1, 2. (a) Ruthe o ita mushumo-ḓe? (b) Ruthe o guda nga ha masia afhio avhuḓi a Mulayo wa Mudzimu na vhathu vhawe?

 RUTHE o kotama tsini na ṅanḓa ya khaṱha dza baḽi ye a i kuvhanganya ḽeneḽo ḓuvha. Ḓuvha ḽo vha ḽi tshi vho kovhela masimuni u mona na Betlehema, nahone vhashumi vhanzhi vho vha vho no thoma u nanaila vho livha khoroni ya muḓi muṱuku u re nṱha ha tshikwara tshi re henefho tsini. Ruthe u tea u vha o vha o neta vhukuma samusi o shuma vhukuma ḓuvha ḽoṱhe. Naho zwo ralo, a bvela phanḓa na mushumo wawe wa u fhula. Naho wo vha u mushumo u konḓaho, o vha na ḓuvha ḽavhuḓi u fhira nga he a vha o humbula ngaho.

² Naa zwithu zwo vha zwi tshi vho thoma u tshimbilela zwavhuḓi onoyo mufumakadzana wa tshilikadzi? Samusi ro zwi vhona kha ndima yo fhiraho, o phetha u dzula na Naomi mazwale wawe, a ana uri u ḓo mu nambatela na u ita uri Mudzimu wa Naomi, ane a vha Yehova, a vhe Mudzimu wawe. Vhenevho vhafumakadzi vhavhili vha dzitshilikadzi vho ḓa Betlehema vha tshi bva Moaba nahone Ruthe wa Mumoaba a zwi vhona nga u ṱavhanya uri Mulayo wa Yehova u na ndugiselelo dzi shumaho, dzi ṱhonifhaho vhashai Isiraele, u katela na vhatsinda. A zwi ṱhogomela uri vhaṅwe vhathu vha Yehova, vhe vha vha vha tshi tshila u tendelana na Mulayo nge vha gudiswa ngawo, vho zwi sumbedza nga vhuḓifari na vhuthu havho uri vha funa milayo ya Yehova nahone zwenezwo zwa phupha mbilu yawe.

3, 4. (a) Boasi o ṱuṱuwedza hani Ruthe? (b) Tsumbo ya Ruthe i nga ri thusa hani zwifhingani zwa ṋamusi zwi konḓaho zwa ekonomi?

³ Muṅwe wa vhenevho vhathu o vha e Boasi, mukalaha o pfumaho we Ruthe a vha a tshi ṱala masimuni awe. O mu ṱhogomela u fana na khotsi ḽeneḽo ḓuvha. Zwo mu takadza musi a tshi humbula nga ha nḓila ya vhuthu ye a mu khoḓa ngayo, nge a ṱhogomela Naomi na nga u khetha hawe u khuda phaphani dza Yehova, Mudzimu wa ngoho.—Vhalani Ruthe 2:11-14.

⁴ Naho zwo ralo, Ruthe u tea u vha o ḓivhudzisa uri ḽa matshelo ḽo mu farela mini. Samusi o vha e mushai wa mutsinda a si na munna kana ṅwana, o vha a tshi ḓo ḓiṱhogomela hani na u ṱhogomela Naomi miṅwahani i ḓaho? Naa vho vha vha tshi ḓo kona u ḓitshidza nga u ṱala ṱhalane fhedzi? Ndi nnyi we a vha a tshi ḓo mu ṱhogomela musi a  tshi kegula? Zwo vha zwi tshi pfala uri a vhilaedziswe nga zwenezwo zwithu. Zwifhingani zwa ṋamusi zwi konḓaho zwa ekonomi, vhathu vhanzhi vha vhilaedziswa nga zwithu zwo raloho. Musi ri tshi khou ḓi guda nḓila ye lutendo lwa Ruthe lwa mu thusa ngayo uri a kunde dzenedzo khaedu, ri ḓo wana zwithu zwinzhi zwine ra nga mu edzisa ngazwo.

