Linda nthengwa yili kumara na mfumu wake wakwamba, pasono wali kutorana na Hermani ndipo mbakukondwa. Kweni ivyo ŵakulongosora vikulongora kuti mu nthengwa yaciŵiri mungaŵa masuzgo agho mu nthengwa yakwamba mukaŵavya. *

Usange muli kutoraso panji kutengwaso, kasi vikumwenderani wuli mu nthengwa yinu yaciŵiri? Mwanakazi munyake zina lake Tamara wakapatana na mfumu wake. Ndipo wakatengwaso pati pajumpha vyaka vitatu. Iyo wakati: “Para munthu watengwa kakwamba, wakughanaghana kuti nthengwa yake njamuyirayira. Kweni para watengwa kaciŵiri, maghanoghano agha ukuŵavya, cifukwa yikamarapo kale.”

Ndipouli, ŵakutorana ŵanandi ŵakukondwa comene nangauli ŵangaŵa kuti ŵatora panji kutengwaso. Ŵakucitapo kanthu kuti nthengwa yawo yende makora,  namwe nthengwa yinu yingenda makora. Kasi mungacita wuli? Tiyeni tiwone masuzgo ghatatu agho ghangaŵapo kweniso umo ulongozgi wa mu Baibolo ungatovwilira. *

Eleni uyo wakukhala ku South Africa, wakati: “Vikunisuzga kuti niluwirethu nthengwa yakale, comenecomene usange taluta ku malo agho tikatemwanga kuluta pa holide na mfumu wane wakale. Nyengo zinyake nkhwamba kuyaniska mfumu wane wakale na wasono.” Kweniso usange munyinu wa mu nthengwa wakatengwapo panji kutorapo, mungakwiya para kanandi wakuyowoya vya nthengwa yake yakwamba.

SACIZGO: Mukwenera kumanya kuti vingacitika yayi kuti imwe panji munyinu waluwirethu nthengwa yakale, comenecomene para ŵakakhala vilimika vinandi mu nthengwa. Nakuti ŵanthu ŵanyake ŵakuti mwangozi ŵakucema zina la uyo ŵakatorana nayo pakwamba, m’malo mwa uyo ŵali nayo sono. Kasi mungacita wuli para vyanthena ivi vingamucitikirani? Baibolo likuti: “Yezgani kumupulikiska munyinu.”—1 Petrosi 3:8, New Century Version.

Lekani kumukanizgirathu munyinu wa mu nthengwa kuyowoyapo vya mu nthengwa yake yakale. Usange munyinu wakukhumba kuyowoya vya uyo wakatorana nayo pakwamba, tegherezgani mwacitemwa. Kweniso lekani kucimbilira kughanaghana kuti wakumuyaniskani na munthu uyo wakatorana nayo pakwamba. Iyani uyo wakatoraso wakati: “Muwoli wane Katilini, wakakwiyanga yayi para nkhuyowoya vya muwoli wane wakale. M’malo mwake, wakawonanga kuti ni mwaŵi wakuti wanimanyireko makora.” Namwe mungawona kuti nkhani zanthena zingawovwira kuti ubwezi winu na uyo mwatorana nayo sono uŵe wakukhora.

Ŵikani mtima pa mikhaliro yiwemi ya uyo mwatorana nayo sono. Mbunenesko kuti munyinu wangaŵavya mikhaliro na maluso ghanyake agho uyo mukatorana nayo pakwamba wakaŵa nagho. Kweni uyo mwatorana nayo sono wangaŵa kuti wakucita makora pa vinthu vinyake. Ntheura, khozgani ubwezi winu na munyinu wa mu nthengwa, ndipo ‘lekani kumuyaniska na munthu munyake,’ kweni ghanaghanirani vinthu ivyo wakucita makora ndipo muwongani. (Ŵagalatiya 6:4) Mwanalume munyake zina lake Edimondi, uyo watorapo kaŵiri wakati: “Nga umo ŵabwezi ŵaŵiri ŵangaŵira ŵakupambana, ntheura nthengwa ziŵiri nazo zingayana yayi.”

Kasi mungacita wuli mwamahara kuti ivyo mukukumbuka vyakukhwaskana na nthengwa yinu yakwamba vileke kukhuŵazga uyo muli kutorana nayo sono? Jeradi wakati: “Zuŵa linyake nkhaphalira muwoli wane wasono kuti ine na muwoli wane wakwamba tikacitanga vinthu vinyake vyakukondweska comene. Ndipo nyengo na nyengo nkhavikumbukanga. Kweni kuti ndivyo nkhughanaghanira comene yayi. M’malo mwake nkhughanaghanira waka vinthu vyakukondweska ivyo tikucita sono na muwoli wane ndipo ndine wakukondwa.”

