1. Nye ci pondola oku pita letu nda tu kasi lesumuo?

ETEKE leteke tu liyaka lovitangi vimue kuenda tu likolisilako oku pandikisa kovitangi viaco. Pole, ci tĩla calua oku yula ovitangi nda tua sumua. Tu sukila oku tenda esumuo ndunyãli umue o yongola oku nyana ekolelo lietu, utõi wetu kuenda esanju lietu. Kolosapo 24:10 ku popia hati: “Nda wa konyoha keteke liohali, ca lomboloka okuti ongusu yove yitito.” Ocili okuti, nda tua sumua tu hongua kuenda ci tĩla calua oku pandikisa lovitangi vietu.

2. Nye pamue ci pondola oku tu kokela esumuo kuenda nye tu konomuisa vocipama cilo?

² Tu pondola oku yeva esumuo omo liovitangi vialua. Pokati kasumuo aco, mua kongela ekambo lietu lioku lipua, ahonguo etu kuenda ocitangi cuhayele. Citava okuti tu sumuavo omo ka tua tambuile ocikele cimue tua yonguile kupange wa Yehova, ale ceci tu kundila vocikanjo cimue okuti omanu ka va tava kesapulo Liusoma. Vocipama cilo, tu konomuisa ovina tu sukila oku linga oco tu yule esumuo.

3. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku tenda ekambo lietu lioku lipua lonjila yimue ya sunguluka?

³ Pamue ci leluka kokuetu oku tiamisila utima kekambo lioku li pua kuenda kahonguo etu. Kuenje tu pondola oku sima okuti omo liakulueya etu Yehova ka tu ĩha epuluvi lioku iñila Voluali Luokaliye. Ocisimĩlo eci ci koka ohele. Tu tenda ndati akulueya etu? Embimbiliya li popia okuti Yesu eye lika ka kuatele ekandu, pole, omanu vosi “va linga ekandu.” (Va Rom. 3:23) Yehova ka luluvalela kakulueya etu, ale oku tu kisika oku li pua. Omo okuti eye Isia umue u kuacisola, o yongola oku tu  kuatisa. Eye ukuepandi. Eye o letevo ndomo tua siata oku likolisilako oku linga ovina viwa, loku yula esumuo kuenje eye o tu kuatisa.—Va Rom. 7:18, 19.

4-5. Ndomo ca tangiwa kukanda 1 Yoano 3:19, 20, nye ca kuatisa vamanji vavali oku yula esumuo?

⁴ Kũlĩhĩsa ovolandu a vamanji Deborah kuenda Maria. * Eci manji Deborah a kala omõla, epata lia enda oku u tata lãvi kuenje eci ca enda oku u sumuisa calua. Ka va endaile oku u pandiya. Eci a kula, wa kuatele ovisimĩlo vialua ka via sungulukile viatiamẽla kokuaye muẽle. Eci a linga cimue ka ca sungulukile, o sima okuti lalimue eteke a ka linga cimue ca sunguluka. Manji Maria wa kuatelevo ovitangi vimuamue. Epata liaye lia endavo oku u kutisa osõi. Kuenje wa enda oku litenda ndu okuti ka kuete esilivilo. Noke lioku papatisiwa, wa simĩle okuti ka sesamẽla oku kala Ombangi yimue ya Yehova.

⁵ Ndaño lovitangi viaco, vamanji ava vavali ka va liwekelepo oku vumba Yehova. Nye ca va kuatisa? Oku likutilila ku Yehova loku u sapuila ovisimĩlo viavo. (Osa. 55:22) Ovo va limbuka okuti, Isietu wokilu ukuacisola wa kũlĩha ovina vĩvi vi pita letu kuenda ovisimĩlo vĩvi vi tu sumuisa. Eye o letevo ovituwa viwa tu kuete, ndaño okuti pamue etu muẽle ka tu tẽla oku vi limbuka.—Tanga 1 Yoano 3:19, 20.

6. Nye umue a sukila oku linga nda o pitulula oku linga ekandu limuamue a lingile tete?

⁶ Omunu umue pamue o likolisilako oku liwekapo oku linga ovina vĩvi. Pole, pamue o linga vali ekandu limuamue kuenje noke cu sumuisa calua. Nda eci tu lueya tu liyeva ndoco, ciwa. (2 Va Kor. 7:10) Omo liaco, tu sukila oku kuata utate woku lipisa etu muẽle loku sima okuti: ‘Ame si kuete esilivilo. Yehova lalimue eteke a ka ngecela.’ Ovisimĩlo evi ka via sungulukile kuenda vi pondola oku tu kokela oku liwekapo oku vumba Yehova. Eci tua tanga kelivulu Liolosapo 24:10 kua popia okuti, nda tua konyoha keteke liohali, ongusu yetu yitito. Pole, li ‘sunguluisa’ la Yehova poku likutilila kokuaye loku sanda ohenda yaye. (Isa. 1:18) Eci Yehova a limbuka okuti ove wa likekembela lutima wosi kuenda o kasi oku likolisilako oku linga apongoloko, eye oku ecela. Kuenje sandiliya akulu vekongelo. Ovo lepandi lialua va ka ku kuatisa oku tumbulula vali ukamba wove la Yehova.—Tia. 5:14, 15.

