1, 2. Biliamu o vhamba maano afhio u itela u fasha vhathu vha Yehova?

MUREI wa khovhe u ya fhethu hune a takalela u rea hone khovhe. Hu na khovhe ine a khou ṱoḓa u i fasha henefho. U dzhenisa lusiḓu kha tshihuka nahone a posela luṱale maḓini. Nga murahunyana, luṱale lu a atha, luṱanga lwa khothea nahone a lazwula khovhe ye a i fasha. U a ṅwethuwa nga ṅwambo wa uri u a ḓivha uri o khetha lusiḓu lwo teaho.

² Nga ṅwaha wa 1473 B.C.E., muṅwe munna we a vha a tshi pfi Biliamu o dzula fhasi a humbula nga ha tshikwekwe tshine a nga tshi shumisa. Naho zwo ralo, o vha a tshi khou ṱoḓa u fasha vhathu vha Mudzimu, vhe vha vha vho fhaṱa mishasha Midavhini ya Moaba, mukanoni wa Shango ḽo Fulufhedziswaho. Biliamu o ḓiita muporofita wa Yehova, fhedzi o vha e munna wa vhupangwa we a vha o rumelwa u sema Vhaisiraele. Naho zwo ralo, Biliamu o mbo ḓi fhaṱutshedza Vhaisiraele nge Yehova a fhiriṱanya maano awe. Nge Biliamu a vha o ḓiimisela u wana malamba awe, o ḓivhudza uri khamusi a nga ita uri Mudzimu a seme vhathu vhawe, arali fhedzi vha lingea uri vha ite tshivhi tshihulwane. E na tshenetsho tshipikwa, Biliamu a shumisa vhabvana vha lunako vha Moaba.—Numeri 22:1-7; 31:15, 16; Ndzumbululo 2:14.

3. Tshikwekwe tsha Biliamu tsho shuma u swika kha vhuimo vhufhio?

³ Naa tshikwekwe tshawe tsho shuma? Ee, zwi vhonala u nga tsho shumanyana. Vhanna vha mahumi a zwigidi vha Vhaisiraele vho mbo ḓi fashwa nga tshenetsho tshikwekwe nga u “vha thoma u ita vhupombwe na vhasadzi vha Vha-Moaba.” Vho  mbo ḓi thoma u gwadamela midzimu ya Vhamoaba, u katela na Baali Pheoro mudzimu a nengisaho wa u beba kana wa zwa vhudzekani. Nga ṅwambo wa zwenezwo, Vhaisiraele vha 24 000 vho mbo ḓi fa vhe tsini na u dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho. Vho welwa nga khombo khulwane lungafhani!—Numeri 25:1-9.

4. Ndi ngani Vhaisiraele vha zwigidi vho fashwa nga tshikwekwe tsha u ḓifara luvhi?

⁴ Ndi mini tshe tsha ita uri vha welwe nga enea makhaulambilu? Vhathu vhanzhi vho thoma u vha na mbilu mmbi nga u ṱutshela Yehova, Mudzimu we a vha vhofholola shangoni ḽa Egipita, a vha kanzwa ngei sogani nahone a vha tsireledza u swika shangoni ḽo fulufhedziswaho. (Vha-Heberu 3:12) A tshi humbula nga ha eneo mafhungo, muapostola Paulo o ṅwala uri: “Na hone ri songo ṱonḓola, vhunga vhaṅwe vhavho vhó ṱonḓola, ḓuvha ḽithihi ha fa maḓana mavhili na mahumi mararu a maḓana a vhathu.” *—1 Vha-Korinta 10:8.

5, 6. Ndi ngani mafhungo ane a amba nga ha tshivhi tsha Isiraele ngei Midavhini ya Moaba e a ndeme kha riṋe ṋamusi?

