1, 2. Ndi u rambiwa hufhio havhuḓi hune vhathu vha nga hu wana, nahone ndi mbudziso ifhio ine ra nga ḓivhudzisa yone?

NDI u rambiwa hufhio havhuḓi he na vhuya na hu wana? Ni nga kha ḓi humbula nga ha tshifhinga tsha musi no rambiwa u vha hone kha tshiitea tsho khetheaho, khamusi mbinganoni ya vhathu vhavhili vhane na vha funesa. Kana ni nga kha ḓi humbula ḓuvha ḽe na rambiwa u shuma mushumo wa ndeme vhukuma. Arali no vhuya na rambiwa nga yeneyo nḓila, a zwi timatimisi uri no vha no takala vhukuma, ni tshi ḓipfa no huliswa nge na rambiwa henefho fhethu. Naho zwo ralo, ngoho ndi ya uri no wana u rambiwa havhuḓi vhukuma. Muṅwe na muṅwe washu o wana honoho u rambiwa. Nahone nḓila ine ra ita ngayo phetho ya u aravha kha honoho u rambiwa i ḓo vha na mvelelo khulwane vhukuma kha riṋe. Ndi phetho ya ndeme vhukuma ine ra ḓo i ita vhutshiloni.

² Ndi nnyi ane a khou ramba? Ndi Yesu Kristo, Murwa mubebwa-eṱhe wa Mudzimu Ramaanḓaoṱhe, Yehova, nahone honoho u ramba ho ṅwaliwa Bivhilini. Kha Marko 10:21 (NW), ri vhala maipfi a Yesu ane a ri: “Iḓani ni vhe mutevheli wanga.” Zwi re zwone ndi uri naho ho vha ho rambiwa muthu muthihi, honoho u ramba ha Yesu hu kwama muṅwe na muṅwe washu. Ri fanela u ḓivhudzisa u ri, ‘Ndi ḓo aravha hani?’ Phindulo i nga kha ḓi vhonala i khagala. Ndi nnyi ane a nga hana u rambiwa nga yeneyo nḓila yavhuḓi? Zwi mangadzaho ndi uri vhathu vhanzhi vha a hana. Ndi ngani?

3, 4. (a) Ndi mini tshe tsha vha tshi tshi nga dzhiiwa tshi tshi tamisa nga ha muṱhannga we a ḓa ha Yesu a tshi khou ṱoḓa u ḓivha nga ha vhutshilo vhu sa fheli? (b) Yesu a nga vha o vhona pfaneleo dzifhio dzavhuḓi kha muṱhannga wa muvhusi?

³ Ṱhogomelani tsumbo ya munna we a rambiwa nga ho  livhaho miṅwahani ya 2 000 yo fhiraho. O vha e munna a ṱhonifheaho vhukuma. O vha e na zwithu zwi ṱoḓaho u vha zwiraru zwine kanzhi vhathu vha zwi dzhia zwi zwavhuḓi, na zwi tamisaho—o vha e muswa, o pfuma, nahone e muvhusi. Mafhungo a Bivhili a mu ṱalusa sa “muṱhannga,” sa ‘o pfumaho nga maanḓa,’ na u vha “muvhusi.” (Mateo 19:20; Luka 18:18, 23, vhambedzani NW.) Naho zwo ralo, onoyo muṱhannga o vha e na pfaneleo ya ndeme vhukuma. O vha o no pfa nga ha Mufunzi Muhulu, Yesu, nahone o vha a tshi takalela zwe a zwi pfa.

⁴ Vhunzhi ha vhavhusi vha misini yeneyo vho vha vha sa ṱhonifhi Yesu nga nḓila yo mu fanelaho. (Yohane 7:48; 12:42, vhambedzani NW.) Fhedzi onoyu muvhusi ho ngo ita nga u ralo. Bivhili i ri vhudza u ri: “[Yesu] a tshi ṱuwa henefho a tshi bvela nḓilani, muṅwe munna a ḓa a tshi gidima a mu gwadamela, a mu vhudzisa a ri: Mufunzi wavhuḓi! Ndi ḓo ita mini uri ndi ḽe ifa ḽa vhutshilo vhu sa fheli?” (Marko 10:17) Ṱhogomelani nḓila ye onoyu munna a vha o ḓiimisela ngayo u amba na Yesu, o mu gidimela vhukati ha vhathu, u fana na zwe zwa vha zwi tshi nga kha ḓi itwa nga vhathu naho vhe vhafhio vha shayaho kana vha vhuimo ha fhasi. Zwiṅwe hafhu, o gwadama nga ṱhonifho phanḓa ha Kristo. Nga zwenezwo, o vha a tshi ḓiṱukufhadza nahone o vha a tshi ḓivha nga ha ṱhoḓea yawe ya zwithu zwa muya. Yesu o dzhiela nṱha dzenedzo pfaneleo dzavhuḓi. (Mateo 5:3; 18:4) Ndi ngazwo ‘Yesu o mu lavhelesa nahone a mu funa.’ (Marko 10:21) Yesu o fhindula hani mbudziso ya onoyo muṱhannga?

