1-2. (a) Sathane o fhura vhathu nga nḓila ḓe? (b) Ri ḓo ṱolisisa mini kha ino thero?

SATHANE, “khotsi a vhadzia-u-zwifha” o fhura vhathu u bva tshifhingani tsha Adamu na Eva. (Yoh. 8:44) Maṅwe mazwifhi awe a katela pfunzo dza mazwifhi nga ha lufu na u tshila nga murahu ha lufu. Vhunzhi ha mikhuvha yo ḓoweleaho yo thewa kha nyofho dzine vhathu vha vha nadzo nga mimuya ya vhafu. Nga zwenezwo, vhunzhi ha vhahashu vho tea “u lwela lutendo” musi hu tshi vha na lufu muṱani kana hune vha dzula hone.—Yuda 3.

² Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni dzule ni tshi fulufhedzea kha zwine Bivhili ya zwi funza nga ha lufu musi ni tshi lavhelelwa uri ni shele mulenzhe kha yeneyi mikhuvha? (Vhaef. 6:11) Ni nga khuthadza hani na u khwaṱhisa Mukriste nga inwi ane a vha nga fhasi ha mutsiko wa u shela mulenzhe kha mikhuvha i sa takadzi Mudzimu? Ino thero i ḓo haseledza nḓila ine Yehova a ri thusa ngayo. Kha ri thome nga u haseledza zwine Bivhili ya zwi amba nga ha lufu.

3. Mazwifhi a u thoma o vha na mvelelo dzifhio?

³ Mudzimu ho ngo sika vhathu uri vha fe. Fhedzi u itela uri Adamu na Eva vha tshile nga hu sa fheli, vho vha vha tshi tea u thetshelesa Yehova we a vha ṋea ndaela yo leluwaho ya uri: “Hone uḽa muri wa u ṱalukanya vhuḓi na vhuvhi U sóngo u ḽa; ngauri ḓuvha ḽine wa ḓo ḽa wonoyo, U ḓo vha wa u fa.” (Gen. 2:16, 17) Nga murahu, Sathane o vha vhangela thaidzo. O amba na Eva a tshi shumisa ṋowa a ri: “A ni nga fi.” Zwi ṱungufhadzaho ndi uri o tenda eneo mazwifhi nahone a ḽa wonoyo mutshelo. Nga murahu, na munna wawe o ḽa wonoyo mutshelo. (Gen. 3:4, 6) Zwenezwo zwo ita uri vhathu vha vhe na tshivhi nahone vha fe.—Vharoma 5:12.

4-5. Sathane u bvela hani phanḓa a tshi fhura vhathu?

 ⁴ Adamu na Eva vho fa, samusi Mudzimu o dzula o amba. Fhedzi Sathane ho ngo litsha u zwifha nga ha lufu. Nga u ya ha tshifhinga, o thoma u ḓa na maṅwe mazwifhi. Maṅwe a eneo mazwifhi ndi pfunzo ya uri muvhili wa muthu u a fa fhedzi hu na tshipiḓa tshine tsha bvela phanḓa tshi tshi khou tshila, khamusi sa muya. Mazwifhi a Sathane nga ha lufu a khou bvela phanḓa a tshi xedza vhathu na ṋamusi.—1 Tim. 4:1.

⁵ Ndi ngani vhathu vhanzhi vha tshi tenda mazwifhi a Sathane? Sathane u ḓivha nḓila ine vhathu vha ḓipfa ngayo nga ha lufu nahone u shumisa zwenezwo u itela u vha fhura. Ro sikelwa u tshila tshoṱhe ndi ngazwo ri sa ṱoḓi u fa. (Muh. 3:11) Ri dzhia lufu lu swina.—1 Vhakor. 15:26.

6-7. (a) Naa Sathane o bvelela kha u dzumba ngoho nga ha vhafu? Ṱalutshedzani. (b) Ngoho i re Bivhilini i ri thusa hani uri ri si ofhe vhafu?

