1, 2. (a) Vamanji valua va siata oku liyeva ndati omo lioku tiamisila utima kovina viespiritu? (b) Apulilo api a kuete esilivilo tu konomuisa vocipama cilo?

MANJI umue ukãi kofeka yo Kanada wa popia hati, oku tiamisila utima kovina viespiritu, co nenela esanju kuenda co kuatisa oku yula ovitangi komuenyo waye. Manji umue ulume kofeka yo Brasil okuti tunde eci a kuela pa pita ale 23 kanyamo wa popia hati, oku tiamisila utima kovina viespiritu, co kuatisa kumue lukãi waye oku kuata esanju volohuela. Manji umue ulume kofeka yo Filipina wa popia hati, oku tiamisila utima kovina viespiritu, co kuatisa oku kuata ombembua yo vutima kuenda oku kala ciwa la vamanji vakuapata a litepa.

² Ocili okuti, tu kuatisiwa calua eci tu tiamisila utima kovina viespiritu. Nye tu sukila oku linga oco tu tiamisile utima kovina viespiritu loku kuatisiwa lovina viaco? Catete, tu sukila oku kuata elomboloko lieci Embimbiliya li popia catiamẽla komanu vakuespiritu okuti, va songuiwa lespiritu sandu lia Yehova kuenda va kuete ovisimĩlo ndevi viaye. Vocipama cilo, tu tambulula apulilo atatu a kuete esilivilo: (1) Nye ci lomboloka omunu  ukuespiritu? (2) Ovolandu api a tu kuatisa oku kula konepa yespiritu? (3) Elikolisilo lietu lioku kuata ‘ovisimĩlo via Kristu,’ li tu kuatisa ndati oku kala omanu vakuespiritu?

3. Embimbiliya li lekisa ndati etepiso likasi pokati komunu ukuetimba lomunu ukuespiritu?

³ Upostolo Paulu o tu kuatisa oku kuata elomboloko lietepiso likasi pokati ‘komunu ukuespiritu’ kuenda ‘omunu ukuetimba.’ (Tanga 1 Va Korindo 2:14-16.) Omunu ukuetimba ‘ka tava kovina viespiritu lia Suku, momo ovio uveke kokuaye; kuenje ka vi kũlĩha.’ Pole, omunu ukuespiritu “o kũlĩhisa ovina viosi” kuenda o kuete “ovisimĩlo via Kristu,” ci lomboloka okuti o likolisilako oku sokolola nda Kristu. Paulu o tu vetiya oku kala omanu vakuespiritu. Volonepa vipi vikuavo omunu ukuetimba a litepa lomunu ukuespiritu?

4, 5. Tu limbuka ndati omunu ukuetimba?

⁴ Tu limbuka ndati omunu ukuetimba? Omunu ukuetimba o setukula ovituwa violuali, loku tiamisila utima kolonjongole viaye muẽle. Paulu wa tukula ovituwa viaco ‘okuti via siata komãla vakuesino.’ (Va Efeso 2:2) Ovituwa viaco vi vetiya omanu valua oku setukula vakuavo. Ovo va linga ovina va sima okuti via sunguluka kokuavo kuenje ka va kapiko ovihandeleko via Yehova. Omunu ukuetimba o sokolola lika ovina vietimba kuenda o sima okuti ekalo liaye lolombongo, via velapo okuti ovina vikuavo vi sule.

⁵ Omunu ukuetimba o linga ovina Embimbiliya li tukula hati, “ovilinga vietimba.” (Va Galatia 5:19-21) Vukanda watete Paulu a sonehela va Korindo, wa tukula ovina vikuavo omanu vakuetimba va linga. Ovo va koka ovaima, lolonepele, loku vetiya vakuavo oku kala vakuesino, va tuala omunu lukuavo kombonge, ka va sumbile asongui vavo kuenda va velisapo oku lia loku nyua. Omunu ukuetimba ka tamalãla eci a setekiwa oku linga eci cĩvi. (Olosapo 7:21, 22) Yuda wa popia hati omanu vaco va pumba espiritu lia Yehova.—Yuda 18, 19.

