MUŴE nga mukuwona Yosefe wimilira mu dimba lake chakumise. Wakulaŵiska makuni gha mikama, gha vipambi, viziŵa vya maji, kweniso nyumba ya fumu Faro. Wali patali, wakupulika ŵana ŵake Manase na Efurayimu ŵakuseŵera kunyumba yake. Ndipo Yosefe wakupulikaso muwoli wake wakuseka chifukwa cha ivyo ŵana ŵake ŵakuchita. Wakusekelera chifukwa wakumanya kuti watumbikika.

Yosefe wakathya mwana wakwamba zina lakuti Manase, chifukwa Chiuta wakamuluwiska suzgo lake. (Genesis 41:51) Yehova wakamutumbika ndipo vikamovwira kuti waluweko masuzgo ghanyake. Ivyo ŵakuru ŵake ŵakamuchitira vikasintha umoyo wake. Iwo ŵakamutinkhanga mwakuti ŵakamuwukira na kukhumba kumukoma. Ndipo paumaliro ŵakamuguliska ku ŵamalonda. Wakasangana na masuzgo ghanandi, wakaŵa muzga kwa vyaka vinandi kweniso kukhala mu jele uku ŵamukaka na maunyoro. Kweni paumaliro, Yosefe wakaŵa wachiŵiri kwa fumu Faro ku Eguputo. *

Yosefe wakawona ivyo Yehova wakayowoya vikuchitika ku Eguputo. Kwa vyaka 7, mu charu mukaŵa vyakurya vinandi ndipo vinyake ŵakasunga. Pa nyengo iyi, Yosefe na muwoli wake Asenati ŵakaŵa na ŵana ŵaŵiri ŵanyamata. Nangauli vikaŵa nthena, iyo wakakumbukanga ŵabali ŵake, chomenechomene munung’una wake Benjamini na adada ŵake Yakobe awo ŵakakhalanga kutali. Yosefe wakaŵafipiranga mtima. Panji wakaghanaghanangaso usange ŵakuru ŵake ŵali kusintha nkharo yawo mwakuti wangaŵaso nawo pa mtende.

Kasi ŵabali ŵinu ŵali kumuchitiranipo sanji, kumutinkhani, panji kumwenderani mphiska? Ivi ndivyo vikachitikira Yosefe. Kasi tikusambirako vichi kwa Yosefe apo wakaŵapweleranga ŵabali ŵake?

Pakuti Yosefe wakaŵa wakutangwanika chomene, nyengo yikamwenderanga luŵiro. Nga umo Yehova wakayowoyera mu loto kwa Faro, vyaka 7 kukaŵa vyakurya vinandi. Kweni vyaka ivi vyati vyamara vinthu vikasintha. Ŵanthu ŵakapanda mbuto kweni zikatondeka. Mu vyaru vyose vyapafupi na Eguputo mukaŵa njara. Kweni Baibolo likuti: ‘Mu charu chose cha Eguputo mukaŵa chingwa.’ (Genesis 41:54) Ivyo Yosefe wakayowoya na ndondomeko iyo wakanozga yakusunga vyakurya, vikawovwira ŵanthu mu Eguputo.

Ŵaeguputo ŵakwenera kuti ŵakamulumba Yosefe chifukwa cha kusunga vyakurya. Kweni iyo wakakhumbanga kuti ŵanthu ŵalumbe Yehova m’malo mwa iyo. Usange tingagwiliskira ntchito maluso ghithu pakuteŵetera Yehova, iyo wangatovwira kuti tichite vinandi kuluska ivyo ise taghanaghananga.

Nyengo yati yajumphapo, mu charu cha Eguputo mukaŵa njara. Ŵanthu ŵakapempha Faro kuti  waŵawovwire. Kweni iyo wakati: ‘Lutani kwa Yosefe, ndipo mukachite chilichose icho wamumuphalirani.’ (Genesis 41:55, 56) Ntheura Yosefe wakamba kujura nthamba umo ŵakasungamo vyakurya, ndipo ŵanthu ŵakaguranga ivyo ŵakhumba.

