1. Kaia e loto fakafetai koe ki tino uiga kufaki?

 E LOTO fakafetai a tatou katoa ki tino uiga kufaki. Kaia? E āva tatou ki tino kolā e mafai o faka‵tali ki se mea e aunoa mo te kaitaua vave. E loto fakafetai tatou māfai e kufaki ne nisi tino a ‵tou mea ‵se. Kae e loto fakafetai tatou ona ko te kufaki o ‵tou faiakoga i te Tusi Tapu i taimi e taumafai malosi tatou ke tauloto, talia, kae fakagalue se akoakoga i te Tusi Tapu. Kae sili i mea katoa, e loto fakafetai malosi eiloa tatou ona ko te kufaki o Ieova te Atua i a tatou!—Loma 2:4.

2. Ne a tulaga e mafai ei o faigata ke kufaki tatou?

² E tiga loa e fakatāua ne tatou te kufaki o nisi tino, kae e se faigofie ke kufaki tatou i nisi taimi. E pelā me se fakaakoakoga, e masani o tofotofo aka ‵tou kufaki māfai ko ‵lave tatou i se laina i te sitoa, maise māfai ko talimuli ki se koga. E mafai o kaitāua tatou ona ko mea e fai mai ne nisi tino. Kae i nisi taimi, e mafai o faigata ki a tatou ke ‵nofo fakatali‵tali ki te lalolagi fou telā ne folafola mai ne Ieova. E a, e manako koe ke momea aka te lasi o tou kufaki? I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki te kufaki mo te pogai e tāua ei ke fai penā. Ka suke‵suke foki tatou ki mea e mafai o fesoasoani mai ke momea aka te lasi o ‵tou kufaki.

3. Ne a mea e fai ne se tino kufaki ona ko mea sē ‵lei e fai ne nisi tino ki a ia?

³ Mafaufau ki auala e fa e mafai ne tatou o fakaasi atu te kufaki. Muamua la, a te tino kufaki e tuai o ita. E taumafai a ia o nofo filemu kae ke mo a ma taui atu a mea a nisi tino kolā ne fai ei ke kaitaua a ia. A te tugapati “tuai o ita” ne sae muamua mai i te Tusi Tapu ke fakamatala mai ei a Ieova e pelā me ko “te Atua alofa fakamagalo kae alofa atafai, e tuai o ita kae ‵fonu i  te alofa fakamaoni mo te munatonu.”—Eso. 34:6.

4. Ne a mea e fai ne se tino kufaki māfai e manakogina ke faka‵tali ki se mea?

⁴ Te lua, a te tino kufaki e mafai o faka‵tali mo te filemu. E taumafai a ia ke mo a ma ‵fiu vave io me kaitaua māfai ko tai tuai te mea ne fakamoemoe a ia ki ei. (Mata. 18:26, 27) E uke a tulaga e manakogina i ei ke faka‵tali tatou mo te filemu. E pelā mo te tāua ke fakalogologo mo te kufaki e aunoa mo te oso vave atu i te taimi e faipati ei te suā tino. (Iopu 36:2) Kāti e manakogina foki te kufaki māfai e fesoasoani atu ki se tino akoga ke malamalama i se akoakoga i te Tusi Tapu io me ke manumalo i se faifaiga sē ‵lei e masani o fai ne ia.

5. Se a te suā auala ke fakaasi atu te kufaki?

⁵ Te tolu, a te tino kufaki e se fai fakava‵vave ana mea. E tonu, i nisi taimi e manakogina ke gasue‵sue fakavave tatou. Kae kafai e isi se galuega tāua e ‵tau o fai ne se tino kufaki, e se fai fakava‵vave ne ia ke na oti. I lō te fai penā, e fakatoka ne ia se taimi e lava mō te galuega tenā. Ka oti ko fakaaoga faka‵lei ei ne ia te taimi ke fai faka‵lei te galuega.

6. Ne a mea e ‵tau o fai ne se tino kufaki māfai ko fepaki mo tofotofoga io me ko tulaga faiga‵ta?

⁶ Te fa, a te tino kufaki e taumafai o fa‵ki i ana tofotofoga e aunoa mo te fameo. I tulaga penei, e lavea atu i ei te sokoga o te kufaki ki te loto mau. E tonu, e sē se mea masei ke fakaasi atu ki se taugasoa pili a ‵tou lagonaga e uiga ki se mea ne tupu ki a tatou. Kae ko te tino kufaki ka fai ne ia te ‵toe mea e mafai o fai ke tumau i te kufaki kae ke maua ne ia se kilokiloga ‵lei. (Kolose 1:11) E pelā me ne Kelisiano, e ‵tau mo tatou o fakaasi atu a vaega katoa konei o te kufaki. Kaia? Ke mafau‵fau tatou ki nai pogai.