6. Omunu ukuespiritu o limbukiwa ndati?

⁶ Omunu ukuespiritu wa kapako ukamba waye la Suku. Eye ecelela okuti espiritu sandu lia Yehova liu songuila kuenda o likolisilako oku u setukula. (Va Efeso 5:1) O likolisilakovo oku kũlĩha ovisimĩlo via Yehova loku tenda ovina ndomo Yehova a vi tenda. Eye wa velisapo calua Suku. Omunu waco, wa sumbila olonumbi via Yehova komuenyo waye. (Osamo 119:33; 143:10) Eye ka kuama “ovilinga vietimba” pole, o likolisilako oku lekisa “epako liespiritu” komuenyo waye. (Va Galatia 5:22, 23) Oco tu kuate elomboloko lia suapo lieci ci lomboloka oku kala omunu ukuespiritu, tu sokololi ocindekaise eci: Omunu wa loñoloha kolomĩlu, o tukuiwa okuti ukualomĩlo kuenda omunu wa pitisa kovaso efendelo liaye ku Suku o tukuiwa okuti ukuespiritu.

7. Nye Embimbiliya li popia catiamẽla komanu va tiamisila utima kovina viespiritu?

 ⁷ Yesu wa popia hati, omanu va tiamisila utima kovina viespiritu va kuete esanju. Kelivulu lia Mateo 5:3 tu tangako ndoco: “Va sumũlũha vana va kũlĩha okuti va sukila oku lilongisa ovina via tiamẽla ku Suku, momo Usoma wo kilu wavo.” Elivulu lia Va Roma 8:6 li lombolola okuti: “Oku tiamisila utima ketimba ci lomboloka oku fa, pole, oku tiamisila utima kespiritu ci lomboloka omuenyo kuenda ombembua.” Eci ci lekisa okuti tu kuata lika omuenyo nda tu kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova. Omo liaco, nda tua tiamisila utima kovina viespiritu, tu kuata ombembua la Suku, letu muẽle kuenda tu pondola oku kuata elavoko liomuenyo ko pui.

8. Momo lie ka ca lelukile oku kala omunu ukuespiritu loku amamako oku ci linga?

⁸ Tu kasi voluali lumue lueyuka ohele. Omo okuti tua ñualiwa lomanu ka va kuete ovisimĩlo via Suku, tu sukila oku likolisilako oku teyuila utima wetu. Nda ka tua yukisile utima wetu lovisimĩlo via Yehova, owo u ka yapuisiwa lovituwa violuali kuenda ovisimĩlo vialuo. Nye tu sukila oku linga oco tu yuvule ocitangi caco? Tu pondola oku kula ndati konepa yespiritu?

9. (a) Tu lilongisa ndati oku kala omanu vakuespiritu? (b) Ovolandu api awa tu konomuisa?

⁹ Ndeci omõla a lilongisila kolonjali viaye loku setukula ongangu yavo yiwa, tu sukilavo oku lilongisa loku setukula vana va kuete ukamba uwa la Yehova. Kuenje ci ka tu kuatisa oku tiamisila utima kovina viespiritu. Ci tu kuatisavo oku yuvula oku setukula omanu va tiamisila utima kovina vietimba. (1 Va Korindo 3:1-4) Vembimbiliya mu sangiwa ovolandu awa lovolandu avĩ. Tu konomuisa ovolandu awa tu pondola oku lilongisila ku Yakoba ku Maria kuenda ku Yesu.

10. Yakoba wa lekisa ndati okuti wa kala omunu ukuespiritu?

 ¹⁰ Yakoba wa liyakavo lovitangi ndevi tua siata oku liyaka lavio. Manjaye Esau, wa yonguile oku u ponda. Ndatembo yaye wo kemba. Pole, ekolelo liaye kohuminyo ya Yehova lia amamako oku pama. Yakoba wa kũlĩhĩle okuti epata liaye lia laikele oku panga onepa koku tẽlisiwa kuohuminyo yaco yi komõhisa, omo liaco wa va tata ciwa. (Efetikilo 28:10-15) Yakoba ka ecelele okuti ovituwa vĩvi viomanu vi u vetiya oku ivalako olohuminyo via Yehova. Eci Yakoba a sima okuti wa kala kohele omo lia manjaye, wa pinga ku Yehova oco o teyuile. Eye wa likutilila ndoco: “Ove puãi wa likuminya huti: ‘Hu sumũluisa, lombuto yove ndi yi lingisa ndeseke liokalunga.’” (Efetikilo 32:6-12) Yakoba wa kuata ekolelo lia pama kolohuminyo via Yehova kuenje wa ci lekisila kekalo liomuenyo waye.