7. Momo lie ka tu sukilila oku sumua nda ca tĩla kokuetu oku linga eci ca sunguluka?

⁷ Ukulu umue wekongelo wo ko Fransa o tukuiwa Jean-Luc wa sapuila vana va kasi oku liyaka lehonguo hati: “Omunu umue ukuesunga kovaso a Yehova ha unako ka lueya, pole,  una okuti eci a lueya o limbuka ekandu liaye kuenje o likekembela loku linga apongoloko.” (Va Rom. 7:21-25) Ku ka lipise ove muẽle nda o kasi oku liyaka lehonguo. Ivaluka okuti, lomue pokati ketu wa pua etondelo kovaso a Suku. Vosi yetu tu sukila ohenda ya piãla ya Suku pocakati cocisembi.—Va Efe. 1:7; 1 Yoa. 4:10.

8. Eci tu yeva esumuo kulie tu pinga ekuatiso?

⁸ Vamanjetu vekongelo va pondola oku tu pamisa! Ovo va tu yevelela eci tu yongola oku vangula cimue kuenda va tu sapuila ovina vi tu kavuluisa. (Olosap. 12:25; 1 Va Tes. 5:14) Joy, manji umue ukãi ko Nigeria okuti wa tala ohali omo liesumuo wa popia hati: “Nda okuti ka ca kaile vamanji, nda ndi kasi ndati? Elembeleko vamanji va nyiha uvangi wokuti Yehova wa tambulula olohutililo viange. Kokuavo nda lilongisilako ndomo ndi lembelekavo vana va sumua.” Tu ivaluki okuti vamanjetu halonjanja viosiko va pondola oku limbuka okuti tu sukila elembeleko. Omo liaco, ciwa oku sanda manji umue wa pama kespiritu kuenda oku u sapuila ekuatiso tu sukila.

9. Osamo 41:3 kuenda 94:19, yi tu lembeleka ndati?

⁹ Sanda ekuatiso lia Yehova. Nda tu kasi luvei umue ka u piti, pamue tu fetika oku kuata ovisimĩlo vimue ka via sungulukile. Ndaño okuti Yehova ka lingi ocikomo coku tu kayisa cilo, eye o tu lembeleka poku tu ĩha ongusu tu sukila oco tu pandikise. (Tanga Olosamo 41:3; 94:19.) Ndeci, eye o pondola oku vetiya vamanji vamue oco va tu kuatise kovopange amue konjo, ale oku tu kuatisa oku landa vimue pocitanda. Eye o vetiyavo vamanji oco va tu likutilileko. Pamue va pondola oku tu kuatisa oku ivaluka olondaka vimue vielembeleko vi sangiwa Vondaka ya Suku ndeci, elavoko liomuenyo wa li pua okuti ka ku ka kala vali oku vela kuenda evalo voluali luo kaliye.—Va Roma 15:4.

10. Momo lie manji Isang ka sumuilile vali noke lioku pita locilunga cimue?

¹⁰ Isang o kasi ko Nigeria wa lipita locilunga cimue okuti co sila ulema. Ndotolo wo sapuila okuti lalimue eteke a ka enda vali. Isang wa popia hati: “Nda sumuile calua kuenda nda yeva evalo kutima.” Anga hẽ eye o kasi oku amamako oku yeva evalo kutima? Sio! Nye co kuatisa? Eye wa lombolola hati: “Ukãi wange ka la liwekapo oku likutilila ku Yehova kuenda oku lilongisa Ondaka yaye. Kuenje tua nõlelepo oku sanjukila ovina tu kuete, oku kongelamo elavoko lietu voluali luokaliye lua Suku.”