5. Yesu o fhindula hani muṱhannga wa mupfumi, nahone ri zwi ḓivha hani uri tshithu “tshithihi” tshe tsha vha tshi tshi khou ṱahela khae ho vha hu si uri a vhe mushai? (Dovhani ni sedze ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

⁵ Yesu o sumbedza uri Khotsi awe o vha o no amba mafhungo ane a fhindula yeneyo mbudziso ya ndeme nga ha u wana vhutshilo vhu sa fheli. O amba nga ha Maṅwalo, nahone onoyo muṱhannga o khwaṱhisedza uri o vha a tshi khou tevhela Mulayo wa Mushe nga u fulufhedzea. Naho zwo ralo, nga ṅwambo wa u vha na luvhonela luhulwane, Yesu o vhona zwe zwa vha zwi nga ngomu mbiluni. (Yohane 2:25) O zwi vhona uri onoyo muvhusi  o vha e na vhuleme vhuhulwane ha vhumuya. Nga zwenezwo, Yesu o ri: “Wo salelwa nga [tshithu] tshithihi.” Tsho vha tshi mini tshenetsho tshithu “tshithihi”? Yesu o ri: “Tshimbila U yo rengisa zwoṱhe zwiné wa vha nazwo’, U fhe vhatshinyali.” (Marko 10:21) Naa Yesu o vha a tshi khou amba uri muthu u fanela u vha mushai u itela u shumela Mudzimu? Hai. * Kristo o vha a tshi khou bvisela khagala tshiṅwe tshithu tsha ndeme vhukuma.

6. Ndi u ramba hufhio he Yesu a hu ita, nahone u aravha ha muṱhannga wa mupfumi zwo dzumbulula mini nga ha mbilu yawe?

⁶ U itela u bvisela khagala tshe tsha vha tshi tshi khou ṱahela khae, Yesu o ṋea onoyo munna tshibuli tshavhuḓi a ri: “Iḓani ni vhe mutevheli wanga.” Edzani u humbula—Murwa wa Mudzimu wa Ṱaḓulu-ṱaḓulu a tshi khou ramba onoyo munna, vho livhana zwifhaṱuwo, uri a mu tevhele! Yesu o dovha a mu fulufhedzisa malamba e a vha a songo a humbulela. O ri: “Ndi hone U tshi ḓo vha na lupfumo ngei ṱaḓulu.” Naa onoyo muṱhannga wa muvhusi o ṱanganedza tshenetsho tshibuli, honohu u rambiwa havhuḓi vhukuma? Mafhungo a ri: “Munna fhungo iḽi ḽa mu ṱhavha, a ṱuwa ó ṱungufhala; ngauri o vha e na thundu nzhi.” (Marko 10:21, 22) Ngauralo, maipfi a Yesu e a vha a songo lavhelelwa o bvisela khagala vhuleme he ha vha vhu mbiluni ya onoyo munna. A zwi timatimisi uri o vha a tshi funesa thundu dzawe, u vhusa na vhuimo vhu tshimbidzanaho na lupfumo. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri o vha a tshi funesa zwenezwo zwithu u fhira u funa Kristo. Nga zwenezwo, tshithu “tshithihi” tshe tsha vha tshi tshi khou ṱahela, ho vha hu lufuno lwa mbilu yoṱhe, lwa u ḓiṋekedza lwa u funa Yesu na Yehova. Nga ṅwambo wa uri onoyo muṱhannga o vha e si na lwonolwo lufuno, o hana u rambiwa ho khetheaho! Nga zwenezwo, u rambiwa ha onoyo muṱhannga hu ni kwama hani?

7. Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri u ramba ha Yesu hu a ri kwama ṋamusi?