5, 6. (a) Zwo mu tshimbilela hani Ruthe musi a tshi ya u ṱala tsimuni ya Boasi lwa u thoma? (b) Naomi o aravha hani musi a tshi vhona Ruthe?

⁵ Musi Ruthe o no fhedza u fhula na u kuvhanganya thoro, a ṱhogomela uri o kuvhanganya baḽi ya ḽithara dza 22. Khamusi thoro dze a dzi kuvhanganya dzo vha dzi tshi lemela khilogireme dza 14! A dzi takula a dzi vhea ṱhohoni, khamusi o dzi putela nga labi, nahone a livha Betlehema ḽi tshi vho tota tombo.—Ruthe 2:17.

⁶ Naomi o takala musi a tshi vhona Ruthe, mazwale wawe ane a mu funa nahone khamusi a mangala musi a tshi vhona buto ḽi lemelaho ḽa baḽi ḽe a ḽi hwala. Ruthe o dovha a vhuya na zwiḽiwa zwo salaho zwe Boasi a vha o zwi lugiselela vhashumi, nahone vha zwi ḽa vhe vhavhili. Naomi a vhudzisa a ri: “Wo ṱala ngafhi ṋamusi? Wo ṱwa U tshi shuma ngafhi? Nga hu fhaṱutshedzwe onoyo we a U tonda.” (Ruthe 2:19) Naomi o vha e na vhulondi; o zwi ṱhogomela uri hu tea u vha hu na muthu we a sumbedza Ruthe vhuthu nga nṱhani ha uri o vhuya na muhwalo u lemelaho wa zwiḽiwa.

7, 8. (a) Naomi o vha a tshi zwi ḓivha uri vhuthu ha Boasi vhu khou bva kha nnyi, nahone ndi ngani? (b) Ruthe o dovha a sumbedza hani mazwale wawe lufuno lwa vhukuma?

⁷ Vhuvhili havho vha mbo ḓi thoma u amba, ndi izwi-ha Ruthe a tshi vhudza Naomi nga ha vhuthu ha Boasi. Zwenezwo zwa takadza Naomi lwe a ri: “Nga a fhaṱutshedzwe nga Yehova, ane vhuthu hawe ha dzula vhú hone kha vha tshilaho na vho faho.” (Ruthe 2:20) O vha a tshi zwi ḓivha uri vhuthu ha Boasi vhu bva ha Yehova, ane a ṱuṱuwedza vhashumeli vhawe uri vha vhe na mafunda nahone a fulufhedzisa u lambedza vhathu vhawe musi vha tshi sumbedza vhaṅwe vhuthu. a—Vhalani Mirero 19:17.

⁸ Naomi a ṱuṱuwedza Ruthe uri a ṱanganedze khumbelo ya Boasi ya u bvela phanḓa a tshi ṱala masimuni awe na u dzula tsini na vhasidzana vha muṱani wawe u itela uri a sa dinwe nga vhakaṋi. Ruthe o ṱanganedza yeneyo nyeletshedzo. A dovha a bvela phanḓa a tshi “dzula muṱani wa mazwale wawe.” (Ruthe 2:22, 23) Kha eneo maipfi ri dovha  ra vhona lufuno lwa vhukuma, lune lwa vha pfaneleo i swayeaho ya Ruthe. Tsumbo ya Ruthe i nga ri sudzulusela uri ri ḓivhudzise arali ri tshi ṱhonifha mbofho dza muṱa, ri tshi tikedza nga u fulufhedzea vhafunwa vhashu na u vha thusa musi vha tshi ṱoḓa thuso yashu. Yehova a nga si vhuye a hangwa lufuno lwo raloho lwa vhukuma.

