1. Esapulo lipi uprofeto Isaya a sapuila ku va Isareli?

 UPROFETO Isaya wa tukula Yehova hati, “Suku ukuacili.” Ondaka ya pongoluiwa yokuti “ukuacili,” volondaka vikuavo yi lomboloka “Amene.” (Isa. 65:​16, etosi.) Ondaka “amene” yi lomboloka okuti “ci lingiwe,” ale “ocili muẽle.” Eci ondaka “amene” Vembimbiliya yi tiamisiwila ku Yehova, ale ku Yesu, uvangi wokuti ocina cimue cocili. Kuenje esapulo Isaya a eca ku va Isareli lieli liokuti: Cosi Yehova a popia cocili. Yehova wa lekisa uvangi waco poku tẽlisa olohuminyo viaye viosi.

2. Momo lie tu kolelela kolohuminyo via Yehova viatiamẽla kekalo lietu lio kovaso yoloneke kuenda apulilo api tu konomuisa?

² Tu pondola hẽ oku kolelavo okuti olohuminyo via Yehova viatiamẽla kovaso yoloneke vi ka tẽlisiwa ocili? Noke lioku pita ci panda 800 kanyamo tunde eci Isaya a kala komuenyo, upostolo Paulu wa lombolola esunga lieci tu kolelela okuti olohuminyo via Yehova vi ka tẽlisiwa muẽle ocili. Eye wa soneha hati: “Ka citava okuti Suku o kemba.” (Va Hev. 6:18) Ndeci pono yimue yovava ka pa tundi ovava a sõsa la-a a lula omongua, cimuamue haico okuti omo Yehova Ono yocili, ka citava okuti eye o vangula uhembi. Eli olio esunga lieci tu kolelela kovina viosi Yehova a popia oku kongelamo olohuminyo viosi viatiamẽla kelavoko lietu lio kovaso yoloneke. Vocipama cilo, tu konomuisa apulilo ndeci: Nye Yehova a likuminya oku tu ĩha kovaso yoloneke? Uvangi upi Yehova a eca u lekisa okuti olohuminyo viaye vi ka tẽlisiwa?

3. (a) Ohuminyo yipi yi soliwe calua lafendeli va Suku? (Esituluilo 21:3, 4) (b) Vamue va tambulula ndati eci tu va kundila ohuminyo yaco?

³ Olohuminyo tua siata oku vangula vi soliwe lafendeli vosi va Suku va sangiwa kolonepa vialua violuali. (Tanga Esituluilo 21:3, 4.) Yehova wa likuminya otembo yimue okuti “oku fa ka ku ka kalako vali, ndaño oku lila loku liyula levalo ka vi ka kalako vali.” Valua pokati ketu tua siata oku tanga ocisonehua eci oco tu lembeleke omanu tu kundila kuenda oku va lekisa ndomo omuenyo u ka kala voluali luokaliye. Omanu vamue va tambulula ndati eci tu va lomboluila olohuminyo evi? Ovo pamue va popia okuti: “Ovina evi vi komõhisa, pole, si tava okuti vi ka tẽlisiwa ocili.”

4. (a) Nye Yehova a kũlĩhĩle okuti oco ca laikele oku pita? (b) Yehova poku linga ohuminyo nye vali a lekisa?

⁴ Eci Yehova a vetiya Yoano oku soneha olohuminyo Violuali Luokaliye, Eye wa kũlĩhĩle okuti etu koloneke vilo, tua laikele oku sapuilako elavoko liaco komanu vakuavo eci tu kunda esapulo Liusoma. Yehova wa kũlĩhĩlevo okuti, ka ci ka leluka komanu vamue oku tava “kapongoloko” aco a keya kovaso yoloneke. (Isa. 42:9; 60:2; 2 Va Kor. 4:3, 4) Tu kuatisa ndati omanu vakuavo kuenda etu muẽle oku kolela okuti asumũlũho a sangiwa Kesituluilo 21:3, 4 a ka tẽlisiwa muẽle ocili? Yehova ka lingile lika olohuminyo vi komõhisa, pole, wa lekisavo asunga eci tu kolelela kolohuminyo viaco. Asunga api eye a lekisa?

