1. Kaia ne mafai ei o fai mai a Paulo me ‘e fakaasi mai te ‵mana o te Atua e auala i a Keliso’?

NE FAKAASI mai ne Ieova tena ‵mana e auala i a Iesu Keliso i auala fakaofoofogia. E tuku mai i tusi Evagelia e fa a fakamatalaga kolā e fakamalosi aka ei te fakatuanaki e uiga ki nisi vavega ne fai ne Keliso. Kae ne mafai eiloa o uke atu a nisi vavega ne fai ne ia. (Mata. 9:35; Luka 9:11) Ao, ne fakaasi mai eiloa te ‵mana o te Atua e auala i a Iesu. Tela la, mō se pogai ‵lei, ne mafai ei o fai mai a te apositolo ko Paulo e uiga ki a ia: ‘E fakaasi mai te ‵mana o te Atua e auala i a Keliso.’ (1 Koli. 1:24) Kae se a te aoga o vavega ne fai ne Iesu ki ‵tou olaga?

2. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai vavega a Iesu?

² Ne fai mai te apositolo ko Petelu me ne fai ne Iesu a vavega, io me ko “mea fakaofoofogia.” (Galu. 2:22) A galuega ‵mana ne fai ne Iesu i te lalolagi, ne tamā ata fo‵liki fua o fakamanuiaga ‵lasi ka maua mai lalo i tena pulega fakatupu. E fakaata mai i ei a vavega kolā ka fai ne Iesu i te lalolagi fou a te Atua i te lalolagi kātoa! E tuku mai foki ne ana vavega ki a tatou a te malamalama i ana uiga mo uiga o tena Tamana. Ke mafau‵fau tatou ki nai vavega a Iesu kae ke onoono aka me e aoga pefea ki ‵tou olaga i te taimi nei, kae penā foki loa mo aso mai mua.

3. (a) Fakamatala mai a fakanofonofoga kolā ne iku atu ki te faiga ne Iesu o te vavega muamua. (e) Ne fakaasi atu pefea te uiga kaimalie o Iesu i Kana?

³ I te ‵kaiga o te fakaipoipoga i Kana i Kalilaia, ne fai ne Iesu tena vavega muamua. Kāti ne tokouke atu a tino ‵kami i lō te aofaki ne fakamoe‵moe ki ei. Kae faitalia me se a te tulaga, ne palele a te uaina. E aofia i tino ‵kami ko Malia, te mātua o Iesu. E mautinoa eiloa me ne mafaufau ‵loto a ia i te fia o tausaga ki folafolaga fakapelofeta e uiga ki tena tama, telā ne iloa ne ia me ne taku ki te “Tama a te Atua Tafasili i te Maluga.” (Luka 1:30-32; 2:52) E mata, ne talitonu tou fafine me e isi se ‵mana i a ia kae e seki fakaasi mai? A te mea telā ne lavea faka‵lei atu i Kana, me ne maua ne Malia mo Iesu a te loto alofa ki te tauavaga fakaipoipo kae ne fia fesoasoani atu ke mo a ma ‵ma lāua. Ne iloa ne Iesu me i te talimālō atu se tiute. Tela la, ne ‵fuli fakavavega ei ne ia se 100 kalone (380 lita) o vai ki te “uaina ‵lei.” (Faitau te Ioane 2:3, 6-11.) E mata, ne ‵tau eiloa o fai ne Iesu a te vavega tenei? Ikai. Ne fai fua ne ia ona ko te atafai atu ki tino mo te fakaakoako atu ki tena Tamana faka-te-lagi i te uiga kaimalie.

4, 5. (a) Se a te akoakoga ne tuku mai ki a tatou i te vavega muamua a Iesu? (e) Se a te mea e akoako mai ne te vavega i Kana e uiga ki aso mai mua?

⁴ Ne tuku fakavavega mai ne Iesu se aofaki lasi o uaina ‵lei, telā ne lava ‵lei mō te aofaki o tino. E lavea ne koe a te akoakoga e maua mai i te vavega tenei? Me ne loto fiafia a Iesu ke fai ne ia a vaegā galuega fakaofoofogia penā, e fakatalitonu mai i ei me e tāua eiloa ki a ia mo tena Tamana a lagonaga o tino. E se kaiū a te Tamana, penā foki loa mo te Tama. Mafaufau la nei ki te auala ka fakaaoga ne Ieova tena ‵mana mo te uiga kaimalie i te lalolagi fou ke fakatoka ne ia se ‵kaiga lasi “mō malo katoa o te lalolagi” i te lalolagi kātoa.—Faitau te Isaia 25:6.