9. Ri nga guda mini nga ha muṱa kha tsumbo ya Ruthe na Naomi?

⁹ Naa Ruthe na Naomi vho vha vhe si muṱa wa vhukuma? Vhaṅwe vhathu vha zwi dzhia uri u itela uri muṱa u vhe wa vhukuma, hu tea u vha na khotsi, mme, murwa, ṅwananyana, makhulu na vhaṅwe vhathu. Fhedzi tsumbo ya Ruthe na Naomi i ri humbudza uri na vhashumeli vha Yehova vha nga vula mbilu dzavho nahone vha ita uri na miṱa miṱuku, i vhe na vhuthu na lufuno. Naa ni dzhiela nṱha muṱa une na vha khawo? Yesu o humbudza vhatevheli vhawe uri tshivhidzo tsha Vhukriste tshi nga vha muṱa kha vha si na muṱa.—Marko 10:29, 30.

10. Naomi o vha a tshi ṱoḓa u thusa hani Ruthe?

¹⁰ Ruthe o bvela phanḓa a tshi ṱala masimuni a Boasi u thoma nga khaṋo ya baḽi nga April u swika nga khaṋo ya goroi nga June. Musi vhege dzi tshi khou ḓi ṱanḓulukana, a zwi timatimisi uri Naomi o vha a tshi khou elekanya nga ha zwithu zwinzhi zwine a nga zwi itela mazwale wawe ane a mu funa. Musi vha tshee Moaba, Naomi o vha e na vhungoho ha uri a nga si vhuye a kona u thusa Ruthe uri a wane muṅwe munna. (Ruthe 1:11-13) Fhedzi zwino, o vha a tshi vho thoma u vhona zwithu nga iṅwe nḓila. O ya kha Ruthe a amba nae a ri: “Ṅwanaʹnga! Naa ndi nga si U ṱoḓele vhuawelo, hune wa ḓo dzula wó takala?” (Ruthe 3:1) Misini yeneyo zwo vha zwo ḓowelea uri vhabebi vha wanele vhana vhavho vhafarisi vha mbingano nahone Ruthe o vha o no vha ṅwananyana wa vhukuma wa Naomi. O vha a tshi ṱoḓela Ruthe “vhuawelo”—zwine zwa amba tsireledzo na vhukhudo zwe a vha a tshi ḓo zwi wana nga u vha na muṱa na munna. Fhedzi Naomi o vha a tshi nga ita mini?

11, 12. (a) Musi Naomi a tshi amba uri Boasi ndi “murengululi,” o vha a tshi khou ambela kha ndugiselelo ifhio ya lufuno i re kha Mulayo wa Mudzimu? (b) Ruthe o aravha hani musi mazwale wawe a tshi mu eletshedza?

¹¹ Musi Ruthe a tshi amba nga ha Boasi lwa u thoma, Naomi o ri: “Uyo munna ndi shaka ḽashu; ndi ene murengululi washu.” (Ruthe 2:20) Zwo vha zwi tshi amba mini zwenezwo? Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele wo vha u tshi katela ndugiselelo dza lufuno u itela miṱa ye ya vha yo sedzana na zwiimo zwi konḓaho nga nṱhani ha vhushai kana u felwa. Arali mufumakadzi a vha tshilikadzi a sa athu vha na vhana, o vha a tshi pfa vhuṱungu vhuhulwane nga nṱhani ha uri dzina ḽa  munna wawe ḽo vha ḽi tshi fa nahone o vha a sa ḓo vha na vhaḓuhulu. Naho zwo ralo, Mulayo wa Mudzimu wo vha u tshi tendela murathu wa munna uri a vhinge yeneyo tshilikadzi u itela uri a bebe muḽaifa we a vha a tshi nga kha ḓi ita uri dzina ḽa munna wawe ḽi si fe nahone a ṱhogomele ndaka ya muṱa. b—Doit. 25:5-7.