 ⁷ Yesu o vha a si khou ramba onoyo muṱhannga fhedzi; kana u sokou ramba vhathu vha si gathi. Yesu o ri: “Arali muthu a tshi funa u ntevhela . . . misi yoṱhe a ntsale murahu.” (Luka 9:23) Ṱhogomelani uri “muthu” a nga vha mutevheli wa Kristo arali a tshi “funa” zwa vhukuma. Mudzimu u kokodzela vhathu vho raloho vha re na mbilu dzavhuḓi kha Murwa wawe. (Yohane 6:44) A si vhapfumi fhedzi, a si vhashai fhedzi, a si vhathu vha muṅwe murafho fhedzi kana lushaka nahone a si vho tshilaho tshifhingani tshenetsho fhedzi, fhedzi ndi vhathu vhoṱhe vhane vha khou ṋewa tshibuli tsha u ṱanganedza u rambiwa nga Yesu. Ngauralo maipfi a Yesu ane a ri “iḓani ni vhe mutevheli wanga” a a shuma zwa vhukuma kha inwi. Ndi ngani ni tshi fanela u ṱoḓa u tevhela Kristo? Nahone ndi mini zwine zwa katelwa?

8. Ndi ṱhoḓea ifhio ine vhathu vhoṱhe vha vha nayo, nahone ndi ngani?

⁸ Hu na ngoho ine ra fanela u i ṱanganedza: Ri na ṱhoḓea ya ndeme ya vhurangaphanḓa havhuḓi. Naho hu si vhathu vhoṱhe vhane vha tenda uri vha na yeneyo ṱhoḓea, fhedzi i hone. Yeremia muporofita wa Yehova o hevhedzwa uri a ṅwale heyi ngoho i sa shanduki: “Ndi a zwi ḓivha, muthu dzinḓila dzawe ha dzi vhusi; munna hune a ya ha ḓi-isi na̗ u̗ kanda a khwaṱhisa.” (Yeremia 10:23) Vhathu a vha na vhukoni kana ndugelo ya u ḓivhusa. Ndi ngoho uri ḓivhazwakale ya vhathu yo ḓala mafhungo a vhurangaphanḓa vhu si havhuḓi. (Muhuweleli 8:9) Misini ya Yesu, vharangaphanḓa vho vha vha tshi tsikeledza, u fara luvhi, na u xedza vhathu. Yesu o ṱhogomela vhuimo ha vhathu zwavho nga ho teaho musi a tshi amba uri vho vha vha tshi “nga nngu dzi sí na mulisa.” (Marko 6:34) Vhathu ṋamusi vha ṱangana na vhurangaphanḓa vhu fanaho vhu si havhuḓi. Sa tshigwada na nga muthu nga muthihi nga muthihi, ri ṱoḓa vhurangaphanḓa vhune ra nga vhu fulufhela na u vhu ṱhonifha. Naa Yesu u a swikelela yeneyo ṱhoḓea? Ṱhogomelani zwiitisi zwo fhamba-fhambanaho zwi itaho uri ri tende uri u a zwi swikelela.

9. Ndi mini tshine tsha ita uri Yesu a fhambane na vhaṅwe vharangaphanḓa vhoṱhe?

 ⁹ Tsha u thoma, Yesu o vha o khethiwa nga Yehova Mudzimu. Vhunzhi ha vharangaphanḓa vha khethiwa nga vhathu ngavho vha songo fhelelaho, vhane kanzhi vha a fhurwa na u ita phetho dzo khakheaho. Yesu ha fani na vhenevho vharangaphanḓa. Dzina ḽawe ḽi ri vhudza zwenezwo. Ipfi “Kristo,” u fana na ipfi “Messia,” ḽi amba “Muḓodzwa.” Ee, Yesu o ḓodzwa, kana u vhewa nga ho khetheaho kha vhuimo hawe vhukhethwa, nga Murena Muvhusahoṱhe wa fhethu hoṱhe. Yehova Mudzimu o amba nga ha Murwa wawe a ri: “Vhonani, uyu ndi ene muḓinḓa wanga we nda ḓi-nangela, mufunwa wanga, ané mbilu yanga ya mu takalela. Ndi ḓo vhea muya wanga kha ene.” (Mateo 12:18) A huna muṅwe muthu ane a ḓivha khwine murangaphanḓa ane ra mu ṱoḓa nga nnḓa ha Musiki washu. Vhuṱali ha Yehova ndi vhuhulwane vhukuma, nga u ralo ri na zwiitisi zwa u fulufhela zwe a zwi khetha.—Mirero 3:5, 6.

