1, 2. Vhathu vha Mudzimu vha sedzana na vhuleme vhufhio ṋamusi? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

VHUNZHI ha madokotela na manese vha shuma u ilafha vhathu vhane vha vha na malwadze ane a fhirela. Vha na ndavha na vhenevho vhalwadze ngauri vha ṱoḓa u vha thusa. Naho zwo ralo, musi vha tshi ita zwenezwo vha fanela u ḓitsireledza uri eneo malwadze a si vha fhirele. Nga hu fanaho, vhunzhi hashu ri tshila na u shuma na vhathu vhane vha vha na mavhonele na vhuḓifari ho fhambanaho vhukuma na vhune Mudzimu a vhu ṱoḓa. Zwenezwi zwi nga vha vhuleme kha riṋe.

² Kha ano maḓuvha a vhufhelo ho ḓala vhathu vhane vha ḓifara nga nḓila i si yavhuḓi. Kha vhurifhi ha vhuvhili he muapostola Paulo a vhu ṅwalela Timotheo, o amba nga ha nḓila ine vhathu vha sa funi Mudzimu vha ḓo ḓifara ngayo. O amba uri honoho vhuḓifari vhu ḓo vha zwithu zwo ḓoweleaho maḓuvhani a vhufhelo. (Vhalani 2 Timotheo 3:1-5, 13.) Naho ri tshi nga mangadzwa nga nḓila ye honoho vhuḓifari ha phaḓalala ngayo, nḓila ine vhenevho vhathu vha humbula ngayo na vhuḓifari havho zwi nga vha na ṱhuṱhuwedzo i si yavhuḓi kha riṋe. (Mir. 13:20) Kha ino thero, ri ḓo haseledza  nga ha nḓila ine vhuḓifari ha vhathu vha maḓuvhani a vhufhelo ha fhambana ngayo na vhuḓifari ha vhathu vha Mudzimu. Ri ḓo dovha ra vhona nḓila ine ra nga ḓitsireledza ngayo kha vhuḓifari vhu si havhuḓi musi ri tshi khou thusa vhaṅwe uri vha ḓivhe Mudzimu.

3. Ndi vhafhio vhane vha vha na vhuḓifari he ha ambiwa kha 2 Timotheo 3:2-5?

³ Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Maḓuvhani a vhufhelo hu ḓo vha na zwifhinga zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo.” O amba nga ha zwithu zwa 19 zwi si zwavhuḓi zwine zwa ḓa itwa nga vhathu vha maḓuvhani a vhufhelo. Zwenezwo zwithu zwi fana na zwe zwa ṅwalwa kha Vharoma 1:29-31 naho kha vhurifhi he Paulo a vhu ṅwalela Timotheo a songo shumisa maipfi e a shumiswa kha Maṅwalo a Tshikriste a Lugerika. Musi Paulo a tshi amba nga ha vhuḓifari vhu si havhuḓi, o thoma nga maipfi ane a ri, “ngauri vhathu vha ḓo . . . ” Fhedzi a si vhathu vhoṱhe vhane vha ḓifara nga yeneyi nḓila. Vhakriste vha ḓifara nga nḓila yo fhambanaho na yeneyo.—Vhalani Maleaxi 3:18.

4. Ni nga ṱalusa hani muthu ane a ḓihudza?

⁴ Musi Paulo o no amba nga ha uri vhathu vhanzhi vha ḓo funa vhone vhaṋe fhedzi na u funesa tshelede, o dovha a ṅwala uri vhathu vha ḓo vha vhazuwi, vhadzia-u-ḓihudza na vhane vha ḓikukumusa. Kanzhi vhathu vhane vha ḓifara nga yeneyo nḓila vha vhona u nga vha khwine u fhira vhaṅwe nga nṱhani ha vhukoni vhune vha vha naho, mbonalo yavho, lupfumo kana vhuimo vhune vha vha naho. Vhathu vhane vha ḓifara nga yeneyo nḓila vha ṱoḓa u ṱhonifhiwa na u funiwa. Muṅwe mugudi o amba uri u ḓihudza zwi vha zwi tshi tou nga muthu u khou ḓigwadamela nṱhani ha u gwadamela Mudzimu. Vhaṅwe vha amba uri u ḓihudza zwi a ṋengisa lune zwa dina na muthu ane a ḓihudza musi a tshi vhona vhaṅwe vha tshi zwi ita.

