Zwi Itaho Uri Mafhungo A Tsimuni Ya Edeni A Vhe A Ndeme Kha Inwi

VHAṄWE vhathu a vha tendi uri tsimu ya Edeni yo vhuya ya vha hone ngauri a hu ambiwi nga hayo kha dziṅwe bugu dza Bivhili. Sa tsumbo, Paul Morris ane a vha Muphurofesa wa Pfunzo Dza Vhurereli, o ri: “Ndi bugu ya Genesi fhedzi ine ya amba ngaho livhaho nga tsimu ya Edeni, dziṅwe bugu dza Bivhili a dzi ambi nga hayo.” Vhaṅwe vhaḓivhi vha a tendelana nae, fhedzi zwine vha zwi tenda a si zwone.

Bivhili i amba nga ha tsimu ya Edeni, Adamu, Eva na ṋowa lwo vhalaho. * Fhedzi a ro ngo tea u dzhiela enea mafhungo fhasi ngauri vhane vha amba uri mafhungo a re kha bugu ya Genesi a si a vhukuma, vha vha vha tshi khou hanedza Bivhili yoṱhe. Nga nḓila-ḓe?

Ri tea u pfesesa zwe zwa itea tsimuni ya Edeni uri ri kone u pfesesa dziṅwe bugu dza Bivhili. Mudzimu o ri ṋea Ipfi ḽawe u itela u fhindula mbudziso dza ndeme dzine ra vha nadzo. Dzenedzi phindulo dzi tshimbidzana na zwo iteaho tsimuni ya Edeni. Kha ri haseledze dziṅwe tsumbo.

● Ndi ngani ri tshi vha vhalala ra fa? Adamu na Eva vho vha vha tshi ḓo vha vho tshila tshoṱhe arali vha thetshelese Yehova. Vho vha vha tshi ḓo fa arali vha sa thetshelesa. Ḓuvha ḽe vha si thetshelese ngaḽo, vho vha vha tshi khou thoma u fa nga zwiṱuku nga zwiṱuku. (Genesi 2:16, 17; 3:19) Samusi vho vha vho no vha na tshivhi, vhana vhavho vho mamela tshivhi na u sa fhelela. Ndi ngazwo Bivhili i tshi ri: “Tshivhi tsho dzhena shangoni nga muthu muthihi, tshenetsho tshivhi tsha ḓisa lufu, lufu lwa ṱanganya vhathu vhoṱhe, ngauri vhoṱhe vho tshinya.”​—Vharoma 5:12.

● Ndi ngani Mudzimu a tshi tendela hu tshi itea zwithu zwivhi? Ngei tsimuni ya Edeni, Saṱhane o amba uri Mudzimu u a zwifha, ha ṱoḓi vhathu vha tshi tshila nga nḓila ya khwine. (Genesi 3:3-5) Zwavhuḓi-vhuḓi o vha a tshi khou amba uri Yehova a si muvhusi wa wavhuḓi. Adamu na Eva vho ḓinangela u tevhela Saṱhane, na vhone vho mbo ḓi shandukela Yehova vha ṱoḓa u ḓiitela phetho vhone vhaṋe ya uri zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi zwifhio. Yehova o ṱalifha vhukuma, ndi ngazwo o tendela vhathu vha tshi ḓivhusa u itela u wana phindulo ya yeneyo mbudziso. Zwino vhathu vha khou vhusiwa nga Saṱhane nahone zwi khagala uri zwi nga si ri tshimbilele zwavhuḓi arali ri sa vhusiwi nga Mudzimu, samusi Bivhili yo amba.​—Yeremia 10:23.

● Ndi ngani Mudzimu o sika ḽifhasi? Musi Yehova a tshi sika tsimu ya Edeni, o vha a tshi khou sumbedza nḓila ine a ṱoḓa ḽifhasi ḽoṱhe ḽi tshi vha ngayo. O vhudza Adamu na Eva uri vha vhe na vhana, vha ṱhogomele ḽifhasi uri ḽi vhe ḽo nakaho u fana na tsimu ya Edeni. (Genesi 1:28) Vhunzhi ha zwithu zwine ra zwi vhala Bivhilini zwi tshimbidzana na tshipikwa tsha Mudzimu tsha u ita uri ḽifhasi ḽi vhe pharadiso.

