1, 2. (a) Nye tu sukila oku linga kuenda momo lie? (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

VOSI yetu tu sukila oku lilongisa oku konomuisa asapulo, oco tu kũlĩhe etosi liasuapo. (Olosapo 3:21-23; 8:4, 5) Nda ka tua ci lingile, ci leluka ku Satana loluali luaye oku pengisa ovisimĩlo vietu. (Va Efeso 5:6; Va Kolosai 2:8) Ocili okuti, oco tu sange etosi liasuapo liondaka yimue, tu sukila oku kũlĩha ovina viosi via kongelamo. Elivulu Liolosapo 18:13 li popia hati: “Nda umue o kumbulula osimbu ka yevele ciwa, wa linga uveke kuenje cu kutisa osõi.”

² Vocipama cilo, tu lilongisa okuti ca tĩla calua oku kũlĩha ovolandu osi kuenda oku pitĩla petosi lia suapo. Tu lilongisavo eci catiamẽla kolonumbi Viembimbiliya kuenda ovolandu a tu longisa ndomo tu kũlĩha asapulo a suapo.

3. Momo lie tu sukilila oku kapako olonumbi Viembimbiliya vi sangiwa kelivulu Liolosapo 14:15? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)

³ Koloneke vilo, tua siata oku tambula asapulo alua a tunda kolonepa viñi viñi. Ndeci, a tunda vo Internet, votelevisão kuenda  kolonepa vikuavo. Tu pondolavo oku a tambuila volotelefone kuenda vovolandu akamba vetu. Olonjanja vimue ci molẽha ndu okuti asapulo aco ka a kuete esulilo. Omo liaco, tu sukila oku kuata utate. Akamba vetu pamue va kuete ovisimĩlo viwa, pole, omanu vakuavo locipango va sandula asapulo uhembi, ale oku a pengisa. Oco hẽ, olonumbi vipi Viembimbiliya vi tu kuatisa oku konomuisa ovina tu yeva? Elivulu Liolosapo 14:15 li popia hati: “U wa kamba olondunge o tava ño viosi, u wa lunguka o kũlĩhisa oku a enda.”

4. Elivulu lia Va Filipoi 4:8, 9 li tu kuatisa ndati oku nõla ovina tu tanga kuenda momo lie ci kuetele esilivilo oku kuata asapulo a koleliwa? (Talavo okakasia losapi hati: “ Ovimalẽho Vimue vi tu Kuatisa Oku Kũlĩha Ovolandu a Suapo.”)

⁴ Oco tu nõle onjila yiwa, tu sukila oku konomuisa ovina viosi via kongela vombangulo yimue. Omo liaco, tu sukila oku kuata utate walua poku nõla ovina tu tanga. (Tanga Va Filipoi 4:8, 9.) Tu sukila oku yuvula oku pesila otembo yetu koku tala asapulo vo internet ale oku tanga ovikanda vi sandeka ovohembi. Ci kuete esilivilo lialua oku yuvula onumbi yo internet muna olonanguluke via siata oku sandeka asapulo avo. Ovo va yongola oku honguisa ekolelo liafendeli va Suku kuenda oku pengisa ocili. Asapulo esanda a koka oku nõla onjila ka ya sungulukile. Lalimue eteke ku ka sime okuti asapulo esanda ka a pondola oku ku yapuisa.​—1 Timoteo 6:20, 21.

5. Asapulo api esanda va Isareli va yeva kuenda eci ca va kokela nye?

⁵ Asapulo esanda a pondola oku nena ovitangi. Kotembo ya Mose, olondavululi 12 via endele Kofeka Yohuminyo. Ekũi kolondavululi eci via tiuka via popia ovina ka via sungulukile. (Atendelo 13:25-33) Ovio ka via lomboluile ciwa ndomo ovina va vi sanga kuenje afendeli va Yehova va kala lusumba. (Atendelo 14:1-4) Momo lie omanu va kuatela usumba? Pamue ovo va simĩle okuti ulandu waco wa kala wocili momo olondavululi ekũi via popia ovina vimuamue. Omo liaco, omanu va likala oku yevelela ovina viwa olondavululi vivali via popia catiamẽla Kofeka Yohuminyo. (Atendelo 14:6-10) Omo okuti omanu ka va konomuisile ulandu wa suapo kuenda ka va lekisile ekolelo ku Yehova, va nõlapo oku tava kesapulo liesanda.