10. Ndi ngani tsumbo ya Yesu i yavhuḓi vhukuma kha vhathu uri vha i tevhele?

¹⁰ Tsha vhuvhili, Yesu o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi na i ṱuṱuwedzaho. Murangaphanḓa wavhuḓi u na pfaneleo dzine vhashumeli vhawe vha nga dzi tama na u dzi edzisa. U ranga phanḓa nga u vhea tsumbo, na u ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha khwinise zwine vha vha zwone. Ndi pfaneleo dzifhio dzine na dzi takalela vhukuma kha murangaphanḓa? Ndi tshivhindi? Vhuṱali? U pfela vhuṱungu? Hu pfi mini nga u konḓelela musi wo sedzana na vhuleme? Musi ni tshi guda nga ha buḓo ḽa vhutshilo ha Yesu ha kha ḽifhasi, ni ḓo wana uri o vha e na dzenedzo pfaneleo na dziṅwe nnzhi. Samusi o vha o fhelela u fana na Khotsi awe wa ṱaḓulu, Yesu o vha e na pfaneleo iṅwe na iṅwe ya Mudzimu nga ho fhelelaho. O vha e muthu o fhelelaho kha masia oṱhe. Ngauralo, kha zwithu zwoṱhe zwe a ita, kha zwiṅwe na zwiṅwe zwe a zwi amba, kha maḓipfele maṅwe na maṅwe a nga ngomu e a a sumbedza, ri wana tshiṅwe tshithu tsho fanelwaho nga u edziswa. Bivhili i amba uri o vhea “tsumbo u itela uri ni tevhele tsini-tsini ṋayo dzawe.”—1 Petro 2:21, vhambedzani NW.

11. Yesu o zwi sumbedza hani uri u “mulisa wa ndele”?

¹¹ Tsha vhuraru, Kristo o tshila u tendelana na zwe a vha a tshi  ḓiamba uri u zwone: “Nṋe ndi mulisa wa ndele.” (Yohane 10:14) Vhathu vha zwifhingani zwa Bivhili, vho vha vha tshi ḓivha yeneyo figara ya muambo. Vhalisa vho vha vha tshi shuma nga maanḓa u itela u ṱhogomela nngu dze vha vha vha tshi dzi lisa. “Mulisa wa ndele” o vha a tshi nga vhea vhutshilo hawe khomboni u itela u tsireledza na u ṱhogomela sambi. Sa tsumbo, Davida makhulukuku wa Yesu, o vha e mulisa u bva vhuṱukuni, nahone kha zwiitea zwinzhi o vhea vhutshilo hawe khomboni u itela u tsireledza nngu dzawe uri dzi sa vhulahwe nga zwivhanda zwi re na vhuhali. (1 Samuele 17:34-36) Yesu o ita zwi fhiraho u vhea vhutshilo hawe khomboni a tshi itela vhatevheli vhawe vha vhathu. O vha fela. (Yohane 10:15) Ndi vharangaphanḓa vhangana vhane vha vha na wonoyo muya wa u ḓiṋekedza?

12, 13. (a) Ndi nga muhumbulo ufhio hune mulisa a ḓivha nngu dzawe, nahone dzi mu ḓivha nga nḓila-ḓe? (b) Ndi ngani ni tshi ṱoḓa u vha nga fhasi ha vhurangaphanḓa ha Mulisa wa Ndele?

¹² Yesu o vha e “mulisa wa ndele” nga muṅwe muhumbulo. O ri: ‘[Nngu] dzanga ndi a dzi ḓivha; na dzone dzi a nnḓivha.’ (Yohane 10:14) Humbulani nga ha tshenetsho tshifanyiso tsha Yesu. Kha muthu a sa londi, sambi ḽa nngu ḽi nga vhonala ḽi tshi sokou vha tshivhalo tshihulwane tsha nngu dzine dza sa ṱhogomelwe nga nthihi nga nthihi. Naho zwo ralo, mulisa u ḓivha nngu iṅwe na iṅwe nga nthihi nga nthihi. U a ḓivha uri ndi nngu ifhio ine ya ḓo ṱoḓa thuso yawe nga u ṱavhanya musi i tshi dzwala, uri ndi ngwana dzifhio dzine dza ḓo ṱoḓa u hwaliwa nga ṅwambo wa uri dzi kha ḓi vha ṱhukhu na u sa vha na maanḓa lune dza nga tshimbila tshikhala tshilapfu nga dzoṱhe, na uri ndi nngu dzifhio dze dza vha dzi tshi khou lwala kana dze dza vha dzo huvhala. Na nngu dzi a ḓivha mulisa wadzo. Dzi a ḓivha ipfi ḽawe, a dzi ḽi ṱanganyisi na ḽa muṅwe mulisa. Musi dzi tshi ṱhogomela ipfi ḽa mulisa uri u khou ṋea tsevho nga ha khombo, dzi dzhia vhukando nga u ṱavhanya. Hune a ya hone, dzi a mu tevhela. Nahone u a ḓivha hune a fanela u dzi isa hone. U a ḓivha hune ha vha na mahatsi o nonaho madala, hune ha vha na milambwana i re na maḓi avhuḓi nahone o kunaho, na fhethu ho tsireledzeaho ha pfulo. Musi a tshi dzi linda, nngu dzi a zwi pfa uri dzo tsireledzea.—Psalme ya 23.

