1-2. (a) Ne a fakanofonofoga o Paulo i te taimi ne tusi atu ana tusi ki te kau Efeso? (e) Ne a fesili ka sau‵tala tatou ki ei?

 A KOI ‵sai a ia i te fale i Loma, ne manako a te apositolo ko Paulo o fakamalosi ana taina tali‵tonu. E seki mafai o asi atu a ia ki a latou, telā ne tusi atu ei ana tusi. E tasi te tusi ne tusi atu ne ia ki te kau Efeso, kāti i te 60 io me ko te 61 T.A.—Efe. 1:1; 4:1.

² I tausaga toeitiiti ko kātoa te sefulu mai mua atu i ei, ne nofo atu a Paulo mō se vaitaimi i Efeso, o talai kae akoako atu te tala ‵lei. (Galu. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Ne alofa malosi a ia ki ana taina kae ne manako o fesoasoani ki a latou ke tumau i te fakamaoni ki a Ieova. Kae kaia ne tusi atu ei a ia ki Kelisiano fakaekegina e uiga ki te pouliga mo te mainaga? Kae ne a akoakoga e mafai o tauloto ne Kelisiano katoa mai pati fakatonutonu konā? Ke sau‵tala nei tatou ki tali o fesili konei.

MAI TE POULIGA KI TE MAINAGA

3. Ne a tugapati ne fakaaoga ne Paulo i tena tusi ki te kau Efeso?

³ Ne tusi atu a Paulo ki Kelisiano i Efeso: “A koutou ne ‵nofo muamua i te pouliga, kae nei ko fai koutou mo mainaga.” (Efe. 5:8) Ne fakaaoga ne Paulo i konei a tugapati ko te pouliga mo te mainaga ke fakamatala atu a te lasi o te auala ne ‵fuli i ei a te kau Efeso. Ke sau‵tala nei tatou ki te pogai ne fai mai ei a Paulo me i te kau Efeso “ne ‵nofo muamua i te pouliga.”

4. I auala fea ne ‵nofo atu ei a te kau Efeso i te pouliga i mea fakalotu?

⁴ Pouliga i mea fakalotu. A koi tuai o tauloto ki te munatonu kae fai pelā me ne Kelisiano, ne ‵nofo pologa te kau Efeso kolā ne tusi ki ei a Paulo, ki talitonuga ‵se fakalotu mo faifaiga faivailakau. Ne tu i te fakai o Efeso a te faletapu takutakua o te  atua ko Atemisi, telā ne fai pelā me se tasi o mea fakaofoofogia e fitu kolā e lauiloa i te lalolagi kātoa. Ne olo atu a tino ki te koga tenā o tapuaki ki tupua. E maua ne tino faipisinisi a tupe e uke, me e faite ne latou a fakatusa o te faletapu mo te atua ko Atemisi kae ‵togi atu ki tua. (Galu. 19:​23-27) E se gata i ei, ne lauiloa a te fakai i mea fakataulaitu.—Galu. 19:19.

5. I auala fea ne ‵nofo atu ei te kau Efeso i te pouliga i mea tau amioga?

⁵ Pouliga i mea tau amioga. Ne lauiloa a Efeso i amioga fakatauavaga sē ‵tau mo amioga mata‵fatu mo te sē āva. Ne aofia faeloa a tala e uiga ki faifaiga fakatauavaga sē ‵tau i olotou koniseti mo fakafiafiaga fakalotu. (Efe. 5:3) A te tokoukega o tino o te fakai e “se iloa ne latou o ‵ma,” se tugapati telā e fakauiga ki te “se lagona se ‵mae.” (Efe. 4:​17-19) Mai mua o tauloto ki tulaga o Ieova e uiga ki te mea tonu io me ko te mea ‵se, ne seki ga‵lue a loto lagona o te kau Efeso io me mafau‵fau ki lagonaga o Ieova e uiga ki olotou faifaiga. Tenā ne mafai ei o fakamatala mai ne Paulo me i a latou e “‵nofo olotou mafaufau i te pouliga, kae e ‵mao latou mai te olaga telā e maua mai i te Atua.”

6. Kaia ne mafai ei o fai atu a Paulo ki te kau Efeso me ‘ko fai nei latou mo mainaga’?

⁶ Kae ko nisi tino Efeso ne seki tumau i te pouliga. Ne tusi mai a Paulo, “kae nei ko fai [latou] mo mainaga i te ‵kau fakatasi mo te Aliki.” (Efe. 5:8) Ne puke ‵mau latou ki te mainaga o te munatonu i te Tusi Tapu. (Sala. 119:105) Ko oti ne tiaki ne tino Efeso konei a olotou faifaiga ‵se fakalotu mo amioga lai‵lai. Ko “fakaakoako [latou] ki te Atua” kae fai te ‵toe mea e mafai ke tapuaki atu ki a Ieova kae fakafiafia a ia.—Efe. 5:1.