¹² Naomi a ṱalutshedza Ruthe maano awe. Nga maṱo a muhumbulo, edzani u vhona nḓila ye Ruthe a vha o mangala ngayo musi mazwale wawe a tshi khou amba. Ruthe o vha a sa athu pfesesa nga vhuḓalo Mulayo wa Vhaisiraele nahone a zwi timatimisi uri vhunzhi ha mikhuvha yavho o vha a sa i ḓivhi. Naho zwo ralo, o vha a tshi ṱhonifha nga maanḓa Naomi lwe a thetshelesa nga vhuronwane zwoṱhe zwe a mu vhudza zwone. Zwe Naomi a mu eletshedza uri a zwi ite zwi nga vha zwo vhonala zwi songo ḓowelea kana zwi tshi shonisa—zwi tshi nga mu tsitsa tshirunzi—fhedzi Ruthe o tenda u zwi ita. O amba nga u ḓiṱukufhadza a ri: “Zwoṱhe zwe wa mbudza ndi ḓo zwi ita.”—Ruthe 3:5.

13. Ri nga guda mini kha Ruthe malugana na u ṱanganedza nyeletshedzo ya vhathu vhahulwane? (Sedzani na Yobo 12:12.)

¹³ Nga zwiṅwe zwifhinga zwi a konḓa uri vhaswa vha thetshelese nyeletshedzo ya vhathu vhahulwane na vha re na tshenzhelo khulwane. Zwi a leluwa uri vhaswa vha humbule uri vhathu vhahulwane a vha pfesesi zwavhuḓi khaedu na thaidzo dzine vhaswa vha sedzana nadzo. Tsumbo ya Ruthe ya u ḓiṱukufhadza i ri humbudza uri zwi nga ri vhuyedza vhukuma u thetshelesa vhuṱali ha vhathu vhahulwane vhane vha ri funa na vhane vha ri tamela zwivhuya. (Vhalani Psalme ya  71:17, 18.) Fhedzi Naomi o eletshedza Ruthe uri a ite mini nahone naa Ruthe o vhuyelwa zwa vhukuma nga u tevhela yeneyo nyeletshedzo?

14. Luvhatani ndi fhethu-ḓe nahone ho vha hu tshi shumiswa hani?

¹⁴ Madekwana eneo, Ruthe a mbo ḓi ya luvhatani—fhethu ho itaho bande, he vhalimi vhanzhi vha vha vha tshi isa hone zwiliṅwa zwavho zwi re na thoro u itela u zwi fhula na u zwi fhefhera. Kanzhi vho vha vha tshi khetha fhethu ho itaho bama kana tshikwara, he ha vha hu tshi anzela u vha na lumuya lu re na maanḓa nga tshitheu na nga tshikovhelelo. Musi vha tshi fhefhera u itela u fhambanya thoro kha mungu na kha maṱanga, vhashumi vho vha vha tshi shumisa forogo khulwane kana fosholo u itela u posela zwenezwo zwithu muyani, mungu wo vha u tshi fhufha nahone thoro dza wela fhasi.

15, 16. (a) Ṱalutshedzani zwe zwa itea luvhatani musi Boasi a tshi fhedza u shuma nga madekwana. (b) Boasi o zwi vhona hani uri Ruthe o vha o eḓela milenzheni yawe?

¹⁵ Ruthe o lavhelesa nga vhuṱali musi vhashumi vha tshi khou phetha mushumo wavho wa ḓuvha nga madekwana. Boasi o vha o vhea iṱo vhashumi vhawe musi vha tshi khou fhefhera u swika thoro dzi tshi ita thulwi khulwane. Musi o no ḽa a fura, a mbo ḓi eḓela nga thungo ha yeneyo thulwi. Zwi vhonala uri enea o vha e maitele o ḓoweleaho, khamusi zwo vha zwi tshi itelwa u tsireledza yeneyo khaṋo ya ndeme kha mafobvu na vhathubi. Ruthe o vhona Boasi musi a tshi eḓela. Tsho vha tsho swika tshifhinga tsha uri a shumise maano a Naomi.