11. Manji Cindy wa kuata ndati esanju ndaño lekambo liuhayele?

¹¹ Manji Cindy, o kasi ko Mesiku ndotolo wo sapuila okuti o kasi luvei umue wa ponduile oku u ponda. Nye co kuatisa oku pandikisa? Eci a kala oku tatiwa, eye wa linga esokiyo lioku eca uvangi eteke leteke. Eye wa soneha hati: “Oku ci linga ca ñuatisa oku tiamisila utima koku kuatisa vakuetu, okuti si tiamisila utima kevalo liange ndaño lialua. Eci nda sukilile oku linga ceci: Vokuenda kuombangulo la ndotolo, ale ocifumela ndaenda oku pulisa ndomo epata liavo li kasi. Kuenje ndaenda oku pula esunga lieci va nõlela upange owu wa tĩla ndeti. Noke lioku linga epulilo eli, ci leluka oku fetika ombangulo yi vetiya utima wavo. Valua pokati kavo va popia hati, hacituwako olombei oku pula kolondotolo ndoco, ‘Uhayele wove u kasi ndati?’ Kuenje olondotolo vialua via ndi pandula omo lioku lekisa ecituwa eci. Vamue va nyiha etendelo liavo lio telefone. Vokuenda kuovitangi nda liyaka lavio komuenyo, Yehova wa ñuatisa oku pandikisa kovitangi viaco kuenda wa nyiha esanju lio vutima!”—Olosap. 15:15.

12-13. Vamanji vana va vela, ale vana va kuka va tẽla ndati oku linga upange woku kunda kuenda onima yipi va kuata?

 ¹² Vana va vela pamue va sumua momo ka va pondola oku linga calua kupange woku kunda ndomo va yongola. Ndaño ndoco, valua pokati kavo va siata oku likolisilako oku kunda. Ko Estados Unidos manji umue ukãi o tukuiwa Laurel eye wa kala oku fuima lekuatiso liomakina yimue vokuenda kueci ci soka 37 kanyamo! Eye wa tala ohali luvei wo kancer, wa pelaliwa olonjanja vialua kuenda ovovei akuavo ketimba. Pole, ovovei aco ka o tatekele oku kunda. Eye wa kundila ovifulumelu kuenda vana va endaile oku u nyula. Onima yipi a kuata? Eye wa kuatisa eci ci soka 17 komanu oku lilongisa eci catiamẽla ku Yehova! *

¹³ Ukulu umue wekongelo o tukuiwa Richard wo ko Fransa, wa eca olonumbi viwa viatiamẽla ku vana va kasi kolonjo vioku tata vana va kuka. Eye wa popia hati: “Ndi sima okuti ovo va pondola oku kapa alivulu etu pocitumãlo cina okuti a muiwa lomanu vosi. Eci omanu va pitapo, va pondola oku a mola kuenda oku linga apulilo amue. Eci ci vetiya vamanji vaco okuti ka va tẽla oku ka kundila konjo lanjo.” Vana okuti ka citava oku tunda volonjo viavo va pondolavo oku kunda pocakati covikanda kuenda cotelefone.

14. Ongangu yipi yiwa Soma Daviti a sia?

¹⁴ Omo lioku kuka, ekambo liuhayele kuenda ovitangi vikuavo, pamue ka tu tambula ovikele vimue tua yonguile vekongelo. Nda tu sangiwa vekalo liaco, tu pondola oku lilongisila kulandu wa Soma Daviti. Eci vo sapuila okuti hayeko wa nõliwa oco a tunge onembele ya Suku, eye lombili yalua wa eca ekuatiso ku una Suku a nõla oco a tẽlise ocikele caco, poku eca ulu kuenda opalata. Daviti wa sia ongangu yiwa kokuetu!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Asa. 29:1, 3-5.

15. Manji Hugues wa yula ndati esumuo?

¹⁵ Hugues manji umue wo ko Fransa, omo liocitangi cuhayele wa liwekapo oku talavaya ndukulu wekongelo kuenda ka tẽlavo oku linga ovopange a sulemo o vonjo yaye. Eye wa soneha ndoco: “Kefetikilo nda yeva esumuo lialua kuenda nda litendele ndu okuti si kuete vali esilivilo. Pole, vokuenda kuotembo, nda limbuka okuti ci kuete esilivilo oku yuvula esumuo liocina si pondola oku linga kuenje nda sanjukila ovina ndi pondola oku linga handi kupange wa Yehova. Nda nõlapo oku amamako. Ndeci Gideone kumue lovita vitatu vialume okuti ndaño va kavele vamamako, ame ndamamakovo oku pandikisa!”—Olong. 8:4.

