1-2. Oku lulumisa kupi kuolofeka uprofeto Hagai a tukula okuti kua laikele oku pita koloneke vilo?

“VOKUENDA kuakukutu atito, olovenda kuenda olosapalalo viosimbu via fetika oku kupuka.” “Vosi va kala kovitumãlo viaco va fetika oku lupuka . . . Omanu valua va popia okuti ocilunga caco ca tumala eci cisoka akukutu avali. Ca molẽha ndu okuti ca kala otembo yalua.” Evi olondaka viomanu vana va puluka kocilunga cocilemawe ca pita ko Nepal kunyamo 2015. Nda ocitangi caco ca lipitile love, pamue nda ca tĩla oku ivalako ulandu waco.

² Etu cilo, tu sangiwavo vocilunga cimue okuti ka ci kasi ño oku lulumisa olupale lumosi, ale ofeka yimosi. Oco ci kasi oku lulumisa olofeka viosi kuenda ci kasi ale oku lingiwa vokuenda kuanyamo alua. Oku lulumisua kuaco, kua tukuiwile luprofeto Hagai. Eye wa soneha hati: “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Yimue vali onjanja, ndopo ndi ka tuñunya ovailu, longongo, lokalunga kuenda osi ya kukuta.’”—Hag. 2:6.

3. Oku lulumisa kua tukuiwa la Hagai kua litepa ndati lovilemawe via siata oku pita?

³ Oku lulumisa kua tukuiwa la Hagai kua litepa lovilemawe via siata oku pita okuti, vi pondola lika oku nyõla. Pole, oku lulumisa Hagai a tukula ku nena onima yiwa. Yehova o tu sapuila hati: “Ndi ka lulumisa olofeka viosi kuenje ovina vi kuete esilivilo violofeka viosi vi ka iñila; kuenda ndi ka yukisa onjo yilo lulamba.” (Hag. 2:7) Ocitumasuku eci ca lombolokele nye ku vana va kala kotembo ya Hagai? Kuenda koloneke vilo, ci lomboloka nye? Tu ka konomuisa atambululo apulilo a-a kuenda tu ka molavo ndomo tu panga onepa koku lulumisa olofeka koloneke vilo.

4. Momo lie Yehova a tumila uprofeto Hagai pokati kafendeli Vaye?

⁴ Uprofeto Hagai wa tambuile ocikundi cimue ku Yehova okuti ca kuata esilivilo lialua. Kũlĩhĩsa eci ca pita tete. Hagai wa kala pokati kocimunga ca vana okuti kunyamo 537 O.Y. va tunda kumandekua ko Bavulono oku enda ko Yerusalãi. Eci ovo va pitĩla ko Yerusalãi, afendeli vana vakuekolelo haico va fetika oku tunga onjo ya Yehova, ale onembele. (Esera 3:8, 10) Pole, kueya oku pita cimue ci sumuisa. Ovo va sumuisiwa kuenda va liwekapo oku tunga omo lielambalalo. (Esera 4:4; Hag. 1:1, 2) Kuenje kunyamo 520 O.Y., Yehova wa tuma Hagai oco a vetiye va Yudea oku malusula upange woku tunga onembele. *—Esera 6:14, 15.

5. Momo lie esapulo lia Hagai lia pamisila afendeli va Suku?

⁵ Esapulo lia Hagai lia kala lioku pamisa ekolelo lia va Yudea ku Yehova. Uprofeto lutõi wa sapuila va Yudea va sumuile hati: “‘Pami ene amanu vosi vo vofeka,’ oco Yehova a popia ‘kuenda lingi upange. Momo ame ñasi lene,’ oco Yehova ukualohoka a popia.” (Hag. 2:4) Ondaka yokuti “Yehova ukualohoka,” yi pondola oku pamisa calua. Yehova o kuete olohoka vialua viovangelo vina eye a songuila, kuenje va Yudea va sukilile oku kolela kokuaye oco va kuate onima yiwa.