⁵ Vhathu vha Mudzimu vha nga guda zwithu zwinzhi zwa ndeme kha mafhungo a re kha bugu ya Numeri samusi vhe tsini vhukuma na u dzhena shangoni ḽiswa ḽo fulufhedziswaho.  (1 Vha-Korinta 10:11) Sa tsumbo, vhathu vha ṋamusi vha funesa zwa vhudzekani u fhira vhathu vha Moaba ḽa kale. Zwiṅwe hafhu, ṅwaha muṅwe na muṅwe Vhakriste vha zwigidi vha fashwa nga tshenetshi tshikwekwe tsha u ḓifara luvhi—tshikwekwe tshi fanaho na tshe tsha fasha Vhaisiraele. (2 Vha-Korinta 2:11) Nahone vhaṅwe vhane vha ṱanganela na vhathu vha Mudzimu ṋamusi vho no vha ṱhuṱhuwedzo mmbi tshivhidzoni tsha Vhukriste, nga u edzisa Simiri, we nga tshivhindi a ḓa na musadzi wa Mumidiani mushashani wa Isiraele nahone a dzhena nae thumbani yawe.—Numeri 25:6, 14; Yuda 4.

⁶ Naa ni a ḓivhona ni Midavhini ya Moaba ḽa musalauno? Naa ni khou a vhona malamba ane na ḓo a wana hu si kale, shango ḽiswa ḽe na ḽi lindela nga maṱo matswuku u bva tsha kale? Arali zwo ralo, itani zwoṱhe zwi re maanḓani aṋu u itela uri ni dzule lufunoni lwa Mudzimu nga u thetshelesa heyi nyeletshedzo: “Shavhani vhupombwe!”—1 Vha-Korinta 6:18.

7, 8. “Vhupombwe” ndi mini nahone vhane vha vhu ita vha kaṋa hani zwe vha zwi zwala?

⁷ Nga nḓila ye ḽa shumiswa ngayo Bivhilini, ipfi “vhupombwe” (nga Lugerika por·neiʹa) ḽi amba vhushaka vhu siho mulayoni ha zwa vhudzekani ha vhathu vha songo vhinganaho nga lwa Maṅwalo. Vhu katela vhuṱonḓolo, u rengisa muvhili na vhudzekani ha vhathu vha songo vhinganaho, vhu dovha ha katela u dzhenisa tshiraḓo tsha mbeu mulomoni kana kha mufutu na u fara-fara zwiraḓo zwa mbeu zwa muthu we na si vhingane nae. Vhu dovha ha katela u itwa ha zwiito zwo bulwaho afho nṱha nga vhathu vha mbeu i fanaho na u ita zwa vhudzekani na zwipuka. *

⁸ Maṅwalo a zwi vhea khagala: Vhane vha ita vhupombwe vha ḓo bviswa tshivhidzoni tsha Vhukriste nahone vha nga si wane vhutshilo vhu sa fheli. (1 Vha-Korinta 6:9; Ndzumbululo  22:15) Zwiṅwe hafhu, vha ḓi ḓisela makhaulambilu manzhi a ngaho u sa tsha fulufhelwa na u xelelwa nga tshirunzi, u sa anḓana na vhafarisi vhavho, u vha na luvalo lu re na mulandu, u vhifha muvhilini hu sa ṱoḓei, malwadze na lufu. (Vha-Galata 6:7, 8) Ni songo hangwa uri wa sa ḽi pfa u vhudzwani u ḓo ḽi pfela vhulaloni. Zwi pfisaho vhuṱungu ndi uri vhathu vhanzhi a vha humbuli uri vha khou ḓiokela masimbe musi vha tshi dzhia vhukando ha u thoma ha u ita zwo khakheaho—vhune kanzhi ha katela u sedza zwifanyiso zwa vhathu vha songo ambaraho.