7. I te auala fea e tai ‵pau ei ‵tou tulaga mo Kelisiano e tokouke i Efeso?

⁷ I se auala tai ‵pau, koi tuai o tauloto tatou ki te munatonu, ne ‵nofo atu tatou i te pouliga fakalotu mo mea tau amioga. Nisi o tatou ne fakamanatu sāle a aso fakamanatu ‵se fakalotu; nisi tino i a tatou ne aofia i faifaiga fakatauavaga sē ‵tau. Kae i te taimi ne tauloto tatou ki tulaga o Ieova ki te mea tonu mo te  mea ‵se, ne fai ne tatou a ‵fuliga. Ne kamata o ola tatou e ‵tusa mo ana tulaga amio‵tonu. Ona ko pogai konā, ne maua ei ne tatou a mea aoga e uke. (Isa. 48:17) Kae nei la, e fe‵paki faeloa tatou mo mea faiga‵ta. E manakogina ke ‵kalo kea‵tea tatou mai te pouliga telā ne tiakina ne tatou kae “tumau i te sa‵sale e pelā me ne tama‵liki o te mainaga.” E mafai pefea o fai tatou penā?

‵KALO KEA‵TEA MAI TE POULIGA

8. E ‵tusa mo te Efeso 5:​3-5, ne a mea ne ‵tau o ‵kalo kea‵tea a tino Efeso mai i ei?

⁸ Faitau te Efeso 5:​3-5. Ko te mea ke faka‵mao katoatoa kea‵tea mai te pouliga i mea tau amioga, ne ‵tau mo Kelisiano Efeso o tumau i te ‵teke atu ki faifaiga kolā e se fiafia ki ei a Ieova. E se aofia fua i ei a amioga fakatauavaga sē ‵tau kae e penā foki mo pati ma‵sei. Ne fakamasaua atu a Paulo ki te kau Efeso me e ‵tau o ‵kalo kea‵tea latou mai mea konā māfai e ma‵nako latou ke maua se lotou “vaega i te Malo o te Keliso mo te Atua.”

9. Kaia e ‵tau ei mo tatou o ‵teke atu so se mea telā e isi sena sokoga ki amioga fakatauavaga sē ‵tau?

⁹ E ‵tau foki o tumau tatou i te fakaeteete ke mo a ma maleigina ne “galuega sē aoga o te pouliga.” (Efe. 5:11) Se mea tonu eiloa me kafai se tino e onoono, fakalogologo io me faipati faeloa ki mea sē ‵ma kae lai‵lai, ko faigofie foki o fai ne ia a mea ma‵sei. (Kene. 3:6; Iako. 1:​14, 15) I se fenua e tasi, ne kamata o fesokotaki sāle se potukau o taina e auala i te itaneti. I te taimi muamua, ne sau‵tala te tokoukega o latou ki mea faka-te-agaga. Kae se leva, ko te mea loa ko kamata o sau‵tala latou ki mea sē ‵lei. Ne kamata o sau‵tala latou ki amioga fakatauavaga. Fakamuli ifo, ne fai ‵tonu mai a nisi taina me ne iku atu a sau‵talaga sē ‵ma konei ki te faiga ne latou o amioga fakatauavaga sē ‵tau.

10. I auala fea e taumafai a Satani o fakaloiloi tatou? (Efeso 5:6)

¹⁰ E taumafai faeloa te lalolagi a Satani o fakaloiloi tatou ke tali‵tonu me i mea kolā e taku ne Ieova me e ma‵sei kae sē ‵ma, ne mea ‵lei eiloa. (2 Pe. 2:19) E se ‵poi tatou i te mea tenei! Tasi o togafiti ko leva ne fakaaoga faeloa ne te Tiapolo ko te faka‵numi ne ia a tino ko te mea ke se mafai o iloa ne latou a te mea tonu mai te mea ‵se. (Isa. 5:20; 2 Koli. 4:4) E se tioa eiloa o uke a ata vitio, koniseti i televise, mo fakatuatusi i te itaneti e fakamalosi aka i ei a manatu kolā e ‵teke atu ki tulaga amio‵tonu o Ieova! E taumafai a Satani o fakaloiloi tatou ke mafau‵fau me i faifaiga mo amioga sē ‵ma e ‵lei, e ‵gali kae e se fakamataku.—Faitau te Efeso 5:6.

11. E fakaasi mai pefea i te tala o Angela a te tāua ke fakagalue a pati fakatonutonu ‵poto i te Efeso 5:7? (Onoono foki ki te ata.)