6. Momo lie ka tu komõhela eci tu yeva alundi atiamẽla kafendeli va Yehova?

⁶ Tu sukila oku kuata eci tu yeva ovolandu atiamẽla kafendeli va Yehova. Tu ivaluki okuti unyãli wetu Satana o tukuiwa hati, “omindiki ya vamanjetu.” (Esituluilo 12:10)  Yesu wa lungula okuti, ovanyãli va laikele oku tu ‘lambalala kuenda oku tu lundila ovina viosi vĩvi.’ (Mateo 5:11) Nda tua kapako alungulo a-a, ka tu komõha eci tu yeva alundi ãvi atiamẽla kafendeli va Yehova.

7. Nye tu sukila oku lipula osimbu ka tua tumile esapulo limue?

⁷ O sole hẽ oku tuma asapulo kakamba vove? Eci ove o tala esapulo limue liokaliye ale o yeva ulandu umue, o liyeva hẽ ndukuakusandeka asapulo lonjanga yalua? Osimbu kua tumisile esapulo limue li pula ndoco: Am ‘Nda kolela hẽ okuti ulandu owu wocili? Nga nda kũlĩha hẽ ovina viosi via kongela vombangulo yimue? Nda kua ci kolelele ku ka sandeke ovohembi. Nda wa limbuka okuti esapulo limue haliociliko, ku ka li tume. Limapo!

8. Nye ovanyãli vamue va siata oku linga kolofeka vimue kuenda tu lekisa ndati okuti tu kasi oku va kuatisa lonjila yimue okuti ka yi limbukiwa?

⁸ Kuli esunga likuavo lieci ci kokela ohele oku tuma esapulo limue osimbu kua sokoluile. Kolofeka vimue, upange wetu u kasi oku tatekiwa ale oku lambalaliwa. Ovanyãli vetu kolofeka viaco va sandeka locipango asapulo a tu saluisa ale asapulo a tu kokela oku liyuvula pokati. Sokolola eci ca pita ko União Sovietika. Olosipayu via kũlĩhĩwile okuti KGB, via sandeka ovohembi okuti vamue vamanji va pakula afendeli va Yehova. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Ci simuisa calua, momo vamanji valua va siata oku tava kovohembi aco kuenje va siapo ocisoko ca Yehova. Valua pokati kavo va tiuka, pole, vakuavo ka va yongola oku tiuka. Ovo va ecelela okuti asapulo aco wuhembi a nyõla ekolelo liavo. (1 Timóteo 1:19) Tu yuvula ndati oku kupukila vonjanjo yaco? Yuvula oku sandeka asapulo ka a sungulukile ale ana okuti kua kũlĩhĩle eci ca kongelamo. Ku  ka tave ño viosi o yeva. Pole, tete kũlĩhĩsa ovina via kongela vombangulo yimue.

9. Nye ci tateka oku kuata ovolandu a suapo?

⁹ Olonjanja vimue tu yeva ovolandu amue okuti, ocili caco ka ca suilepo. Ovolandu amue ka a lombolola ovina viosi via kongelamo. Eci ci tateka oku sanga ulandu wa suapo. Ulandu una okuti ocili caco ka ca suilepo, ka citava okuti tu u kolela! Nye tu sukila oku linga oco ka tu ka yapuisiwe lovolandu aco?​—Va Efeso 4:14.

10. Momo lie va Isareli vamue va yonguilile oku ka yaka la vamanjavo kuenda nye ca va kuatisa oku ci yuvula?

¹⁰ Tu pondola oku lilongisila kueci ca pita la va Isareli va kala kombuelo ocipepi Lolui Yordão koloneke via Yehosua. (Yehosua 22:9-34) Ovo va yeva okuti va Isareli vana va kasi kutundilo ocipepi lo Yordão va tunga utala umue unene ocipepi lolui. Onepa yimue yulandu ya kala wocili, pole, onepa yikuavo sio. Eci ca vetiya va Isareli vana va kala kombuelo oku sima okuti vamanjavo va kala kutundilo va sinĩla Yehova kuenje ovo va sokiya oku ka linga lavo uyaki. (Tanga Yehosua 22:9-12.) Pole, osimbu ka va endele oku ka linga uyaki va Isareli va kala kombuelo, va tuma alume vamue oco va ka konomuise ciwa ulandu waco. Nye alume va limbuka? Va Isareli va kala kutundilo ka va tungile utala oco va lumbileko olosuku viesanda. Pole, utala waco va u tungila ndonjivaluko oco okuti omunu lomunu ivaluka okuti, ovo va enda oku fendela Yehova. Va Isareli vo kombuelo va kuata esanju omo okuti ka va lingile uyaki la vamanjavo, pole, va sanda oku kũlĩhĩsa ovina viosi via kongela vulandu waco.