5. Vhathu vha fhulufhedzeaho vho wela hani kha tshikwekwe tsha u ḓihudza?

⁵ Yehova u ṋengiswa nga vhathu vhane vha ḓihudza. U vhenga vhane vha “ḓi-hudza.” (Mir. 6:16, 17) U ḓihudza zwi sendedza muthu kule na Mudzimu. (Ps. 10:4) Diabolo u a ḓihudza. (1 Tim. 3:6) Fhedzi zwi ṱungufhadzaho ndi uri na vhaṅwe vha shumeli vha Yehova vha fulufhedzeaho vho ḓihudza. Usia we a vha e khosi ya Yuda, o fhulufhedzea lwa miṅwaha minzhi. Bivhili i ri: “Hone, nga u pfa maanḓa mbilu yawe ya ḓi-hudza ya mu tshinyisa, a levhela Yehova Mudzimu wawe nga u dzhena nḓuni khethwa ya Yehova a ṋekedza zwioro kha aletare ya zwioro.” Nga murahu, Khosi Hiskia na ene o wela kha tshikwekwe tsha u ḓihudza naho ho vha hu lwa tshifhinganyana.—2 Koron. 26:16; 32:25, 26.

6. Ndi mini zwe zwa vha zwi tshi nga ita uri Davida a ḓihudze, fhedzi ndi ngani a songo zwi ita?

⁶ Vhaṅwe vhathu vha ḓihudza nga nṱhani ha uri vho naka, vha na bvumo, vha na vhukoni kha zwa muzika, vha zwinaḓa kana vha na vhuimo ha nṱha. Davida o vha e na zwenezwo zwithu zwoṱhe; fhedzi o dzula a tshi ḓiṱukufhadza. Musi Davida o no vhulaya Goliata, Khosi Saulo o mu ṋea ṅwananyana wawe uri a vhe mufumakadzi wawe, fhedzi Davida o ri: “Ndi nṋe nnyi? Na vhutshilo hanga ndi mini? Na lushaka lwa khotsi-anga ndi mini, ndi tshi pfi ndi vhe mukwasha wa Thovhela?” (1 Sam. 18:18) Ndi mini zwe zwa thusa Davida uri a dzule a tshi ḓiṱukufhadza? Davida o vha tshi zwi ḓivha uri u na dzenedzo pfaneleo, vhukoni na ndugelo ngauri Mudzimu o ḓiṱukufhadza na u livhisa ṱhogomelo khae. (Ps. 113:5-8) Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri o ṋewa nga Yehova zwoṱhe zwe a vha e nazwo.—Vhambedzani 1 Vhakorinta 4:7.

7. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u ḓiṱukufhadza?

⁷ U fana na Davida, vhathu vha Yehova ṋamusi vha lwela u ḓiṱukufhadza. Ri a kwamea nga u ḓivha uri Yehova ane a vha Muthu muhulwanesa fhethu hoṱhe u a ḓiṱukufhadza. (Ps. 18:35, NW) Ri ṱoḓa u shumisa nyeletshedzo ine  ya ri: “Ambarani u pfela vhuṱungu, vhuthu, u ḓiṱukufhadza, u vuḓa, na u sa fhela mbilu.” (Vhakol. 3:12) Ri a zwi ḓivha uri lufuno “a lu zuwi [nahone] a lu ḓikukumusi.” (1 Vhakor. 13:4) Musi ri tshi ḓiṱukufhadza, zwi nga ita uri vhathu vha ṱoḓe u ḓivha Yehova. Samusi munna a tshi nga kungea nga vhuḓifari ha mufumakadzi wawe naho onoyo mufumakadzi a songo amba tshithu, na vhaṅwe vhathu vha nga kungea nga u vhona vhathu vha Mudzimu vha tshi ḓiṱukufhadza.—1 Pet. 3:1.

