“Onjila Yove yi Sumũlũha” Ndamupi?

ONDAKA oku “sumũlũha,” yi vetiya calua! Vamue va siata oku kala polomangu via velapo kovopange avo, kuenje va linga olohuasi, kuenda va kuete ekemãlo. Vakuavo va siata oku lavoka oku kuata ekalo liwa pole, ovisimĩlo viaco ka vi tẽlisiwa ndomo va yongola.

Oku kuata esanju komuenyo ca tamba ño kovimãho wa tiamisila utima. Ovina vikuavo vivali vi kuete esilivilo vievi: Oku limbuka ndomo o pesela otembo yove, longusu, kuenda oku fetika oku linga ovina viaco.

Akristão valua va siata oku limbuka okuti oku pesila otembo yalua kupange woku kunda, ci nena esanju liocili. Oku litumbika kupange wakundi votembo yosi, ca siata oku kuatisa amalẽhe kuenda akulu oku kuata esanju. Pole, vamue va sima okuti upange woku kunda u nena ekavo, kuenje va tepulula ombili yavo osimbu va sandiliya oku tẽlisa ovimãho vikuavo viomuenyo wavo. Momo lie va siatela oku kuata ovisimĩlo viaco? Nye o pondola oku linga oco ku ka liwekepo oku pitisa kovaso ovina via velapo? O pondola oku kuata ndati ‘esumũlũho’ komuenyo wove?—Yeh. 1:8.

Ovopange Akuavo o Kosikola Kuenda Ovitalukilo

Amalẽhe Akristão va sukila oku kũlĩha ndomo va tepisa upange wa Suku lovopange akuavo. Vana va kasi oku ci linga, va loña komuenyo wesanju kuenda va sesamẽla epandiyo.

Amalẽhe vamue Akristão, va siata oku litumbika kovina vi pesela otembo kuenda kovopange amue o kosikola noke yelilongiso lo kolomapalo. Ovopange aco, ka va pisiwa. Pole, amalẽhe Akristão va sukila oku li pula ndoco: ‘Olowola viñami nda siata oku pesila kolomapalo viaco? Nye ci popiwa catiamẽla kakamba? Vovituwa vipi ndi likongela poku linga ovina viaco? Kovina vipi nda tiamisila calua omuenyo wange?’ Ivaluka okuti omunu una o litumbika kovopange aco, ka kuata vali otembo yalua, lolohõlo vioku pamisa ukamba waye la Suku. Omo liaco, ove o sukila oku limbuka esunga lieci tu sukilila oku pitisa kovaso ovina vi kuete esilivilo.—Va Efe. 5:15-17.

Kũlĩhĩsa ulandu wa Wiktor. a Eye wa popia hati: “Eci nda kuata 12 kanyamo, nda lisonehisa kocisoko cimue coku imba o voleibol. Vokuenda kuotembo, nda tambula olombanjaile vialua kuenda akolowa akuavo ekemãlo. Nda kuata epuluvi lioku kala omunu wa kemãla.” Pole, Wiktor wa sakalalele calua momo omapalo yaco ya kala oku honguisa ekalo liaye kespiritu. Eteke limue, osimbu a kala oku tanga Embimbiliya, wa yeva otulo kuenje wa pekela. Eye, wa limbukilevo okuti ka kuatele vali esanju lupange woku kunda. Wiktor wa popia hati: “Omapalo yaco ya ndi kavisa calua kuenda nda limbuka okuti ya tepulula ombili yange kovina viespiritu. Nda limbuka okuti sia kaile oku tẽlisa ovina nda sukilile oku linga.”

Elilongiso Lia Velapo

Ukristão o kuete ocikele coku pokola konumbi Yovisonehua yoku tata epata, oku kongelamo oku va tekula ketimba. (1 Tim. 5:8) Anga hẽ ci sukila oku kuata elilongiso lia pita pokati, ale elilongiso lia velapo?

Ca sunguluka oku kũlĩhĩsa ndomo ukamba womunu la Yehova u kala eci a litumbika kelilongiso lia velapo. Tu konomuisi ondaka yaco poku kũlĩhĩsa ulandu umue Wovisonehua.

