1, 2. Nye ca kuatisa ci soka 230 Kolombangi Via Yehova oku puluka eci va linga ungende wolofa kesulilo Liuyaki Wavali wa pita Voluali?

 ECI Uyaki Wavali wa pitĩla kesulilo, kua eciwa ocihandeleko coku ponda omanu vosi va kala oku talisiwa ohali volokayike. Omanu va kala vokayike ko Sachsenhausen, va kisika oku linga ungende toke kohulo yokalunga. Kuenje, va kapiwa vocimbaluku okuti eci ci vomba vosi yavo va fa. Ungende waco omanu va linga, u tukuiwa hati, ungende wolofa.

² Ci soka akũi atatu kovikonde la vitatu, via enda 250 kolokilometulu oku tunda vokayike ko Sachsenhausen, toke kocitumãlo covimbaluku ci tukuiwa hati Lübeck, ko Alemanya. Pokati kovikonde viaco pa kala 230 Kolombangi Via Yehova okuti, via kisikiwilevo oku linga ungende waco. Ovikonde viosi via honguele omo lioku vela kuenda onjala. Vamanjetu va puluka ndati eci va linga ungende waco? Umue pokati ka vamanji wa popia hati: “Tua livetiya pokati la vakuetu, oco tu amameko lungende waco.” Ocisola va likuatela pokati, kuenda ‘unene wa piãla u tunda ku Suku,’ wa va kuatisa oku pandikisa kocitangi caco.—2 Va Kor. 4:7.

3. Momo lie tu sukilila oku li vetiya pokati la vamanji?

³ Koloneke vilo, ka tu kasi oku linga ungende u tuala kolofa, pole, tua siata oku liyaka lovitangi vialua. Eci Usoma wa Suku wa tumbikiwa kilu kunyamo wo 1914, Satana wa tundisiwa kilu. Eye ‘o kuete onyeño yalua, momo wa limbuka okuti oloneke viaye vitito.’ (Esit. 12:7-9, 12) Omo okuti uyaki wo Harmagedo u kasi ocipepi, Satana wa siata oku kapa olonjanjo vialua oco tu tepe ukamba wetu la Yehova. Volonjanjo viaco mua kongela ovitangi vieteke leteke. (Yovi 14:1; Uku. 2:23) Olonjanja vimue, ovitangi viaco vi tu kokela ehonguo, kuenje tu sima okuti, ka tu pondola oku vi tetulula. Tu konomuisi ulandu wa manji umue okuti, vokuenda kuanyamo alua wa kuatisa omanu oku kolela Yehova.  Pole, eci a kuka, kumue lukãi waye va fetika oku vela, kuenje, ekolelo liavo lia tepuluka. Ulandu wa tukuiwa ndeti u lekisa okuti, vosi yetu tu sukila ‘unene wa piãla’ u tunda ku Yehova, osimbu tu li vetiya pokati la vamanji.

4. Nda tu yongola oku vetiya vamanji, elungulo lipi liupostolo Paulu tu sukila oku kuama?

⁴ Nda tu yongola oku vetiya vamanji, tu sukila oku kuama elungulo upostolo Paulu a eca Kakristão va Heveru poku va sapuila hati: “Tu sokololi ndomo tu tẽla oku livetiya pokati oku kala locisola lovilinga viwa. Ka tu ka liwekipo oku liongolola ndomo vamue va siata oku ci linga, pole, tu li vetiyi pokati lalungulo, ca piãla vali omo vu lete okuti eteke liaco li kasi ocipepi.” (Va Hev. 10:24, 25, NW) Tu pondola ndati oku kuama elungulo eli?

5. ‘Oku li vetiya pokati la vakuetu’ ci lomboloka nye? Tu ci linga ndati?