8. (a) Vhaṅwe vha dzhia hani u sa ṱhonifha vhabebi ṋamusi? (b) Maṅwalo a laya vhana uri vha ite mini?

⁸ Paulo o amba nga ha nḓila ine vhathu vhane vha khou tshila maḓuvhani a vhufhelo vha ḓo fara ngayo vhaṅwe. O amba uri maḓuvhani a vhufhelo vhana a vha nga thetshelesi vhabebi. Naho dzibugu, mimuvi na mbekanyamushumo dza thelevishini zwi tshi ṱuṱuwedza honoho vhuḓifari uri vhu vhonale vhu tshi nga vhu a ṱanganedzea, u sa thetshelesa zwi ita uri muṱani hu si vhe na vhuthihi nahone nga u ya ha tshifhinga zwenezwi zwi nga kwama tshitshavha nga nḓila i si yavhuḓi. Ndi kale vhathu vha tshi ḓivha nga ha zwenezwi zwithu. Sa tsumbo, tshifhingani tsha kale ngei Gerika, arali muthu a rwa vhabebi vhawe, o vha a tshi xelelwa nga ndugelo dzoṱhe dze a vha e nadzo kha tshitshavha; u ya nga mulayo wa Roma, u rwa khotsi zwo vha zwi tshi dzhiiwa hu mulandu muhulu u fana na u vhulaya. Maṅwalo a Luheberu na Maṅwalo a Tshikriste a Lugerika a laya vhana uri vha hulise vhabebi vhavho.—Ek. 20:12; Vhaef. 6:1-3.

9. Ndi mini zwine zwa ḓo thusa vhana uri vha thetshelese vhabebi vhavho?

⁹ Musi vhana vha tshi humbula nga ha zwe vhabebi vhavho vha vha itela zwone, zwi ita uri vha kone u ḓitsireledza kha ṱhuṱhuwedzo i si yavhuḓi. Vhana vha fanela u pfesesa uri Mudzimu ane a vha Khotsi ashu roṱhe, u ṱoḓa vha tshi thetshelesa vhabebi vhavho. Musi vhaswa vha tshi amba zwithu zwavhuḓi nga ha vhabebi vhavho, vha nga thusa vhaṅwe vhaswa uri na vhone vha ite zwi fanaho. Ndi ngoho uri arali vhabebi vha sa funi vhana vhavho, zwi nga konḓela vhenevho vhana uri vha vha thetshelese nga mbilu yoṱhe. Kha ḽiṅwe sia, musi muswa a tshi vhona nḓila ine vhabebi vhawe vha mu funa ngayo, zwi nga mu ṱuṱuwedza uri a ite zwine zwa vha takadza na musi e kha vhuimo vhune ha nga ita uri a si thetshelese. Austin o ri: “Naho kanzhi ndi tshi lingea u ita zwithu zwo khakheaho, vhabebi vhanga vha vhea milayo ine ya pfesesea, vha ṱalutshedza zwi itaho uri vha vhee yeneyo mulayo nahone vha ita uri zwi nndelutshele u amba navho. Zwenezwi zwo nthusa uri ndi thetshelese. Ndi a kona u zwi vhona uri vha a mpfuna nahone zwi ita uri ndi ṱoḓe u vha takadza.”

10, 11. (a) Ndi vhuḓifari vhufhio vhu si havhuḓi vhune ha sumbedza uri vhathu a vha funani? (b) Vhakriste vha ngoho vha funa vhathu u swika kha vhuimo vhufhio?