⁶ Ngoho nga ha lufu a yo ngo dzumbiwa hu sa londwi vhuḓidini ha Sathane. Ngoho ndi ya uri, vhathu vhanzhi u fhira naho hu lini vha ḓivha zwine Bivhili ya zwi funza nga ha vhuimo ha vhafu na nga fulufhelo nga vho faho nahone vha huwelela nga hazwo. (Muh. 9:5, 10; Mish. 24:15) Ngoho nga ha lufu i a ri khuthadza na uri thusa uri ri si ofhe na u timatima nga ha zwine zwa itea musi muthu a tshi fa. Sa tsumbo, a ri ofhi vhathu vho faho nahone a ri ofhi uri hu nga itea zwithu zwi si zwavhuḓi khavho. Ri a ḓivha uri a vha tshili nahone vha nga si kone u huvhadza muthu. Zwi tou nga vha khofheni khulu. (Yoh. 11:11-14) Ri dovha ra ḓivha uri vhafu a vha ḓivhi uri ho no fhela tshifhinga tshingafhani vho fa. Nga tshifhinga tsha mvuwo, na vhe vha vha vhe na miṅwaha ya maḓana na maḓana vho fa vha ḓo vhona tshifhinga tsho fhela nga u bonya ha iṱo.

⁷ A zwi timatimisi uri ni a tenda uri ngoho nga ha vhuimo ha vhafu i khagala, yo leluwa nahone i ya pfala. Zwenezwo zwo fhambana vhukuma na mazwifhi a Sathane. Nga nnḓa ha u xedza vhathu, mazwifhi a Sathane a dovha a ḓodza dzina ḽa Musiki washu matope. U itela u pfesesa nga vhuḓalo tshinyalelo ye ya vhangiwa nga Sathane, ri ḓo haseledza mbudziso dzi tevhelaho: Mazwifhi a Sathane o ḓodza hani dzina ḽa Yehova matope? Mazwifhi a Sathane o ita hani uri vhathu vha humbule uri u vha na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Kristo a si zwa ndeme? O ita hani uri vhathu ṋaṋe u pfa vhuṱungu na u tambula?

8. Samusi zwo sumbedzwa kha Yeremia 19:5, mazwifhi a Sathane nga ha vhafu a ḓodza hani dzina ḽa Yehova matope?

⁸ Mazwifhi a Sathane nga ha vhafu a ḓodza dzina ḽa Yehova matope. Enea mazwifhi a katela pfunzo ya uri vhafu vha khou tambudzwa nga u fhiswa nga mulilo. Pfunzo dzo raloho dzi ḓodza dzina ḽa Mudzimu matope! Nga nḓila-ḓe? Ngoho ndi ya uri zwi ita uri Mudzimu wa lufuno a fanyisiwe na Diabolo ane a vha na tshiṱuhu. (1 Yoh. 4:8) Zwenezwo zwi ita uri ni ḓipfe hani? Zwa ndeme vhukuma, zwi ita uri Yehova a ḓipfe hani? Ngoho ndi ya uri u vhenga mifuda yoṱhe ya u vha na tshiṱuhu.—Vhalani Yeremia 19:5.

9. Mazwifhi a Sathane a kwama hani tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi rengululaho tsho bulwaho kha Yohane 3:16 na 15:13?

⁹ Mazwifhi a Sathane nga ha vhafu a ita uri vhathu vha humbule uri u vha na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi rengululaho a si zwa ndeme. (Mat. 20:28) Maṅwe mazwifhi a Sathane ndi a uri vhathu vha na muya u sa fi. Arali zwenezwo zwo vha zwi ngoho, vhathu vho vha vha tshi ḓo tshila lwa tshoṱhe. Arali zwo vha zwo tou ralo, zwo vha zwi sa ḓo ṱoḓea uri Kristo a ṋekedzele vhutshilo hawe sa tshirengululi u itela uri ri wane vhutshilo vhu sa fheli. Humbulani uri tshiṱhavhelo tsha Kristo ndi nḓila khulwane ye ra sumbedzwa ngayo lufuno. (Vhalani Yohane 3:16; 15:13) Humbulani uri Yehova na murwa wawe vha ḓipfa hani nga ha pfunzo dzine dza ita uri tshenetsho tshifhiwa tsho khetheaho tshi vhonale tshi si tsha ndeme!