11. Tua kũlĩha ndati okuti Maria wa tiamisilile utima kovina viespiritu?

¹¹ Kaliye sokolola eci catiamẽla ku Maria. Yehova wo nõla oco a kale ina ya Yesu momo wa tiamisilile utima kovina viespiritu. Tu ci limbukila kueci Maria a popia eci a nyula vangandiaye Sakariya la Elisavete. (Tanga Luka 1:46-55.) Tu pondola oku limbuka okuti Maria wa solele Ondaka ya Suku kuenda wa kũlĩhĩle ciwa Ovisonehua vio Heveru. (Efetikilo 30:13; 1 Samuele 2:1-10; Malakiya 3:12) Eci Maria la Yosefe va kuela, va kevelela toke eci Yesu a citiwa oco va lipekela noke. Ocikele va tambuile ku Suku ca velelepo okuti olonjongole viavo vi sule. (Mateo 1:25) Handi vali, Maria wa kũlĩhĩsa lutate ovina viosi via pita la Yesu eci a kala oku kula kuenda  wa yevela ovina eye a longisa. Kuenje “wa patekela olondaka viaco viosi vutima waye.” (Luka 2:51) Eci ci lekisa okuti eye wa kapeleko olohuminyo via Suku via tiamẽla ku Mesiya. Tu setukula ndati ongangu ya Maria loku likolisilako oku linga ovina Yehova a tu yonguila?

12. (a) Yesu wa setukula ndati Isiaye? (b) Tu setukula ndati ongangu ya Yesu? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)

¹² Pokati komanu vosi va kala kilu lieve, Yesu eye ongangu ya velapo yoku tiamisila utima kovina viespiritu. Vokuenda kuomuenyo waye kuenda kupange woku kunda palo posi, Yesu wa setukula ciwa Yehova kovisimĩlo kuenda kovilinga. Eye wa linga ocipango ca Yehova loku sumbila olonumbi viaye. (Yoano 8:29; 14:9; 15:10) Sokisa ndomo Isaya a lombolola ohenda ya Yehova leci Marko a lombolola catiamẽla kohenda ya Yesu. (Tanga Isaya 63:9; Marko 6:34.) Anga hẽ tua siata oku setukula Yesu poku lekisa ohenda komanu va sukila ekuatiso? Tua pitisa kovaso oku kunda loku longisa omanu olondaka viwa, ndeci Yesu a linga? (Luka 4:43) Omanu vatiamisila utima kovina viespiritu, vakuahenda kuenda va likolisilako oku kuatisa vakuavo.

13, 14. (a) Nye tu lilongisa kongangu yomanu va tiamisila utima kovina viespiritu koloneke vilo? (b) Tukula ulandu umue.

¹³ Koloneke vilo vamanji valua va tiamisila utima kovina viespiritu, va likolisilako oku setukula Kristu. O pondola oku limbuka okuti ovo vakuambili kupange woku kunda, koku yekisa akombe kuenda koku lekisa ohenda. Ndaño okuti ka va lipuile, va likolisilako oku kuata ovituwa viwa loku linga eci Yehova a va yonguila. Manji umue ukãi o tukuiwa hati Rachel kofeka yo Brasil wa popia hati: “Nda solaile calua ovowalo a kemãla. Kuenje nda enda oku wala uwalo ka wa sungulukile. Pole, oku lilongisa ocili ca mbetiya oku likolisilako oku kala omunu ukuespiritu. Ka ca lelukile oku linga apongoloko, pole ñuete esanju kuenda nda sanga ocimãho komuenyo.”