¹¹ E manako a Satani ke fai taugasoa tatou ki tino kolā e fakamalosi ne latou a tatou ke se tau‵tali ki tulaga o Ieova. Tenā te pogai ne fakamalosi atu a Paulo ki te kau Efeso, penei: “Ke mo a ma ‵kau fakatasi mo latou,” ko tena uiga ko latou kolā e fai ne latou a mea sē ‵tonu i te kilokiloga a te Atua. (Efe. 5:7) Tela la, e ‵tau o sili atu te ‵tou fakaeteete i lō te kau Efeso i aso mua, me i aso nei, a ‵tou taugasoa e se aofia fua i ei a tino kolā e ‵kau fakatasi tatou, kae aofia foki i ei a latou kolā e fesokotaki mo tatou i te itaneti. Ne iloa aka ne Angela, a telā e nofo i Asia, a te fakamataku o fesokotakiga i luga i te itaneti. Ne fai ‵tonu mai a ia: “E mafai o fai pelā me se malei, telā e fulifuli ne ia ou mafaufauga i se auala fai lemū. Ne oko au ki te tulaga telā ko ‵lei fua ki a au ke fai ‘taugasoa’ ki a latou kolā e se āva ki fakatakitakiga i te Tusi Tapu. Fakamuli loa, ne  kamata o mafaufau au me se mea ‵lei ke ola i se olaga telā e fakafanoanoa atu ki a Ieova.” Fakafetai me ne fesoasoani atu a toeaina a‵lofa ke fai ne Angela a fakama‵fuliga e manakogina. Ne fai mai a ia: “Nei la, ko faka‵fonu ne au a toku mafaufau ki mea faka-te-agaga i lō te fesokotaki mo nisi tino i te itaneti.”

12. Se a te mea ka fesoasoani mai ke ‵piki ‵mau tatou ki tulaga o Ieova e uiga ki te mea tonu mo te mea ‵se?

¹² E ‵tau o ‵teke atu tatou ki mafaufauga o tino o te lalolagi me i amioga ma‵sei e ‵lei eiloa. E iloa ne tatou me e se tonu te mea tenā. (Efe. 4:​19, 20) Se mea ‵lei ke fesili ifo tatou penei: ‘E mata, e fakaeteete au ke mo a ma sōna ‵kau fakatasi mo tino ga‵lue, tama‵liki i te akoga io me ko tino kolā e se āva ki tulaga amio‵tonu o Ieova? E mata, e loto malosi au o tautali ki tulaga o Ieova faitalia me fai mai a tino i au e loto makeke?’ E pelā mo te mea e fakaasi mai i te 2 Timoteo 2:​20-22, kāti e ‵tau foki o fakaeteete tatou māfai e filifili a ‵tou taugasoa i te fakapotopotoga Kelisiano. Ke masaua me i nisi tino e se fesoasoani mai ke tumau tatou i te fakamaoni i te ‵tou taviniga ki a Ieova.

SA‵SALE “E PELĀ ME NE TAMA‵LIKI O TE MAINAGA”

13. Se a te uiga o te “tumau i te sa‵sale e pelā me ne tama‵liki o te mainaga”? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Ne fakamalosi ne Paulo a Kelisiano i Efeso ke ‵teke atu faeloa a te pouliga kae ke “tumau i te sa‵sale e pelā me ne tama‵liki o te mainaga.” (Faitau te Efeso 5:​7-9.) Se a te uiga o te mea tenā? E fakauiga loa ki te amio e pelā me se Kelisiano tonu i taimi katoa. Tasi o auala ke fai te mea tenei, ko te faitau mo te sukesuke malosi ki te Tusi Tapu fakatasi mo ‵tou tusi kolā e fakavae ki te Tusi Tapu. E tāua ‵ki eiloa ke ‵saga tonu tatou ki akoakoga mo mea ne fai ne Iesu Keliso, “te mainaga o te lalolagi.”—Ioa. 8:12; Faata. 6:23.

14. E mafai pefea o fesoasoani mai a te agaga tapu ki a tatou?

¹⁴ E manakogina foki ne tatou a te fesoasoani o te agaga tapu o te Atua ko te mea ke tumau tatou i te amio e “pelā me ne tama‵liki o te mainaga.” Kaia? Me e se faigofie ke tumau te ‵ma o ‵tou amioga i te lalolagi tenei e ‵fonu i amioga ma‵sei. (1 Tesa. 4:​3-5, 7, 8) E mafai o fesoasoani mai te agaga tapu ke ‵teke  atu tatou ki mafaufauga o te lalolagi, e aofia i ei a poto faka-te-lalolagi mo kilokiloga kolā e ‵teke atu ki mafaufauga o te Atua. E mafai foki o fesoasoani mai te agaga tapu ke ati aka ne tatou a “vaega katoa o te aga‵lei mo te amiotonu.”—Efe. 5:9.