9. Naa zwifanyiso zwa vhathu vha songo ambaraho a zwi na khombo? Ṱalutshedzani.

⁹ Mashangoni manzhi, zwifanyiso zwa vhathu vha songo ambaraho zwi wanala hune ha rengiswa dzigurannda, kha muzika na kha thelevishini nahone zwo ḓala vhukuma kha Internet. * Naa a zwi na khombo samusi vhaṅwe vha tshi ralo? Zwi na khombo vhukuma. Vhane vha sedza zwifanyiso zwa vhathu vha songo ambaraho vha nga vha na mukhwa wa u swoṱa zwiraḓo zwa mbeu nahone vha ṱahulela “nyemulo dzi shonisaho dza u ṱangana nga dzimbeu,” zwine zwa nga ita uri vha vhe na dzema ḽa zwa vhudzekani, nyemulo dzo bvaho nḓilani, u sa anḓana mbinganoni na u ṱalana. * (Vha-Roma 1:24-27, vhambedzani NW; Vha-Efesa 4:19) Muṅwe muṱoḓisisi o fanyisa dzema ḽa zwa vhudzekani na khentsara. O ri: “Vhudzekani vhu a hula na u phaḓalala. Arali muthu a vha na dzema ḽaho, zwi a konḓa nga maanḓa uri a ḽi kunde.”

10. Ri nga shumisa nga nḓila-ḓe maitele ane a wanala kha Yakobo 1:14, 15? (Dovhani ni sedze  bogisi ḽi re kha siaṱari 101.)

 ¹⁰ Ṱhogomelani maipfi a re kha Yakobo 1:14, 15, ane a ri: “Ngauri muthu u tou lingwa a tshi kokodzwa, a tshi kungiwa nga nyemulo yawe ene muṋe. Ngavhuya, arali nyemulo yó no amara, i beba vhuvhi; vhuvhi, arali hó no khunyelela, vhu dzwala lufu.” Ngauralo arali nyemulo mmbi ya dzhena muhumbuloni waṋu, i bviseni nga u ṱavhanya! Sa tsumbo, arali na vhona zwifanyiso zwi vusaho lutamo lwa zwa vhudzekani ni songo ḓiimisela, sedzani thungo nga u ṱavhanya kana ni dzime khomphyutha kana ni tshintshe tshiṱitshi tsha thelevishini. Itani zwoṱhe zwine na nga zwi kona u itela u iledza nyemulo mmbi dzi sa athu phaḓalala nga u ṱavhanya nahone dza ni kunda!—Mateo 5:29, 30.

11. Musi ri tshi khou lwisana na nyemulo mmbi, ri nga sumbedza hani uri ri fulufhela Yehova?

 ¹¹ Ndi ngazwo Muthu ane a ri ḓivha khwine a tshi ri ṱuṱuwedza uri: “Vhulahani-ha miraḓo ya fhano shangoni: Vhupombwe, vhuyaḓa, u tambula nyemulo mmbi, na vhutshivha, huné ha vha u shumela Mudzimu u sili.” (Vha-Kolosa 3:5) Ndi ngoho uri u ita zwenezwo a zwi leluwi. Fhedzi humbulani uri ri na Khotsi wa ṱaḓulu ane a ri funa na ane a si ri fhelele mbilu. (Psalme ya 68:19) Nga zwenezwo, ambani nae musi ni tshi thoma u humbula nga ha zwithu zwi songo kunaho. Rabelelani “u hulesa ha maanḓa,” nahone ni lingedze vhukuma u humbula nga ha zwiṅwe zwithu.—2 Vha-Korinta 4:7; 1 Vha-Korinta 9:27; sedzani bogisi  “Ndi Nga Litsha Hani Dzema Ḽivhi?” kha siaṱari  104.

12. “Mbilu” dzashu ndi mini nahone ndi ngani ri tshi fanela u dzi linda?