Mu vyaru vinyake ŵakasunga yayi vyakurya. Ŵabali ŵa Yosefe ku Kenani nawo ŵakasuzgikanga na njara. Yakobe wakapulika kuti ku Eguputo kuli vyakurya, ntheura wakatuma ŵana ŵake ŵanalume kuti ŵakagure.—Genesis 42:1, 2.

Yakobe wakatuma ŵana ŵake 10. Kweni Benjamini wakamukanira kulutako chifukwa wakakumbukanga ivyo vikachitikira Yosefe apo wakamutuma ku ŵakuru ŵake. Ŵakuru ŵake ŵakalongora Yakobe munjilira wa Yosefe uwo ukaŵa na ndopa. Iyo wakagomezga kuti vinyama vyamurya. Kufuma panyengo iyi wakamuwonaso yayi.—Genesis 37:31-35.

Ŵana ŵa Yakobe ŵakafika ku Eguputo. Ŵati ŵafumba uko ŵangagura vyakurya, ŵakaŵatuma kwa Zafenati-paneya uyo wakaŵa wachiŵiri kwa Faro. (Genesis 41:45) Kweni kasi ŵakuru ŵake ŵati ŵamuwona ŵakamumanya kuti ni Yosefe? Yayi. Iwo ŵakawona waka kuti ni munthu wa udindo wapachanya wa ku Eguputo, uyo iwo ŵakakhumbanga kuti waŵawovwire. Iwo ŵakalongora ntchindi nga umo ŵakuchitira na munthu waudindo. Baibolo likuti: ‘Ŵakuru ŵa Yosefe ŵakiza na kumusindamira m’paka visko pasi.’—Genesis 42:5, 6.

Kasi Yosefe wakaŵamanya kuti mbakuru ŵake? Enya. Panyengo iyo ŵakamusindamiranga, Yosefe wakakumbuka ivyo vikachitika kale apo wakaŵa munyamata. Baibolo likuti: “Yosefe wakakumbuka maloto” agho wakalota apo wakaŵa munyamata ghakuti ŵakuru ŵake ŵazamumusindamira. Ivi ndivyo vikachitika panyengo iyi. (Genesis 37:2, 5-9; 42:7, 9) Kasi Yosefe wakachita wuli? Kasi wakaŵavumbatira panji wakaŵawezgera ivyo ŵakachita?

Yosefe wakawona kuti wakeneranga yayi kuchita vinthu mwakuchimbilira. Wakamanya kuti likaŵa khumbo la Yehova kuti ivi vichitike. Yehova wakalayizga kuti mitundu yizamufuma mu mphapu ya Yakobe. (Genesis 35:11, 12) Ŵakuru ŵake ŵaŵenge kuti ŵachali ŵankhaza, ŵaryezi kweniso ŵambura kugomezgeka, mphanyi pakaŵa masuzgo ghanandi. Yosefe wachitenge vinthu mwakuchimbilira mphanyi vikaŵa makora yayi kunyumba. Panji mphanyi wakaŵika umoyo wa adada ŵake na Benjamini pangozi. Yosefe wakwenera kuti wakamanyanga yayi usange awiske mbamoyo. Ntheura Yosefe wakajibisa ku ŵakuru ŵake kuti waŵayezge na kuwona usange ŵasintha. Ivi vikamovwira kuti wachite ivyo Yehova wakakhumbanga.

Ivyo vikachitikira Yosefe ise vingatichitikira yayi. Kweni mazuŵa ghano mu mabanja mukuŵa  mphindano na kugaŵikana. Para tasangana na masuzgo agha, nyengo zinyake mtima withu ungatipusika na kuchita vinthu mwakuchimbilira. Tikwenera kuchita nga ni Yosefe chifukwa wakalondezga fundo za Yehova. (Zintharika 14:12) Ntheura tikwenera kukumbuka kuti chinthu chakuzirwa chomene nkhuŵa pa mtende na Yehova kweniso banja lithu.—Mateyu 10:37.