10. Mazwifhi a Sathane a ita hani uri vhathu vha ṋaṋe u pfa vhuṱungu na u tambula?

¹⁰ Mazwifhi a Sathane a ita uri vhathu vha ṋaṋe u pfa vhuṱungu na u tambula. Vhabebi vho no khou lila nge vha lovhelwa nga ṅwana vha nga vhudzwa uri ṅwana wavho o dzhiiwa nga Mudzimu, khamusi uri a yo vha muruṅwa ngei ṱaḓulu. Naa enea mazwifhi a Sathane a fhungudza vhuṱungu vhune vha khou vhu pfa kana a tou vhu ṋaṋisa? Pfunzo ya mazwifhi nga ha hele yo shumiswa u itela u vhuyafhedza u tambudzwa, hu katelaho u fhisa vhathu kha danda vhane vha pikisa pfunzo dza kereke. Bugu i ambaho nga ha khothe ye miṅwahani yo fhiraho ya vha i tshi tovhola na u tambudza vhathu vhane vha tenda kha pfunzo dzo no lwisana na Kereke ya Katolika, yo sumbedza uri khamusi vhaṅwe vhahaṱuli vho vha vha tshi tenda uri vha khou ita uri vhenevho vhathu vha ḓivhe uri hele ya tshoṱhe i ḓo vha i hani u itela uri vha kone u rembuluwa vha sa athu fa uri vha si ye heleni. Kha maṅwe mashango, vhathu vha ḓipfa vha tshi kombetshedzea u gwadamela vhafhasi, u vha hulisa kana u ṱoḓa u fhaṱutshedzwa ngavho. Vhaṅwe vha ṱoḓa u vha takadza u itela uri vha sa vha ṱarafe. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri u tenda kha mazwifhi o raloho a zwi khuthadzi. Nṱhani hazwo, zwi ita uri muthu a vhilaele zwi sa ṱoḓei kana a ofhe.

11. Mashaka kana khonani vha re na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi vha nga lingedza hani uri kombetshedza uri ri ite zwithu zwine zwa sa tendelane na Bivhili?

¹¹ U funa Yehova Mudzimu na Ipfi ḽawe zwi ri thusa uri ri mu thetshelese naho mashaka ashu kana khonani dzashu vha re na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi vha tshi lingedza uri kombetshedza uri ri shele mulenzhe kha mikhuvha i sa tendelani na Maṅwalo nga ha vhafu. Vha nga lingedza uri dzhenisela maṱo, khamusi nga u amba uri ro vha ri sa funi kana u ṱhonifha mufu. Kana vha nga amba uri zwine ra khou ita zwi ḓo ita uri mufu a huvhadze vhane vha khou tshila. Ri nga imelela hani ngoho i bvaho Bivhilini? Ṱhogomelani nḓila ine na nga shumisa ngayo maitele a tevhelaho a bvaho Bivhilini.

12. Ndi mikhuvha ifhio nga ha vhafu ine zwa tou vha khagala uri a i tendelani na Maṅwalo?

 ¹² Ḓiimiseleni uri “ni ḓifhambanye” na mikhuvha i sa tendelani na Maṅwalo. (2 Vhakor. 6:17) Kha luṅwe lushaka lwa Caribbean vhathu vhanzhi vha tenda uri musi muthu o no fa “tshipuku” tshawe tshi nga sala tshi tshi tambudza vhathu vhe vha si mu fare zwavhuḓi musi a tshi kha ḓi tshila. Iṅwe bugu yo ri “tshipuku” tshi nga “vusa bonyongo tshitshavhani.” Zwo ḓowelea Afurika uri zwivhoni zwa hayani ha mufu zwi tibiwe na uri zwinepe zwi sedzane na luvhondo. Ndi ngani? Vhaṅwe vha amba uri mufu ho ngo tea u ḓivhona! Sa vhashumeli vha Yehova a ri tendi kha eneo mazwifhi kana u vha tshipiḓa tsha mikhuvha ine ya tikedza mazwifhi a Sathane!—1 Vhakor. 10:21, 22.