¹² Munna wa vhuṱali Salomo o ṅwala uri: “Kha zwoṱhe zwine zwa pfi zwi lindwe U vhulungese mbilu yau; ngauri ndi yone ine vhutshilo ha bva khayo’.” (Mirero 4:23) “Mbilu” dzashu ndi zwine ra vha zwone nga ngomu, zwine ngangoho muthu a vha zwone phanḓa ha Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, zwine zwa ḓo ita uri ri fanelee kana ri sa fanelee u wana vhutshilo vhu sa fheli, ndi nḓila ine Mudzimu a dzhia ngayo “mbilu” dzashu. Ndi zwone zwine zwa ṱoḓea. Nahone zwo ṱavhanyiswa. Yobo a fulufhedzeaho o vhofha mulanga kana u ita thendelano na maṱo awe uri a sa sedze mufumakadzi nga nḓila ya u mu emula. (Yobo 31:1) Yeneyo ndi tsumbo yavhuḓi lungafhani kha riṋe! Mupsalme o sumbedza uri u na mavhonele a fanaho nahone o rabela a ri: “Funza maṱo anga u tata zwivhi.”—Psalme ya 119:37.

13. Dina o vha e nnyi nahone ndi ngani o sumbedza vhutsilu nga khonani dze a dzi khetha?

¹³ Samusi ro zwi vhona kha Ndima ya 3, khonani dzashu dzi nga ri ṱuṱuwedza vhukuma uri ri ite zwithu zwavhuḓi kana zwivhi. (Mirero 13:20; 1 Vha-Korinta 15:33) Ṱhogomelani tsumbo ya Dina, ṅwananyana wa Yakobo, musimulalushaka. (Genesi 34:1) Naho Dina o aluswa nga nḓila yavhuḓi, nga vhutsilu  o vhumba vhukonani na vhasidzana vha Vhakanana. Vhakanana vho vha vhe na bvumo ḽa u ḓifara luvhi u fana na Vhamoaba. (Levitiko 18:6-25) Musi vhanna vha Vhakanana, u katela na Sikeme—“mukololo muhulwane” muḓini wahawe—vha tshi vhona Dina, vho mu dzhia sa musidzana ane a fana na vhaṅwe, ane a nga tenda u ita zwa vhudzekani.—Genesi 34:18, 19.

14. Khonani mmbi dze dza khethiwa nga Dina dzo ita uri hu vhe na makhaulambilu afhio?

¹⁴ Khamusi Dina o vha e si na muhumbulo wa u ita zwa vhudzekani musi a tshi vhona Sikeme. Naho zwo ralo, Sikeme o ita zwe Vhakanana vhanzhi vha vha vha tshi zwi dzhia zwi zwa nzulele musi vho karuswa siani ḽa zwa vhudzekani. Dina ho ngo kona u ḓitsireledza kha Sikeme nga uri o “mu fara” nahone “a lala nae’.” Zwi vhonala u nga Sikeme nga murahu o “funa” Dina, fhedzi zwenezwo a zwo ngo shandula zwe a mu ita zwone. (Genesi 34:1-4) Mvelelo dze dza vha hone a dzo ngo kwama Dina fhedzi. Khonani mmbi dze a dzi khetha dzo ḓisa lunyadzo  na samba muṱani wahawe woṱhe.—Genesi 34:7, 25-31; Vha-Galata 6:7, 8.

15, 16. Ri nga wana hani vhuṱali ha vhukuma? (Dovhani ni sedze  bogisi ḽi re kha siaṱari 109.)

¹⁵ Arali Dina o guda ngudo ya ndeme, o i guda nga nḓila i vhavhaho. Vhane vha funa na u thetshelesa Yehova a vho ngo fanela u guda nga nḓila i vhavhaho nga u ralo. Nga ṅwambo wa uri  vha thetshelesa Mudzimu, vha khetha u ‘tshimbila na vhaṱali.’ (Mirero 13:20a) Nga zwenezwo vha kona u pfesesa “nḓila dzoṱhe dzavhuḓi” nahone vha iledza vhuleme na vhuṱungu vhu sa ṱoḓei.—Mirero 2:6-9; Psalme ya 1:1-3.