⁵ Mafaufau la ki ei! Ko pili mai te taimi ka fakataunu ei a mea e ‵tau o fai mo manakoga aoga—e pelā mo mea‵kai aoga mo fale ‵lei—o tino katoa. Ke na momea aka eiloa te lasi o ‵tou fia‵fia i te taimi e olioli ei ki mea ‵lei kolā ka tuku mai ne Ieova mo te uiga kaimalie i te lalolagi Palataiso.

6. Ko oi ne fakaaoga ne Iesu ki ei tena ‵mana fai vavega, kae e mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki ei i te feitu tenei?

⁶ Se mea gali ke iloa atu me i te taimi ne fakaosooso ne te Tiapolo a Iesu ke ‵fuli a fatu ki falaoa, ne ita fitifiti a Keliso ke fakaaoga tena ‵mana fakavavega ke fakamalie aka ei ana manakoga totino. (Mata. 4:2-4) Kae ne fakaaoga ne ia tena ‵mana ke fesoasoani kae fakama‵lie aka a manakoga o nisi tino. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te alofa sē fakapito o Iesu ki nisi tino? Ne fakamalosi atu a ia ki tavini a te Atua ke “fakamasani o tuku atu ki nisi tino.” (Luka 6:38) E mata, e mafai o fakaasi atu ne tatou a te uiga kaimalie tāua i te ‵kami mai o nisi tino ki ‵tou fale ke ‵kai fakatasi tatou i te feitu faka-te-foitino, penā foki loa mo te feitu faka-te-agaga? E mata, e mafai o fakaasi atu ne tatou a te uiga kaimalie mai te fakaaogaga o ‵tou taimi mai tua o se fakatasiga, ke fesoasoani atu ki se tino, e pelā mo te fakalogologo atu ki se taina e fakaakoako tena lāuga? Se a te fesoasoani e mafai o tuku atu ki tino kolā e ma‵nako ki se  fesoasoani i te galuega talai? E fakaasi atu ne tatou me e fakaakoako tatou ki a Iesu, i te fesoasoani atu ki nisi tino i te feitu faka-te-foitino mo te feitu faka-te-agaga māfai e mafai ne tatou.

7. Se a te tulaga ka maua atu faeloa i te taimi e tumau ei te olaga masei tenei?

⁷ A te mativa e sē se mea fou. Ne fai atu a Ieova ki tino mua i Isalaelu me ka isi faeloa ne tino ma‵tiva i te fenua. (Teu. 15:11) I te fia o senitenali mai tua ifo, ne iloa foki ne Iesu te mea tenā: “E ‵nofo faeloa koutou mo tino ma‵tiva.” (Mata. 26:11) E mata, ne fakauiga a Iesu me ka isi faeloa ne tino ma‵tiva i te lalolagi? Ikai, ne fakauiga a ia me ka isi eiloa ne tino ma‵tiva i te taimi e tumau ei te olaga masei tenei. Tela la, ko oko eiloa i te fakamalosi loto ke maua te malamalama, me ne fai eiloa a vavega a Iesu mo fai ne ata o mea ‵lei ka ‵tupu i aso mai mua mai lalo i te pulega a te Malo, telā ka ‵kai kae ma‵kona a tino katoa i meakai e uke!

8, 9. (a) Se a te mea ne iku atu ki te fagaiga fakavavega ne Iesu a te fia afe o tino? (e) Se a te mea e otia ei koe i te fagaiga fakavavega o te fia afe o tino?