● Ndi ngani Yesu Kristo o ḓa kha ḽifhasi? Musi Adamu na Eva vha tshi shandukela Mudzimu, vhone na vhana vhavho vhoṱhe vho vha vha tshi ḓo fa. Fhedzi ngauri Mudzimu u a ri funa, o rumela Murwa wawe kha ḽifhasi uri a ṋekedze vhutshilo hawe sa tshirengululi uri ri tshidzwe. (Mateo 20:28) Bivhili i amba uri Yesu ndi “Adamu wa u fhedza,” fhedzi Yesu o fhambana na Adamu ngauri o dzula a tshi thetshelesa Yehova. O ṋekedza vhutshilo hawe nga u ḓifunela sa tshiṱhavhelo kana tshirengululi uri ri kone u hangwelwa zwivhi na u tshila pharadisoni i fanaho na tsimu ya Edeni. (1 Vhakorinta 15:22, 45; Yohane 3:16) Ri na vhungoho ha uri ḽifhasi ḽashu ḽi ḓo vha pharadiso nga nṱhani ha tshiṱhavhelo tsha Yesu, sa zwe Yehova a vha a tshi ṱoḓa. *

Zwine Mudzimu a ṱoḓa u zwi ita kha ḽifhasi zwi khagala. Samusi tsimu ya Edeni yo vha i fhethu ha vhukuma kha ḽifhasi, hu re na vhathu vha vhukuma na zwipuka zwa vhukuma, ri nga vha na vhungoho ha uri zwe Mudzimu a zwi fhulufhedzisa zwi ḓo itea hu si kale. Naa ni a ṱoḓa u vhona zwe Mudzimu a fhulufhedzisa zwi tshi itea? Mudzimu u ṱoḓa vhathu vhoṱhe, u katela na vhane vha ita zwithu zwivhi, vha tshi vha na honovhu vhumatshelo havhuḓi.​—1 Timotheo 2:3, 4.

Musi Yesu a tshi khou fa, o amba na muṅwe munna we a vha e ḽigevhenga, o tewa nga u vhulawa. Onoyo munna o livhisa ṱhogomelo kha Yesu uri a mu khuthadze na u mu ṋea fhulufhelo. Yesu o ri mini? O ri: “U ḓo vha na nṋe Pharadisoni.” (Luka 23:43) Arali Yesu o ṱoḓa uri onoyo munna a tshile pharadisoni, zwi tou pfala uri ene na Khotsi awe vha ṱoḓa na inwi ni tshi tshila pharadisoni. Arali ni tshi ṱoḓa u tshila Pharadisoni, itani zwoṱhe zwine na nga kona u itela u guda nga ha Mudzimu.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

[Bogisi/​Tshifanyiso]

VHUPOROFITA VHUNE HA RI THUSA U PFESESA BIVHILI

“Ndi ḓo vhea vhuswina vhukati hau na mufumakadzi na vhukati ha vhana vhau na ṅwana wawe. Onoyo ṅwana u ḓo u kwasha ṱhoho, iwe wa mu luma tshirethe.”​—Genesi 3:15.

Hovhu ndi vhuporofita ha u thoma Bivhilini he Mudzimu a vhu amba, tsimuni ya Edeni. Vhathu vhe ha ambiwa nga havho kha honovhu vhuporofita ndi vhonnyi? Mufumakadzi na ṅwana wawe, ṋowa na vhana vhayo ndi vhonnyi? Hu na vhuswina vhukati havho nga nḓila-ḓe?

ṊOWA

Saṱhane Diabolo.​—Nzumbululo 12:9.

MUFUMAKADZI

Tshipiḓa tsha ndangulo ya Yehova tshi re ṱaḓulu. (Vhagalata 4:26, 27) Yesaya o dzula o amba uri “mufumakadzi” u ḓo beba lushaka.​—Yesaya 54:1; 66:8.

VHANA VHA ṊOWA

Vhane vha ita zwi funwaho nga Saṱhane.​—Yohane 8:44.

ṄWANA WA MUFUMAKADZI

Yesu ane a vha kha tshipiḓa tsha ṱaḓulu tsha ndangulo ya Yehova ndi ene tshipiḓa tsha ndeme tsha ṅwana. Na vharathu vha Kristo vhane vha ḓo vhusa nae ṱaḓulu vha tshipiḓa tsha onoyu ṅwana. Vhenevha Vhakriste vho ḓodzwaho ndi “Isiraele wa Mudzimu.”​—Vhagalata 3:16, 29; 6:16; Genesi 22:18.

U LUMIWA TSHIRETHE

Saṱhane o vhulaya Yesu musi e kha ḽifhasi, fhedzi ho ngo mu fhelisa tshoṱhe ngauri Yehova o vusa Yesu.

U KWASHIWA ṰHOHO

Yesu u ḓo lugisa zwoṱhe zwe Saṱhane a zwi tshinya na u fhelisa Saṱhane.​—1 Yohane 3:8; Nzumbululo 20:10.

U itela u ḓivha mulaedza wa Bivhili, vhalani bugwana ine ya pfi Bivhili—I na Mulaedza Ufhio? yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.

[Tshifanyiso]

Adamu na Eva vho tambula zwihulu nga nṱhani ha tshivhi