Ao. I te taimi ne nofo ei a Iesu i te lalolagi, ne fakataunu ne ia a valoaga e uiga ki te “Mesia, te Takitaki,” telā ka fai mo fai te “Fakaola o te lalolagi.” (Tanielu 9:​25; 1 Ioane 4:​14) Kae mai tua foki loa o tena mate, ne tumau a Iesu i te fakataunuga o valoaga e uiga ki te Mesia.​—Salamo 110:1; Galuega 2:​34-​36.

•  Se a te uiga o te pati “Mesia”?

•  E mata, e ‵tau o sili atu i te tokotasi o tino e fakataunu ki ei a valoaga e uiga ki te Mesia?

•  E mata, ne ‵tau o sae mai te Mesia i aso mai mua?

•  E fia a valoaga e uiga ki te Mesia e maua i te Tusi Tapu?

•  Ne fakataunu a nisi valoaga e uiga ki te Mesia ki a Iesu

 A te pati Epelu ko te Ma·shiʹach (Mesia) mo te pati Eleni telā e ‵pau ko te Khri·stos (Keliso) e fakauiga katoa ki te “Tino Fakaekegina.” Tela la, a “Iesu Keliso” e fakauiga ki a “Iesu te Tino Fakaekegina,” io me ko “Iesu te Mesia.”

 I taimi o te Tusi Tapu, ne masani sāle o fakaeke se tino mai te ‵ligi atu ne mu sinu ki tena ulu māfai ko ‵tofi ki se tulaga pule fakapito. (Levitiko 8:​12; 1 Samuelu 16:13) Ne ‵tofi ne te Atua a Iesu ke fai mo fai te Mesia​—se tulaga pule maluga ‵ki. (Galuega 2:​36) Kae i lō te ‵ligi atu ne mu sinu ke fakaeke ki ei a Iesu, ne fakaeke ne te Atua a ia ki te agaga tapu.​—Mataio 3:​16.

 Ikai. E pelā loa mo fakailoga i matikao lima e iloa ei se tino, a te fakataunuga o valoaga i te Tuis Tapu e fakasino atu fua ki se Mesia io me se Keliso e tokotasi. Kae ne fakailoa mai i te Tusi Tapu, ke fakaeteete tatou me ka ‵sae mai a “Keliso ‵loi mo pelofeta ‵loi kae ka fai ne latou a fakailoga ‵lasi mo mea fakaofoofogia i olotou taumafaiga ke takitaki ‵se a tino filifilia.”​—Mataio 24:24.

 Ikai. Ne ‵valo mai i te Tusi Tapu me ka vau te Mesia i te gafa o te tupu o Isalaelu ko Tavita. (Salamo 89:​3, 4) Kae ko tusi gafa a te kau Iutaia ke oko ki a Tavita ne ‵galo, kāti ne fakamasei i te taimi ne fakatakavale ei ne te kau Loma a Ielusalema i te 70 T.A. a Talu mai te taimi tenā, ne seki toe ai se tino ne fakamaoni atu ne ia me i a ia ne vau i te gafā tupu o Tavita. E ‵kese mai i ei, e tiga loa ne maua atu a tusi gafa konā i aso o Iesu, kae ne seki mafai ne se tino ke oko foki ki ana fili, o ‵teke atu ki ana pati me i a ia ne vau i te gafa o Tavita.​—Mataio 22:41-​46.

 E se mafai o mautinoa faka‵lei a te aofaki o valoaga e uiga ki te Mesia. E pelā mo se mea e tasi, a te auala ne lau aka ei a valoaga e mafai o kese‵kese ke oko foki loa ki fuaiupu kolā e fakasino tonu atu ki te Mesia. A fuaiupu i te Isaia 53:​2-7 e taku mai i ei a vaega kese‵kese o te valoaga e uiga ki te Mesia. Kāti ka lau aka ne nisi tino a fuaiupu katoa konā e pelā me se valoaga e tasi, kae ko nisi tino e ‵kilo atu ki vaega takitasi i ei e pelā me ne valoaga kese‵kese.