⁵ ‘Oku li vetiya pokati’ ci lomboloka “oku sokolola ovina vakuetu va sukila.” Anga hẽ tu pondola oku kũlĩha ovina vakuetu va sukila nda Vonjango Yusoma tu va lama lika lonjanga, ale tu sapela lika lavo ovina ka vi kuete esilivilo? Sio, ka tu vi kũlĩha. Pole, poku sapela lavo, tu sukila oku kuata utate oco ka tu ka litenge vovina vimue viatiamẽla komuenyo wavo. (1 Va Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13) Oco tu kũlĩhe ciwa vamanji, tu sukila oku sapela catiamẽla kekalo liavo, ovitangi va liyaka lavio, kuenda esanju va kuete omo lioku kala afendeli va Yehova. Ovo va sukila oku limbuka okuti, tuakamba vavo, kuenda tu va kuetele ocisola. Tu sukila oku kala lavo otembo yalua, pole, ka tu ci lingi lika eci va liyaka lovitangi, ale ceci tu limbuka okuti va sumua.—Va Rom. 12:13.

6. Ekuatiso lipi ukulu wekongelo a sukila oku eca ku vamanji?

⁶ Akulu vekongelo va sukila oku kuata ombili yoku nyula ekongelo lia Suku li kasi peka liavo. (1 Pet. 5:1-3) Va pondola ndati oku tẽlisa ciwa ocikele caco nda ka va kũlĩhĩle ciwa vamanji? (Tanga Olosapo 27:23.) Nda akulu vekongelo va kapako vamanji, loku sokiya otembo yoku kala lavo, ci va vetiya oku linga apulilo eci va sukila ekuatiso. Ci va vetiyavo oku lianja lakulu vekongelo, poku va sapuila ovitangi viosi va liyaka lavio oco va kuatisiwe.

7. Nye tu sukila oku ivaluka nda vana va sumua va tu popia olondaka ‘ka via sungulukile’?

⁷ Eci Paulu a sonehela va Tesalonike, wa va vetiya oku ‘kuatisa vana va hongua.’ (Tanga 1 Va Tesalonike 5:14.) ‘Pokati komanu va sumua,’ pa kongela ava va hongua, kuenda vana va pua ekolelo. Elivulu Liolosapo 24:10, li popia hati: ‘Nda wa konyoha keteke liohali, ci lekisa okuti, ongusu yove yitito.’ Omanu vana va sumua, pamue va vangula olondaka ‘ka via sungulukile.’ (Yovi 6:2, 3) Poku sapela lavo tu sukila oku ivaluka okuti, ovina va popia pamue havioko vi kasi vutima wavo. Manji umue o tukuiwa hati Rachelle, wa pita lulandu waco eci inaye a liyaka lesumuo. Eye wa popia hati: “Olonjanja vimue ina yange wa siata oku popia olondaka vi ndi sumuisa. Pole, eci ndi limbuka okuti wa fetika oku popia olondaka viaco, ndi ivaluka okuti, eye onjali yimue yiwa, ukuacisola, kuenda ukuacali. Nda limbuka okuti omanu va kasi locitangi caco, va siata oku vangula ovina vimue okuti, havioko va yonguile oku popia. Oku fetuluinya lolondaka vĩvi, ci vokiya ovitangi.”  Elivulu Liolosapo 19:11, NW li popia hati: “Olondunge viomunu vi kandangiya onyeño yaye, ulamba waye oku ecela ũvi vo lingila.”

8. Kulie tu sukila oku lekisa ocisola, kuenda momo lie?

⁸ Tu tenda ndati omunu wa sumua omo liosõi yi tunda kekandu limue a linga kosimbu ndaño wa likekembela ale? Paulu wa sonehela vamanji vo ko Korindo catiamẽla komunu umue wa likekembela ekandu a lingile kosimbu. Eye wa popia hati: ‘Cilo hĩse oku u wecela loku u lembeleka, sanga o fa lesumuo lia piãla. Omo liaco, ndu vu livondeli okuti vu linalisi vali laye locisola cene.’ (2 Va Kor. 2:7, 8) Elivulu limue li lekisa okuti, ondaka ‘oku linalisa,’ yi lomboloka oku ‘li sunguluisa lomunu umue.’ Manji umue o pondola lika oku popia hati tu u kuetele ocisola, kuenda tua siata oku u kuatisa, nda olondaka vietu lovina tu linga vi eca uvangi waco.