¹⁶ Vhathu vhoṱhe vhane vha ṱulutshela vhuṱali vhu bvaho ṱaḓulu na u tshila u tendelana naho, vha nga vhu wana nga u dzula vha tshi futelela thabeloni na u guda Ipfi ḽa Mudzimu tshifhinga tshoṱhe na khandiso dzi bvaho kha tshigwada tsha mukoma a fulufhedzeaho. (Mateo 24:45; Yakobo 1:5) Tshiṅwe tshithu tsha ndeme ndi u ḓiṱukufhadza, hune ha sumbedzwa nga u thetshelesa nga u ḓifunela nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni. (2 Dzikhosi 22:18, 19) Sa tsumbo, Mukriste a nga tendelana na maitele ane a ri mbilu ndi yone mudzia-tshimbevha vhukuma ndi mmbi. (Yeremia 17:9) Fhedzi musi a tshi sedzana na vhuimo vhune ha ṱoḓa uri a tevhele eneo maitele, naa u ḓo ḓiṱukufhadza uri a ṱanganedze nyeletshedzo ya lufuno na thuso zwine a ṋewa zwone?

17. Ṱalusani vhuimo vhune ha nga vha hone muṱani nahone ni sumbedze nḓila ine khotsi a nga thusa ngayo ṅwananyana wawe nga ha enea mafhungo.

¹⁷ Edzani u humbula nga vhuimo vhu tevhelaho. Khotsi ha tendeli ṅwananyana wawe na muṱhannga wawe wa Mukriste vha tshi ṱuwa vhoṱhe vhe si na muthu wa vhuraru. Ṅwananyana wawe u ri: “Baba, naa a vha mpfulufheli? A ri nga ḓo ita tshithu tsho khakheaho!” Onoyo ṅwananyana a nga vha a tshi funa Yehova nahone e na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi, fhedzi naa u khou “tshimbila nga vhuṱali ha [Mudzimu]”? Naa u khou ‘shavha vhupombwe’? Kana naa nga vhutsilu u “fulufhela mbilu yawe”? (Mirero 28:26, NW) Khamusi ni nga humbula maṅwe maitele ane a nga thusa onoyo khotsi na ṅwananyana wawe kha eneo mafhungo.—Sedzani Mirero 22:3; Mateo 6:13; 26:41.

18, 19. Yosefa o sedzana na mulingo ufhio nahone o u kunda hani?

¹⁸ Muṅwe muswa we a vha a tshi funa Mudzimu nahone a shavha vhupombwe o vha e Yosefa, khaladzi a Dina a si wa malofhani. (Genesi 30:20-24) Musi a tshi kha ḓi vha muṱuku, Yosefa o  vhona mvelelo dza vhutsilu ho itwaho nga khaladzi awe. A zwi timatimisi uri zwenezwi zwithu zwe Yosefa a zwi vhona khathihi na lutamo lwawe lwa u dzula lufunoni lwa Mudzimu, zwo mu tsireledza miṅwahani minzhi ye a i fhedza e ngei Egipita musi musadzi wa muṋe wawe a tshi mu linga “maḓuvha oṱhe.” Vhukuma, samusi Yosefa o vha e phuli o vha a sa nga ḓo sokou litsha mushumo wawe nahone a ṱuwa! O vha a tshi fanela u sedzana na honoho vhuimo nga vhuṱali na nga tshivhindi. O ita zwenezwo nga u dzulela u vhudza musadzi wa Potifara uri ha ṱoḓi, nahone a fheleledza o mu shavha.—Genesi 39:7-12.

¹⁹ Edzani u humbula: Arali Yosefa o vha a tshi ṱolou humbula nga ha onoyo musadzi kana a tshi dzulela u humbula nga zwa vhudzekani, naa o vha a tshi ḓo kona u dzula a tshi fulufhedzea? Na khathihi. Nṱhani ha u dzula a tshi humbula nga ha zwithu zwivhi, Yosefa o dzhiela nṱha vhushaka hawe na Yehova, zwenezwo zwo vhonala nga zwe a zwi vhudza musadzi wa Potifara. O mu vhudza uri: “Muṋe wanga a huna tshine ndi si tshi lange, arali e si iwe nga u’ wa vha musadzi wawe. Ndi nga ita hani tshivhi tshingafha, nda tshinya phanḓa ha Mudzimu!”—Genesi 39:7-12.