5. Asunga api tu kuete oku kolela kolohuminyo via Suku viocumbo celau kuenda pi vi sangiwa?

⁵ Tu pondola oku sanga ovovangi oku kolela kohuminyo ya Yehova yatiamẽla Kocumbo Celau kovinimbu vi kuãimo. Tu tangako ndoco: “Una wa tumãla kocalo wa popia hati: “Tala! Ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye.” Wa popiavo hati: “Soneha, momo olondaka evi via koleliwa kuenda viocili.” Kuenje wa ndi sapuila hati: ‘Olondaka viaco via tẽlisiwa! “Ame Alfa kuenda Ômega, ndifetikilo, haime ndisulilo.”’—Esit. 21:5, 6a.

6. Momo lie olondaka vi sangiwa Kesituluilo 21:5, 6 vi pamisila ekolelo lietu kohuminyo ya Suku?

⁶ Momo lie olondaka evi, vi pamisila ekolelo lietu kolohuminyo via Suku? Catiamẽla kovinimbu evi elivulu Revelação—Seu Grandioso Clímax Está Próximo, li lombolola ndoco: “Ci kasi ndu okuti Yehova wa sonehela ocicapa cimue ca koleliwa komanu ceca uvangi wokuti, eye o ka tẽlisa olohuminyo viaye vio kovaso yoloneke.” b Olohuminyo viaco via Suku tu vi sanga Kesituluilo 21:3, 4, kuenje kocinimbu 5 kuenda 6 tu sangako olondaka a soneha vi tu ĩha ekolelo liokuti, eci a likuminya ci ka tẽlisiwa muẽle ocili. Tu kũlĩhĩsi ndomo Yehova a tu kuatisa oku kolela kokuaye.

7. Helie o fetika oku vangula kocinimbu 5 kuenda momo lie ocina cimue cilikasi?

⁷ Ocinimbu ca 5 ci fetika lolondaka viokuti: “Una wa tumãla kocalo wa popia hati.” (Esit. 21:5a) Olondaka evi vilikasi, momo oyo lika pokati kolonjanja vitatu Yehova a vangula eye muẽle vocinjonde, kelivulu Liesituluilo. Kuenje eci ci lekisa okuti olondaka viaco ka via popiwile lungelo umue, ndaño muẽle la Yesu, pole, via popiwa la Yehova. Eci ceca uvangi wokuti, tu pondola oku kolela kueci eye a popia kolondaka via kuamamo. Momo lie? Momo Yehova “ka pondola oku kemba.” (Tito 1:2) Omo liaco, olondaka tu tanga Kesituluilo 21:5, 6 vi ka tẽlisiwa muẽle ocili.

8. Nye Yehova a popia oco a lekise okuti ohuminyo yaye yi ka tẽlisiwa muẽle ocili? (Isaya 46:10)

⁸ Noke Yehova wa popia hati: “Tala.” (Esit. 21:5) Ondaka yo Helasi yina ya pongoluiwa okuti “tala!” ya tukuiwa olonjanja vialua kelivulu Liesituluilo. Elivulu limue li lekisa okuti, etosi lioku komõha li kuamiwa “oco ci vetiye ukuakutanga oku tiamisila utima kolondaka vi kuãimo.” Nye Yehova a popia noke? Eye hati: “Ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye.” Ocili okuti Yehova o ka linga apongoloko aco kovaso yoloneke. Pole, omo okuti eye wa kũlĩha okuti o ka tẽlisa ohuminyo yaye, o popia ndu okuti apongoloko aco a kasi ale oku lingiwa.—Tanga Isaya 46:10.

9. (a) Ondaka yokuti “ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye” yi lomboloka nye? (b) Nye ci ka pita “lilu” kuenda “longongo” vi kasiko cilo?