13. U ya nga Yakobo 1:5, ndi mini zwine na fanela u ita arali hu na mukhuvha une ni si vhe na vhungoho nawo?

¹³ Arali hu na mukhuvha une ni si vhe na vhungoho nawo, rabelani kha Yehova nahone ni humbele vhuṱali hawe. (Vhalani Yakobo 1:5.) Nga murahu, ni ite ṱhoḓisiso kha khandiso dzashu. Arali zwi tshi ṱoḓea, ni ambe na vhahulwane vha tshivhidzoni tshaṋu. A vha nga ni vhudzi zwine na fanela u ita, fhedzi vha ḓo ni thusa uri ni wane maitele a bvaho Bivhilini ane a fana na e ra haseledza nga hao. Musi ni tshi ita zwenezwo, ni ḓo vha ni tshi khou gudisa “maanḓa [aṋu] a u ṱalukanya” nahone eneo maanḓa a ḓo ni thusa uri ni “kone u khethekanya zwo lugaho na zwo khakheaho.”—Vhaheb. 5:14.

14. Ri nga iledza hani u khukhulisa vhaṅwe?

¹⁴ “Ni ite zwoṱhe uri ni rendise Mudzimu. Ni songo khukhulisa.” (1 Vhakor. 10:31, 32) Musi ri tshi dzhia phetho ya uri ri ḓo ṱanganela kha mukhuvha kana sialala, ri fanela u dovha ra humbula nga ha nḓila ine phetho yashu ya nga kwama mvalo dza vhaṅwe, zwihuluhulu Vhakriste nga riṋe. A ri ṱoḓi u khukhulisa muṅwe muthu. (Marko 9:42) Nahone ri ṱoḓa u iledza u khukhulisa vhathu vhane vha si vhe Dziṱhanzi zwi sa ṱoḓei. Lufuno lu ri ita uri ri ambe navho nga nḓila ya ṱhonifho nahone zwenezwo zwi hulisa Yehova. A ri nga semani na vhathu kana u nyadza masialala avho. Humbulani uri lufuno lu na maanḓa! Musi ri tshi sumbedza lufuno nga u humbulela na u sumbedza ṱhonifho, ri nga ita uri vhapikisi vha si tsha ri konḓisela.

15-16. (a) Ndi ngani zwi vhuṱali u vhudza vhaṅwe zwine na tenda khazwo? Ṋeani tsumbo. (b) Maipfi a Paulo ane a wanala kha Vharoma 1:16 a shuma hani kha riṋe?

¹⁵ Vhudzani vhathu vha fhethu hune na dzula hone uri ni muṅwe wa Ṱhanzi Dza Yehova. (Yes. 43:10)  U vhudza mashaka na vhahura vhaṋu hu tshee nga phanḓa u ri ni gwadamela Yehova Mudzimu zwi ḓo ita uri zwi ni lelutshele musi huna lufu. Francisco ane a dzula ngei Mozambique, o ri: “Musi nṋe na mufumakadzi wanga Carolina ri tshi guda ngoho ro mbo ḓi vhudza miṱa yashu uri a ri tsha ḓo gwadamela vhafu. Phetho yashu yo lingiwa musi mukomana wa Carolina a tshi lovha. Mukhuvha wa henefho ndi wa uri tshitumbu tshi ṱanzwiwe u ya nga zwine vha tenda zwone. Nga murahu, shaka ḽa tsinisa ḽi tea u eḓela lwa maḓuvha mararu he maḓi a tevhulelwa hone. Vha humbula uri yeneyi mikhuvha i ita uri muya wa mufu u eḓele nga mulalo. Muṱa wa ha Carolina wo vha u tshi khou lavhelela uri a eḓele he maḓi a tevhulelwa hone.”

¹⁶ Francisco na mufumakadzi wawe vho aravha hani? Francisco o ri: “A ro ngo tenda u shela mulenzhe kha wonoyo mukhuvha ngauri ri funa Yehova nahone ri ṱoḓa u mu takadza. Muṱa wa Carolina wo sinyuwa vhukuma. Vho amba uri a ri khou ṱhonifha mufu nahone vha nga si tsha ri dalela kana uri thusa. Sa izwi ro vha ro no vha ṱalutshedza zwine ra tenda khazwo, a ro ngo amba navho nga hazwo musi vha tshe vho sinyuwa. Maṅwe mashaka ashu vho ita na uri imelela, vha amba uri ro no ṱalutshedza vhuimo hashu. Nga u ya ha tshifhinga, mashaka a Carolina o mbo ḓi dzika nahone ra pfumedzana. Ngoho ndi ya uri, vhaṅwe vho ita na u ḓa muḓini washu u itela u humbela khandiso dzo thewaho Bivhilini.” Kha ri ḓiimisele u sa shona u imelela ngoho nga ha lufu.—Vhalani Vharoma 1:16.

17. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri vhe ṱhama ya vhukuma kha wahashu o felwaho?

¹⁷ Musi Mukriste a tshi felwa nga ane a mu funa, ri tea u ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri vhe ‘ṱhama . . . , mukomana we a bebelwa ḓuvha ḽa khombo.’ (Mir. 17:17) Ri nga vha hani “ṱhama” ya vhukuma, zwihuluhulu kha wahashu o felwaho ane a khou tsikeledzwa uri a shele mulenzhe kha mikhuvha i sa tendelani na Maṅwalo? Kha ri ṱhogomele maitele mavhili a bvaho Bivhilini ane a nga ri thusa uri ri khuthadze o felwaho.

18. Ndi mini zwe zwa ita uri Yesu a lile nahone ri guda mini kha tsumbo yawe?

 ¹⁸ “Ni lile na vhane vha lila.” (Vharoma 12:15) Zwi nga ri konḓela u ḓivha zwine ra tea u amba kha vhane vha khou lila. Naho ri sa ḓivhi zwine ra nga amba, arali vha ri vhona ri tshi khou lila, vha ḓo ḓivha uri ri na ndavha na nḓila ine vha ḓipfa ngayo. Musi Lazaro khonani ya Yesu i tshi fa, Maria, Marita na vhaṅwe vho lila. Musi Yesu a tshi swika nga murahu ha maḓuvha maṋa, nae o “lila,” naho o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo vusa Lazaro hu si kale. (Yoh. 11:17, 33-35) Musi Yesu a tshi lila, o vha a tshi khou sumbedza nḓila ye Yehova a ḓipfa ngayo nga lufu lwa Lazaro. Miṱodzi ya Yesu yo dovha ya sumbedza uri Yesu u funa wonoyo muṱa nahone a zwi timatimisi uri zwo khuthadza Maria na Marita. Nga hu fanaho, musi vhahashu vha tshi vhona uri ri a vha funa nahone ri na ndavha navho, zwi ita uri vha zwi vhone uri a vha vhoṱhe na uri vho tangwa nga khonani dzine dza vha funa na u vha tikedza.

19. Ri nga shumisa hani Muhuweleli 3:7 musi ri tshi khou khuthadza wahashu ane a khou lila?

¹⁹ “U fhumula hu na tshifhinga tshaho, na u amba hu na tshifhinga tshaho.” (Muh. 3:7) Iṅwe nḓila ya u khuthadza Mukriste ane a khou lila, ndi nga u mu tendela a tshi ni somolela zwa haṋwani nahone ni songo dinalea musi a tshi sokou ‘amba-amba.’ (Yobo 6:2, 3) A nga vha e na mutsiko nga nṱhani ha u tsikeledzwa nga mashaka awe ane a si vhe Dziṱhanzi. Nga zwenezwo, rabelani nae. Humbelani “Mupfi wa dzithabelo” uri a mu ṋee nungo na u mu thusa uri a dzhie phetho ya vhuṱali. (Ps. 65:2) Arali vhuimo vhu tshi ni tendela, vhalani Bivhili nae. Kana ni vhale thero kha khandiso dzashu, ine ya kwama vhuimo hawe, i ngaho sa nganeavhutshilo ine ya ṱuṱuwedza.

20. Ri ḓo haseledza mini kha thero i tevhelaho?

²⁰ Ndi ndugelo khulwane lungafhani u ḓivha ngoho nga ha vhafu na nga ha vhumatshelo havhuḓi ho lindelaho vha re mavhiḓani! (Yoh. 5:28, 29) Nga zwenezwo, kha ri imelele ngoho i bvaho Bivhilini nga maipfi na nga nyito na u vhudza vhaṅwe nga tshivhindi nga hayo musi ri tshi wana tshibuli tsho teaho. Thero i tevhelaho i ḓo haseledza nḓila ine Sathane a shumisa ngayo vhudimoni u itela uri vhathu vha sa ḓivhe ngoho. Ri ḓo guda uri ndi ngani ri tshi tea u iledza mikhuvha na vhuḓimvumvusi vhune ha kwama vhudimoni.