 Baruke wa kala usonehi wuprofeto Yeremiya. Vepuluvi limue, Baruke omo liocipululu wa ivaleleko oku tiamisila utima kesumũlũho liaye lioku vumba Yehova. Yehova wa limbuka ocituwa caco, kuenje lekuatiso lia Yeremiya wo lungula hati: “O [kasi oku] lisandela ovina vinene ove muẽle. Ku ka vi sande.”—Yer. 45:5.

‘Ovina vipi vinene’ Baruke a kala oku sandiliya? Citava okuti wa seteka oku lisandela ekemãlo pokati ka va Yudea. Ale ovina viaco vinene, ovokuasi. Pamue wa ivaleleko ovina via velapo vio kuatisa oku amamako lukamba waye la Yehova. (Va Fil. 1:10) Pole, Baruke wa yeva kelungulo Yehova a eca vonduko ya Yeremiya, kuenje wa popela omuenyo waye.—Yer. 43:6.

Nye tu lilongisa kulandu owu? Elungulo Baruke a tambula li lekisa okuti ka kuatele ovisimĩlo viwa. Momo wa kala oku lisandela ovina vinene. Nda ove o kuete epondolo lioku litekula ove muẽle, anga hẽ, o pesela vali otembo, olombongo, longusu yove oco o kuate elilongiso lia velapo locimãho coku kuata ekemãlo, ale oku pandiyiwa lolonjali, kuenda lepata liove?

Kũlĩhĩsa ulandu wa Grzegorz, ukuoloño woku sokiya ovipama vio kombutador. Omo lioku vetiyiwa la vakuavo kupange, wa iñila kosikola ya velapo yoku vokiya uloño waye. Noke ka kuatele vali otembo yoku tẽlisa ovina viespiritu. Eye wa popia hati: “Nda sumuile calua. Utima wange wa enda oku ndi vetela evelo, momo sia kaile oku tẽlisa ovimãho viespiritu nda sokiyile.”

Oku Sakalala Lupange Woku Sanda Eteku

Ondaka ya Suku yi vetiya Akristão vocili oku likolisilako oku talavaya, loku kala olonalavayi viwa, kuenda va cime vawa kupange. Upostolo Paulu wa soneha ndoco: “Upange wene, nda we, nda we, u lingi ciwa ndava va vumba [Yehova], ndava va vumba omanu hacoko.” (Va Kol. 3:22, 23) Ndaño ci kuete esilivo oku likolisilako oku talavaya, pole, ocina ca velapo oku kuata ukamba uwa Lululiki wetu. (Uku. 12:13) Ukristão wosi o tiamisila lika utima kupange woku sanda eteku, ka tẽla oku pitisa kovaso ovina viespiritu.

Oku sakalala calua lupange woku sanda eteku, ci tepulula ombili Yukristão yoku pamisa ekolelo liaye, loku kuatisa epata konepa yespiritu. Soma Salomone wa limbukile okuti, ‘apupu avali kumue lupange walua,’ olonjanja vimue ci nena “asakalalo esanda.” Ukristão wosi o tiamisila lika utima kovopange oluali, o sakalalo calua. Noke, o linga upika wovina viaco, kuenje cu nenela ekavo lialua. Anga hẽ, poku litumbika kovina viaco, o tẽla ‘oku kuata esanju, loku tala ovina viosi viwa vi tunda kupange waye’? (Uku. 3:12, 13; 4:6) O kuata hẽ ongusu, lombili yoku tẽlisa ovikele viaye vepata kuenda oku litumbika kovina viespiritu?

 Janusz, o kasi Kutundilo wo Europa, wa litumbikile calua kupange woku tata oviumbo violonelẽho. Eye wa popia hati: “Omanu vakualuali va enda oku komõha calua, momo nda enda oku sandiliya olonjila via litepa vioku linga upange waco, kuenda oku tẽlisa ovikele viosi ndi tambula. Pole, ombili yange kovina viespiritu ya tepuluka, kuenje, nda liwekapo oku kunda. Noke, nda liwekapo oku endaenda kolohongele. Omo liepela, sia pokuile kelungulo liakulu vekongelo, kuenje, nda siapo ekongelo.”