⁹ Tu konomuisi olondaka vi kuãimo vi sangiwa Kesituluilo 21:5 viokuti: “Ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye.” Vocinimbu eci Cembimbiliya, olondaka evi vi tiamisiwila kovina vivali Yehova a ka linga okuti, oku piñainya kuenda oku tumbulula. Nye Yehova a ka piñainya tete? Catete, Yehova o ka kundula oluali lulo. Cavali, o ka nena oluali luokaliye. Kesituluilo 21:1 tu tangako ndoco: “Ilu liatete longongo yatete via pita.” Ondaka “ilu liatete” yi tiamisiwila kolombiali vi songuiwa la Satana kuenda olondele viaye. (Mat. 4:8, 9; 1 Yoa. 5:19) Ndomo ca tukuiwa Vembimbiliya “ongongo” yi lomboloka omanu va tungamo. (Efet. 11:1; Osa. 96:1) Ondaka “ongongo yatete” yi tiamisiwila komanu olondingaĩvi. Yehova ka ka semulũla ño “ilu” ale “ongongo” vi kasiko cilo, pole, eye o ka vi kundula loku vi piñainya. Eye o ka kundula ilu kuenda ongongo via cilo poku vi piñainya ‘lilu liokaliye longongo yokaliye’ vi lomboloka uviali wokaliye kuenda omanu vakuesunga.

10. Ovina vipi Yehova a ka lingisa viokaliye?

¹⁰ Kesituluilo 21:5, tu tangako okuti Yehova wa popia eci catiamẽla kovina a ka linga viokaliye. Kũlĩhĩsa okuti Yehova wa popia hati: “Ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye.”  Eci ci lekisa okuti, Yehova o ka nena ekalo lia lipua kongongo kuenda komanu. Ndomo ca lekisiwa kelivulu lia Isaya, ongongo yosi yi ka kala ocitumãlo ca posoka ndeci ca kala ocumbo Cedene. Yehova o ka tu lingisavo omanu vokaliye poku tu kayisa kekalo liosi liomuenyo wetu. Ovilema, olomeke kuenda ovisitatũi vi ka sakuiwa, toke muẽle omanu va fa va ka pinduiwa. —Isa. 25:8; 35:1-7.

11. Nye Yehova a sapuila Yoano oku linga kuenda momo lie?

¹¹ Nye vali Suku a popia okuti ci tu kuatisa oku kolela kokuaye? Yehova wa sapuila Yoano hati: “Soneha, momo olondaka evi via koleliwa kuenda viocili.” (Esit. 21:5) Kũlĩhĩsa okuti, Yehova ka ecele lika ocihandeleko coku “soneha.” Eye wa lekisavo esunga liaco. Yehova hati: “Olondaka evi via koleliwa kuenda viocili,” eci ci lomboloka okuti, ondaka ya Suku ya koleliwa haiyo ya suapo. Tu eca olopandu omo Yoano a pokola kocihandeleko coku “soneha.” Momo, tu pondola oku tanga catiamẽla kohuminyo ya Suku Yoluali Luokaliye kuenda oku sokolola kasumũlũho a komõhisa tu lavoka.

12. Momo lie Yehova a popela hati: “Olondaka viaco via tẽlisiwa?”

¹² Nye Yehova a popia noke? “Olondaka viaco via tẽlisiwa!” (Esit. 21:6) Yehova o vangula ndu okuti ovina via tukuiwa viatimẽla Koluali  Luokaliye via tẽlisiwa ale. Momo, lacimue ci pondola oku u tateka oku tẽlisiwa kuocipango caye. Yehova wa popia ocina cimue ci vokiya ekolelo lietu liokuti, olohuminyo viaye vi ka tẽlisiwa muẽle ocili. Nye eye a popia?