¹⁰ Paulo o amba nga ha vhuṅwe vhuḓifari vhu si havhuḓi vhune ha sumbedza uri vhathu a vha funani. Musi o no amba nga ha ‘u sa thetshelesa vhabebi,’ o amba nga ha u sa livhuwa. Zwenezwo zwo tea ngauri vhathu vha sa livhuwi a vha dzhieli nṱha zwine vhaṅwe vha vha itela zwone. Vhathu a vha nga fulufhedzei. A vha nga ḓiimiseli u vhofha thendelano naho i ifhio, zwine zwa amba uri vha ḓo vha vha songo ḓiimisela u pfumedzana na vhaṅwe vhathu. Vha ḓo vha vhadzia-maṱamba na vhafheṱi nahone vha ḓo amba maipfi a ṱhavhaho na u amba zwithu zwi si zwavhuḓi nga ha Mudzimu na vhaṅwe vhathu. Hu ḓo vha na vhadzia-zwitshele vhane vha amba zwithu zwi si zwavhuḓi nga ha vhaṅwe vhathu u itela u vha tshinya madzina. *

¹¹ Samusi vhathu vha sa funani musalauno, vhane vha gwadamela Yehova vho fhambana na vhenevho vhathu ngauri vha funa vhaṅwe zwi tshi bva mbiluni. Yeneyi ndi ngoho. Yesu o  amba uri kha Mulayo wa Mushe, u funa Mudzimu ndi mulayo wa u thoma kha milayo ya ndeme nahone u funa wahau (a·ga’pe) ndi mulayo wa vhuvhili kha ya ndeme. (Mat. 22:37-39) Yesu o dovha a amba uri Vhakriste vha ngoho vha ḓo vhonala nga u funa vhaṅwe. (Vhalani Yohane 13:34, 35.) Vhenevho Vhakriste vha ngoho vha funa na maswina avho.—Mat. 5:43, 44.

12. Yesu o sumbedza hani uri u funa vhathu?

¹² Yesu o vha a tshi funa vhathu nga mbilu yoṱhe. O ya miḓini na miḓanani, a tshi vhudza vhathu mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu. O ita uri vha sa vhoni vha kone u vhona, o fhodza vho holefhalaho, vha re na mapele na u ita uri vho dzingaho nḓevhe vha pfe. O vusa vhafu. (Luka 7:22) Naho vhathu vhanzhi vho vha vha tshi mu vhenga, Yesu o ṋekedza vhutshilo hawe a tshi itela vhathu. Yesu o edzisa lufuno lune Khotsi awe vha vha nalwo. Ḽifhasini ḽoṱhe, Ṱhanzi dza Yehova dzi edzisa Yesu nahone dzi funa vhathu.

13. U funa hashu vhathu zwi nga vha thusa hani uri na vhone vha ḓivhe Yehova?

¹³ Musi ri tshi sumbedza vhathu uri ri a vha funa, zwi nga ita uri vha ṱoḓe u ḓivha nga ha Khotsi ashu wa ṱaḓulu. Sa tsumbo, musi muṅwe munna wa ngei Thailand e buthanoni, o kwamea vhukuma nga u vhona nḓila ine vhashumeli vha Mudzimu vha funana ngayo. Musi o no humela hayani, o humbela uri a gudiswe Bivhili luvhili nga vhege. Musi ho no fhela miṅwedzi ya rathi buthano ḽo fhira, o huwelela kha mashaka awe oṱhe nahone o ṋekedza nyambo yawe ya u thoma ya muvhalo wa Bivhili Holoni ya Muvhuso. U itela u ḓivha nḓila ine ra funa ngayo vhaṅwe, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi khou ita zwoṱhe zwine nda nga kona u itela u thusa vhaṅwe muṱani, tshivhidzoni na vhuḓinḓani? Naa ndi dzhia vhaṅwe nga nḓila ine Yehova a vha dzhia ngayo?’