20. Yehova o thusa hani Yosefa?

²⁰ Edzani u humbula nḓila ye Yehova a takala ngayo musi a tshi vhona Yosefa ane a kha ḓi vha muswa a tshi dzula a tshi fulufhedzea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, naho o vha e kule na muṱa wahawe. (Mirero 27:11) Nga u ya ha tshifhinga Yehova o ita uri Yosefa a vhofhololwe khothoni nahone a itwe gota ḽihulwane ḽa Egipita na mulanguli wa zwiḽiwa!  (Genesi 41:39-49) Ndi a ngoho lungafhani maipfi a re kha Psalme ya 97:10 ane a ri: ‘Vha funaho Yehova, hanani [“vhengani,” NW] vhuvhi, vha na Mulondi wavho; u ḓo tshidza mimuya ya vhavhuya vhawe zwanḓani zwa vhavhi’!

21. Muṅwe wahashu wa tshinnani ane a kha ḓi vha muswa kha ḽiṅwe shango ḽa Afurika o sumbedza hani matshilele avhuḓi?

²¹ Na ṋamusi, vhashumeli vhanzhi vha Mudzimu vha sumbedza uri vha ‘vhénga vhuvhi nahone vha funa zwivhuya.’ (Amosi 5:15) Muṅwe wahashu wa tshinnani ane a kha ḓi vha muswa kha ḽiṅwe shango ḽa Afurika u kha ḓi zwi humbula musi muṅwe musidzana a tshi mu vhudza uri u ḓo ita nae zwa vhudzekani arali a mu thusa musi a tshi ṅwala mulingo wa mbalo. Onoyo wahashu o ri: “Ndo mbo ḓi hana nga u ṱavhanya u ita zwe a vha a tshi khou zwi ṱoḓa. Nga u dzula ndi tshi fulufhedzea, ndo dzula ndi na tshirunzi nahone ndi tshi ḓiṱhonifha, zwine zwa vha zwithu zwa ndeme u fhira musuku na tsimbi-tseṱha.” Ndi ngoho uri muthu a nga “ḓi-phiṋa nga zwivhi” lwa tshifhinganyana, fhedzi zwenezwo zwi vha na mbuyelo dzi vhavhaho vhukuma. (Vha-Heberu 11:25) Zwiṅwe hafhu, honoho u ḓiphina a si tshithu musi hu tshi vhambedzwa na dakalo ḽa tshoṱhe ḽine na ḽi wana nga u thetshelesa Yehova.—Mirero 10:22.

22, 23. (a) Arali Mukriste a ita tshivhi tshihulwane, ndi ngani a songo fanela u fulufhuwa? (b) Muitazwivhi a nga wana thuso ifhio?

²² Samusi ri songo fhelela, roṱhe ri lwela u kunda nyemulo dza ṋama na u ita zwo lugaho phanḓa ha Mudzimu. (Vha-Roma 7:21-25) Yehova u a zwi ṱhogomela zwenezwi, “ha hangwi zwauri ri luruli.” (Psalme ya 103:14) Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga Mukriste a nga kha ḓi ita tshivhi tshihulwane. Naa u fanela u fulufhuwa? Na kathihi! Ndi ngoho uri u ḓo kaṋa zwe a zwi zwala u fana na Khosi Davida. Naho zwo ralo, Mudzimu u dzula o “ḓiimisela u hangwela” vho rembuluwaho, vhane vha “bula” zwivhi zwavho.—Psalme ya 86:5, NW; Yakobo 5:16; Mirero 28:13.