O Pondola Oku Kuata Esanju Komuenyo

Tua konomuisa olonepa vitatu vi pondola oku kapa kohele ekalo Liukistão konepa yespiritu. Ove hẽ, wa litumbikavo kolonepa vimue via tukuiwa ndeti? Nda oco, apulilo akuãimo, lovisonehua kuenda alomboluilo aco, a  pondola oku ku kuatisa oku limbuka nda o kasi oku kuama onjila yi ku nenela esanju.

Ovopange akuavo o kosikola kuenda ovitalukilo: Wa siata oku litumbika ndati kovina viaco? Anga hẽ ovina viaco vi kasi oku nyana otembo wa enda oku pesila kovina viespiritu? Wa limbuka hẽ okuti ukamba wove la vamanji ka u kuete esilivilo? Nda oco, kuama ongangu ya Soma Daviti wa pinga ku Yehova hati: “Njimbe onumbi yonjila nda posokela oku endelamo.”—Osa. 143:8.

Manji umue mitavaso ukuakunyula akongelo, wa kuatisa Wiktor wa tukuiwa kefetikilo. Mitavaso o nyula akongelo wo sapuila hati: “Ove o kasi oku pandiya calua upange wove woku imba o voleibol.” Wiktor wa popia hati: “Ondaka yaco ya ndi veta kutima. Nda limbuka okuti, nda kala oku yapuisiwa calua. Noke, nda liwekapo oku enda lakamba vakualuali vatiamẽla kocisoko caco, kuenje, nda sandiliya akamba vekongelo.” Cilo, Wiktor o kasi oku vumba Yehova lombili yalua vekongelo. Eye eca onumbi hati: “Pulisa akamba, lolonjali viove, ale akulu vekongelo oco va ku sapuile nda ovopange ove o kosikola a kasi oku ku kuatisa oku amamako lukamba wove la Yehova, ale a kasi oku nyõla ukamba waco.”

Momo lie ku sapuililako ukulu umue wekongelo liove onjongole o kuete yoku tambula ovikele vikuavo vioku vumba Suku? O pondola hẽ oku kuatisa manji umue ukulu wendamba o kasi ulika, okuti o sukila ekuatiso lioku enda kovenda, ale oku u lingilako ovopange o konjo? Ci kale okuti ukulu ale umalẽhe, o pondola oku litumbika kupange wakundi votembo yosi, oco o kuatise vakuene oku kuata esanju ndeli liove.

Elilongiso lia velapo: Yesu wa lungula eci catiamẽla kohele yi tunda koku ‘lisandela ekemãlo.’ (Yoa. 7:18) Nda wa nõlapo oku vokiya elilongiso kosikola, anga hẽ, wa kũlĩhĩsa ale “ovina via velapo”?—Va Fil. 1:9, 10.

Grzegorz, ukuoloño woku sokiya ovipama vio kombutador, wa linga apongoloko komuenyo waye. Eye wa popia hati: “Poku kapako elungulo liakulu vekongelo, nda nõlapo oku leluisa omuenyo wange. Nda limbuka okuti sia sukilile vali oku iñila kosikola oku vokiya elilongiso liange. Momo, nda ca tepulula otembo longusu yange.” Grzegorz, wa linga esokiyo lioku pesila otembo yalua kovopange o vekongelo. Noke, wa pita kosikola okuti cilo yi tukuiwa hati: Osikola Yembimbiliya Yoku Pindisa Vamanji ka va Kuelele. Eye wa ‘landa otembo’ yoku pindisiwa lelongiso li tunda ku Suku.—Va Efe. 5:16.

Upange woku sanda eteku: Wa litumbika hẽ calua kupange woku sanda eteku, okuti ombili yove kovina viespiritu ya tepuluka? Wa siata hẽ oku sanda otembo yoku sapela la vakuepata liove? O kasi hẽ oku mioñolola uloño wove woku longisa vekongelo? Nye o sima catiamẽla koku vangula ovina vi pamisa vakuene? Nda wa ‘sumba Suku, loku pokola kovihandeleko viaye,’ o ka tambula asumũlũho a Yehova, kuenda oku ‘sanjukila oku mola upange wovaka ove.’—Uku. 2:24; 12:13.