¹⁴ Manji umue ukãi o tukuiwa hati Reylene kofeka yo Filipina, wa kuata ocitangi ca litepa. Ndaño okuti wa kala vocili, wa timisilile utima kosikola ya velapo kuenda oku kuata upange wakemãla. Vokuenda kuotembo, ka velisilepo vali ovimãho viaye viespiritu. Eye wa popia hati: “Noke nda fetika oku limbuka okuti komuenyo wange kua kambele cimue ca velapo okuti upange wange u sule.” Manji Reylene wa pongolola ovisimĩlo viaye kuenje wa pitisa kovaso upange wa Yehova komuenyo waye. Kaliye wa kolela kohuminyo ya Yehova yi sangiwa kelivuli lia Mateo 6:33, 34. Kuenje wa popia hati: “Nda kolela okuti Yehova o ka ndi tata!” Citava okuti ove wa kũlĩha vamanji vekongelo liove va kuete ocisimĩlo cimuamue. Eci tu mola ndomo va setukula Kristu, tu vetiyiwavo oku kuama ongangu yavo yekolelo.—1 Va Korindo 11:1; 2 Va Tesalonike 3:7.

15, 16. (a) Nye tu sukila oku linga oco tu kale nda Kristu? (b) Tu kuatisiwa ndati ‘lovisimĩlo via Kristu?’

¹⁵ Tu setukula ndati Kristu? Kelivulu liatete lia va Korindo 2:16, ku lekisa okuti  tu sukila oku kuata “ovisimĩlo via Kristu.” Kelivulu lia Va Roma 15:5 ku tu ivaluisa oco tu kuate “ovisimĩlo vimuamue ndevi via Kristu Yesu.” Oco tu kale nda Kristu, tu sukila oku lilongisa ovisimĩlo viaye kuenda ovilinga viaye. Yesu wa velisilepo ukamba waye la Yehova okuti ovina vikuavo ci sule. Omo liaco, nda tua kala nda Yesu, ukamba wetu la Yehova u livokiya. Eli olio esunga lieci tu sukilila oku lilongisa ndomo tu kuata ovisimĩlo ndevi via Yesu.

¹⁶ Tu lilongisa ndati oku kuata ovisimĩlo ndevi via Yesu? Olondonge viaye via mola eci a linga ovikomo, via yevelela eci a longisa owiñi, via mola ndomo a tata omanu vosi kuenda via limbuka ndomo a songuiwa lovisimĩlo via Yehova. Ovio via popia viti: “Etu tulombangi viovina viosi eye a linga.” (Ovilinga 10:39) Koloneke vilo, ka tu pondola oku mola Yesu. Pole, ovolandu a sangiwa Vavanjeliu a tu kuatisa oku u kũlĩha ciwa. Eci tu tanga loku sokolola ulandu welivulu lia Mateo, lia Marko, lia Luka, leli lia Yoano, tu lilongisa ovina vialua viatiamẽla kovisimĩlo via Yesu. Oku ci linga, ci tu kuatisa oku ‘kuama volomãhi viaye’ oco tu kuate “utima umuamue.”—1 Petulu 2:21; 4:1.

17. Tu kuatisiwa ndati nda tua kuata ovisimĩlo ndevi via Kristu?

¹⁷ Tu kuatisiwa ndati nda tua kuata ovisimĩlo ndevi via Kristu? Ndeci okulia kuwa ku pamisa etimba, nda tua yukisa utima wetu lovisimĩlo via Kristu, tu pamavo konepa yespiritu. Kuenje kamue kamue, tu kũlĩha eci eye nda a linga kocitangi cimue. Noke tu tẽla ndomo tu nõla onjila yi sanjuisa Suku loku kuata utima wa yela. Ku simi okuti ovina viaco vi lekisa esunga lieci tu “kuamela ongangu ya Ñala Yesu Kristu?”—Va Roma 13:14.

18. Nye wa lilongisa catiamẽla koku kala omunu ukuespiritu?

¹⁸ Ocipama cilo, ca tu kuatisa oku kuata elomboloko lioku kala omunu ukuespiritu. Tua lilongisa ovolandu omanu va songuiwa lespiritu sandu. Tua lilongisavo okuti oku kuata “ovisimĩlo via Kristu” ci tu kuatisa oku kuata ovisimĩlo via Yehova, loku kuata ukamba uwa laye. Pole, kuli ovina vikuavo tu pondola oku lilongisa. Tu limbuka ndati nda tua kula konepa yespiritu? Nye tu sukila oku linga oco tu pame konepa yespiritu? Ekalo lietu konepa yespiritu li tu kuatisa ndati komuenyo wetu? Tu ka ci konomuisa vocipama ci kuãimo.