7. E ‵tusa mo te Iakopo 5:7, 8, kaia e tāua malosi ei te kufaki? (Onoono foki ki te ata.)

⁷ E tāua te kufaki ki te ‵tou fakaolataga. E  pelā mo tavini fakamaoni i aso mua, e ‵tau o ‵nofo fakatalitali tatou ki te Atua ke fakataunu ana folafolaga. (Epe. 6:11, 12) E fakatusa i te Tusi Tapu a ‵tou tulaga ki se tino fai fatoaga. (Faitau te Iakopo 5:7, 8.) E galue malosi te tino fai fatoaga o ‵toki kae fakasiusiu ana lakau, kae e se iloa tonu ne ia te taimi ka ola aka i ei. Tela la, e nofo fakatalitali mo te kufaki a te tino fai fatoaga, mo te talitonu me isi se taimi ka tau ne ia a fuataga o ana lakau. E penā foki tatou, e ga‵lue malosi tatou i te feitu faka-te-agaga, faitalia me “e se iloa ne [tatou] a te aso e vau ei te [‵tou] Aliki.” (Mata. 24:42) E ‵nofo fakatalitali tatou mo te kufaki, kae loto tali‵tonu me ka fakataunu eiloa ne Ieova i tena taimi tonu ana tautoga katoa. Kafai e galo i a tatou te kufaki, ka fai ei ke fi‵ta tatou i te faka‵tali kae kamata o tapeapea kea‵tea mo te munatonu. E mafai foki o fai ei ke kamata tatou o kausaki atu ki mea kolā e fakafiafia mai ki a tatou i te taimi nei. Kae kafai tatou e kufaki, e mafai eiloa o lotomau tatou ki te gataga kae ‵sao atu i ei.—Mika 7:7; Mata. 24:13.

8. E fesoasoani mai pefea te kufaki ki fesokotakiga o tatou mo nisi tino? (Kolose 3:12, 13)

⁸ E aoga te kufaki ki fesokotakiga o tatou mo nisi tino. E fesoasoani mai ke fakalogo‵logo faka‵lei māfai ko fai‵pati a nisi tino. (Iako. 1:19) E fakamalosi aka foki ne te kufaki a vā filemu. E puipui ei tatou mai te fai fakavave o se mea e aunoa mo te mafaufau faka‵lei io me fai atu a pati se ‵lei māfai ko kaitāua. Kae kafai tatou e kufaki, ka tuai o ita tatou māfai ne fakalogo‵mae ne se tino a tatou. I lō te taui ma sui, ka tumau tatou i te “fakatau fa‵ki faeloa . . . kae fakatau fakamagalo atu te suā tino ki te suā tino.”—Faitau te Kolose 3:12, 13.

9. E aoga pefea te kufaki ki te faiga o fakaikuga? (Faataoto 21:5)

⁹ E fesoasoani mai foki te kufaki ke fai ne tatou a fakaikuga ‵lei. I lō te fai fakavave se fakaikuga e aunoa mo te mafaufau faka‵lei, ka fakaaoga ne tatou a taimi ke sukesuke kae iloilo a mea e mafai o fai koi tuai o fai se fakaikuga. (Faitau te Faataoto 21:5.) E pelā loa māfai e salasala ki se galuega ‵togi, kāti ka ma‵nako fua tatou o talia so se galuega e maua ne tatou, faitalia me fakalavelave mai te galuega tenā ki ‵tou tapuakiga ki a Ieova. Kae kafai tatou e kufaki, ka fakaaoga ne tatou a taimi ke iloilo faka‵lei te ‵mao o te koga galue, itula e manakogina ki ei, mo pokotiaga ka maua ne te kāiga mo ‵tou olaga faka-te-agaga ona ko te galuega tenā. Kafai e kufaki tatou, ka ‵kalo kea‵tea tatou mai te faiga o se fakaikuga sē ‵lei.