6. Nye ca pita lesapulo Hagai a popele?

⁶ Yehova wa tuma Hagai oku sapuila va Yudea okuti Yehova wa ponduile oku lulumisa olofeka viosi. Esapulo liaco lia pamisa va Yudea vana va sumuile haivo va liwekelepo oku tunga onembele, Yehova wa laikele oku lulumisa o Persia okuti uviali wa vialele kotembo yaco. Onima yipi nda yeyililako koku lulumisua kuaco? Tete, afendeli va Suku va ponduile oku malusula oku tunga onembele. Kuenje vana okuti Havayudeako va ponduile oku likongela kokuavo oku fendela Yehova vonembele. Esapulo eli lia pamisa calua afendeli va Suku!—Sak. 8:9.

7. Upange upi u lulumisa tu pondola oku kuatisa koloneke vilo? Ci lombolola.

⁷ Ocitumasuku ca Hagai ci lomboloka nye kokuetu koloneke vilo? Yimue vali onjanja Yehova o kasi oku lulumisa olofeka viosi kuenje etu tu kasi oku kuatisa kupange waco. Kũlĩhĩsa ulandu owu: Tunde kunyamo 1914 Yehova wa tumbika Yesu Kristu Ndosoma Yusoma Waye kilu. (Osa. 2:6) Oku tumbikiwa Kusoma waco, ca kala esapulo limue lĩvi kolombiali violuali. Eci ci lomboloka okuti “otembo ya tukuiwila vakualofeka” ya imuha votembo yina okuti, ka kua kaile usoma laumue wa kala ndonumiwa ya Yehova ya kala oku tẽlisiwa, ale oku pitĩla kesulilo liayo. (Luka 21:24) Omo liaco, tunde kunyamo 1919, afendeli va Suku va luluvalela Kusoma wa Suku okuti owo elavoko lia velapo liomanu. Kuenje esapulo ‘liolondaka evi viwa Viusoma’ lia lulumisa oluali luosi.—Mat. 24:14.

8. Ndomo ca tangiwa Kolosamo 2:1-3, omanu valua kolofeka va liyeva ndati kesapulo eli?

⁸ Omanu va siata oku tenda ndati esapulo eli? Valua ka va tava kesapulo liaco. (Tanga Olosamo 2:1-3.) Olofeka via sakalala. Ovo ka va tava Kombiali ya nõliwa la Yehova. Ka va tendi esapulo Liusoma tu kunda “ndolondaka viwa.” Kuenje olombiali vimue via siata oku tateka upange woku kunda! Ndaño okuti olombiali vialua violofeka  vi popia okuti vi fendela Suku, ovo ka va yongola oku liwekapo oku li sivaya ovo muẽle. Kuenje ndeci olombiali via linga koloneke via Yesu, olombiali koloneke vilo, vi lambalala Ombuavekua ya Yehova kuenda olondonge viaye vakuekolelo.—Ovil. 4:25-28.

9. Yehova o liyeva ndati nda olofeka vi likala oku yeva esapulo liusoma?

⁹ Yehova o liyeva ndati nda olofeka vi likala oku yeva esapulo liusoma? Kolosamo 2:10-12, ku tambulula hati: “Cilo ene alosoma, lekisi olondunge; ene alonganji viongongo, tavi kelungulo. Vumbi Yehova lesumbilo, sanjukili oku lekisa esumbilo. Sumbili omõla, sanga Suku o ka tema kuenje vu fila vonjila, momo onyeño Yaye yi wenguka lonjanga. Va sumũlũha vosi vana va sanda eteyuilo Kokuaye.” Yehova o lekisa ocisola kuenje eca kokuavo otembo yoku linga apongoloko a sukiliwa. Ovo handi va kuete epuluvi lioku pongolola ovisimĩlo kuenda oku tava Usoma wa Yehova. Pole, ka kuli vali otembo yalua. Tu kasi “koloneke via sulako” violuali lulu lũvi. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Ci sukila onjanga omanu oku kũlĩha ocili kuenda oku nõla oku vumba Yehova.