Yosefe wakaŵayezga ŵakuru ŵake munthowa zakupambanapambana kuti wamanye usange ŵasintha nkharo yawo. Apo Yosefe wakayowoyanga, pakaŵa munthu uyo wakang’anamuliranga. Wakamba kuyowoya mwaukali kuti mbalwani awo ŵiza kuzakawona charu chawo. Kuti ŵajivikilire, ŵakuru ŵake ŵakayowoya vya banja lakwawo. Kweniso ŵakati ŵali na munung’una kunyumba. Yosefe wakakondwa mu mtima kweni wakakhumba yayi kuti ŵamanye. Apa, Yosefe wakamanya kuti munung’una wake ngwamoyo. Ivi vikamovwira kuti walutizge kuŵayezga. Iyo wakati: ‘Ntheura nimuyezganinge.’ Ndipo wakaŵaphalira kuti wakukhumba kuti wawone munung’una wawo. Pamasinda wakaŵaphalira kuti ŵangawera kukatora munung’una wawo kweni yumoza wakhalire kwenekuko.—Genesis 42:9-20.

Ŵakuru ŵake ŵakamba kujisuska pa viheni ivyo ŵakachitira munung’una wawo Yosefe ndipo pakudumbiskana ŵakaghanaghananga kuti wakuŵapulika yayi. Iwo ŵakati: ‘Nadi, tikulangika chifukwa cha munung’una withu, tikawona chitima cha mtima wake, para wakatiŵeyelera ndipo ise tikapulika chara; pa chifukwa ichi suzgo iyi yatifikira.’ Yosefe wakapulikanga ivyo ŵakayowoyanga, ntheura wakafumapo kuti ŵaleke kumuwona kuti wakulira. (Genesis 42:21-24) Wakamanyanga kuti padera pakudandawura pa viheni ivyo wachita, pali vinandi ivyo vikukhumbikwa kuti munthu walongore kuti walapa nadi. Ntheura wakalutilira kuŵayezga.

Wakaŵazomerezga kuti ŵawerenge, kweni wakati Simiyoni wakhale kwenekuko. Kweniso wakaŵawezgera ndalama kuŵaŵikira mu mathumba ghawo. Ntheura ŵakanyamuka kuluta kwawo. Ndipo ŵakaphalira awiskewo kuti munthu munyake wa ku Eguputo wakukhumba kuwona munung’una wawo Benjamini. Nangauli awiskewo ŵakakananga, kweni ŵakaŵasimikizgira kuti mwana wawo ŵamuweraso nayo. Ŵati ŵafikaso ku Eguputo ŵakaphalira mulaŵiliri wa nyumba ya Yosefe vya ndalama izo zikaŵa mu mathumba ghawo. Ndalama izi ŵakayegha kuti ŵawezge kweniso ŵakaŵaso na zinyake kuti ŵagure chakurya. Apa ŵakachita makora. Yosefe wakaŵanozgera chakurya chapadera chifukwa wakakondwa chomene kuti wawona munung’una wake Benjamini. Pamasinda wakaŵapa vyakurya na kuŵawezga. Kweni wakaŵayezgaso paulendo uwu. Wakabisa nkhombo yasiliva mu thumba la Benjamini.—Genesis 42:26–44:2.

Mwaluŵiro Yosefe wakatuma wantchito wake kuti waŵachimbilire na kukora uyo wasangika na nkhombo. Wati wayisanga mu thumba la Benjamini, wose ŵakawelera kwa Yosefe. Ichi chikawovwira Yosefe kuti wamanye usange ŵakuru ŵake ŵali kusintha. Yuda ndiyo wakayowoya m’malo mwa ŵanyake. Wakaŵeyelera kuti waŵachitire lusungu, ndipo wakati wose 11 ŵaŵe ŵazga ku Eguputo. Kweni Yosefe wakati Benjamini yekha ndiyo wakwenera kukhalira ku Eguputo na kuŵa muzga.—Genesis 44:2-17.