13. Momo lie Yehova a popela okuti “Ame Alfa kuenda Ômega”?

¹³ Ndomo ca tukuiwa ale kefetikilo, Yehova wa vangula olonjanja vitatu vocinjonde Yoano a kuata. (Esit. 1:8; 21:5, 6; 22:13) Vepuluvi lepuluvi Yehova wa popia hati: “Ame Alfa kuenda Ômega.” Ondaka Alfa, oyo oletala yatete yo ambesendaliu kelimi lio Helasi kuenda ondaka Ômega oyo oletala ya sulako. Yehova poku li tukula okuti “Ame Alfa kuenda Ômega,” ci tu kuatisa oku kuata elomboloko liokuti, eci a fetika ocina cimue, o ka ci malusula.

14. (a) Tukula ulandu umue u lekisa eci Yehova a popia hati, “Alfa” kuenda otembo a ka popia hati, “Ômega.” (b) Olondaka vi sangiwa kelivulu Liefetikilo 2:1-3 vi tu ĩha ekolelo lipi?

¹⁴ Eci Yehova a lulika ohueli yatete Adama la Eva, wa situlula ocipango caye a kuatelele omanu kuenda ongongo. Embimbiliya hati: “Suku wa va sumũlũisa kuenje Suku wa va sapuila hati: ‘Liciti, siati kuenda yukisi ilu lieve loku lu viala.’” (Efet. 1:28) Eci Yehova a popia catiamẽla kocipango caye onjanja yatete, ca kala ndu a kala oku vangula okuti “Alfa.” Eci ocipango caye ci ka tẽlisiwa kuenda ocitumbulukila ca Adama la Eva vakuepokolo ci ka yukisa ongongo, loku yi pongolola ocumbo celau, ci ka kala ndu okuti Yehova wa popia hati, “Ômega.” Noke yoku mala oku lulika “ovailu, ongongo lovina viosi vi kasimo,” Yehova wa popia ondaka yimuamue oco a lekise okuti, ocipango caye ca tẽlisiwa. Eci  tu ci sanga kelivulu Liefetikilo 2:1-3. (Tanga.) Yehova wa popia okuti, eteke liepanduvali lia tendiwile okuti li kola. Eci ci lomboloka nye? Yehova wa likuminya oku tẽlisa ocipango caye catiamẽla komanu kuenda kongongo. Eci ci lomboloka okuti, nda ca tẽlisiwa keteke lia sulako liepanduvali.

15. Momo lie ca molẽhelele ndu okuti Satana wa tateka oku tẽlisiwa kuocipango ca Yehova?

¹⁵ Noke lia Adama la Eva oku lekisa esino, ovo va linga vakuakandu kuenda va sambuisako ovitumbulukila viavo. (Va Rom. 5:12) Kuenje ca molẽhele ndu okuti Satana wa tateka oku tẽlisiwa kuocipango ca Yehova coku yukisa ongongo lomanu va lipua. Anga hẽ Satana wa tẽla oku tateka Yehova oku tẽlisa ohuminyo yaye? Satana wa sima okuti Yehova ka laikele oku tẽlisa ocipango caye. Satana wa simĩle okuti Yehova wa sukilile oku ponda Adama la Eva kuenda oku lulika ohueli yikuavo ya lipua oco a tẽlise ocipango caye. Pole, nda Suku wa ci lingile, Satana nda wo lundila okuti ohembi. Momo lie? Momo ndomo ca lekisiwa Kefetikilo 1:28, Yehova wa sapuilile Adama la Eva okuti va laikele oku yukisa ongongo locitumbulukila cavo.

16. Momo lie Satana a simĩla okuti Yehova ka kuete epondolo lioku tẽlisa ocipango caye?

¹⁶ Onjila yipi yikuavo Satana a kala oku sokolola okuti nda oyo Suku a ponduile oku kuama? Citava okuti, Satana wa kala oku sokolola okuti Yehova nda wa ecelela Adama la Eva oku cita ocitumbulukila cimue ka ca lipuile okuti lalimue eteke nda ca tẽla oku lipua. (Uku. 7:20; Va Rom. 3:23) Lonjila eyi, Eliapu nda lia lundila Yehova okuti ka kuete epondolo lioku tẽlisa ocipango caye. Momo lie? Momo ocisimĩlo caco nda ka ca tẽlisile ocipango ca Suku coku yukisa Ongongo locitumbulukila ca Adama la Eva vakuepokolo haivo va lipua.