10. Ekalo lipi lia sunguluka liupange woku lulumisa wa tukuiwa kelivulu lia Hagai. 2:7-9?

¹⁰ Omanu vamue va lekisa ocituwa ca sunguluka koku lulumisa kua tukuiwa kelivulu lia Hagai. Eye o tu sapuila hati omo lioku lulumisa “ovina vi kuete esilivilo [okuti omanu vakuotima wa sunguluka] violofeka viosi, vi ka iñila” oco vi fendele Yehova. * (Tanga Hagai 2:7-9.) Isaya kuenda Mika, va lombololavo okuti eci ca laikele oku pita “koloneke via sulako.”—Isa. 2:2-4, etosi; Mika 4:1, 2, etosi.

11. Nye manji umue a linga eci a yeva esapulo Liusoma onjanja yatete?

¹¹ Sokolola kueci manji Ken okuti cilo o kasi kombala Yolombangi Via Yehova, eci a linga poku yeva esapulo lina li komõhisa. Eye o sokolola ciwa eci a yeva esapulo Liusoma onjanja yatete okuti pa pita ale 40 kanyamo. Manji Ken wa popia hati: “Eci nda yeva ocili  Condaka ya Suku onjanja yatete, nda kuata esanju lialua poku kũlĩha okuti tu kasi koloneke viasulako vio luali lulo. Nda limbuka okuti oco ndi taviwe la Suku loku kuata omuenyo ko pui nda sukilile oku kũlĩha okuti si pangi onepa koluali lulo lua vĩha kuenda nda kolapo konele ya Yehova. Nda enda oku likutilila ku Yehova. Nda siapo oluali kuenda lonjanga yalua nda tava keteyuilo Liusoma wa Suku okuti ka u pondola oku piñanyiwa.”

12. Ndamupi onembele ya Yehova yespiritu ya siata oku yukisua lulamba vokuenda kuoloneke vilo via sulako?

¹² Ca siata oku limbukiwa okuti Yehova o kasi oku sumũlũisa afendeli vaye. Vokuenda kuoloneke vilo via sulako, tua siata oku mola evokiyo lietendelo lia vana va fendela Yehova. Kunyamo 1914 tua kala lika vatito. Cilo, tu kasi eci ci pitahãla ecelãla kolohuluwa viafendeli via Suku kuenda omanu valua va siata oku likongela letu unyamo lunyamo kocipito Conjivaluko. Lonjila eyi, onembele yespiritu ya Yehova okuti esokiyo liefendelo liocili, lia siata oku yukisua ‘lovina vi kuete esilivilo violofeka viosi.’ Onduko ya Yehova ya siatavo oku sivayiwa eci omanu vamue va linga apongoloko poku wala omunu wokaliye.—Va Efe. 4:22-24.

13. Ovitumasuku vipi vikuavo via siata oku tẽlisiwa catiamẽla kevokiyo liafendeli va Yehova? (Tala ociluvialuvia koñoño.)

¹³ Vimue pokati kovitumasuku via siata oku tẽlisiwa catiamẽla kevokiyo liafendeli va Yehova, ci sangiwa kelivulu lia Isaya ocipama 60. Kocinimbu 22 ku popia hati: “U o sule, o ka linga ohulukãi kuenda utito, o linga ofeka ya pama. Ame muẽle ndi Yehova, ndi ka ci yayuisa votembo yaco.” Omo liomanu valua va kasi oku fetika oku fendela Yehova, kua siata oku pita ovina vi komõhisa. “Ovina vi kuete esilivilo,” ale omanu okuti va kuete ovoloño alua, va lieca olumue koku kunda “olondaka viwa Viusoma.” Handi vali, ndomo Isaya a ci popia, afendeli va Yehova va talavaya lovoloño aco ‘ndasenjele olofeka.’ (Isa. 60:5, 16) Lekuatiso liomanu vaco va kuete esilivilo lialua, upange woku kunda u kasi oku lingiwa kueci ci soka 240 kolofeka kuenda alivulu etu a kasi oku pongoluiwa kueci ci pitahãla 1.000 kalimi.