²³ Zwiṅwe hafhu, nga vhulenda Mudzimu o ṋea tshivhidzo  tsha Vhukriste ‘zwifhiwa zwa vhathu’—vhalisa vho vhibvaho muyani vhane vha fanelea na vho ḓiimiselaho u thusa. (Vha-Efesa 4:8, 12; Yakobo 5:14, 15) Tshipikwa tshavho ndi u thusa muitazwivhi uri a vusuluse vhushaka hawe na Mudzimu, nahone u ya nga maipfi a munna wa vhuṱali, a ‘pfume mbilu’ u itela uri a sa dovholole tshivhi tshawe.—Mirero 15:32, vhambedzani NW.

24, 25. (a) Muṱhannga o bulwaho kha Mirero 7:6-23 o sumbedza hani uri o vha e si na “ṱhalukanyo”? (b) Ri nga ‘pfuma mbilu’ hani?

²⁴ Bivhili i amba nga ha vhathu vha si na “ṱhalukanyo” na vhane vha ‘pfuma mbilu.’ (Mirero 7:7) Nga ṅwambo wa u sa vhibva muyani na u sa vha na tshenzhelo tshumeloni ya Mudzimu, muthu ane a si vhe na “ṱhalukanyo” ha na mavhonele avhuḓi. U fana na muṱhannga o bulwaho kha Mirero 7:6-23, a nga kha ḓi ita tshivhi tshihulwane. Naho zwo ralo, “mu-pfuma-zwa mbiluni” u ṱolisisa zwine a vha zwone nga ngomu nga u rabela tshifhinga tshoṱhe na u guda Ipfi ḽa Mudzimu. Naho a songo fhelela, u lingedza u ita uri zwine a zwi humbula, zwine a zwi tama, maḓipfele awe, na zwipikwa zwawe vhutshiloni zwi tendelane na zwine Mudzimu a zwi takalela. Nga zwenezwo u “tonda muya wawe,” kana u ḓi ḓisela phaṱhutshedzo nahone “u ḓo wana [ma]shudu.”—Mirero 19:8.

²⁵ Ḓivhudziseni uri: ‘Naa ndi a tenda tshoṱhe uri zwilinganyo zwa Mudzimu zwo luga? Naa ndi a tenda uri u zwi thetshelesa zwi ḓo ita uri ndi wane dakalo ḽihulwane?’ (Psalme ya 19:7-10; Yesaya 48:17, 18) Arali ni tshi timatima zwiṱuku, lingedzani u dzudzanya honoho vhuimo. Elekanyani nga ha mvelelo dza u sa thetshelesa milayo ya Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, “thetshelani ni vhone vhuthu ha Yehova” nga u tshila u tendelana na mafhungo-ngoho na nga u dzula ni tshi humbula nga ha zwithu zwo kunaho—zwithu zwi re mafhungo-ngoho, zwo lugaho, zwo ṱambaho, zwi tamisaho, na zwine zwa vha zwivhuya. (Psalme ya 34:8; Vha-Filipi 4:8, 9) Ni nga vha na vhungoho ha uri musi ni tshi ita zwenezwi zwithu, nḓila ine na funa ngayo Mudzimu i ḓo engedzea na vho funa zwine a zwi funa, na vhenga zwine a zwi  vhenga. Yosefa o vha a songo fhelela. Naho zwo ralo, o kona u ‘shavha vhupombwe’ nga ṅwambo wa uri o tendela Yehova a tshi mu vhumba lwa miṅwaha minzhi nahone a tama u mu takadza. U nga ri zwi nga ralo na kha inwi.—Yesaya 64:8.

26. Ndi thero dzifhio dza ndeme dzine dza ḓo haseledzwa kha ndima dzi tevhelaho?

²⁶ Musiki washu o vhumba zwiraḓo zwa mbebo u itela uri ri bebe vhana na u ḓiphina ngazwo kha vhushaka ha mbingano, hu si u itela uri zwi vhe zwitambiswa zwazwo zwa u ḓitakadza. (Mirero 5:18) Mavhonele a Mudzimu nga ha mbingano a ḓo haseledzwa kha ndima mbili dzi tevhelaho.