi zikeneranga kuŵa zambura kalema chifukwa zikimiranga sembe ya Yesu yambura kalema. Kweniso pakupeleka sembe yiliyose, Ŵaisrayeli ŵakeneranga kulondezga ulongozgi. Lemba la Leviticus 12:6 likuyowoya ivyo mama uyo wababa mwana wakeneranga kuchita, likuti: ‘Para mazuŵa gha kutozgeka kwake ghafiskika, pa mwana mwanalume panji mwana mwanakazi, wize naye mwanamberere wa chilimika chimoza, kuŵa sembe yakocha, na chiwunda panji nkhunda kuŵa sembe ya uheni, pa mulyango wa chihema chakukumanamo, kwa mupristi.’ Nangauli ivyo Chiuta wakakhumbanga vikaŵa vyakudunjika, kweni Dango likulongora kuti Chiuta ngwachitemwa kweniso ngwavinjeru. Usange mama wangafiska yayi kupeleka mberere, wakazomerezgekanga kupeleka viwunda viŵiri panji nkhunda ziŵiri. (Lev. 12:8) Nangauli muteŵeti wa Yehova uyu wakaŵa mukavu, kweni nayo wakaŵanga wakutemweka kweniso wakuwongeka nga ni uyo wakapelekanga sembe yakudura. Kasi tikusambirapo vichi apa?

¹² Mpositole Paulosi wakachiska Ŵakhristu kuti ŵapeleke kwa Chiuta “sembe ya malumbo.” (Heb. 13:15) Milomo yithu yikwenera kupharazga pakweru zina lituŵa la Yehova. Ŵabali na ŵadumbu ŵakumangwa makutu ŵakupeleka malumbo agha kwa Chiuta mu chiyowoyero cha mawoko. Ŵakhristu awo ŵakukhala waka pa nyumba chifukwa cha ulwari ŵakupeleka malumbo agha kwizira mu  upharazgi wa mu makalata, upharazgi wa pa telefoni, na kupharazga ku awo ŵakuŵapwelelera na awo ŵakwiza kuzakaŵawona. Sembe yithu ya malumbo, panji malumbo agho tikupeleka kwa Yehova pakupharazga zina lake ndiposo makani ghawemi, vikwenera kuyana na nkhongono zithu kweniso ivyo tingafiska. Tikwenera kumupa viwemi chomene Yehova.—Rom. 12:1; 2 Tim. 2:15.

13. Chifukwa wuli tikwenera kupeleka lipoti la uteŵeti wa m’munda?

¹³ Sembe za malumbo izo tikupeleka kwa Chiuta ni zawanangwa ndipo tikupeleka chifukwa chakuti tikumutemwa. (Mat. 22:37, 38) Kweni tikupempheka kuti tipelekenge lipoti la uteŵeti withu. Ntheura, kasi tikwenera kuyiwona wuli ndondomeko ya kupeleka lipoti? Lipoti ilo tikupeleka mwezi uliwose likulongora kuti tili ŵakujipeleka kwa Chiuta. (2 Pet. 1:7) Kweni tikwenera yayi kujichichizga kuti tipharazgenge kwa maora ghanandi na chilato chakuti tipeleke waka malipoti ghanandi. Ndicho chifukwa mupharazgi wa Ufumu uyo wali ku malo ghakusungirako ŵachekuru panji uyo wali na suzgo linyake, wangapeleka lipoti la maminiti 15 m’malo mwa maora. Yehova wakughazirwiska chomene maminiti agha pakuti ndigho mupharazgi uyu wakufiska. Ndipo ghakulongora kuti wakutemwa Yehova kweniso wakuzirwiska mwaŵi wake wa kuŵa Kaboni wake. Nga Mbaisrayeli awo ŵakatondekanga kupeleka sembe zakudura, ŵateŵeti ŵa Yehova awo ŵakutondeka kuchita vinandi nawo ŵangafiska kupeleka lipoti. Ndipo lipoti lithu likusazgika pa lipoti la pa charu chose, ilo likovwira gulu kunozgekera upharazgi wa Ufumu wa munthazi. Ntheura, para gulu likuti tipelekenge lipoti, ndikuti likutipempha ivyo tingafiska.

14. Chifukwa wuli tikwenera kusanda umo tikuchitira pakusambira?

¹⁴ Sono pakuti tasambira fundo zakuzirwa za mu buku la Leviticus, tapulikiska vifukwa ivyo buku ili liliri mu Mazgu ghakupelekeka na Chiuta. (2 Tim. 3:16) Pa nyengo yasono taŵikapo mtima chomene kuti tilutilire kuŵa ŵatuŵa, chifukwa chakuti Yehova wakukhumba kuti tiŵe ŵatuŵa kweniso mphake kuti timukondweskenge. Ivyo tasambira mu nkhani ziŵiri izi vyakukhwaskana na buku la Leviticus vyatovwira kuti tiŵikepo mtima kuti tisambirenge chomene Malemba. (Ŵazgani Zintharika 2:1-5.) Lombani na kuwona umo mukuchitira pakusambira. Mukwenera kuti mukukhumba kuti sembe zinu za malumbo ziŵenge zakuzomerezgeka kwa Yehova. Kasi mukuwona kuti mapulogiramu gha pa TV, maseŵero gha pa vidiyo, maseŵero ghakukhozga thupi, panji vinyake ivyo mukutemwa vikumutimbanizgani na kumutondeskani kukura mwauzimu? Usange ni nthena, mungasanga chandulo para mungaghanaghanirapo fundo izo mpositole Paulosi wakalemba mu buku la Ŵahebere.

15, 16. Chifukwa wuli Paulosi wakayowoya mwambura kubisa mu kalata yake ku Ŵahebere?