Yuda wakakhwaskika chomene ndipo wakazgora mwachitima, wakati: ‘Ndiyo yekha wakhalapo pa nyinawo ndipo awiske ŵakumutemwa chomene.’ Yosefe wakwenera kuti wakakhwaskika chomene na mazgu agha, chifukwa ndiyo wakaŵa mwana wakwamba wa Rakelo. Rakelo wakafwa apo wakababanga Benjamini. Nga mbawiske, Yosefe nayo wakaŵatemwanga chomene amama ŵake. Panji lekani Yosefe wakamutemwanga chomene munung’una wake Benjamini.—Genesis 35:18-20; 44:20.

Yuda wakaŵeyelera Yosefe kuti Benjamini waleke kuŵa muzga ku Eguputo. Ndipo wakapempha kuti iyo ndiyo waŵe muzga m’malo mwa Benjamini. Wakayowoyaso kuti: ‘Kasi ningawelera wuli kwa adada kwambura msepuka uyu? Chifukwa nkhopa kuwona soka ilo lingawira adada.’  (Genesis 44:18-34) Apa vikulongora kuti Yuda wakasintha nadi. Ndipo ivyo wakayowoya vikalongora kuti wakaŵa walusungu kweniso wakafipiranga mtima ŵanji.

Yosefe wakatondeka kujikora ndipo chitima chikamukora chomene. Ntheura wakafumiskira kuwaro ŵantchito ŵake wose ndipo wakalira chomene mwakuti ŵanthu awo ŵakaŵa ku nyumba ya Faro ŵakapulika. Ndipo paumaliro Yosefe wakajivumbura ku ŵabali ŵake. Wakati: ‘Ndine Yosefe.’ Wakaŵavumbatira na kuŵagowokera ŵakuru ŵake pa viheni ivyo ŵakachita. (Genesis 45:1-15) Ntheura Yosefe wakayezga Yehova uyo ngwalusungu kweniso wakugowokera. (Salmo 86:5) Kasi nase ndimo tikuchitira?

Faro wati wapulika ivyo vikachitika wakaphalira Yosefe kuti waŵacheme adada ŵake pamoza na banja lawo lose kuti lize ku Eguputo. Ntheura pakajumpha nyengo yitali yayi banja lose la Yakobe likasamukira ku Eguputo. Ndipo Yakobe wakalira na kuyowoya kuti: ‘Sono nili wakunozgeka kufwa chifukwa nawona chisko chako ndipo namanya kuti uchali wamoyo.’—Genesis 45:16-28; 46:29, 30.

Yakobe wakakhala vyaka 17 ku Eguputo. Paumaliro wakatumbika ŵana ŵake ŵanalume 12. Kweni Yosefe wakapika vitumbiko vinandi. Ndipo mitundu yiŵiri ya Israyeli yikafuma mwa iyo. Wuli pakuyowoya za Yuda uyo wakayowoya m’malo mwa ŵabali ŵake kulongora kuti wakasintha? Nayo wakatumbikika chomene chifukwa Mesiya wakafuma mwa iyo.—Genesis, chaputara 48 na 49.

Yakobe wakafwa na vyaka 147, ndipo ŵakuru ŵa Yosefe ŵakamba kopa kuti panji waŵawezgerenge. Kweni Yosefe wakaŵasimikizgira kuti waŵawezgerenge yayi. Nyengo zose wakaŵakumbuskanga kuti Yehova ndiyo wakapangiska kuti iwo ŵasamukire ku Eguputo. Ntheura wakaŵaphalira kuti ŵaleke kudandawura pa ivyo vikachitika. Ndipo wakaŵafumba kuti: ‘Kasi ine ndine Chiuta?’ (Genesis 15:13; 45:7, 8; 50:15-21) Yosefe wakawona kuti Yehova ndiyo wakweruzga mwaurunji. Kasi Yosefe wakaŵa njani kuti weruzge ŵanthu awo Yehova waŵagowokera?—Ŵahebere 10:30.

Kasi vikumusuzgani kugowokera ŵanyinu? Nyengo zinyake ntchakusuzga usange uyo watibudira wachitira dala. Kweni usange ŵanthu awo ŵasintha nadi taŵagowokera, viwovwirenge ise na iwo wuwo. Ntheura para tikugowokera ŵanyithu ndikuti tikuyezga Yosefe kweniso Yehova uyo ni Chiuta wakugowokera.