10. E momea aka pefea ne se Kelisiano a te lasi o tena kufaki kae fakatumau pefea ne ia?

¹⁰ ‵Talo ke momea aka te lasi o te kufaki. Te kufaki se vaega o fuataga o te agaga. (Kala. 5:22, 23) Tela la, e mafai o ‵talo tatou ke maua te agaga tapu kae akai atu ki a Ieova ke fesoasoani mai ke ati aka ne tatou ana fuataga. Kafai e fe‵paki tatou mo se tulaga telā e tofotofo aka i ei ‵tou kufaki, ke “tumau i te fakamolemole atu” mō te agaga tapu ke fesoasoani mai ke kufaki tatou. (Luka 11:9, 13) E mafai foki o fakamolemole tatou ki a Ieova ke fesoasoani mai ke maua ne tatou tena kilokiloga ki mea. Kafai ko oti ne ‵talo, ko taumafai malosi ei tatou o fakaasi atu te kufaki i aso takitasi. Ko te uke o taimi e ‵talo tatou mō te kufaki, ko te ‵mautakitaki foki o te uiga tenei i ‵tou loto ko fai ei pelā me se uiga totino o tatou.

11-12. Ne fakaasi mai pefea ne Ieova te kufaki?

¹¹ Mafaufau ‵loto ki fakaakoakoga i te Tusi Tapu. E maua i te Tusi Tapu a fakaakoakoga e uke o tino kolā ne kufaki. Mai te mafaufau ‵loto ki tala konā, ko tauloto ne tatou a auala ke fakaasi atu te kufaki. Koi tuai o sau‵tala tatou ki nai tala konei, ke sau‵tala muamua tatou  ki te ‵toe fakaakoakoga sili o te kufaki—ko Ieova.

¹² I te fatoaga o Etena, ne fakamasei ne Satani te igoa mo te ata o Ieova e pelā me se Pule sē ‵lei kae sē alofa. I lō te fakaseai fakavave atu a te tino fakamasei tino tenā, ne fakaasi mai ne Ieova te kufaki mo te loto pulea, me iloa ne ia me manakogina se taimi leva ke fakamaoni atu i ei me i Tena pulega ko ‵toe pulega tafasili i te ‵lei. Kae i te taimi koi faka‵tali ei, ne kufaki ne ia a fakamaseiga ne fai ki tena igoa. E se gata i ei, ne nofo fakatalitali a Ieova mo te kufaki ko te mea ke maua ne tino e tokouke atu a te avanoaga ke maua te ola se-gata-mai. (2 Pe. 3:9, 15) Ona ko te mea tenā, e lau i miliona a tino ko iloa nei ne latou a ia. Kafai e ‵saga tonu tatou ki mea ‵lei e maua mai i te kufaki o Ieova, kāti ka faigofie atu ki a tatou ke ‵nofo fakatalitali ki te taimi ka fakaoko mai ei ne ia te gataga.

13. Ne fakaakoako pefea a Iesu i se auala ‵lei katoatoa ki te kufaki o tena Tamana? (Onoono foki ki te ata.)

¹³ E fakaata faka‵lei mai ne Iesu i se auala ‵lei katoatoa a te kufaki o tena Tamana, kae ne fakaasi mai ne ia te uiga tenei i tena nofoga i te lalolagi. Kāti ne seki faigofie faeloa ke fakaasi atu ne ia te kufaki, maise ki failautusi mo Falesaio amio ‵pelo. (Ioa. 8:25-27) Kae e pelā eiloa mo tena Tamana, ne tuai a Iesu o ita. I taimi ne pati masei io me fakaitaita atu ki a ia ne seki taui ma sui ne ia a mea konā. (1 Pe. 2:23) Ne kufaki ne Iesu a tofotofoga e aunoa mo te fameo. E se tioa o fai mai te Tusi Tapu ke “mafaufau faka‵lei ki te tino telā ne kufaki ne ia a pati ‵teke a tino agasala”! (Epe. 12:2, 3) Mai te fesoasoani o Ieova, e mafai foki ne tatou o kufaki so se tofotofoga e fe‵paki mo tatou.

14. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te kufaki o Apelaamo? (Epelu 6:15) (Onoono foki ki te ata.)