¹⁵ Pakulemba kalata ku Ŵahebere, Paulosi wakayowoya mwambura kuŵabisa. (Ŵazgani Ŵahebere 5:7, 11-14.) Wakaŵaphalira mwakudunjika. Wakati ŵakazgoka “ŵazito” mu kupulika  kwawo. Chifukwa wuli Paulosi wakayowoya mwankhongono kweniso mwambura kubisa? Apa wakalongoranga chitemwa cha Yehova pa Ŵakhristu awo ŵakatemwanga mkaka wauzimu. Ntchakuzirwa kumanya visambizgo vyakwambilira vya Chikhristu. Ndipouli, ‘chakurya chakukhoma’ ntchakukhumbikwa kuti Mkhristu waŵe wakukhwima mwauzimu.

¹⁶ M’malo mwakuti ŵakure na kusambizga ŵanji, Ŵahebere ŵakakhumbikwiranga munthu munyake kuti waŵasambizge. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti ŵakageganga ‘chakurya chakukhoma.’ Jifumbani kuti: ‘Kasi ine nkhutemwa kurya chakurya chakukhoma chauzimu? Kasi nkhugega kulomba na kusambira vinthu vyandimba vya mu Baibolo? Usange ni nthena, kasi suzgo ni umo nkhuchitira pakusambira?’ Tikwenera kupharazgira ŵanthu kweniso kuŵasambizga na kuŵazgora kuŵa ŵasambiri.—Mat. 28:19, 20.

17, 18. (a) Chifukwa wuli tikwenera kurya chakurya chakukhoma chauzimu nyengo zose? (b) Para tikuluta ku maungano, kasi tikuchita wuli na vyakumwa vyakuloŵezga?

¹⁷ Kusambira Baibolo chingaŵa chakusuzga ku taŵanandi. Mbunenesko kuti Yehova wakukhumba yayi ku tijiyimbenge mulandu para tatondeka kusambira Mazgu ghake. Ndipouli, kwali tikabatizika ni kale kwali tabatizika sonosono, tikwenera kulutilira kurya chakurya chakukhoma. Ntchakukhumbikwa chomene kuchita nthena usange tikukhumba kulutilira kuŵa ŵatuŵa.

¹⁸ Kuti tiŵe ŵatuŵa, tikwenera kusanda Malemba mwakupwelelera na kuchita ivyo Chiuta wakukhumba. Ghanaghanani vya ŵana ŵa Aroni, Nadabu na Abihu, awo ŵakakomeka chifukwa cha kupeleka “moto wambura utuŵa,” panji chifukwa chakuti ŵakamwa chomene vinyo. (Lev. 10:1, 2) Wonani ivyo Chiuta wakaphalira Aroni pamasinda. (Ŵazgani Leviticus 10:8-11.) Kasi mazgu agha ghakung’anamura kuti tileke kumwa chakumwa chilichose chakuloŵezga para tikuluta ku maungano? Ghanaghanirani fundo izi: Tili pasi pa Dango chara. (Rom. 10:4) Mu vyaru vinyake, Ŵakhristu ŵanyithu ŵakumwapo pachoko vyakumwa vyakuloŵezga para ŵakurya chakurya nanga ni para ŵali pafupi kuluta ku maungano. Pa Paska pakaŵa nkhombo zinayi za vinyo. Apo Yesu wakambiskanga Chikumbusko, wakaphalira ŵapositole ŵake kuti ŵamwe vinyo ilo likimiranga ndopa zake. (Mat. 26:27) Baibolo likukanizga kumwa chomene ndiposo uloŵevu. (1 Kor. 6:10; 1 Tim. 3:8) Kweniso Ŵakhristu ŵanandi njuŵi yawo yikuŵazomerezga yayi kumwa vyakumwa vyakuloŵezga para ŵachitenge uteŵeti uliwose wakupatulika. Ndipouli, vinthu vikupambana mu charu na charu. Kweni chakuzirwa chomene ku Ŵakhristu ‘nkhupima makora pakati pa icho ntchakupatulika na icho ntchambura kupatulika’ mwakuti ŵalutilire kuŵa ŵatuŵa na kukondweska Chiuta.

19. (a) Kasi tikwenera kukumbuka vichi pa nkhani ya Nyengo Yakusopera ya Mbumba na sambiro la taŵene? (b) Kasi mwaŵikapo mtima kuchita vichi pa nkhani ya kuŵa ŵatuŵa?

¹⁹ Mu Mazgu gha Chiuta muli fundo zinandi zakuzirwa izo tikukhumbikwira kuti tizimanye. Gwiliskirani ntchito mabuku ghakupenjera fundo agho ghalipo kuti Nyengo Yakusopera ya Mbumba yinu ndiposo sambiro la mwaŵene viŵenge vyakukondweska. Lutilirani kumanya Yehova na khumbo lake. Lutilirani kusendelera kwa iyo. (Yak. 4:8) Lombani kwa Chiuta nga umo wakachitira wamasalimo uyo wakimba kuti: “Julani maso ghane kuti ndiwone vyakuzizwiska vya mu dango linu.” (Sal. 119:18) Mungatheranga chara na kuleka kulondezga malango na fundo za mu Baibolo. Pulikirani dango la Yehova, uyo ni “Mutuŵa,” ndipo chitani ‘mulimo utuŵa wa makani ghawemi gha Chiuta’ mwamwamphu. (1 Pet. 1:15; Rom. 15:16) Ŵani ŵatuŵa mu mazuŵa ghaumaliro na ghakusuzga agha. Mphanyi tose taŵa ŵatuŵa na kukhozgera muwuso wa Yehova, uyo ni Chiuta mutuŵa.