9. Oku ‘vetiya vakuetu oku lekisa ocisola lovilinga viwa’ ci lomboloka nye?

⁹ Paulu wa soneha hati: “Tu sokololi ndomo tu tẽla oku livetiya pokati oku kala locisola lovilinga viwa.” Tu sukila oku vetiya vamanji oco va lekise ocisola, kuenda ovilinga viwa. Sokolola ocindekaise eci: Nda tua limbuka okuti ondalu yi kasi oku ima, tu sukila oku vokiyako olohũi. (2 Tim. 1:6) Cimuamue haico tu sukila oku lingila vamanji poku va vetiya oco va lekise ocisola ku Suku, kuenda komanu vakuavo. Oku pandiya vakuetu ci kuete esilivilo, momo ci va vetiya oku lekisa ovilinga viwa.

10, 11. (a) Helie pokati ketu o sukila epandiyo? (b) Lombolola ndomo oku eca epandiyo ci kuatisa omunu ‘wa nõla onjila ka ya sungulukile’?

¹⁰ Vosi yetu tu sukila epandiyo, ndaño tua sumua ale sio. Manji umue ukulu wekongelo wa popia ndoco: “Isia yange lalimue eteke a ndi pandiyile hati, nda linga ciwa upange umue. . . . Ndaño okuti ndi kuete 50 kanyamo, pole, ndi yongola okuti, akamba vange va ndi pandiya vati, ndi kasi oku tẽlisa ciwa ocikele cange coku kala ukulu wekongelo. . . . Nda lilongisa okuti, oku pandiya vakuetu ci kuete esilivilo.  Omo liaco, nda siata oku sandiliya epuluvi lioku ci linga olonjanja viosi.” Epandiyo li vetiya vosi oku kongelamo akundi votembo yosi, vamanji va kuka, kuenda vana va sumua.—Va Rom. 12:10.

¹¹ Nda akulu vekongelo poku kuatisa manji umue wa lueyele vo pandiya omo liovina viwa a lingile kosimbu, o kuatisiwa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka, kuenje o linga ovina viwa. (Va Gal. 6:1) Manji umue otukuiwa hati Miriam wa pita lulandu waco. Eye wa popia hati: “Nda sumuile calua eci ekamba liange lia tunda vekongelo. Pole, esumuo liaco lia livokiya eci isia yange a kuatiwa luvei umue vowoño. Omo liaco, nda fetika oku namulãla lukuenje umue ka fendela Yehova loku sima okuti, ci ndi kuatisa oku tepulula esumuo.” Noke, wa fetika oku sima okuti, ka soliwe la Yehova, kuenje wa yonguile oku tunda vekongelo. Eci ukulu umue wekongelo o wivaluisa upange uwa a linga kosimbu, wa limbuka okuti, o soliwe la Yehova. Kuenje, wa pamisa ocisola caye ku Yehova. Omo liaco, wa liwekapo oku namulãla lukuenje waco, kuenda wa fetika vali oku vumba Yehova lutima wosi.

12. Momo lie tu yuvuila oku sokisa vamanji vamue la vakuavo, loku va vetela evelo, ale, oku va sapuila ovina vi va vetiya oku sima okuti upange wavo ka u kuete esilivilo?

¹² Tu sukila oku lavulula poku vetiya vamanji oco va kuate ombili kupange wa Yehova. Tu yuvuli oku va sokisa la vamanji vakuavo, loku va vetela evelo omo lieci ka va pokuila kolonumbi tu kuãi. Tu yuvulivo oku va popisa ovina vi va vetiya oku sima okuti, upange va kasi oku linga ka u kuete esilivilo. Pole, poku pandiya vamanji, tu sukila oku va sapuila ovina vi va kuatisa oku limbuka okuti, ocisola tu kuetele Yehova oco ci tu vetiya oku linga upange waye.—Tanga Va Filipoi 2:1-4.

13. Nye ca kongela voku vetiya vakuetu? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.)

¹³ Tu sukila ‘oku li vetiya pokati lalungulo, ca piãla vali omo tu lete okuti eteke liesulilo li kasi ocipepi.’ Voku li vetiya pokati, mua kongela oku kuatisa vamanji oco va amameko oku vumba Suku. Oku vetiya vakuetu, ku sokisiwa loku kapa olohũi piko oco ondalu ya amameko loku taima. Mua kongela oku popia ovina vi va pamisa, kuenda oku lembeleka vana va sumua. Nda tu yongola oku kuatisa vana va sumua, tu sukila oku sapela lavo locisola. (Olosap. 12:18) Omo liaco, tu ‘yayuliko koku yevelela, pole tu livali koku vangula.’ (Tia. 1:19) Nda tua yevelela lutate manji umue loku kuata elomboloko liovisimĩlo viaye, ci tu kuatisa oku limbuka esunga lieci a sumuĩla. Nda tua ci linga, tu sanga onjila yoku u kuatisa.