⁸ Ne fai mai te faisalamo e uiga ki a Ieova: “E tuku ne koe ki ei a mea e lava mo latou, kae fakamalie ne koe olotou manako.” (Sala. 145:16) A te mafaufau faeloa ki tena Tamana, ne ‵tala mai faeloa ne ‘Keliso, te auala e fakaasi mai i ei te ‵mana o te Atua,’ o ‵fola tena lima kae fakama‵lie aka ei a manakoga o ana soko. A te faiga penā e se ko te fakaasi mai fua o tena ‵mana. Ne takitaki eiloa tou tagata ne tena loto alofa ki nisi tino. Ke mafau‵fau aka tatou ki te Mataio 14:14-21. (Faitau.) Ne olo atu a soko o Iesu o fai‵pati atu ki a ia e uiga ki te tulaga o meakai. Kāti ne seki fia‵kai fua latou kae ne manava‵se foki latou ki te fia‵kai mo te vāi‵vai o te vaitino kolā ne tau‵tali atu i a Iesu mai olotou fa‵kai. (Mata. 14:13) Ne ana mea ka fai?

⁹ Mai i falaoa e lima mo ika e lua, ne fagai ne Iesu a tāgata e toko 5,000, pelā foki mo fāfine mo tama‵liki! E mata, e se otia ‵tou loto i te mafaufau ki te auala ne fakaaoga ne Iesu tena ‵mana fai vavega ke tausi atu ki kāiga kātoa, e aofia i ei a tamaliki fo‵liki? Ne ‘‵kai kae ma‵kona’ a te vaitino. E fakaasi mai i te mea tenei me ne malaku eiloa a meakai. Ne seki fai ne Iesu ke ‵tami fua latou ki falaoa kae ne fakatoka eiloa ne ia mo te atafai se ‵kaiga telā ne fesoasoani atu ki tino ke mafai o toe ‵foki atu i se malaga loa ki olotou fale. (Luka 9:10-17) Kae ne faka‵fonu eiloa a tapola e 12 ki mea‵kai ‵toe!

10. Se a te ‵fuliga ko pili o oko atu ki te mativa?

¹⁰ I aso nei, e se fakataunu eiloa a manakoga fakavae o te fia selau miliona o tino ona ko pulega sē fakamaoni. Ke oko foki eiloa ki nisi taina, faitalia me e lava ‵lei te tausiga o latou, kae e se “fakama‵lie” katoatoa aka ei olotou manakoga. Kae ko pili mai te taimi ke ‵nofo atu ei a tino faka‵logo i se lalolagi telā e seai ne faifaiga sē fakamaoni mo te mativa i ei. Kafai e isi sou ‵mana, e mata, ka se fakamalie aka ne koe a manakoga o se tino? E maua eiloa ne te Atua Malosi Katoatoa a te ‵mana mo te manakoga ke fai te mea tenā—kae ko pili foki o fai ne ia. Ao, ka lavea ‵tonu atu eiloa a te fakatapūga!—Faitau te Salamo 72:16.

11. Kaia e talitonu ei koe me ko pili o fakaaoga ne Keliso tena ‵mana i te lalolagi kātoa, kae se a te mea e fakamalosi aka ke fai ne koe?

¹¹ I te taimi ne nofo mai ei i te lalolagi, ne galue a Iesu i se tamā koga mō se taimi toetoe i se tolu mo te āfa tausaga. (Mata. 15:24) E pelā me se Tupu ‵malu, ka fakalauefa atu eiloa te koga ka pule atu i ei i feitu e fa o te lalolagi. (Sala. 72:8) E tuku mai ne vavega a Iesu a te loto talitonu ki tena atamai mo tena manakoga telā ko pili o fakaaoga ne ia tena pulega mō te ‵lei o tatou. E tiga eiloa e se mafai o fai ne tatou a vavega, e mafai eiloa o fai ne tatou a tino mo te loto finafinau ke ‵saga atu ki te Muna fakaosofia a te Atua. E fakamaoni mai eiloa ne valoaga i te Tusi Tapu me ka oko mai eiloa a taimi tai ‵lei atu i aso mai mua. E pelā me ne Molimau tukugina atu a Ieova kolā e maua ne latou a te malamalama tāua tenei e uiga ki aso mai mua, e mata, e se maua ne tatou a te lagonaga  me e ‵nofo kaitalafu tatou ki nisi tino? (Lo. 1:14, 15) Ke na fakamalosi aka tatou ne te mafaufau ‵loto ki te mea tenei ke fakailoa atu te tala ‵lei o te Malo o te Atua ki nisi tino.—Sala. 45:1; 49:3.