15. Ne a auala e mafai ei o maua ne tatou te agaga tapu? (Efeso 5:​19, 20)

¹⁵ A te auala e tasi e mafai o maua ne tatou a te agaga tapu, ko te ‵talo. Ne fai mai a Iesu me ka tuku atu ne Ieova a “te agaga tapu ki a latou kolā e fakamolemole atu ki a ia.” (Luka 11:13) E maua foki ne tatou a te agaga tapu, māfai e ‵viki fakatasi atu tatou ki a Ieova i fakatasiga Kelisiano. (Faitau te Efeso 5:​19, 20.) A fakamalosiga ‵lei kolā e maua mai te agaga tapu o te Atua ka fesoasoani mai ke ola tatou i se auala telā e fakafiafia atu ki a ia.

16. Se a te mea ka fesoasoani mai ke fai ne tatou a fakaikuga ‵poto? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Kafai e isi ne fakaikuga tāua e ‵tau o fai, se mea ‵lei ke ‵sala tatou “me se a te loto o Ieova” ko gasue‵sue ei tatou e ‵tusa mo tena loto. (Faitau te Efeso 5:​10, 17.) Kafai e maua ne tatou a fakatakitakiga i te Tusi Tapu kolā e fetaui mo ‵tou fakanofonofoga, e fakamaoni mai ei me e ‵sala eiloa tatou ki mafaufauga o Ieova e uiga ki te mea tenā. Kae kafai ko fakagalue ne tatou ana fakatakitakiga, ka mafai eiloa o fai ne tatou a fakaikuga ‵lei.

17. E mafai pefea o fakaaoga ‵tou taimi i se auala poto? (Efeso 5:​15, 16) (Onoono foki ki te ata.)

¹⁷ Ne polopoloki foki ne Paulo a Kelisiano i Efeso ke fakaaoga olotou taimi i se auala poto. (Faitau te Efeso 5:​15, 16.) E manako a te “tino masei” telā ko te ‵tou fili ko Satani o fai tatou ke fakalave‵lave i mea o te lalolagi tenei, ko seai ei ne ‵tou taimi mō te galuega a te Atua. (1 Ioa. 5:19) Tenā ko faigofie ei ki se Kelisiano ke fakamuamua ne ia te ‵sala atu ki tupe e uke, kausaki ki akoakoga ma‵luga, io me ko tena galuega ‵togi i lō te tavini atu ki a Ieova. Kafai ko tupu te mea tenā, ko fakaasi mai me ko maua ne ia a mafaufauga o te lalolagi.  E tonu, e se ma‵sei a mea konei, kae ke mo a fua ma fakamuamua ne tatou i ‵tou olaga. Ke sa‵sale “e pela me ne tama‵liki o te mainaga,” ke na “fakaaoga [‵tou] taimi” o fai a mea kolā e sili atu te lotou tāua.

18. Ne a mea ne fai ne Donald ke fakaaoga faka‵lei ana taimi?

¹⁸ ‵Sala ki so se avanoaga ke tavini katoatoa atu ki a Ieova. Tenā eiloa te mea ne fai ne Donald, telā e nofo i Afelika ki Saute. Ana muna: “Ne mafaufau au ki toku olaga kae ‵talo atu faeloa ki a Ieova ke fesoasoani mai ke uke aku mea e fai i te galuega talai. Ne ‵talo au ke maua se galuega ‵togi telā ka fai ei ke avanoa malosi au mō te galuega talai. Mai te fesoasoani o Ieova, ne maua ne au se galuega ‵togi telā e fetaui ‵lei ki toku fakanofonofoga. Tenā, ne kamata ei o ‵kau katoatoa atu māua mo taku avaga ki te taviniga tumau.”

19. E mafai pefea o tumau tatou i te sa‵sale “e pelā me ne tama‵liki o te mainaga”?

¹⁹ E mautinoa eiloa me ne fesoasoani atu a te tusi a Paulo ki te kau Efeso ke tumau i te fakamaoni ki a Ieova. Kae e mafai foki o fesoasoani mai a pati fakatonutonu konā ki a tatou. E pelā mo mea ne tauloto ne tatou, e fesoasoani mai ke filifili faka‵lei ne tatou a ‵tou fakafiafiaga mo taugasoa. E fakamalosi mai ei ke suke‵suke malosi tatou ki te Tusi Tapu ko te mea ke mafai o takitaki ‵tou olaga ne te mainaga o te munatonu. Kae e faka‵mafa mai i ei a te tāua o te agaga tapu, me e mafai o fesoasoani mai ke ati aka ne tatou a uiga ‵gali. Kafai e fakagalue aka a pati a Paulo ka fesoasoani mai eiloa ke fai ne tatou a fakaikuga ‵poto, kolā e fetaui ‵lei mo mafaufauga o Ieova. Mai te faiga o mea konei, ko iloa i ei ne tatou o ‵kalo kea‵tea mai te pouliga o te lalolagi tenei kae tumau i te mainaga!