14, 15. Vhathu vhanzhi vha na vhuḓifari vhufhio vhu si havhuḓi, fhedzi vhaṅwe vho shandula hani vhuḓifari havho?

¹⁴ Nḓila ine vhathu vha maḓuvhani a vhufhelo vha ḓifara ngayo i ita uri Vhakriste vha vhe na zwiitisi zwo engedzeaho zwa u ḓisendedza kule na vhenevho vhathu. Vhathu vha sa funi Mudzimu a vha nga funi zwivhuya. A vha nga koni u ḓifara nahone vha ḓo vha vhadzia-khakhathi. Vhaṅwe vha ḓo vha vhadzia-swili kana  vha ita zwithu vha songo thoma vha humbula na u sa vha ndavha na nḓila ine zwiito zwavho zwa kwama ngayo vhaṅwe.

¹⁵ Vhathu vhanzhi vhe vha vha vha tshi ḓifara nga nḓila i si yavhuḓi vho shandula matshilele avho. Vhuporofita vhu re Bivhilini ho dzula ho amba nga ha zwenezwo zwithu. (Vhalani Yesaya 11:6, 7.) Bivhilini ri vhala nga ha phukha dza ḓaka, dzi ngaho phele na ndau dzine dza dzula nga mulalo na zwifuwo zwi ngaho ṋamana. Humbulani uri wonoyo mulalo une ha khou ambiwa nga hawo u ḓo vha hone “ngauri shango ḽoṱhe ḽi ḓo ḓala u ḓivha Yehova.” (Yes. 11:9) Samusi zwipuka zwi sa koni u guda nga ha Yehova, honoho vhuporofita vhu fanyisela tshanduko dzine vhathu vha dzi ita kha matshilele avho.

16. Bivhili yo thusa hani vhathu u shandula matshilele avho?

¹⁶ Hu na vhathu vhanzhi vhe vha vha vhe na vhuhali vhu no nga ha phele, fhedzi zwino vha na mulalo na vhaṅwe vhathu. Ri nga guda nga ha tshenzhelo dzavho kha mutevhe une wa vha na tshiṱoho tshine tsha ri, “Bivhili I Shandula Vhutshilo,” une wa wanala kha jw.org. Vhane vha ḓivha Yehova na u mu shumela, a vha fani na vhane vha ḓiita u nga vho ḓikumedza kha Mudzimu fhedzi vha sa fulufheli maanḓa awe. Vhenevho vhathu vha ḓiita u nga vha gwadamela Mudzimu fhedzi vhuḓifari havho vhu sa zwi sumbedzi. Naho zwo ralo, vhathu vhe vha vhe na vhuhali, vho “ambara vhumuthu vhuswa he ha sikwa u ya nga zwine Mudzimu a zwi funa, zwi tshi bva kha u luga ha ngoho na u fulufhedzea.” (Vhaef. 4:23, 24) Musi vhathu vha tshi guda nga ha Mudzimu, vha ṱhogomela uri vha fanela u tshila u tendelana na zwine a zwi funa. Nga zwenezwo, vha shandula zwine vha zwi tenda, nḓila ine vha humbula ngayo na vhuḓifari havho. A zwo ngo leluwa u ita dzenedzo tshanduko, fhedzi zwi a konadzea u dzi ita ngauri muya mukhethwa wa Mudzimu u thusa vhane vha ṱoḓa u ita zwine a zwi funa nga mbilu yoṱhe.

17. Ri nga iledza hani u ṱuṱuwedzwa nga vhathu vhane vha ḓifara nga nḓila i si yavhuḓi?

¹⁷ Zwi vho leluwa u vhona phambano i re hone vhukati ha vhathu vhane vha shumela Mudzimu na vhane vha si mu shumele. Riṋe vhane ra shumela Mudzimu ri fanela u ṱhogomela uri ri si ṱuṱuwedzwe nga vhuḓifari ha vhenevho vhathu. Ri sumbedza u vha na vhuṱali nga u shumisa nyeletshedzo ya u sa ