Khotsi anga vho vha vhe muṅwe wa vhahulwane kha kereke ya United Church of Canada. Nga zwenezwo, vhege iṅwe na iṅwe vho vha vha tshi isa nṋe na khaladzi anga muṱuku Sunday school. Nga murahu, nga 11:00 nga matsheloni, ro vha ri tshi ṱuwa navho kerekeni. Nga masiari ro vha ri tshi ṱuwa na mme ashu Holoni ya Ṱhanzi dza Yehova. Ro vha ri tshi kona u vhona phambano vhukati ha honoho vhurereli vhuvhili.

Mme anga vho ṱalutshedza khonani dzavho Vho Bob na Vho Marion Hutcheson, zwe vha vha vha tshi khou zwi guda Bivhilini, na vhone vha vha Ṱhanzi dza Yehova. Nga 1958, Vho Hutcheson na mufumakadzi wavho vho ṱuwa na nṋe na vhana vhavho vhararu vha vhatukana kha Guvhangano ḽa Dzitshaka ḽa maḓuvha a malo ḽa Divine Will ngei New York. Musi ndi tshi zwi humbula, ndi a zwi ṱhogomela uri zwo ṱoḓa vhuḓidini vhuhulwane vhukuma uri vha ṱuwe na nṋe nahone ḽeneḽo guvhangano ḽo vha ḽiṅwe ḽa zwithu zwavhuḓi zwine nda zwi humbula zwe zwa itea vhutshiloni hanga.

Musi ndi miṅwahani ya vhuswa, ro vha ri tshi dzula bulasini he nda vha ndi tshi ḓiphiṋa nga u ṱhogomela zwifuwo. Zwenezwo zwo ita uri ndi humbule nga ha u ya u gudela u vha dokotela wa zwifuwo. Mme anga vho mbo ḓi zwi vhudza muṅwe muhulwane tshivhidzoni. Onoyo muhulwane a nkhumbudza nga vhulenda uri ri khou tshila “maḓuvhani a vhufhelo” nahone a mmbudzisa uri u ya hanga yunivesithi miṅwaha i si gathi zwi ḓo kwama hani vhushaka hanga na Yehova. (2 Tim. 3:1) Nda dzhia phetho ya u sa ya yunivesithi.

 Fhedzi nda ḓi dzula ndi tshi humbula uri ndi ḓo ita mini musi ndi tshi fhedza tshikolo. Naho ndo vha ndi tshi ya tsimuni mafheloni a vhege iṅwe na iṅwe, ndo vha ndi sa takaleli mushumo wa u huwelela nahone ndo vha ndi sa vhoni ndi tshi ḓo vhuya nda vha muvulanḓila. Khotsi anga na khotsimunene wanga vho nṱuṱuwedza uri ndi ye u shuma kha iṅwe ya khamphani khulwane dza ndindakhombo ngei Toronto. Khotsimunene wanga vho vha vhe na vhuimo kha yeneyo khamphani, nga zwenezwo, nda ṱanganedza wonoyo mushumo.

Ndi ngei Toronto, ndo vha ndi tshi fhedza tshifhinga tshinzhi ndi na vhathu vhane nda shuma navho vhe vha vha vhe si Dziṱhanzi. Zwenezwo zwo ita uri ndi si ye miṱanganoni na u huwelela tshifhinga tshoṱhe. Ndo thoma ndi tshi dzula na makhulu wanga vha mukalaha mubeba khotsi anga. Musi vha tshi lovha, nda tea u ṱoḓa huṅwe hune nda nga dzula hone.

Vha muṱa wa ha Hutcheson, vhe vha ṱuwa na nṋe guvhanganoni ḽa 1958, vho vha vha tshi tou nga vhabebi kha nṋe. Vho nkhumbela uri ndi ḓe ndi dzule navho nahone vha nthusa u khwaṱhisa vhushaka hanga na Yehova. Nga 1960, nṋe na John ṅwana wavho ro mbo ḓi lovhedzwa. John o mbo ḓi thoma u vula nḓila. Zwenezwo zwa nṱuṱuwedza uri na nṋe ndi ite zwo engedzeaho kha mushumo wa u huwelela. Vhahashu tshivhidzoni vha ṱhogomela mvelaphanḓa ye nda vha ndi tshi khou i ita nahone vha nkhumbela uri ndi shume sa mulavhelesi wa muṱangano une ṋamusi wa vhidzwa Muṱangano wa Vhutshilo na Vhuḓinḓa.

Nga 1966 ndo mala Randi we a vha e muvulanḓila a fhiseaho, we a vha a tshi ṱoḓa u thusa hu re na ṱhoḓea khulwane. Mulavhelesi a dalelaho zwivhidzo a sumbedza u vha na dzangalelo kha riṋe a ri ṱuṱuwedza uri ri ye u thusa kha tshivhidzo tsha Orillia, Ontario. Ra mbo ḓi ṱuwa na zwenezwo.

Musi ri tshi tou swika Orillia, na nṋe ndo mbo ḓi thoma u vula nḓila na Randi. Ndo vha ndo takala u fana nae. Musi ndi tshi thoma u shuma nga maanḓa uri ndi vhe muvulanḓila wavhuḓi, ndo thoma u ḓiphiṋa nga u shumisa Bivhili na nga u vhona vhathu vha tshi pfesesa Bivhili. Yo vha phaṱhutshedzo khulwane vhukuma musi ri tshi kona u thusa vhaṅwe vhavhingani ngei Orillia uri vha ite tshanduko vhutshiloni havho vha vhe vhashumeli vha Yehova.

Musi ndo dalela Toronto, ndo ṱangana na Arnold MacNamara, muṅwe wa vhahashu we a vha a tshi khou ranga phanḓa ngei Bethele. A mmbudzisa arali ndi tshi nga takalela u vha muvulanḓila o khetheaho. Nga u ṱavhanya nda fhindula nda ri: “Ee! Ndi nga zwi takalela. Ndi nga ya huṅwe na huṅwe, fhedzi hu si Quebec!” Ndo vha tshi khou itiswa nga nḓila i si yavhuḓi ye vhathu vhe vha vha vha tshi amba Tshiisimane ngei Canada vha vha vha tshi dzhia ngayo vhathu vhane vha amba Tshifura vhane vha dzula vunduni ḽa Quebec. Nga tshenetsho tshifhinga, vhathu vho vha vha tshi khou gwalabela muvhuso vha tshi khou ṱoḓa uri vundu ḽa Quebec ḽi vhe na vhuḓilangi, ḽi si tsha vha nga fhasi ha muvhuso wa Canada.

Arnold a mbo ḓi fhindula a ri: “Quebec ndi hone hu hoṱhe hune davhi ḽa khou rumela hone vhavulanḓila vho khetheaho nga tshino tshifhinga.” Nga u ṱavhanya, nda mbo ḓi tenda uri ndi ḓo ya. Ndo vha ndi tshi vho zwi ḓivha uri Randi u a zwi takalela u shuma henengei. Nga murahu ndo zwi ṱhogomela uri yeneyo yo vha iṅwe ya phetho dzavhuḓisa dze nda vhuya nda dzi ita vhutshiloni hanga.

Musi ro no fhedza vhege ṱhanu ri tshi khou u ya kilasini ya u guda Tshifura, nṋe na Randi na vhaṅwe vhavhingani ra ya Rimouski, hune ha nga vha khiḽomithara dzi ṱoḓaho u vha dza 540 devhula-vhubvaḓuvha ha Montreal. Ho vha hu tshi kha ḓi vha na zwinzhi zwine ra tea u zwi guda. Zwenezwo zwo vhonala musi ndi tshi vhala dzinḓivhadzo kha muṅwe muṱangano. Nda amba uri kha buthano ḽi ḓaho ri ḓo vha na “Mphwe” nnzhi nṱhani ha u amba uri ri ḓo vha na “vhaeni vhanzhi vha bvaho Austria.”

Musi riṋe vhaṋa ri Rimouski, ha mbo ḓi ḓa vhaṅwe vhahashu vha tshifumakadzini vha songo vhingwaho, u katela na vha muṱa wa ha Huberdeau na vhananyana vhavho vhavhili vhe vha vha vho ḓa u shuma na riṋe. Vha muṱa wa ha Huberdeau vho hira nnḓu ye ya vha i khulwane, ye vhavulanḓila vhoṱhe vha dzula khayo nahone ri tshi thusa nga u badela rennde. Ro vha ri tshi i vhidza White House ngauri nga phanḓa yo vha yo penndiwa nga pennde tshena na phuphu dzayo dzi tshena. Ro vha ri tshi anzela u dzula henefho ri 12 kana ri 14. Sa vhavulanḓila vho khetheaho, nṋe na Randi ro vha ri tshi huwelela nga matsheloni, nga masiari na nga madekwana. Ro vha ri tshi takalela u vha na muṅwe ane a ṱuwa na riṋe musi ri tshi ya u huwelela, naho hu nga madekwana a vhuria vhu rotholaho.

Zwenezwo zwo ita uri ri vhe na vhushaka ha tsini na vhenevho vhahashu vha vhavulanḓila. Ro vha ri tshi vho tou nga ri muṱa muthihi. Tshiṅwe tshifhinga ro vha ri tshi dzula roṱhe muliloni na u ḓiphiṋa nga u bika ri fhethu huthihi. Muṅwe wa vhenevho vhahashu o vha a tshi kona u lidza muzika. Nga zwenezwo, nga Mugivhela nga madekwana, kanzhi ro vha ro tshi imba na u tshina roṱhe.

Vhunzhi ha vhathu vha tsimuni ya Rimouski vho vha vha tshi takalela u guda Bivhili. Kha miṅwaha i ṱoḓaho u vha miṱanu, ro takala musi ri tshi vhona vhagudiswa vhashu vha Bivhili vha si gathi vha tshi ita mvelaphanḓa vha lovhedzwa. Tshivhidzo tsho aluwa tsha vha na vhahuweleli vha ṱoḓaho u swika 35.

Musi ri Quebec, ro pfumbudzwa u vha vhahuweleli vha Muvhuso vhavhuḓi nahone ra vhona nḓila ye Yehova a ri thusa ngayo musi ri vhuḓinḓani na nga ṱhoḓea dzashu dza ḓuvha na ḓuvha. Zwiṅwe hafhu, ro guda u funa vhathu vha ambaho Tshifura na u funa mvelele yavho. Zwo ita uri ri takalele mvelele dza vhaṅwe vhathu.—2 Vhakor. 6:13.

Ri songo zwi lavhelela, davhi ḽo ri humbela uri ri pfulutshele ḓoroboni ya Tracadie, ine ya vha vhubvaḓuvha ha khunzikhunzi ya New Brunswick. Zwenezwi zwo vha thaidzo ngauri ro vha ri tshi kha ḓi tou bva u saina khonṱhiraka ya u hira nnḓu nahone ndo vha ndo wana mushumo wa tshifhinganyana wa u funza tshikoloni. Zwiṅwe hafhu, vhaṅwe vha vhagudiswa vhashu vha Bivhili vho vha vha tshi kha ḓi tou bva u vha vhahuweleli nahone ri kati na u fhaṱa Holo.

 Ro fhedza mafhelo a vhege oṱhe ri tshi khou rabela nga ha wonowo mupfuluwo nahone ra dalela Tracadie, he ha vha ho fhambana tshoṱhe na Rimouski. Ra phetha nga ḽa uri, sa izwi Yehova a tshi khou ṱoḓa uri ri ye henefho, ri ḓo ya. Ra linga Yehova nahone ra vhona a tshi bvisa tshithithisi tshiṅwe na tshiṅwe. (Maḽ. 3:10) Randi o vha e na vhushaka ho khwaṱhaho na Yehova, o vha a sa humbuleli ene muṋe fhedzi nahone o vha e muthu wa miswaswo, zwenezwo zwo ita uri wonoyo mupfuluwo u vhe wo leluwaho.

Vho Robert Ross vho vha vhe vhone muhulwane vhe vhoṱhe tshivhidzoni tshashu tshiswa. Vho vha vha tshi vula nḓila henefho na mufumakadzi wavho Vho Linda nahone vha phetha u dzula henefho musi vha tshi vha na ṅwana. Naho vho vha vha tshi khou alusa mutukana wavho muṱuku, vho ṱuṱuwedza nṋe na Randi zwihulu nga nḓila ye vha ri ṱanganedza ngayo zwavhuḓi, u ḓiimisela havho na u fhisea havho kha mushumo wa u huwelela.

Musi ro no shuma sa vhavulanḓila ngei Tracadie lwa miṅwaha mivhili, ro dovha ra rambiwa ri songo zwi lavhelela uri ri ite mushumo wa u dalela zwivhidzo. Ro shuma kha zwivhidzo zwa Tshiisimane lwa miṅwaha ya sumbe. Nga murahu ra iswa uri ri ye u shuma zwivhidzoni zwa Tshifura ngei Quebec. Vho Léonce Crépeault, mulavhelesi washu wa tshiṱiriki wa Quebec, vho vha vha tshi nkhoḓa musi ndo vhea nyambo. Fhedzi nga murahu, vho vha a tshi dzulela u mmbudzisa uri: “No vha ni tshi nga vha no i vhea hani nga nḓila i leluwaho?” a Zwenezwo zwo nthusa uri ndi livhise ṱhogomelo kha u ita uri nyambo dzanga dzi vhe dzo livhaho na dzine dza leluwa u dzi pfesesa.

Muṅwe mushumo une nda nga si vuwe ndo u hangwa ndi we nda u ita Buthanoni ḽa Dzitshaka ḽa 1978 ḽa “Victorious Faith” ngei Montreal. Ndo vha ndi tshi khou shuma kha Muhasho wa u Lugisela Vhathu Zwiḽiwa. Ro vha ro lavhelela vhathu vha 80 000 nahone ro vha ri tshi khou tea u lugisa zwiḽiwa nga nḓila yo fhambanaho na ye ra ita ngayo tshifhingani tsho fhiraho. Tshiṅwe na tshiṅwe tsho vha tshi tshiswa, zwishumiswa zwi zwiswa, zwiḽiwa na kubikele kwa zwiḽiwa kwo vha ku kuswa. Ro vha ri na firidzhi khulu dza 20 dze tshiṅwe tshifhinga dza vha dzi sa shumi. Musi ho sala ḓuvha ḽithihi uri ḓuvha ḽa u thoma ḽa muṱangano ḽi swike, ro vha ri sa koni na u dzhena tshiṱediamu uri ri ite dzindugiselelo u vhuya u swika vhukati ha vhusiku nga ḽeneḽo ḓuvha nga nṱhani ha mitambo ye ya vha hone. Nahone ro vha ri tshi tea u funga zwiṱofu nga maḓautsha uri ri ite zwiḽiwa zwa nga matsheloni. Ro vha ro neta, fhedzi ndo guda zwinzhi kha vhashumisani na nṋe, kha u shuma havho nga maanḓa, u vhibva havho na kha miswaswo yavho. Zwo ri sendedza tsini na tsini, zwa ita uri ri vhe dzikhonani u swika  na ṋamusi. Ḽo vha dakalo ḽihulu u vhona yeneyi ḓivhazwakale ya buthano ḽa ngei Quebec, vundu ḽe ha vha na u tovholwa huhulu nga vho 1940 na vho 1950.

Ndo guda zwinzhi kha vhashumisani na nṋe nga tshifhinga tsha mabuthano mahulu a ngei Montreal. Muṅwe ṅwaha, Vho David Splane vhane zwino vha vha muṅwe wa Tshigwada tshi Langaho, vho vha vhe mulavhelesi wa buthano nahone nga murahu kha ḽiṅwe buthano, nda humbelwa uri ndi ite wonoyo mushumo nahone Vho David vho ntikedza.

Nga 2011, musi ro no fhedza miṅwaha ya 36 ri tshi khou ḓiphiṋa nga mushumo wa u dalela zwivhidzo, ndo rambiwa uri ndi ḓe ndi shume sa mugudisi wa Tshikolo tsha Vhahulwane vha Tshivhidzo. Kha miṅwaha mivhili ro eḓela kha mimbete ya 75, fhedzi a ri ḓisoli na luthihi. Mafheloni a vhege iṅwe na iṅwe vhahulwane vho vha vha tshi vha vho ḓala dakalo na dzindivhuho, ngauri vho vha vha tshi kona u vhona nḓila ine Tshigwada Tshi Langaho tsha vha na ndavha ngayo na vhushaka havho na Yehova.

Nga murahu ndo vha mugudisi kha Tshikolo Tsha Vhahuweleli Vha Muvhuso. Nga tshiṅwe tshifhinga, vhagudiswa vho vha vha tshi ḓipfa vho neta vha tshi khou vhilaedziswa nga mbekanyamushumo yo tsitsikanaho: U dzula kiḽasini awara dza sumbe nga ḓuvha, u ita tshuṅwahaya awara tharu madekwana maṅwe na maṅwe na u ita miṅwe mishumo yo engedzeaho ye vha vha vha tshi i wana luṋa kana luṱanu nga vhege. Nṋe na muṅwe mugudisi ro vha vhudza uri vha nga si kone u ita wonoyo mushumo vhe vhoṱhe vha si khou thusiwa nga Yehova. Ndi nga si hangwe nḓila ye vha vha vho akhamala ngayo musi vha tshi vhona uri nge vha ḓitika nga Yehova vho kona u ita zwi fhiraho zwe vha vha vha tshi vhona u nga vha nga zwi kona.

Musi mme anga vha tshi sumbedza u vha na dzangalelo kha vhaṅwe, zwo thusa vhagudiswa vhavho vha Bivhili zwa dovha hafhu zwa thusa na khotsi anga uri vha shandule mahumbulele avho nga ha ngoho. Nga murahu ha maḓuvha mararu musi mme anga vho lovha, khotsi anga vho ri mangadza musi vha tshi ḓa holoni ya Ṱhanzi dza Yehova u itela u thetshelesa nyambo nahone vha bvela phanḓa vha tshi ḓa miṱanganoni lwa miṅwaha ya 26. Naho khotsi anga vho vha vha songo lovhedzwa, vhahulwane vho mmbudza uri vho vha vha tshi vha vhone vhane vha thoma u swika miṱanganoni vhege iṅwe na iṅwe.

Mme anga vho vha vha tshi dovha hafhu vha vha tsumbo yavhuḓi kha nṋe na khaladzi dzanga. Kha khaladzi dzanga tharu, vhoṱhe vha khou shumela Yehova vho takala na vhakalaha vhavho. Vhavhili vha shuma ofisini dza davhi, muṅwe u Portugal ngeno muṅwe e Haiti.

Zwa zwino nṋe na Randi ri khou shuma sa vhavulanḓila vho khetheaho Hamilton, Ontario. Musi ri tshi khou ita mushumo wa u dalela zwivhidzo, ro vha ri tshi takalela u ṱuwa na vhaṅwe musi vha tshi ya kha mbuyelo dzavho na kha pfunzo dza Bivhili. Fhedzi zwazwino ri a takala musi ri tshi vhona vhagudiswa vhashu vha Bivhili vha tshi sumbedza uri vha a funa Yehova. Musi ri tshi khou vhumba vhukonani na vhahashu vha tshivhidzoni tshiswa ri a ṱuṱuwedzea nga u vhona nḓila ine Yehova a vha thusa ngayo nga zwifhinga zwavhuḓi na nga zwi konḓaho.

Musi ri tshi humbula murahu, ri livhuwa zwihulu vhathu vhanzhi vhe vha sumbedza dzangalelo kha riṋe. Na riṋe ri a lingedza u sumbedza uri ri a “vhilaela” zwa vhukuma nga ha vhaṅwe na u vha ṱuṱuwedza uri vha shumele Yehova nga nḓila ine vha nga kona. (2 Vhakor. 7:6, 7) Sa tsumbo, kha muṅwe muṱa mme, ṅwananyana wawe na nwana wawe wa mutukana vho vha vhe vhavulanḓila vha tshifhinga tshoṱhe. Nda vhudzisa mukalaha wavho arali vho no vhuya vha humbula nga ha u vha muvulanḓila. Vha amba uri vho vha vha tshi khou ṱhogomela vhavulanḓila vhararu. Nda vha vhudzisa nda ri: “Naa vha nga kona u vha ṱhogomela khwiṋe u fhira Yehova?” Nda vha ṱuṱuwedza uri vha ḓiphiṋe nga zwe mufumakadzi wavho na vhana vha vha vha tshi khou ḓiphiṋa ngazwo. Hu sa athu fhela miṅwedzi ya rathi vho mbo ḓi vha muvulanḓila.

Nṋe na Randi ri ḓo bvela phanḓa ri tshi ‘vhudza murafho u tevhelaho’ nga ha“mishumo yau i mangadzaho.” Ri fhulufhela uri na vhone vha ḓo ḓiphiṋa nga u shumela Yehova u fana na riṋe.—Ps. 71:17, 18.