12. Kaia e mafai ei o mautinoa i a tatou me e malamalama katoatoa a Iesu i malosi masani o te lalolagi?

¹² Ne faite ne te Atua a te lalolagi mo mea katoa i ei, fakatasi mo tena tama fagasele eiloa e tokotasi i ana tafa, e pelā me se “tagata poto i te fakatūtū.” (Faata. 8:22, 30, 31; Ko. 1:15-17) Tela la, e malamalama katoatoa a Iesu i malosi masani o te lalolagi. E iloa ne ia o fakaaoga, tausi, kae tufatufa atu i se auala ‵lei kae paleni a mea aoga o te lalolagi.

13, 14. Tuku mai se fakaakoakoga ki te auala ne mafai ei o pule faka‵lei atu a Keliso ki malosi o te natula.

¹³ I te taimi ne nofo ei i te lalolagi, ne fakamaoni mai ne Iesu me i a ia ko te auala e fakaasi mai i ei ‘te ‵mana o te Atua’ mai te pule faka‵lei atu ki malosi masani o te natula. Mafaufau ki te auala ne fakafesagai atu ei a Iesu ki se kaumatagi telā ne foliga mai me ne fakamataku ki te ola o ana soko. (Faitau te Maleko 4:37-39.) E fai mai se tagata sukesuke e tokotasi ki te Tusi Tapu: “A te pati Eleni [mō te “kaumatagi” i te Maleko 4:37] e fakaaoga sāle ki matagi ma‵losi io me ko alikeni. E seki fakasino aka eiloa ki se kaumatagi e tasi . . . kae ki se matagi lasi mai i se kaumana matolu kae agi ‵tuki te matagi, lofiaga o vaiua, mo te agiagi valevale o mea.” E fakamatala mai ne te tala i te Mataio a te kaumatagi tenei e pelā me “ne agi te matagi” malosi.—Mata. 8:24.

¹⁴ Fakaataata i tou mafaufau a te tulaga tenei: Ko fi‵ta a Keliso mai i tena galuega tāua ‵ki. Ne ‵fati atu a galu ki loto i te vaka, kae ‵pisi atu ki loto i ei. Kae faitalia a te logoa o te matagi mo te ‵ti fakamataku o te vaka, ne moe eiloa a Iesu. Ko ‵tau eiloa o fakamalōlō tena foitino. Ne ‵fagu aka a Iesu ne soko kolā ko ma‵taku kae fai atu: “Tatou ko pili o ‵mate!” (Mata. 8:25) Ne tu aka tou tagata, ne fakatonu atu penei a Iesu ki te matagi mo te tai: “Malū! Filemu!” kae ne gata atu a te matagi fakamataku. (Male. 4:39) I nisi tugapati, ne fakatonu atu a Iesu ki te matagi mo te tai ke filemu kae tumau eiloa penā. Se a te ikuga? “Ne mate te matagi kae malū palapala te tai.” Ko tafaga te malosi o te ‵mana ne fakaasi atu ne Iesu!

15. Ne fakaasi mai pefea ne te Atua Malosi Katoatoa me e mafai ne ia o pule faka‵lei atu ki malosi o te natula?

¹⁵ A te Pogai o te ‵mana o Keliso ko Ieova eiloa, tela la e maua ne tatou a pogai ‵lei ke tali‵tonu me e mafai eiloa ne te Atua Malosi Katoatoa o pule faka‵lei atu ki malosi o te natula. Mafaufau ki nai fakaakoakoga. Mai mua o te Lolo, ne fai mai a Ieova: “Ko te fitu o aso, mai te aso tenei, ka faka‵to ifo ne au te vaiua telā ka ‵to e tusa mo te fasefulu ao fasefulu po.” (Kene. 7:4) E penā foki i te Esoto 14:21, e fai‵tau tatou penei: “Kae fakamavae ne te Aliki a te tai ki te matagi malosi eiloa mai te saegala.” Kae e fai‵tau tatou ki te Iona 1:4: “Ko te Aliki ne fai ne ia matagi ke agi malosi mo te vasa ke sou tela ko tai malepe ei te vaka.” E fakamalosi mai eiloa ke iloa atu me e mafai o pule faka‵lei atu a Ieova ki malosi kese‵kese o te lalolagi. E manino ‵lei i ei, me ka ‵lei eiloa a te tulaga o te paneta ko te Lalolagi i aso mai mua nei.