14. Manji umue wa sumuile wa kuatisiwa ndati?

¹⁴ Kũlĩhĩsa ndomo ukulu umue wekongelo a lekisa ohenda poku kuatisa manji umue wa liwekelepo oku kunda vokuenda kuanyamo alua. Osimbu ukulu wekongelo a yevelela lutate, wa limbuka okuti, manji yaco handi o kuetele ocisola Yehova.  Eye wa siata oku lilongisa ovipama viosi Viutala Wondavululi, kuenda wa sokiya oku endaenda kolohongele olonjanja viosi. Pole, vamanji vamue va linga ovina vio sumuisa. Ukulu wekongelo wo yevelela lutate okuti ko vetelele evelo, pole, wa lekisa ocisola kokuaye, kuenda kepata liaye. Noke, wa limbuka okuti, ovitangi a liyaka lavio kosimbu, ovio vio tateka oku vumba Yehova lutima waye wosi. Omo liaco, ukulu wekongelo wo laleka oku enda laye kupange woku kunda. Ekuatiso a tambula, lio vetiya oku lekisa ombili kupange woku kunda, kuenje, cilo wa linga ukulu wekongelo.

15. Ongangu ya Yehova yi tu longisa nye catiamẽla koku lembeleka vana va sumua?

¹⁵ Omunu wa sumua pamue ka tava lonjanga ekuatiso lia vamanji. Pole, tu sukila oku pita otembo yimue loku seteka oku u kuatisa. Paulu wa popia hati: ‘Kuatisi vana va hongua, kuenda kuati epandi lomanu vosi.’ (1 Va Tes. 5:14) Ka tu ka liwekipo lonjanga oku kuatisa vamanji vana va sumua, pole, tu amamiko oku eca ekuatiso va sukila. Kosimbu, Yehova wa lekisile epandi kafendeli vaye va sumuile. Onjanja yimue, wa lekisile epandi ku Eliya, kuenda wa sumbilile ovisimĩlo viaye. Yehova wa ecele ekuatiso ku Eliya oco amameko lupange waye. (1 Olos. 19:1-18) Kũlĩhĩsa ulandu wa pita la Daviti. Omo okuti wa likekembela, Yehova wo wecela. (Osa. 51:7, 17) Yehova wa kuatisavo usonehi Wosamo 73, una wa liwekelepo oku u fendela. (Osa. 73:13, 16, 17) Yehova wa siatavo oku tu kuatisa lepandi, ca piãla enene eci tu sumua. (Etu. 34:6) Embimbiliya li lekisa okuti, eye wa siata oku ‘lekisa ohenda komanu, kuenda ka liwekapo oku ci linga.’ (Asiõ. 3:22, 23) Yehova o yongola okuti, tu kuama ongangu yaye, momo wa siata oku lekisa ohenda kuava va sumua.

16, 17. Omo okuti esulilo lioluali lulo li kasi ocipepi, nye tu sukila oku linga, kuenda momo lie?

¹⁶ Pokati keci ci soka 33.000 kovikonde via tunda vokayike ko Sachsenhausen, valua pokati kavo va fa. Pole, ci soka 230 Kolombangi Via Yehova via tunda vokayike kaco, ka via file. Evetiyo via tambula ku vakuavo, olio lia va kuatisa oku puluka eci va linga ungende u tuala kolofa.

¹⁷ Koloneke vilo, tu kasi ‘vonjila yi tuala komuenyo ko pui.’ (Mat. 7:14) Ndopo afendeli vosi va Yehova va ka li kuata omunga poku kala voluali luokaliye luesunga palo posi. (2 Pet. 3:13) Omo liaco, tu amamiko oku li kuatisa pokati, loku endela vonjila yi tuala komuenyo ko pui.