¹⁶ Ruthe a ḓa a tshi tou ṋangavhedza, o tshuwa vhukuma. O zwi ṱhogomela uri Boasi o vha o farwa nga khofhe khulu. A ita nga he Naomi a mu vhudza ngaho, a fukula nguvho ya Boasi, a lala milenzheni yawe. A lindela. Tshifhinga tsha ḓi ya. Ruthe a nga vha o vhona u nga  tshifhinga tsho ima fhethu huthihi. Vhukati ha vhusiku Boasi a fheleledza o tsukunyea. Nge a vha a tshi khou tetemela nga nṱhani ha phepho, a mbo ḓi ṱharamudza zwanḓa u itela uri a dovhe a fukedze milenzhe yawe. Fhedzi a zwi pfa uri hu na muthu. Mafhungo a hone a ri: “A vhona musadzi ó lala milenzheni yawe.”—Ruthe 3:8.

17. Ndi dzifhio mbuno mbili dzine dza sa ṱhogomelwe nga vhane vha amba uri Ruthe o vha a tshi khou ṱoḓa u ita zwa vhudzekani na Boasi?

¹⁷ A vhudzisa a ri: “Ndiʹwe nnyi?” Ruthe a fhindula ipfi ḽi tshi khou tetemela a ri: “Ndi nṋe Ruthe, mulanda wau. Ṱharamudza phapha dzau, uri mulanda wau a khude; ngauri murengululi wanga ndi iwe.” (Ruthe 3:9) Vhaṅwe vhaṱalutshedzeli vha musalauno vha amba uri zwe Ruthe a zwi ita na zwe a zwi amba, zwi sumbedza uri o vha a tshi ṱoḓa u ita zwa vhudzekani na Boasi, fhedzi hu na mbuno mbili dzine vha sa dzi ṱhogomele. Ya u thoma, Ruthe o vha a tshi khou ita zwithu u tendelana na mikhuvha ya misini yeneyo, ine minzhi yayo ri si i pfesese ṋamusi. Nga zwenezwo, zwi ḓo vha zwo khakhea u dzhia zwe a zwi ita ra zwi vhambedza na matshilele a songo kunaho a musalauno. Ya vhuvhili, nḓila ye Boasi a aravha ngayo i sumbedza zwavhuḓi uri o dzhia zwe Ruthe a zwi ita zwo tea nahone zwi tshi khoḓea vhukuma.

18. Boasi o ri mini musi a tshi khuthadza Ruthe nahone o ambela kha masia afhio mavhili a vhuthu hawe?

¹⁸ Musi Boasi a tshi amba na Ruthe, a zwi timatimisi uri o amba nga ipfi ḽa vhulenda, ḽe ḽa mu khuthadza. O ri: “Yehova nga a U fhaṱutshedze, Ṅwanaʹnga! Lufuno lwau lwa zwino lwo naka, lu fhira luḽa Iwe wa ranga ngalwoʹ; ngauri a wo ngo tevhela vhanna vha vhudele, kana vhatshinyali, kana vhapfumi.” (Ruthe 3:10) Maipfi ane a ri “Iwe wa ranga ngalwo” a ambela kha lufuno lwa vhukuma lwe Ruthe a lu sumbedza nga u vhuya na Naomi kha ḽa Isiraele na u mu ṱhogomela. Maipfi ane a ri “lwa zwino” a ambela kha tshiitea tsha tshenetsho tshifhinga. Boasi o zwi ṱhogomela uri mufumakadzana a ngaho Ruthe o vha a tshi nga vha o ṱoḓa u vhingwa nga munna muswa, hu sa londwi uri onoyo munna o pfuma kana ndi mushai. Nṱhani hazwo, o vha a sa ṱoḓi u ita zwivhuya kha Naomi fhedzi, fhedzi na kha munna wa Naomi o faho, uri a ise phanḓa dzina ḽa mufu kha shangohaya ḽa hawe. Ndi ngazwo Boasi o sudzuluswa vhukuma nga onoyo mufumakadzana a si na tseḓa.