Janusz, wa tukuiwa kefetikilo, ka kuatele esanju lia velapo kupange waye woku tata oviumbo violonelẽho, momo upange waco ka wa endele ciwa ndomo a yonguile. Omo okuti ka kuatele vali olombongo, kuenda wa likapele volofuka, wa nõlapo oku tiuka ku Yehova. Janusz, wa linga esokiyo liwa liovopange aye, kuenje, cilo wa litumbika kupange wakundi va velapo, kuenda wa linga ukulu wekongelo. Eye wa popia hati: “Omo lioku sanjukila ovina ndi kuete, loku pesila ongusu yange kovina viespiritu, ndi kuete ombembua, lutima wa tula.”—Va Fil. 4:6, 7.

Kũlĩhĩsa ovisimĩlo viove oco o limbuke ovimãho kuenda ovina vikuavo wa pitisa kovaso. Oku vumba Yehova, oyo onjila yi nena esanju komuenyo. Omo liaco, tiamisila utima konjila yaco.

Pamue o sukila oku linga apongoloko amue loku yuvula ovina ka vi kuete esilivilo oco o limbuke “ndeci ci kasi ocipango ca Suku, okuti ciwa, ca sunguluka, ca pua eko.” (Va Rom. 12:2) Poku vumba Yehova lutima wove wosi, ‘onjila yove yi pondola oku sumũlũha.’

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Elitalatu kemẽla 30]

Yehova wa lungula Baruke catiamẽla kocipululu

[Okakasia Lelitalatu kemẽla 31]

Ndamupi Onjila Yove yi Sumũlũha?

Omo liovina vialua vi nyana otembo, o pondola ndati oku tiamisila utima kovina vi kuete esilivilo? Sokiya otembo yoku kũlĩhĩsa ovisimĩlo viove, kuenda ovina wa pitisa kovaso, poku sokolola apulilo a kuãimo:

OVOPANGE O KOSIKOLA KUENDA OLOMAPALO VIKUAVO VI PESELA OTEMBO

▪ Vovituwa vipi wa siata oku likongela poku linga ovina viaco?

▪ Olowola viñami wa siata oku pesila kolomapalo viaco?

▪ Anga hẽ wa pitisa lika kovaso ovina evi komuenyo wove?

▪ Ovina viaco vi kasi hẽ oku nyana otembo yina wa enda oku pesila kovina viespiritu?

▪ Nye ci popiwa catiamẽla kakamba?

▪ Anga hẽ wa velisapo calua akamba vaco okuti vamanji ci sule?

ELILONGISO LIA VELAPO

▪ Nda ove o kuete epondolo lioku litekula, anga hẽ, o pesela vali otembo, olombongo, longusu yove, oco o kuate elilongiso lia velapo locimãho coku kuata ekemãlo, ale oku pandiyiwa lolonjali, kuenda lepata liove?

▪ Oco o litekule ove muẽle, o sukila hẽ elilongiso lia pita pokati, ale elilongiso lia velapo?

▪ Elilongiso liaco li ku kuatisa hẽ oku endaenda kolohongele, ale li ku tateka?

▪ Ove hẽ wa limbuka ‘ovina vi kuete esilivilo lia velapo’?

▪ O sukila hẽ oku pamisa ekolelo liove kunene wa Yehova woku ku tekula?

UPANGE WOKU SANDA ETEKU

▪ Onjila wa nõlapo yi ku kuatisa hẽ oku ‘sanjukila oku mola upange wosi wovaka ove’?

▪ O kuete hẽ ongusu, lombili yoku tẽlisa ovikele viove viepata kuenda oku litumbika kovina viespiritu?

▪ Wa siata hẽ oku sanda otembo yoku sapela la vakuepata liove?

▪ Wa litumbika hẽ calua kupange woku sanda eteku, okuti ombili yove kovina viespiritu ya tepuluka?

▪ Ovina evi vi kasi hẽ oku tepulula uloño wove woku longisa vekongelo?