14. Onjila yipi omanu va sukila oku nõla cilo?

¹⁴ Koloneke vilo via sulako, oku luluma kuolofeka ku kasi oku kokela omanu oku nõla onjila yimue. Ovo hẽ va ka kuatisa Usoma wa Suku, ale va ka kolela kolombiali violuali lulo? Eyi onjila yimue yi kuete esilivilo yoku nõla, omanu vosi va ka sukila oku linga. Ndaño okuti afendeli va Yehova va pokola kovihandeleko violombiali viofeka ovo va kasi, ovo ka va litengi vo pulitika yoluali lulo. (Va Rom. 13:1-7) Ovo va kũlĩha okuti, kuli Usoma umue okuti owo lika u ka malako ovitangi viosi viomanu. Usoma waco ka wa tiamẽlele voluali lulo.—Yoa. 18:36, 37.

15. Oseteko yipi yekolelo ya tukuiwa kelivulu Liesituluilo?

¹⁵ Kelivulu Liesituluilo ku lombolola oseteko afendeli va Suku vakuekolelo va ka pita layo koloneke via sulako. Oloseteko viaco vi ka amamako oku tu nenela elambalalo. Olombiali violuali lulo vi ka lambala efendelo lietu loku kangisa vana ka va yongola oku tiamẽla kokuavo. (Esit. 13:12, 15) Ovo va ka “kisika omanu vosi okuti, vava vanene lava vatito, olohuasi lolohukũi, ava va yovoka, lapika okuti va kapiwa ondimbukiso peka liondio ale kovipolo viavo.” (Esit. 13:16) Kosimbu apika va enda oku kapiwa ondimbukiso yimue, oco yi lekise oku eye a tiamẽla. Cimuamue haico okuti, vosi koloneke vilo tu lavoka oku kuata ondimbukiso yimue yocindekaise peka, ale pupolo. Ovo va ka yongola okuti omanu vosi va ka lekisa kovisimĩlo viavo kuenda kovilinga okuti va tiamẽla loku kuatisa kuviali woluali lulo.

16. Momo lie cilo, ci kuetele onjanga oku pamisa ekolelo lietu ku Yehova?

¹⁶ Anga hẽ tu ka tava oku kuata ondimbukiso yimue yocindekaise kuenda tu ka eca ekuatiso lietu kolombiali violuali? Vana va ka likala oku tambula ondimbukiso va ka liyaka lovitangi vialua kuenda ohele. Elivulu Liesituluilo li lombolola hati: “Lomue o pondola oku landa, ale oku landisa te una o kuete ondimbukiso.” (Esit. 13:17) Pole, afendeli va Suku va kũlĩha eci Suku a ka linga lomanu vana va kuete ondimbukiso ya tukuiwa kelivulu Liesituluilo 14:9, 10. Ovo ka va ka tava ondimbukiso yaco, pole peka liavo pa ka kala ondimbukiso yocindekaise yokuti, “Ame nda tiamẽla ku Yehova.” (Isa. 44:5) Yilo oyo otembo yoku kũlĩhĩsa okuti ekolelo lietu ku Yehova lia pama. Nda tua ci linga, Yehova o sanjuka calua oku popia okuti tu tiamẽla kokuaye!