19, 20. (a) Ndi ngani Boasi a songo vhinga Ruthe na zwenezwo? (b) Boasi o sumbedza hani Ruthe vhuthu na u humbulela bvumo ḽawe?

¹⁹ Boasi o bvela phanḓa a ri: “Zwino Ṅwanaʹnga, U songo ofha. Ndi ḓo U ita zwenezwo zwe wa amba; ngauri vhoṱhe vhahashu vha uno muḓi vha ḓivha uri U musadzi wa zwivhuya.” (Ruthe 3:11) O takadzwa nga tshilavhelelwa tsha u vhinga Ruthe; khamusi ho ngo mangala na  luthihi musi a tshi humbelwa uri a vhe murengululi wawe. Naho zwo ralo, Boasi o vha e munna o lugaho nahone o vha a sa ḓo ita zwithu u itela u ḓivhuyedza. O vhudza Ruthe uri ho vha hu na muṅwe murengululi, a re shaka ḽa tsini ḽa munna wa Naomi o faho. Boasi o vha a tshi ṱoḓa u thoma a ambedzana na onoyo munna u itela u mu ṋea tshibuli tsha uri a vhinge Ruthe.

²⁰ Boasi o ṱuṱuwedza Ruthe uri a dovhe a eḓele, a awele u swika ḽi tshi tsha; nga murahu a kone u vhuyelela hayani a songo vhonwa nga muthu. O vha a sa ṱoḓi u tsitsa tshirunzi tsha Ruthe na tshawe, samusi vhathu vho vha vha tshi nga kha ḓi humbula uri vho ḓifara luvhi. Ruthe o dovha a eḓela milenzheni ya Boasi, khamusi zwa zwino o no vhofholowa nge khumbelo yawe ya ṱanganedzwa nga vhuthu. Nga zwenezwo, a vuwa hu tshee ho tou nzwii. Boasi a mu shelela baḽi a ḓadza nguvho yawe nahone Ruthe a vhuyelela Betlehema.—Vhalani Ruthe 3:13-15.

21. Ndi mini zwo itaho uri Ruthe a vhe na bvumo ḽa u vha “musadzi wa zwivhuya,” nahone ri nga edzisa hani tsumbo yawe?

²¹ Zwi tea u vha zwo fusha lungafhani Ruthe u humbula nga zwo ambiwaho nga Boasi—uri vhathu vhoṱhe vho vha vha tshi mu ḓivhela u vha “musadzi wa zwivhuya”! A zwi timatimisi uri u fhisetshela hawe u ḓivha Yehova na u mu shumela zwo shela mulenzhe kha bvumo ḽe a vha e naḽo. O dovha a sumbedza vhuthu vhuhulu na u humbulela Naomi na vhathu vha hawe, a ḓiimisela u tshila u tendelana na nḓila dzavho na mikhuvha yavho zwe vhukuma a vha a songo zwi ḓowela. Arali ra edzisa lutendo lwa Ruthe, ri ḓo lwela u ṱhonifha vhaṅwe nga ho dzikaho, ra ṱhonifha na nḓila dzavho na mikhuvha yavho. Na riṋe ri ḓo vha na bvumo ḽavhuḓi arali ra ita nga u ralo.

22, 23. (a) Tshifhiwa tshe Boasi a tshi ṋea Ruthe tshi nga vha tsho vha tshi tshi amba mini? (Sedzani na ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.) (b) Naomi o ṱuṱuwedza Ruthe uri a ite mini?

