1. Se a te pogai e tasi e ‵kau fakatasi ei te kāiga o Ieova?

E FIA‵FIA tatou ke aofia i te kāiga o Ieova. Kaia e filemu kae ‵kau fakatasi ei te ‵tou kāiga? Te pogai e tasi me fai ne tatou katoa te ‵toe mea e mafai ke fakaasi atu te āva ki te fakatokaga ne fai ne Ieova e uiga ki tulaga pule. Tela la, kafai e malamalama faka‵lei tatou i te fakatokaga e uiga ki tulaga pule, ko te lasi foki o te ‵kau fakatasi o tatou.

2. Ne a fesili ka tali aka ne tatou i te mataupu tenei?

² I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki te mataupu e uiga ki tulaga pule i loto i te fakapotopotoga. E aofia foki i ei a tali ki fesili konei: Ne a tiute o tuagane? E mata, e tonu te manatu me i taina katoa ko ulu o tuagane katoa? E mata, e ‵pau te tulaga pule o toeaina ki luga i taina mo tuagane e pelā mo te ulu o te kāiga ki luga i tena avaga mo ana tama‵liki? Muamua la, ke mafau‵fau tatou ki te ‵tou kilokiloga ki tuagane.

3. Ne a mea ka fesoasoani mai ke fakatāua ne tatou a galuega e fai ne ‵tou tuagane?

³ E fakatāua ne tatou a ‵tou tuagane kolā e ga‵lue malosi o tausi ki olotou kāiga, ke folafola atu te tala ‵lei, kae fesoasoani atu ki te fakapotopotoga. E mafai o fakatāua malosi ne tatou a latou māfai e iloa ne tatou a te kilokiloga a Ieova mo Iesu ki a latou. Ka maua foki ne tatou a mea aoga māfai e mafau‵fau tatou ki faifaiga a te apositolo ko Paulo ki fāfine.

4. E fakaasi mai pefea i te Tusi Tapu me e fakatāua ne Ieova a fāfine pelā foki mo tāgata?

 ⁴ E fai mai te Tusi Tapu me e fakatāua ne Ieova a fāfine pelā foki mo tāgata. E pelā me se fakaakoakoga, i te senitenali muamua ne iloa aka me ne tuku atu ne Ieova a te agaga tapu ki fāfine pelā foki mo tāgata kae tuku atu te ‵mana ki a latou ke mafai o fai a vavega, e pelā mo te fai‵pati ki ‵gana kese‵kese. (Galu. 2:1-4, 15-18) Ne fakaekegina a latou katoa ki te agaga tapu mo te fakamoemoega ke pule fakatasi mo Keliso. (Kala. 3:26-29) Ka maua foki ne fāfine fakatasi mo tāgata a te taui ko te ola se-gata-mai i te lalolagi. (Faka. 7:9, 10, 13-15) Kae ne ‵tofi foki a tāgata mo fāfine ke olo atu o talai kae akoako atu te tala ‵lei. (Mata. 28:19, 20) E pelā mo te tusi ko Galuega, e fakamatala mai ei e uiga ki te tuagane e igoa ki a Pisila mo tena avaga ko Akuila, kolā ne fakamatala faka‵lei atu ne lāua te munatonu ki te tagata poto ko Apolo.—Galu. 18:24-26.

5. Ne a mea e fakaasi mai i te Luka 10:38, 39, 42 e uiga ki faifaiga a Iesu ki fāfine?

⁵ Ne fakaaloalo kae āva a Iesu ki fāfine. Ne seki tautali a ia i tuu mo aganuu a Falesaio kolā e ‵kilo fatauva ki fāfine kae sē fai‵pati ki a latou i mua o tino, kae ita ma sau‵tala mo latou ki mea mai te Tusi Tapu. I lō te fai penā, ne aofia ne ia a fāfine i sau‵talaga ‵loto ki mea faka-te-Tusi Tapu kolā ne fai ne ia mo ana soko. * (Faitau te Luka 10:38, 39, 42.) Ne faima‵laga fakatasi foki a ia mo fāfine i ana malaga talai. (Luka 8:1-3) Kae ne tuku atu foki ne ia te tauliaga ki fāfine ke fakailoa atu ki te kau apositolo i a ia ko oti ne toetu aka mai te mate.—Ioa. 20:16-18.

