OKU koka kupi ulume a sukila oku eca kukãi waye? Omanu valua va tava okuti ocikele ca velapo culume oku talavaya oco a kuate olombongo okuti epata liaye li kolapo. Pole akãi vana va molẽha okuti va kuete ukuasi, va liyevite okuti ka va kolelepo kuenda ka va kuete esanju. Ukãi umue ko Espanya o tukuiwa hati, Rosa poku lombolola catiamẽla kulume waye wa popia hati: “Omanu vo ko samua vo tenda okuti wa sunguluka calua, pole konjo ulume umue wa tema calua.” Joy, ukãi umue ko Nigeria wa popia ndoco: “Ulume wange eci ndi patãla ocisimĩlo caye, o ndi sapuila hati, ‘Ove o sukila oku linga ovina viosi hu sapuila momo, ame ndulume wove.’”

Ndamupi ulume a pondola oku tẽlisa ocikele caye coku kala ulume umue ukuacisola? Nye ulume a sukila oku linga oco onjo yaye yi linge ocitumãlo cimue ca koka, kukãi waye?​—Ruti 1:9.

Ndaño okuti ulume lukãi vamuamue kovaso a Suku pole, Embimbiliya li lekisa okuti omunu lomunu o kuete ocikele caye vepata. Elivulu lia Va Roma 7:2 li lekisa okuti ukãi o kuele o kasi vemehi ‘liocihandeleko ca veyaye.’ Ndeci ovisoko vialua vi nõla omunu umue oco a linge usongui wupange, Suku wa nõla ulume oco a linge utue wukãi waye. (1 Va Korindo 11:3) Alume va kuete ocikele coku songuila vakuanjo yavo.

Ene walume, vu sukila oku talavaya ndati locikele Suku a wihi? Embimbiliya li popia ndoco: “Soli akãi vene ndeci Kristu a sola ekongelo.” (Va Efeso 5:25) Ndaño okuti Yesu Kristu lalimue eteke a kuelele, ongangu yaye yi pondola oku vu kuatisi oku kala alume vawa. Tu kũlĩhisi ndomo ci lingiwa.

Yesu wa enda oku lembeleka vakuavo loku va kuatisa. Yesu wa likuminyile komanu vosi va sumua haivo va lemiwa lovitangi viavo, hati: “Enjui kokuange ... kuenje ndu kavuluisi.” (Mateo 11:28, 29) Eye wa enda oku va kavuluisa kohali yavo kuenda wa va kuatisa oku kuata ukamba la Yehova. Omo liaco, omanu valua va vetiyiwa oku amela ku Yesu loku kolela okuti, o pondola oku va kavuluisa kohali yavo!

 Ndomo alume va setukula Yesu. Kũlĩhĩsa olonjila o pondola oku kuama oco u kuatise kovopange aye. Akãi vamue va siata oku liyeya ndeci Rosa, wa popia hati: “Ame nda kala ndupika wulume wange.” Pole, eci ca litepa la Kweku ulume umue o kuete olohuela viwa. Eye wa popia hati: Olonjanja vimue ndi pulisa ukãi wange ndomo ndu u kuatisa kovopange aye. Omo okuti, ndu u sole, ndi lieca olumue oco ndu kuatise kovopange o vonjo.”

Yesu wa kapeleko vakuavo kuenda wa kala ukuahenda. Ukãi umue ohukũi, vokuenda kueci ci soka 12 kanyamo wa tala ohali omo liocitangi cimue cuhayele. Eci a yeva okuti Yesu o kuete unene woku linga ovikomo, “wa popia hati: ‘Ndaño nda lamba ño kuwalo waye ñaya.’” Eye wa kala locisimĩlo ciwa. Noke wamela ku Yesu, wa lamba kovinjenje viuwalo waye kuenje wa kaya. Omanu vamue ndaño va sima okuti ukãi waco ka lingile eci ca sunguluka, pole, Yesu wa limbuka okuti wa puile elavoko. a Omo liaco, lohenda yalua wo sapuila  hati: “Amõlange . . . uvei wove wa ku tunda.” Eye ka yuvuile lika oku u kutisa osõi ale oku u vetela evelo, pole wa limbuka uvei waye. Ocili okuti Yesu wa kala ulume umue ukuahenda.​—Marko 5:25-34.

Ndomo alume va setukula Yesu. Nda wa limbuka okuti ukãi wove wa sumua kapako ekalo liaye kuenda lekisa epandi. Seteka oku tenda ovina ndomo eye a vi tenda kuenda kuata elomboloko liesumuo liaye. Ricardo wa lombolola ndoco: “Eci ndi limbuka okuti ukãi wange o kasi oku tema lonjanga, ndi likolisilako oco si ka vangule ovina vi pondola oku vokiya onyeño yaye.”

Yesu wa enda oku sapela lolondonge viaye. Yesu wa enda oku sapela calua lakamba vaye. Eye wa popia hati: “Ndo sapuili ovina viosi nda yeva ku Tate.” (Yoano 15:15) Ocili okuti, Yesu eteke limue wa yonguile oku kala li kaliaye kuenda oku likutilila. Pole eye wa enda oku situluila ovisimĩlo viaye kolondonge viaye. Vuteke waye wa sulako osimbu ka pondiwile ndondingaĩvi, wa va sapuila okuti ‘wa sumua calua.’ (Mateo 26:38) Ndaño muẽle ceci va enda oku linga ovina ka viusanjuisa, Yesu lalimue eteke a silepo oku vangula lavo.​—Mateo 26:40, 41.

Ndomo alume va setukula Yesu. Poku sapela lukãi wove, u situluila ovisimĩlo viove kuenda eci o yevite. Pamue ukãi o liyeya okuti eci ulume waye a kasi lomanu vakuavo o sapela ciwa, pole eci a kasi konjo ka vangula. Kũlĩhisa ndomo Ana a liyeva eci ulume waye o situluila ovisimĩlo viaye. Eye wa popia hati: “Nda liyeva okuti ulume wange o ndi sole kuenda ca pamisa ukamba wange laye.”

Ku ka nõlepo ocituwa coku siapo oku vangula laye ndonjila yoku kangisa ukãi wove. Ukãi umue wa popia okuti, “ulume wange nda wa tema, o pita oloneke vialua okuti ka vangula lame. Ocituwa caye ci ndi vetiya oku sima okuti ame ñuete eko liaco kuenda sia kapiwileko.” Ukãi o tukuiwa hati, Edwin wa siata oku likolisilako oku kuama ongangu ya Yesu. Eye wa popia hati: “Eci ndi tema, si tambulula vepuluvi liaco, pole ndi sanda epuluvi lia sunguluka oco tu vangula eci catiamẽla kocitangi caco.”

Joy, wa tukuiwa kefetikilo, wa limbuka apongoloko ulume waye a linga tunde eci a fetika oku lilongisa Embimbiliya Lolombangi Via Yehova. Joy wa popia hati: “Ulume waye wa pongoloka kuenda o sanda oku likolisilako oku kala ulume umue ukuacisola poku setukula ongangu ya Yesu.” Olohueli vialua voluali, via siata oku kuatisiwa poku lilongisa olonumbi Viembimbiliya. Ove hẽ o yongola oku likongela kokuavo? O pondola oku pinga Kombangi yimue ya Yehova oco yi ku longise ocali Embimbiliya.