16. Kaia e fakatalitonugina ei ke iloa atu me e maua ne te ‵tou Mafuaga mo tena Tama toekimua a te ‵mana ki luga i malosi masani o te natula?

¹⁶ E maua eiloa ne tatou te loto talitonu mafai e mafaufau ‵loto ki te ‵mana fakaofoofogia o te ‵tou Mafuaga mo tena “tagata poto i te fakatūtū.” I te taimi e ‵saga katoatoa mai ei lāua ki te lalolagi mō te 1,000 tausaga, ka ola eiloa a tino i se olaga tokagamalie. Ka fai eiloa a fakalavelave ‵tupu kae fakama‵taku mo fai ne mea i aso mua. Ka seai se pogai e ‵tau ei o ma‵taku tatou i lofiaga, tsunami, mauga ‵ka, io me ko mafuie i te lalolagi fou. Ko se faka‵tau eiloa i te gali ke mafaufau ki te taimi telā ka se toe ‵mate io me logo‵mae a tino i fakalavelave ‵tupu, me “[ka ‵nofo] . . . mo tino te faleie o te Atua.” (Faka. 21:3, 4) E mafai  eiloa o tali‵tonu tatou me ka pule faka‵lei atu eiloa a te ‵mana o te Atua e auala i a Keliso ki malosi masani o te natula i te vaitaimi o te Meleniuma.

17. Se a te auala e tasi e mafai o fakaakoako atu nei tatou ki te Atua mo Keliso?

¹⁷ E tonu, e se pelā mo Ieova mo Iesu, e se mafai o taofi aka ne tatou a fakalavelave ‵tupu, kae e isi eiloa se tamā ‵mana i a tatou. E fakaaoga pefea ne tatou? A te auala e tasi ko te fakagalue aka o te Faataoto 3:27. (Faitau.) Kafai ko logo‵mae ‵tou taina i tulaga faiga‵ta, e mafai o fakamafanafana kae fesoasoani atu tatou ki a latou i te feitu faka-te-foitino, i mea tau lagonaga, mo te feitu faka-te-agaga. (Faata. 17:17) E pelā mo te fesoasoani atu o tatou ki a latou mai tua o se fakalavelave tupu o te natula. Fakalogologo ki pati fakafetai a se fafine e tokotasi ko mate tena avaga, mai tua o te fakamaseiga o tena fale ne se alikeni: “Ko oko eiloa i toku fiafia ke aofia i te fakapotopotoga a Ieova, e se mō te fesoasoani fua i te feitu faka-te-foitino, kae e penā foki loa mo te feitu faka-te-agaga.” Kae onoono aka ki fakamatalaga a se tuagane taka e tokotasi telā ne mafaufau me ko seai eiloa sena fakamoemoega kae fanoanoa malosi mai tua o te fakamaseiga ne fai ki tena fale ne se matagi malosi. Mai tua o te fesoasoani atu ki tou fafine, ne fai atu a ia: “Ko se faka‵tau eiloa i te gali! Ko se mafai ne au o fakamatala katoatoa atu oku lagonaga . . . Fakafetai, Ieova!” E fia‵fia tatou me e aofia tatou i se kautaina telā e atafai ‵tonu atu ki manakoga o nisi tino. A te suā pogai sili o te fia‵fia o tatou me e atafai tonu atu eiloa a Ieova mo Iesu Keliso ki tino o te Atua.

18. Se a te mea e fakaofoofogia ei a te pogai tonu ne fai ei ne Iesu a vavega?

¹⁸ I tena taviniga, ne fakamaoni atu ne Iesu me i a ia ko ‘te ‵mana o te Atua.’ Kae ne a lagonaga o Iesu? E seki iloa aka eiloa ne tatou ke fakaaoga ne Iesu tena ‵mana ke ōfo ei a nisi tino io me ke aoga ki a ia eiloa. A te ‵tonuga loa, e fakaasi mai i vavega a Iesu a tena alofa ki tino. Ka lavea atu ne tatou a te mea tenā i te suā mataupu.