6. Ne fakaasi atu pefea ne te apositolo ko Paulo a te āva ki fafine?

⁶ Ne fakamasaua atu te apositolo ko Paulo ki a Timoteo ke fakaaloalo ki fāfine. Ne fai atu a Paulo ke fai ne ia a “fāfine ma‵tua e pelā me ne ou mātua” kae ke kilo ki “tamafine e pelā me ne ou tuagane.” (1 Timo. 5:1, 2) E uke a mea ne fai ne Paulo ke fesoasoani ki a Timoteo ke fai pelā me se Kelisiano matua, kae ne fai ‵tonu mai a ia me i a Timoteo ne akoako muamua ne tena mātua mo tena tupuna fafine ki “tusitusiga tapu.” (2 Timo. 1:5; 3:14, 15) Ne taku mai ne Paulo a igoa o nisi tuagane kae fakatalofa atu ki a latou i tena tusi ki te kau Loma. Ne lavea ne ia a galuega ne fai ne tuagane kae fakaasi atu tena loto fakafetai mō galuega faka-Kelisiano ne fai ne latou.—Loma 16:1-4, 6, 12; Fili. 4:3.

7. Ne a fesili ka sau‵tala nei tatou ki ei?

⁷ E pelā mo palakalafa mai mua, e seai se fakaasiga i te Tusi Tapu e fai mai me i tuagane e ma‵lalo ifo i taina. E lasi ‵ki te fesoasoani e maua mai i ‵tou tuagane a‵lofa kae kaima‵lie, kae e fakalago‵lago a toeaina ki a latou ke fakatumau te filemu mo te ‵kau fakatasi i te fakapotopotoga. Kae e isi ne fesili koi ‵tau o tali aka. E pelā me se fakaakoakoga: Kaia e ‵tau ei o pulou ne tuagane olotou ulu i nisi taimi? Ona ko te mea ko taina fua e ‵tofi aka ke fai mo toeaina mo tavini fesoasoani, e mata, e fakauiga i ei me i taina katoa ko ulu o tuagane katoa i te fakapotopotoga?

8. E ‵tusa mo te Efeso 5:23, e mata, a taina katoa ko ulu o tuagane katoa? Fakamatala mai.

⁸ A te tali toetoe ki ei ko te ikai! A te taina e se ko te ulu o tuagane katoa i te fakapotopotoga; ko Keliso te ulu. (Faitau te Efeso 5:23.) I te kāiga, e isi se pulega a te tagata ki tena  avaga. A te tamaliki tagata ko oti ne papatiso e se ko te ulu o tena mātua. (Efe. 6:1, 2) Kae i te fakapotopotoga, e isi se tapula ki te pulega a toeaina ki luga i tuagane mo taina. (1 Tesa. 5:12; Epe. 13:17) A fāfine taka kolā ko se ‵nofo tasi mo olotou tamana mo mātua e tumau i te fakaasi atu te āva ki mātua mo toeaina. E tasi loa te ulu o latou fakatasi mo tāgata i te fakapotopotoga, ko Iesu.

