Henri VIII e te Bibilia
Henri VIII e te Bibilia
I ROTO i ta ˈna buka History of the English-Speaking Peoples (Buka 2), ua papai o Winston Churchill e: “I te pae o te mau tiaturiraa a te mau haapaoraa, ua faatupu te Reforomatio i te tauiraa rahi. Ua noaa i te Bibilia i teie nei te hoê mana apî e te taaihia i te mau tuhaa e rave rahi. Ua manaˈo te ui paari aˈe e mea atâta ia tuuhia te Parau Moˈa i roto i te rima o te feia ite ore e e tia ia taiohia e te mau perepitero anaˈe.”
Te na ô â ra te faatiaraa e: “Ua fa mai te mau Bibilia taatoa i neneihia, tei hurihia na roto i te reo Beretane e Tyndale e o Coverdale, no te taime matamua i te pae hopea o te tau toparaa rauere 1535, e tau neneiraa to te reira e vai ra i teie nei. Ua faaue te Faatereraa i te pǔpǔ ekalesiatiko ia faaitoito i te taioraa bibilia.” I muri aˈe ehia senekele ite-ore-raa i te Bibilia, e riro to Beretane ei feia ite, auaa râ te faatereraa a Henri VIII, eiaha te ekalesia. *
“Ei tairiraa hau i te ui paari aˈe, ua faaau te Faatereraa i te hoê neneiraa rahi o te Bibilia reo Beretane i Paris, mea haviti roa ˈtu â i te mau neneiraa tahito aˈe atoa, e i te avaˈe Tetepa 1538, ua faaue ia hoo mai te mau paroita atoa o te fenua i te hoê Bibilia rahi roa ˈˈe na roto i te reo Beretane, ia tuuhia ˈtu i roto i te mau fare pure atoa, i reira e ohie ai i te feia paroita ia faaohipa e ia taio atu. E ono Bibilia tei tuuhia i roto i [te fare pure] Saint Paul, i te oire o Lonedona, e e î noa te fare pure i te taata i te roaraa o te mahana no te taio atu, oia iho â râ, o tei parauhia mai ïa ia matou, ia noaa mai ia ratou te hoê taata mea faaroo-maitai-hia to ˈna reo no te taio puai.”
Te mea peapea, i te tahi mau fenua, aita te taata e rave rahi e haafaufaa ra i ta ratou fanaˈoraa taa ê e taio tamau i te Bibilia. E tumu rahi teie no te haapeapea no te mea o te Bibilia anaˈe, “e mea faaurua ïa e te Atua e e mea faufaa ei haapiiraa, ei faahaparaa, ei faatitiaifaroraa i te mau mea, ei aˈoraa ma te parau-tia ra.”—Timoteo 2, 3:16, MN.
[Nota i raro i te api]
^ Ua faatere te arii Henri VIII ia Beretane mai te matahiti 1509 e tae atu i te matahiti 1547.
[Faaiteraa i te fatu o te hohoˈa i te api 32]
Henri VIII: Hohoˈa peni i roto i te Royal Gallery i Kensington, no roto i te buka ra The History of Protestantism (Buka I)