 ¹³ Naa a ni ṱoḓi vhurangaphanḓa ho raloho? Mulisa wa Ndele u ḓivhelwa vhukuma u fara vhatevheli vhawe nga yeneyo nḓila. U fulufhedzisa u ni livhisa kha vhutshilo vhu takadzaho na vhu fushaho zwino na kha vhumatshelo vhu sa fheli! (Yohane 10:10, 11; Ndzumbululo 7:16, 17) Nga zwenezwo, ri fanela u ḓivha nga ho teaho zwine zwa ṱoḓea u itela u tevhela Kristo.

14, 15. U itela u vha mutevheli wa Kristo, ndi ngani zwi songo eḓana u sokou ḓiamba uri u Mukriste kana zwi songo eḓana u sokou vha na dzangalelo kha Yesu?

¹⁴ Vhathu vhanzhi ṋamusi vha vhona u nga vho ṱanganedza u rambiwa nga Kristo. Zwi re zwone ndi uri vho khetha u ḓivhidza Vhakriste. Khamusi vha dzhena kereke ye vhabebi vhavho vha ita uri vha lovhedzwe khayo. Kana vha nga amba uri vha na dzangalelo kha Yesu na u mu ṱanganedza sa Mutshidzi wavho. Fhedzi naa zwenezwo zwi vha ita uri vha vhe vhatevheli vha Kristo? Naa ndi zwenezwo zwe zwa vha zwi tshi khou ambiwa nga Yesu musi a tshi ri ramba uri ri vhe vhatevheli vhawe? Hu na zwinzhi vhukuma zwine zwa katelwa.

¹⁵ Ṱhogomelani mashango a re na kereke dza ḽa Vhudzhagane—tshaka dzine dza vha na vhadzulapo vhane vhunzhi havho vha ḓiamba uri vha vhatevheli vha Kristo. Naa ḽa Vhudzhagane ḽi a tevhela pfunzo dza Yesu Kristo? Kana naa kha eneo mashango ri a vhona vengo, mutsiko, vhutshinyi, na tshiṱalula u fana na zwine zwa vha hone shangoni ḽoṱhe? Murangaphanḓa a ṱhonifheaho wa Muhindu Mohandas Gandhi o vhuya a ri: “A hu na muthu ane nda mu ḓivha we a itela vhathu zwithu zwavhuḓi u fhira Yesu. Zwi re zwone ndi uri a huna tsho khakheaho nga Vhukriste.” O engedza a ri: “Vhuleme vhu kha vhoiwe Vhakriste. A ni tshili u tendelana na pfunzo dza vhoiwe.”

16, 17. Ndi mini tshine tsha khou ṱahela vhukati ha vhane vha ḓiamba uri vha Vhakriste, nahone ndi mini tshine tsha ṱalula vhatevheli vha Kristo vha ngoho?

¹⁶ Yesu o amba uri vhatevheli vhawe vha ngoho a vha nga ḓivhiwi fhedzi nga zwine vha ḓiamba uri vha zwone kana nga madzina ane vha a shumisa, fhedzi zwihuluhulu nga zwiito zwavho. Sa tsumbo, o ri: “A si uri muvhusoni wa ṱaḓulu hu ḓo dzhena  vhoṱhe vhané vha tshi amba nṋe vha ri: Murena, Murena! Hu ḓo dzhena vhané vha ita zwiné khotsi-anga wa ṱaḓulu a funa zwi tshi itwa.” (Mateo 7:21) Ndi ngani vhanzhi vhane vha dzhia Yesu sa Murena wavho vha tshi kundwa u ita zwine Khotsi awe a zwi funa? Humbulani nga ha muṱhannga wa muvhusi o pfumaho. Nga ho ḓoweleaho, hu na ‘tshithu tshithihi tsho ṱahelaho’ vhukati ha vhane vha ḓiamba uri vha Vhakriste—u funa Yesu nga muya woṱhe khathihi na We a mu ruma.