Jave uyo wakatoraso pati pajumpha vyaka 6 kufuma apo ŵakapatirana na muwoli wake wakwamba, wakati: “Muwoli wane wakawona kuti pakatora nyengo yitaliko kufuma apo tikatolerana kuti ŵabwezi ŵane ŵanyake ŵamuzgoŵere. Mwanalume munyake zina lake Lewo wakakumana na suzgo lakupambanako. Iyo wakati: “Ŵanthu ŵanyake ŵakaphalira muwoli wane uku ine nili papo kuti ŵakamutemwanga comene mfumu wake wakale ndipo ŵakumusoŵa.”

SACIZGO: Jitorani kuti ndimwe mwasangana na suzgo la nga ni ili. Iyani uyo wazunulika mu nkhani iyi wakati, “Nkhuwona kuti ŵabwezi ŵakale nyengo zinyake ŵakufwatuka yayi kucezga na mbumba iyo munyake ngwacilendo kwa iwo.” Ntheura, ŵani “ŵakupulikiska [na] ŵakuzika ku ŵanthu wose.” (Tito 3:2) Ŵapani nyengo ŵabwezi ŵinu kweniso ŵamumbumba yinu kuti ŵazgoŵere. Pakuti mbumba yinu yili kusintha, ŵabwezi ŵinu nawo ŵangasintha. Jave, uyo wazunulika mu nkhani iyi wakayowoya kuti nyengo yikati yajumphapo, iyo na muwoli wake ŵakazgoŵeranaso na ŵabwezi ŵawo ŵakale. Iyo wakatiso: “Pakuŵa  mbumba tose tikufwilirapo kuŵa na ŵabwezi ŵaphya, ndipo ici cikutovwiraso.”

Ghanaghanirani umo munyinu wakujipulikira para mukucezga comene na ŵabwezi ŵinu ŵakale. Mwaciyelezgero, para mukudumbiskana vya mu nthengwa yinu yakwamba, citani mwamahara kuti uyo mwatorana nayo sono waleke kuwona nga mukumupatura. Baibolo linyake likuti: “Para munthu wakuyowoya kwambura kughanaghanirapo mazgu ghake ghali nga nkhulasa kwa lupanga, kweni mazgu gha wavinjeru ghakucizga.”—Zintharika 12:18, Holy Bible—Easy-to-Read Version.

Anduru uyo muwoli wake wakwamba wali kumucimbira, wakati, “Nkhawopanga kuti para ningatoraso nayo wazamunendera mphiska.” Pamasinda, wakatora mwanakazi munyake zina lake Rile. Ndipo wakati: “Kanandi nkhajikayikiranga usange ningaŵa muwemi nga umo wakaŵira mfumu wake wakwamba. Kweniso nkhafipanga mtima kuti panji waniwonenge kuti nili muwemi viŵi yayi, ndipo wanilekenge na kukatengwaso kunyake.”

SACIZGO: Dumbiskanani mwakufwatuka na munyinu wa mu nthengwa vinthu ivyo mukufipa navyo mtima. Baibolo likuti: “Kwambura wupu vinthu kuti vikwenda makora cara.” (Zintharika 15:22) Cifukwa cakuti Anduru na Rile ŵakadumbiskananga mwakufwatuka ŵakamba kugomezgana. Anduru wakati: “Nkhamuphalira Rile kuti niwonengeso kupatana nga ni nthowa yakumazgira masuzgo yayi, ndipo nayo wakanisimikizgira nthena. Paumaliro, nkhamba kumugomezga comene.”

Usange uyo muli kutorana nayo sono, nthengwa yake yikamara cifukwa cakuti yunji wakamwendera mphiska, mukwenera kucitapo kanthu kuti wamugomezganinge. Mwaciyelezgero, Mayikolo na Sabine awo nthengwa zawo zikamara, ŵakapangana kuti ŵamanyiskanenge para ŵakudumbiskana na munthu uyo ŵakatorana nayo pakwamba. Sabine wakuti: “Ici cikutovwira kuti tigomezganenge comene.”—Ŵaefeso 4:25.

Ŵanandi awo nthengwa zawo zikamarapo ndipo ŵali kutora panji kutengwaso vinthu vikuŵayendera makora ndipo namwe vingamwenderani. Nakuti sono ndipo mukwenera kuti mukujimanya makora comene kuluska pakwamba. Anduru uyo wazunulika mu nkhani iyi wakati: “Nthengwa yithu yikwenda makora comene umo nili kutolerana na Rile. Sono pajumpha vilimika 13, ndipo ubwezi withu ngwakukhora comene, nakuti tikukhumba yayi kuti utimbanizgike.”