²² Musi Ruthe a tshi swika hayani, Naomi o mu vhudzisa a ri: “Zwo ita hani, Ṅwanaʹnga?” Musi Naomi a tshi vhudzisa yeneyo mbudziso, zwi nga kha ḓi itea uri o vha a tshi dovha a ṱoḓa u ḓivha arali Ruthe a tshi kha ḓi vha yeneiḽa tshilikadzi kana hu na we a mu fulufhedzisa uri u ḓo mu vhinga. Ruthe a mbo ḓi ṱavhanya a vhudza mazwale wawe zwoṱhe zwe zwa itea vhukati hawe na Boasi. A dovha a mu ṋea na baḽi ine ya vha tshifhiwa tshe Boasi a mu vhudza uri a tshi ṋee Naomi. c—Ruthe 3:16, 17.

²³ Naomi a ṱuṱuwedza Ruthe nga vhuṱali uri a ḓiawetshele hayani  ḽeneḽo ḓuvha nahone a si ye u ṱala masimuni. A khwaṱhisedza Ruthe a ri: “Uyo munna ha nga dzuli fhasi á songo fhedza eneo mafhungo ṋamusi.”—Ruthe 3:18.

24, 25. (a) Boasi o zwi sumbedza hani uri o vha e munna o lugaho, a si na tseḓa? (b) Ruthe o fhaṱutshedzwa nga nḓila-ḓe?

²⁴ Naomi o vha a tshi khou amba ngoho nga ha Boasi. Boasi o ya khoroni ya muḓi, he kanzhi vhahulwane vha muḓi vha vha vha tshi ṱangana hone nahone a lindela munna we a vha e shaka ḽa tsini a tshi pfuka nga henefho. Phanḓa ha dziṱhanzi, Boasi a ṋea onoyo munna tshibuli tsha uri a vhe murengululi nga u vhinga Ruthe. Naho zwo ralo, onoyo munna a hana, a amba uri arali a ita nga u ralo u ḓo tshinya ifa ḽawe. Nga zwenezwo, phanḓa ha dziṱhanzi henefho khoroni ya muḓi, Boasi a amba uri u ḓo vha murengululi, a renga thundu ya Elimeleke, munna wa Naomi o faho nahone a vhinga Ruthe, tshilikadzi ya Mahaloni, murwa wa Elimeleke. Boasi a amba uri o vha a tshi fulufhela uri u ita nga u ralo zwi ḓo ‘vusa dzina ḽa muṱahabvu kha shango ḽawe; uri dzina ḽawe ḽi si fe kha vha hawe na khoroni ya muḓi wahawe.’ (Ruthe 4:1-10) I ngoho, Boasi o vha e munna o lugaho, a si na tseḓa.

²⁵ Boasi a vhinga Ruthe. Nga murahu ha zwenezwo, ri a vhala: “A vha muthu wa thovhela, a beba ṅwana wa mutuka.” Vhafumakadzi vha Betlehema vha khoḓa na u hulisa Ruthe vha amba uri u fhira vhana vhaṱanu na vhavhili vha vhatukana. Nga murahu, murwa wa Ruthe a vha makhulu wa Davida, Khosi khulwane. (Ruthe 4:11-22) Davida ene a vha makhulu wa Yesu Kristo.—Mat. 1:1. d

26. Tsumbo dza Ruthe na Naomi dzi ri humbudza mini?

²⁶ Ruthe o fhaṱutshedzwa vhukuma, ha fhaṱutshedzwa na Naomi, we a mu thusa u alusa ṅwana zwa tou nga ndi wawe. Vhutshilo ha vhenevha vhafumakadzi vhavhili vhu ri humbudza zwavhuḓi uri Yehova Mudzimu u ṱhogomela vhoṱhe vhane vha shuma vhukuma nga u ḓiṱukufhadza u itela u ṱhogomela miṱa yavho na vhane vha mu shumela nga u fulufhedzea khathihi na vhathu vhawe vhe a vha khetha. A nga si vhuye a hangwa u lambedza vhathu vha fulufhedzeaho vha ngaho Boasi, Naomi na Ruthe.