9. Kaia e ‵tau ei o pulou ne tuagane i nisi taimi a olotou ulu?

⁹ E tonu, ko oti ne ‵tofi ne Ieova a tāgata ke fai ne latou te takitakiga i te akoako mo te faiga o mea tau tapuakiga i te fakapotopotoga, kae seki tuku ne ia ki fāfine te tiute tenā. (1 Timo. 2:12) Kaia? Ona ko te pogai foki loa telā ne ‵tofi ei ne ia a Iesu ke fai mo ulu o te tagata—ke fakatoka faka‵lei a mea katoa i tena kāiga. Kafai e ‵tau o fai ne se tuagane se tiute telā e masani o fai ne se taina, ona ko nisi tulaga, e manako a Ieova ke pulou ne ia tena ulu. * (1 Koli. 11:4-7) Ne seki fai ne Ieova te mea tenei ke fakamasiasi ei a tuagane, kae ke iloa ne latou te auala ke fakaasi atu te āva ki te fakatokaga ki tulaga pule telā ne fai ne ia. Mai mea konā, ke na tali nei ne tatou a te fesili: E pefea te lasi o te tulaga pule e maua ne ulu o kāiga mo toeaina?

10. Kaia e mafai ei o manako se toeaina o fai ne tulafono i te fakapotopotoga?

¹⁰ E a‵lofa a toeaina ki a Keliso, kae a‵lofa foki latou ki “mamoe” kolā ko oti ne tuku mai ne Ieova mo Iesu ke tausi ne latou. (Ioa. 21:15-17) Ona ko tena atafai, e mafai o mafaufau se toeaina me fai a ia pelā me se tamana ki tino i te fakapotopotoga. E mafai o fakasakosako mai  a ia me kafai e mafai o fai ne se ulu o se kāiga a tulafono ke puipui tena kāiga, e mafai foki o fai ne se toeaina a tulafono kolā e mafaufau a ia me ka puipui ei a mamoe a te Atua. Kae ko nisi taina mo tuagane e fai ne latou a toeaina e pelā me ko olotou ulu i te feitu faka-te-agaga, mai te fakamolemole ki a latou ke fai a fakaikuga mō latou. Kae e mata, e ‵pau a tulaga pule o toeaina i te fakapotopotoga mo ulu o kāiga?

11. I auala fea e tai ‵pau ei a tiute o ulu o kāiga mo toeaina?

¹¹ Ne fai mai te apositolo ko Paulo me e isi ne mea e tai ‵pau ei a tiute o te ulu o te kāiga mo tiute o se toeaina. (1 Timo. 3:4, 5) E pelā mo Ieova e manako a ia ke faka‵logo a tino o te kāiga ki te ulu o te kāiga. (Ko. 3:20) Kae manako a ia ke faka‵logo a tino i te fakapotopotoga ki toeaina. E fakamoemoe a Ieova ke fakamautinoa ne ulu o kāiga mo toeaina me tausi faka‵lei latou ki manakoga faka-te-agaga o tino e tausi ne latou. E fakamautinoa foki ne latou me tausi atu latou ki tino konā i te feitu tau lagonaga. Kae pelā mo ulu ‵lei o kāiga, e fakamautinoa ne toeaina me maua ne tino kolā e tausi latou ki ei a te fesoasoani e manakogina i taimi o fakalavelave. (Iako. 2:15-17) E manako foki a Ieova ke fakatāua ne toeaina mo ulu o kāiga ana tulaga kae “ke  mo a ma silia otou mea e fai i lō mea kolā ne tusi” i te Tusi Tapu.—1 Koli. 4:6.

12-13. E pelā mo te Loma 7:2, e ‵kese pefea a tiute o ulu o kāiga mai toeaina?

¹² Kae e isi foki ne feitu kolā e ‵kese ei a tiute o se toeaina mo se ulu o te kāiga. E pelā mo toeaina ne ‵tofi latou ne Ieova ke fai pelā me ne famasino, kae tuku atu foki ki a latou te tiute ke tapale kea‵tea a tino agasala sē sala‵mo mai te fakapotopotoga.—1 Koli. 5:11-13.