11. (a) Mefivosiete wa tatiwa ndati lekambo liesunga? (b) Daviti nda wa tata ndati lesunga Mefivosiete?

¹¹ Olonjanja vimue tu sumua, omo okuti omanu pamue va sandeka ovolandu atiamẽla kokuetu, okuti ocili caco ka ca suilepo. Eci oco ca pita la Mefivosiete. Soma Daviti wa eca ovapia osi ku Mefivosiete ana a kala a sekulu yaye Saulu. (2 Samuele 9:6, 7) Pole, noke Daviti wa yeva alundi a lingiwa ku Mefivosiete. Eye ka konomuisile vali nda eci a yeva ocili ale sio kuenje wa tambula cosi a ecele ku Mefivosiete. (2 Samuele 16:1-4) Eci Daviti a sapela la Mefivosiete, wa limbuka okuti cosi a yeva ca kala esanda. Noke Daviti wa tiula onepa yimue yovapia ku Mefivosiete. (2 Samuele 19:24-29) Daviti nda wa konomuisile ovina viosi via kongelamo, okuti ka yevelela tete asapulo wuhembi, Mefivosiete nda ka tatiwile lekambo liesunga.

12, 13. (a) Nye Yesu a linga eci omanu va popia uhembi watiamẽla kokuaye? (b) Nye tu sukila oku linga nda umue o popia uhembi watiamẽla kokuetu?

¹² Nye o sukila oku linga nda umue o sandeka uhembi watiamẽla kokuove? Eci ca lipitavo la Yesu kuenda Yoano upapatisi. (Tanga Mateo 11:18, 19.) Nye Yesu a linga? Eye ka pesile otembo longusu yaye yosi, oku lomboluila omanu okuti ovina va kala oku popia viesanda. Pole, wa vetiya omanu oku konomuisa lutate ovina via kongela vulandu waco. Eye wa yonguile okuti omanu va tiamisila utima wavo kovina a kala oku linga levi a kala oku longisa. Yesu wa popia hati: ‘Olondunge  vi limbukiwa kovilinga.’​—Mateo 11:19.

¹³ Etu tu pondola oku lilongisa ku Yesu ulandu umue ukuete esilivilo. Olonjanja vimue omanu va popia ovina ka via sungulukile ale ovina viuhembi viatiamẽla kokuetu kuenje eci ci tu sakalaisa loku nyõla ovituwa vietu viwa. Onjila ndomo tuambata omuenyo wetu yi lekisa komanu vakuavo ndomo tua tuwa. Ndomo tua lilongisa kulandu wa Yesu, ovituwa vietu viwa vi pondola oku lekisa okuti cosi va siata oku tu lundila haciliko.

14, 15. Momo lie ka ci tavela oku kolela kolondunge vietu muẽle?

¹⁴ Tua limbuka okuti ka ca lelukile oku kũlĩha ovina viosi via kongela vulandu umue. Ocitangi cikuavo ekambo lietu lioku lipua. Pamue tu kasi ale oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua kuenje citava okuti tua siata oku litunda ciwa kolonepa vimue. Vakuetu va pondola oku tu kolela omo okuti tu kuete uloño woku tetulula ovina lonjila yimue ya sunguluka. Anga hẽ eci ci pondola oku kala ocitangi kokuetu?

¹⁵ Ci pondola. Citava okuti tu fetika oku kolela kolondunge vietu muẽle. Pamue tu ecelela okuti cosi tu sokolola cendisiwa lovisimĩlo vietu. Tu fetika oku kolela okuti ovina viosi via tu lomboloka ciwa, ndaño okuti ka tua kũlĩhĩle ovina viosi via kongelamo. Eci ci koka ohele yalua! Embimbiliya li tu lungula okuti ka ci tava oku kolela kolondunge vietu muẽle.​—Olosapo 3:5, 6; 28:26.

16. Nye ca pita vobare yimue kuenda manji Tom wa liyeva ndati?

¹⁶ Sokolola ndeci okuti vuteke umue ukulu umue wekongelo o tukuiwa hati Tom enda vo bare kuenje o mola ukulu ukuavo wekongelo o tukuiwa hati John eye wa tumãla komesa lukãi umue okuti ohueli yayeko. Ovo va molẽha ndu okuti va kasi oku sapela lesanju loku yola yola. Manji Tom o lete okuti va kasi oku yola kuenda oku likuata  kuata kapepe. Eye wa sakalala calua loku lipula hati: ‘Anga hẽ manji John lukãi waye va lisiapo? Omãla vavo va kasi hẽ ndati?’ Manji Tom wa muile ale ocitangi cimue ndeci. Nda ove wa kaile nda manji Tom nda wa liyeva hẽ ndati?