¹⁴ Kae pefea la māfai e seki fakataunu a mea  e fakamoe‵moe tatou ki ei e uiga ki te gataga? Kāti ne fakamoe‵moe tatou me ko leva ne ‵tau o oko mai te gataga. Kāti e manavase tatou ma se oko atu ‵tou ola ki te taimi o te gataga. Ne a mea e mafai o fesoasoani mai ke tumau i te ‵nofo fakatalitali mo te kufaki? Mafaufau ki te tala o Apelaamo. I te taimi ko 75 ei tausaga o Apelaamo kae seki ai sena tamaliki, ne tauto atu a Ieova ki a ia: “Ka fai ne au koe mo fai se fenua takutakua.” (Kene. 12:1-4) E mata, ne lavea ne Apelaamo te fakataunuga o te tautoga tenā? E se ko mea katoa. I te otiga ne olo atu ki te suā feitu o te Vaitafe ko te Eufilate kae faka‵tali i tausaga e 25, ne lavea ne Apelaamo te fanauga fakavavega o tena tama tagata ko Isaako, kae mai tua o se 60 tausaga ne fa‵nau mai ana mokopuna ko Esau mo Iakopo. (Faitau te Epelu 6:15.) Kae ko Apelaamo ne seki ola ke lavea ne ia a tino kolā ne ‵tupu mai i a ia ke fai pelā me se fenua takutakua kae ulu atu ki te Fenua o te Folafolaga. Kae ne maua eiloa ne te tagata fakamaoni tenei se vā fakataugasoa ‵pili mo tena Mafuaga. (Iako. 2:23) Kafai ko toe fakatu aka a Apelaamo mai te mate, ka fiafia malosi a ia ke iloa atu me ona ko tena fakatuanaki mo tena kufaki ne fakamanuia ei a atufenua katoa! (Kene. 22:18) Se a te akoakoga? Kāti e se lavea ne tatou te fakataunuga o folafolaga katoa a Ieova i te taimi nei. Kae kafai e kufaki tatou pelā mo Apelaamo, e mafai o mautinoa i a tatou me ka maua ne tatou te taui mai i a Ieova i te taimi nei kae maise i Tena lalolagi fou telā ne folafola mai.—Male. 10:29, 30.

15. Ne a mea e mafai o mafau‵fau tatou ki ei i taimi e fai ei ‵tou sukesukega totino?

¹⁵ E maua i te Tusi Tapu a nisi tala e uke o tino kolā ne kufaki. (Iako. 5:10) Kaia e se fai ei  ne au sukesukega ki tala konā? b E pelā mo Tavita, e tiga loa ko leva ne faū a ia ke fai mo tupu o Isalaelu, kae ne ‵tau o faka‵tali a ia i se fia tausaga ke pule mai pelā me se tupu. Ne tapuaki mo te fakamaoni a Simeona mo Ana ki a Ieova i te taimi ne ‵nofo fakatalitali lāua ki te oko mai o te Mesia telā ne folafola mai. (Luka 2:25, 36-38) Kafai e sukesuke koe ki tala konei, ‵sala ki tali o fesili konei: Se a te mea kāti ne fesoasoani ki te tino tenei ke fakaasi atu te kufaki? Ne maua pefea ne ia a mea aoga ona ko tena kufaki? E mafai pefea o fakaakoako au ki a ia? Kāti ka aoga foki ki a koe a te tauloto e uiga ki tino kolā ne seki fakaasi atu te kufaki. (1 Samu. 13:8-14) Kāti ka fesili ifo koe: ‘Se a te mea ne fai ei ke se lava te lotou kufaki? Ne a ikuga sē ‵lei ne maua ne latou?’

16. Ne a nisi feitu aoga o te kufaki?

¹⁶ Mafaufau ki te aoga o te kufaki. Kafai tatou e kufaki, e fai ei ke fia‵fia malosi atu kae ke tokagamalie tatou. Tenā ko fai ei ne te kufaki ke momea aka te ‵lei o te ola ‵lei o ‵tou mafaufau pelā foki mo te ola ‵lei o tatou i te feitu faka-te-foitino. Kafai e kufaki tatou i nisi tino, ka maua foki ne tatou a vā fakataugasoa ‵lei mo latou. Ka fai ei ke ‵kau fakatasi ‵tou fakapotopotoga. Kafai e fai ne se tino ke kaitāua tatou, a te ‵tou tuai o ita ka fai ei ke se gasolo o lasi te fakalavelave. (Sala. 37:8, fml.; Faata. 14:29) Kae sili i mea katoa, kafai tatou e kufaki, ko fakaakoako tatou ki te ‵tou Tamana i te lagi kae fai ei ke gasolo o ‵pili atu ‵tou vā mo ia.

17. Se a te mea e ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke fai?

¹⁷ A te kufaki se uiga gali kae aoga! E tiga loa e se faigofie i taimi katoa ke kufaki tatou, kae mai te fesoasoani o Ieova, e mafai o kufaki faeloa tatou. Kae i te taimi e ‵nofo fakatalitali tatou mo te kufaki ki te lalolagi fou, e mafai o tali‵tonu tatou me i “mata o Ieova e kilokilo ki a latou kolā e ma‵taku ki a ia, ki a latou kolā e fakatali‵tali ki tena alofa fakamaoni.” (Sala. 33:18) Ke na fakaiku aka ne tatou katoa ke fakapei faeloa ki luga i a tatou a te kufaki.