¹³ I te suā feitu, ne tuku foki ne Ieova ki ulu o kāiga a nisi tiute kolā e seki tuku ne ia ki toeaina. E pelā me se fakaakoakoga, ne tuku ne ia ki ulu o kāiga a te saolotoga ke faite kae ke fakamalosi a tulafono i te kāiga. (Faitau te Loma 7:2.) E mafai o fai ne se ulu o se kāiga a te taimi e ‵tau o ‵foki mai ana tama‵liki ki te fale i po. E mafai foki o polopoloki ne ia ana tama māfai e se fia faka‵logo ki te tulafono tenā. (Efe. 6:1) Kae koi tuai o fai a tulafono o te fale, e ‵tau eiloa o fai‵pati fakatasi a te ulu o te kāiga alofa mo tena avaga, me i a lāua tokolua ko fai mo “foitino e tasi.” *—Mata. 19:6.

14. (a) E ‵tusa mo pati i te Maleko 10:45, kaia e fetaui ‵lei ei te filiga ne Ieova a Iesu ke fai mo ulu o te fakapotopotoga? (e) Se a te tiute o te Potukau Pule? (Onoono ki te pokisi “ Te Tiute o te Potukau Pule.”)

¹⁴ Ne ‵togi ne Ieova, e auala i te togiola, a ola o tino taki tokotasi i te fakapotopotoga mo so se tino telā e fakatuanaki ki a Iesu. (Faitau te Maleko 10:45; Galu. 20:28; 1 Koli. 15:21, 22) Tela la, se mea ‵lei eiloa ke ‵tofi ne ia a Iesu, telā ne tuku atu tena ola e pelā me se  togiola, ke fai mo ulu o te fakapotopotoga. E pelā me ko te ulu o tatou, e maua ne Iesu a te saolotoga ke fai a tulafono kae ke fakagalue a mea e ‵tau o fai ne tino taki tokotasi, kāiga, mo te fakapotopotoga kātoa. (Kala. 6:2) Kae uke atu a mea e fai ne Iesu i lō te faiga fua o tulafono. E fagai kae tausi faka‵lei a ia ki a tatou taki tokotasi.—Efe. 5:29.

15-16. Ne a mea e tauloto ne koe mai pati a se tuagane e igoa ki a Marley mo te taina e igoa ki a Benjamin?

¹⁵ E fakaasi atu ne tuagane me āva latou ki a Keliso mai te faka‵logo ki fakatonuga e tuku mai ne tāgata kolā ne ‵tofi ne ia ke tausi ki a latou. Ne fakaasi mai ne te tuagane e igoa ki a Marley, telā e nofo i te Iunaite Sitete, a te kilokiloga a tuagane e tokouke. Ana muna: “E fakatāua ‵ki ne au toku tulaga e pelā me se fafine avaga mo se tuagane i te fakapotopotoga. E galue malosi au ke maua ne au se kilokiloga tonu ki te tulaga pule ne tuku ne Ieova ki taku avaga mo toeaina. Kae ne faigofie te mea tenā me ne āva kae fakatāua ne taku avaga mo toeaina i te fakapotopotoga a au mo galuega e fai ne au.”

¹⁶ E fakaasi atu ne taina a te lotou malamalama i olotou tulaga pule mai te fakaasi atu te āva mo te fakaaloalo ki tuagane. Ne fai mai a Benjamin, se taina telā e nofo i Egelani, penei: “E uke ‵ki aku mea ne tauloto mai tali a tuagane i fakatasiga mo auala aoga kae ma‵goi a latou ki te faiga o akoga mo te galuega talai. Ki a au loa e tāua ‵ki te galuega e fai ne latou.”

17. Kaia e ‵tau ei o āva tatou ki tulaga pule ne tuku ne Ieova ki nisi tino?

¹⁷ Kafai a tino katoa i te fakapotopotoga—tāgata, fāfine, ulu o kāiga, mo toeaina—e malamalama kae āva ki tulaga pule ne tuku ne Ieova ki nisi tino, ka filemu eiloa te fakapotopotoga. Kae sili atu i te tāua, ko avatu ne tatou a tavaega ki te ‵tou Tamana alofa ko Ieova.—Sala. 150:6.