17. Nye tu sukila oku ivaluka catiamẽla kepandi lia Yehova?

¹⁷ Yehova wa siata oku lekisa epandi lialua koloneke vilo via sulako. Eye ka yongola okuti umue o nyõliwa. (2 Pet. 3:9) Eye o kasi oku eca epuluvi komanu vosi oco va likekembele kuenda oku nõlapo oku u vumba. Pole, epandi liaye li ka sulila. Vana va likala epuluvi liaco, va ka kuata ovitangi ndevi via pita la Fareo koloneke via Mose. Yehova wa sapuilile Fareo hati: “Ame nda ndoluĩla ale eka liange oku ku veta lefengi linene, ove kumue lomanu vove kuenje nda wa nyõliwa ale kilu lieve. Pole, esunga lieci nda ecelela okuti ove amamako oku kala lomuenyo lieli: oco hu lekise unene wange kuenda oco onduko yange yi sapuiwe kilu lieve liosi.” (Etu. 9:15, 16) Ndopo, olofeka viosi vi ka kũlĩha okuti Yehova eye lika Suku yocili. (Esek. 38:23) Ci ka lingiwa ndati?

18. (a) Oku lulumisa kupi kukuavo kua tukuiwa ku Hagai 2:6, 20-22? (b) Tua kũlĩha ndati okuti olondaka via Hagai vi ka tẽlisiwa kovaso yoloneke?

¹⁸ Noke lioku pita anyamo alua eci Hagai a fa, upostolo Paulu wa vetiyiwa oku soneha  olondaka vi sangiwa ku Hagai 2:6, 20-22 okuti vi ka tẽlisiwa kovaso yoloneke. (Tanga.) Paulu wa soneha hati: “Cilo eye wa likuminya hati: ‘Yimue vali onjanja, si ka tuñunya lika ongongo, pole, ndi ka tuñunyavo ilu.’ Ondaka yokuti ‘yimue vali onjanja,’ yi lekisa okuti, Suku o ka imũla ovina vi lulumisiwa vina okuti, ka via lulikiwile la Suku, pole, ovina ka vi lulumisiwa vi amamako.” (Va Hev. 12:26, 27) Oku lulumisa kua tukuiwa ndeti kua litepa loku kua tukuiwa ku Hagai 2:7, oku lulumisa kuaco ku lekisa okuti vana va likala uviali wa Yehova va ka kunduiwa otembo ka yi pui ndeci ca pita la Fareo.

19. Nye ka ci ka lulumisiwa kuenda tua ci kũlĩha ndati?

¹⁹ Nye ka ci ka lulumisiwa ale oku upiwako? Paulu wamisako hati: “Omo okuti tu ka tambula Usoma umue ka u lulumisiwa, tu amamiko oku tambula ohenda ya piãla yina okuti, pocakati calio tu linga upange u kola okuti u taviwa la Suku, loku sumbila Suku kuenda oku liketisa.” (Va Hev. 12:28) Ocili okuti, eci oku lulumisiwa kua sulako ku ka pita, Usoma wa Suku owo lika ka u ka lulumisiwa. Owo u ka talama ngo pocitumãlo cayo.—Osa. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Onjila yipi omanu va sukila oku nõla kuenda tu va kuatisa ndati?

²⁰ Yilo oyo otembo yoku kuatisa omanu! Omanu va pondola oku nõla: Nda ovo vamamako oku kuatisa oluali lulo, va ka nyõliwa, pole, nda va nõlapo oku vumba Yehova loku linga apongoloko a sukiliwa komuenyo wavo, va ka kuata omuenyo ka u pui. (Va Hev. 12:25) Pocakati cupange woku kunda, tu pondola oku kuatisa omanu oku nõla onjila eyi ya velapo. Omo liaco, tu kuatisi omanu va sunguluka oco va nõlepo oku kuatisa Usoma wa Suku. Kuenda tukapiko olondaka via Ñala yetu Yesu wa popia hati: “Olondaka evi viwa Viusoma vi ka kundilua koluali luosi, ha vi lingi uvangi kolofeka viosi, oco esulilo liya noke.”—Mat. 24:14.