16. Nye tu lilongisila kongangu yovangelo?

 ¹⁶ Ovangelo vakuekolelo ongangu yiwa. Vokuenda kuviali wa Soma Ahava, Yehova wa pinga kovangelo oku eca ovisimĩlo viavo catiamẽla konjila ndomo va ponduile oku tamba Soma uvĩ, Ahava. Ovangelo vamue va eca ovisimĩlo viavo, pole, Suku wa nõla ungelo umue loku u sapuila okuti ocisimĩlo caye ca sunguluka. (1 Olos. 22:19-22) Ovangelo vakuavo vakuekolelo va sumua citava okuti va sokolola ndoco: ‘Momo lie nda pesila otembo oku eca ocisimĩlo cange’? Ka tu kuete esunga lioku ci tava nda oco ca pita ale sio. Pole, ovangelo va lekisa umbombe kuenda vosi yavo va yongola oku eca esivayo ku Yehova.—Olong. 13:16-18; Esit. 19:10.

17. Nye tu sukila oku linga nda tua sumua omo okuti ka tu kuete ocikele cimue tu yongola?

¹⁷ Ivaluka esumũlũho linene tu kuete lioku ambata onduko ya Suku kuenda oku imba uvangi watiamẽla Kusoma waye. Pamue tu tambula ocikele cimue, ale tu pumba ocikele caco, pole, ovikele havioko vi lingisa oku kala omanu vawa kovaso a Suku. Nda tu lekisa umbombe tu soliwa calua la Yehova kuenda la vamanji. Kuenje pinga ku Yehova oco a ku kuatise oku amamako oku lekisa umbombe. Sokolola kovolandu osi awa a sangiwa Vembimbiliya afendeli va Yehova okuti va lekisa umbombe. Lieca olumue koku kuatisa vamanji kovina ove o tẽla.—Osa. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. O lekisa ndati esanju ndaño vocikanjo cove omanu ka va lekisa onjongole kesapulo liusoma?

¹⁸ Anga wa siata oku sumua omo okuti omanu vocikanjo cove ka va lekisa onjongole kesapulo Liusoma, ale omanu valua ka va sangiwa kolonjo? Kovina evi, nye ci tu kuatisa oku amamako oku kuata esanju? Olonumbi vimue viwa, vi sangiwa vokakasia losapi hati, “ Olonjila vi ku Kuatisa Oku Kuata Esanju Kupange Woku Kunda.” Ci kuetevo esilivilo oku tenda upange woku kunda lonjila yimue ya sunguluka. Nye ca kongelamo?

¹⁹ Amamako oku tiamisila utima koku sapula onduko ya Suku kuenda Usoma waye. Yesu wa popele okuti vatito va laikele oku endela vonjila yomuenyo. (Mat. 7:13, 14) Eci tu kasi kupange woku kunda, tu kuete esumũlũho lioku talavaya kumue la Yehova, la Yesu kuenda ovangelo.  (Mat. 28:19, 20; 1 Va Kor. 3:9; Esit. 14:6, 7) Yehova o lete omanu vosi va yongola oku u vumba. (Yoa. 6:44) Nda omunu umue onjanja yatete ka tava kesapulo liusoma, pamue onjanja yikuavo eci tu sapela laye o tu yevelela.

20. Ndomo tua tanga ku Yeremiya 20:8, 9, ku tu longisa nye oco tu yuvule esumuo?

²⁰ Tu pondola oku lilongisa calua kulandu wuprofeto Yeremiya. Eye wa talavaya vocikanjo cimue ca tĩlile calua. Omanu va enda oku u pembula kuenda oku tondala “eteke liosi.” (Tanga Yeremiya 20:8, 9.) Onjanja yimue Yeremiya wa sumuile calua kuenje wa yonguile oku liwekapo oku kunda. Pole, ka ci lingile. Momo lie? Momo “ondaka ya Yehova” ya kala ndondalu yi taima vokati kaye kuenje ka ya tavele oku yuhila! Etu tu pondolavo oku kala nda Yeremiya nda tua tanga Embimbiliya eteke leteke kuenda oku sokolola kovina tua tanga. Nda tua ci linga, tu kuata esanju lialua kupange woku kunda kuenda omanu valua va ka tu yevelela.—Yer. 15:16.

21. Tu pondola oku pandikisa ndati kesumuo ndaño tu liyaka lovitangi vialua?

²¹ Manji Deborah wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Esumuo onjanjo yimue yi kuete unenene, Satana a siata oku kuama oco a tu yapuise.” Pole, unene wa Yehova Suku wa velapo okuti wa Satana kumue lolonjanjo viaye vi sule. Kuenje eci o yeva esumuo omo liocitangi cimue, pinga ekuatiso ku Yehova. Eye o ku kuatisa oku yula akulueya ove kuenda ahonguo. Nda ovela eye o ku kuatisa. Eye oku kuatisavo oku tenda ovikele lonjila yimue ya sunguluka. Handi vali, o ka ku kuatisa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kupange woku kunda. Omo liaco, likutilila ku Isia ukuacisola loku u sapuila ndomo o liyevite. Lekuatiso liaye o pondola oku yula esumuo.