Naa no no vhuya na ḓivhudzisa uri hu ḓo itea mini kha inwi na muṱa waṋu tshifhingani tshi ḓaho? Naa ni vhona u nga ni ḓo vha no pfuma kana ni tshi khou shengela, ni tshi funwa kana ni sa funwi? Naa ni ḓo tshila tshifhinga tshilapfu kana ni ḓo fa zwi songo lavhelelwa? Ndi kale vhathu vha tshi ḓivhudzisa dzenedzi mbudziso.

Ṋamusi, vhaḓivhi vha guda nga ha zwithu zwine zwa khou itea shangoni nahone vha shumisa zwenezwi zwithu u itela u bvumba zwa matshelo. Naho vhunzhi ha zwithu zwe vha zwi bvumba zwo itea, zwiṅwe zwazwo a zwo ngo itea nahone zwiṅwe zwo vha na masiandoitwa a si avhuḓi. Sa tsumbo, nga 1912 ho ambiwa uri Guglielmo Marconi we a bveledza tshishumiswa tsha u davhidzana tshi sa shumisi thambo, o amba uri: “Tshenetsho tshibveledzwa tshi sa shumisi thambo tshine tsha ḓo vha hone, tshi ḓo ita uri hu si tsha vha na nndwa.” Nahone nga 1962, mulanguli wa Khamphani ya u rekhoda ine ya pfi Decca we a hana u rekhodisa tshigwada tsha vhaimbi tshine tsha vhidzwa Beatles, o vha a tshi humbula uri zwigwada zwa vhatambi vha kaṱara a zwi nga dzuli zwi na bvumo.

Vhanzhi vha ya kha vhathu vhane vha ita zwa manditi uri vha vha vhudze zwa matshelo. Vhaṅwe vha ṱoḓa nyeletshedzo kha vhathu vhane vha bvumba vha tshi shumisa zwe vha zwi guda kha dziṋaledzi; kanzhi zwine vha zwi bvumba zwi wanala kha bugu nnzhi dza magazini na magurannḓa. Vhaṅwe vha ya kha mingome ine ya amba uri i a kona u bvumba zwa matshelo nga u ṱalutshedza zwine zwa vha kha magaraṱa a madambi, dzinomboro kana mitalo i re kha tshanḓa.

Vhaṅwe vha tshifhingani tsha kale vhe vha vha vha tshi ṱoḓa u ḓivha zwa matshelo, vho ya kha vhafunzi. Vhenevho vhafunzi vho vha vha tshi vhudza vhathu mafhungo a bvaho ha mudzimu we vha vha vha tshi mu shumela. Sa tsumbo, ho ambiwa uri Khosi Croesus wa ngei Lydia o rumela zwifhiwa zwi ḓuraho kha mufunzi wa ngei Delphi kha ḽa Greece, a tshi ṱoḓa u ḓivha zwine zwa ḓo itea arali a lwa na Korese wa Peresia. Onoyo mufunzi o amba uri Croesus u ḓo fhelisa “muvhuso muhulwane” arali a lwa na Korese. Croesus o ya a lwa e na fulufhelo ḽa uri u ḓo kunda, fhedzi ho fhedzisela ho kundwa muvhuso wawe!

Mafhungo o serekanaho o ambiwaho nga onoyo mufunzi ho ngo vhuyedza nga tshithu; zwe a zwi amba zwo vha zwi tshi ḓo vha zwi ngoho hu sa londwi muvhuso we wa vha u tshi ḓo kunda. Croesus o xelelwa nga zwoṱhe nga nṱhani ha u vhudzwa mafhungo a si a vhukuma e a mu ḓisela makhaulambilu. Vhane vha khou shumisa maitele a u bvumba o ḓoweleaho ṋamusi, naa eneo maitele a khou vha shumela?