¹⁷ Nga nḓila-ḓe? Naa vhathu vha dzimilioni vhane vha ḓivhidza Vhakriste a vha dovhi vha amba uri vha a funa Kristo? Ndi ngoho uri vha amba nga u ralo. Fhedzi u funa Yesu na Yehova zwi fhira u sokou amba. Yesu o ri: “Arali muthu a tshi mpfuna u ḓo vhulunga fhungo ḽanga.” (Yohane 14:23) Nahone a tshi dovha u amba sa mulisa, o ri: “Nngu dzanga dzi pfa ipfi ḽanga; nṋe ndi a dzi ḓivha, huno dzi a ntevhela.” (Yohane 10:27) Ee, u funa hashu Kristo zwa vhukuma a zwi sokou sumbedzwa nga zwine ra zwi amba kana nga maḓipfele ashu, fhedzi zwi sumbedzwa zwihuluhulu nga zwiito zwashu.

18, 19. (a) U guda nga ha Yesu zwi fanela u ri kwama hani? (b) Ndi ifhio ndivho ya yeneyi bugu, nahone i ḓo vhuyedza hani vhathu vhane ndi kale vha tshi ḓidzhia vhe vhatevheli vha Kristo?

¹⁸ Naho zwo ralo, zwiito zwashu hu na hune zwa bva hone. Zwi sumbedza zwine ra vha zwone zwa vhukuma nga ngomu. Ndi henefho hune ra tea u livhisa hone ṱhogomelo. Yesu o ri: “Vhutshilo vhu sá fheli ndi uri vha ḓivhe iwe, U re Mudzimu nga ngoho Ú woṱhe; vha ḓivhe na Yesu Kristo, we wa mu ruma.” (Yohane 17:3) Arali ra dzhenisa nḓivho yo teaho nga ha Yesu na u elekanya nga hayo, mbilu dzashu dzi ḓo kwamea. Ri ḓo mu funa nga ho engedzeaho vhukuma, ri ḓo engedza lutamo lwa u mu tevhela ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

¹⁹ Ndivho ya yeneyi bugu ndi u engedza lutamo lwa u tevhela Yesu. Tshipikwa tshayo a si u ṋea manweledzo nga vhuḓalo nga ha vhutshilo na vhuḓinḓa zwa Yesu, fhedzi ndi u ri thusa u vhona zwavhuḓi nḓila ine ra nga mu tevhela ngayo. * Yo itelwa  uri thusa u sedza kha tshivhoni tsha Maṅwalo na u ḓivhudzisa u ri, ‘Naa ndi khou tevhela Yesu zwa vhukuma?’ (Yakobo 1:23-25) Khamusi ndi kale ni tshi ḓidzhia ni nngu ine ya khou livhiswa nga Mulisa wa Ndele. Naho zwo ralo, naa a ni tendi uri tshifhinga tshoṱhe ri nga wana nḓila dza u khwinisa? Bivhili i ri ṱuṱuwedza u ri: “Ḓi-sedzeni arali ní kha lutendo, ḓi-lingeni!” (2 Vha-Korinta 13:5) Zwi a vhuyedza vhukuma u vha na vhungoho ha uri ri khou livhiswa zwa vhukuma nga Mulisa wa Ndele a re na lufuno, Yesu, we Yehova a mu khetha uri a ri range phanḓa.

20. Ri ḓo ṱolisisa mini kha ndima i tevhelaho?

²⁰ U nga ri u guda haṋu yeneyi bugu zwi nga ni thusa u khwaṱhisa lufuno lwaṋu lwa u funa Yesu na Yehova. Musi lwonolwo lufuno lu tshi khou ni livhisa vhutshiloni, ni ḓo wana mulalo na u fushea kha ḽino shango ḽa kale, nahone ni ḓo tshila u itela u renda Yehova nga hu sa fheli nge a ri ṋea Mulisa wa Ndele. Vhukuma, u guda hashu nga ha Kristo hu fanela u thewa kha mutheo wo teaho. Nga zwenezwo, kha Ndima ya 2 ri ḓo ṱolisisa nga ho teaho mushumo wa Yesu wa u ḓadzisa ndivho ya Yehova kha zwivhumbwa zwawe zwoṱhe.