17. Yehova wa tetulula ndati esino lia Satana kuenda yohueli yatete kuenje onima yipi yeyililako? (Tala ociluvialuvia.)

¹⁷ Yehova wa potolola esino lia Satana kuenda liohueli yatete lonjila yimue okuti ya komõhisa Satana. (Osa. 92:5) Yehova wa lekisa okuti ukuacili poku ecelela Adama la Eva oku kuata omãla. Eye wa lekisavo okuti, nda wa sokiya oku linga cimue, ka kuli eci ci pondola oku u tateka. Yehova wa likuminya okuti ocipango caye ci ka tẽlisiwa poku sokiya ‘ocitumbulukila’ cimue ci ka yovola ombuto ya Adama la Eva. (Efet. 3:15; 22:18) Citava okuti Satana wa temele calua omo liesokiyo liocisembi  Yehova a linga! Momo lie? Momo esokiyo liaco lia kunamela kocisola cocili. (Mat. 20:28; Yoa. 3:16) Satana ka kuete ocituwa caco. Eye ukuacipululu. Oco hẽ nye ci ka pita omo liesokiyo liocisembi? Kesulilo 1.000 yanyamo yuviali wa Kristu, ocitumbulukila ca Adama la Eva ca lipua haico ca vakuepokolo, va ka tunga palo posi vocumbo celau ndomo ca kala ocipango catete ca Yehova. Kotembo yaco, ci ka kala ndu okuti Yehova o popia hati “Ômega.”

18. Asunga api atatu tu kuete oku kolela kolohuminyo via Suku? (Tala okakasia losapi hati “ Asunga Atatu tu Kuete Oku Kolela Kolohuminyo Via Yehova.”)

¹⁸ Vocipama cilo, tua konomuisa esunga lieci tu kolelela okuti ongongo yi ka kala ocumbo celau. Nye tu pondola oku lomboluila komanu vakuavo oco va kolele okuti ci ka tẽlisiwa muẽle ocili? Catete, Yehova eye muẽle wa linga ohuminyo yaco. Kelivulu Liesituluilo ku lekisa ndoco: “Una wa tumãla kocalo wa popia hati: ‘Tala! Ovina viosi ndi vi lingisa viokaliye.’” Yehova o kuete olondunge, unene kuenda onjongole yoku tẽlisa ohuminyo yaye. Cavali, Yehova wa kũlĩha okuti eci eye a popia o ka ci linga muẽle. Oco eye a popela hati: “Olondaka evi via koleliwa kuenda viocili . . . Olondaka viaco via tẽlisiwa!” Catatu, lacimue ci pondola oku tateka Yehova oku malusula ocina eye a fetika. Eli olio esunga a popela hati, “Ame Alfa kuenda Ômega.” Yehova o ka situlula okuti Satana ohembi kuenda wa hongua.

19. Nda okuti omanu va tatãla kohuminyo ya Suku yatiamẽla kocumbo celau, nye o sukila oku linga?

¹⁹ Ivaluka okuti, olonjanja viosi o sapuila komanu o sanga kupange woku kunda ohuminyo ya Yehova, ekolelo liove kolohuminyo viaye li pama. Kuenje onjanja yosi o tanga ohuminyo yi lembeleka yatiamẽla Kocumbo Celau ndomo ca lekisiwa Kesituluilo 21:4 kuenda umue o ku sapuila hati: “Ohuminyo eyi mbili nda yi ka tẽlisiwa,” nye o sukila oku popia? O pondola oku tanga kuenda oku lombolola ocinimbu 5 kuenda 6 kuenje, lombolola ndomo Yehova a lisila okuti ondaka yaye ya koleliwa kuenda yocili.—Isa. 65:16.