17. Vulandu owu nye manji Tom noke a limbuka kuenda nye tu lilongisilako?

¹⁷ Pole, sokolola handi. Ndaño okuti manji Tom o kasi oku sima okuti manji John o kasi oku pakula ukãi waye, anga hẽ eye wa kũlĩha ovina viosi via kongelamo? Noke vuteke waco, manji Tom wa vilikiya manji John kuenje wa limbuka okuti ukãi waco wa kala mukãi a manji John weya oku u nyula. Manji John kumue la mukãi waye tunde eci va lisula papita ale anyamo alua. Omo okuti mukãi waye ka yonguile oku kala osimbu yalua, manji John wa linga ño esokiyo lioku ka lila kumosi vo bare. Ukãi waye ka kuatele otembo yoku kala lavo. Manji Tom wa sanjuka omo okuti ka sapuilileko laumue ovina a mola! Nye tu lilongisa kulandu owu? Ndaño tu kasi oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua, handi tu sukila oku kũlĩhĩsa ovina viosi via kongela vulandu umue osimbu ka tua vanguile ovina tua sima.

18. Nye ci pondola oku tu kokela oku kuata ovisimĩlo vĩvi viatiamẽla ku vamanjetu?

¹⁸ Ka ci lelukavo oku kunomuisa ciwa ocitangi cimue nda okuti vocitangi caco mua kongela manji umue okuti ka tu kuete laye ukamba uwa. Nda tua amamako oku sokolola kekalo liaco, tu ka fetika oku suvuka manjetu. Kuenje nda okuti tua yeva ulandu umue uvĩ watiamẽla kokuaye, tu tava kulandu waco, ndaño okuti ulandu waco hawociliko. Nye tu lilongisa kulandu waco? Nda tua ecelela okuti tu suvuka va manjetu, eci ci pondola oku tu vetiya oku kuata ovisimĩlo vĩvi okuti ka tu kũlĩhĩsa vali ovina via kongela vulandu umue. (1 Timoteo 6:4, 5) Omo liaco, ka tu ka eceleli okuti ovisimĩlo vĩvi ndeci, esepa kuenda onya vi kala vutima wetu. Ivaluka okuti Yehova o yongola okuti tu sola vamanjetu kuenda tu va ecela lutima wosi.​—Tanga Va Kolosai 3:12-14.

19, 20. (a) Olonumbi vipi Viembimbiliya vi tu kuatisa oku konomuisa ovolandu lutate? (b) Nye tu ka kũlĩhĩsa vocipama cikuavo?

¹⁹ Koloneke vilo, ca tĩla calua oku kũlĩha ciwa cosi ca kongela vulandu umue loku u konomuisa ciwa. Momo lie? Ovolandu alua a siata oku sandekiwa ka a suilepo, ale hahosiko ocili kuenda etu ka tua lipuile. Nye ci pondola oku tu kuatisa? Olonumbi tu sanga Vondaka ya Suku! Vimue pokati kolonumbi viaco, vi tu sapuila okuti, nda umue o tambulula osimbu ka yevelile ciwa ulandu waco, o linga uveke. (Olosapo 18:13) Ekuatiso likuavo lieli okuti, ka tu pondola oku tava kovina viosi osimbu ka tua konomuisile nda ulandu waco wocili muẽle. (Olosapo 14:15) Ndaño okuti tu kasi ale oku vumba Yehova osimbu yalua, ka tu ka koleli kolondunge vietu muẽle. (Olosapo 3:5, 6) Olonumbi Viembimbiliya vi tu teyuila nda tua kũlĩhĩsa ciwa ovolandu amue kuenda oku nõla onjila yimue lolondunge.

²⁰ Pole, kuli esunga likuavo lieci ka ca lelukilile oku kuata elomboloko liulandu umue. Omo okuti ka tua lipuile ci leluka oku pisa lonjanga ovina tu pondola oku mola. Vocipama cikuavo, tu ka konomuisa olonepa vimue vi ka lekisa okuti, pamue tu nõla onjila yimue ka ya sungulukile kuenda ndomo tu yi yuvula.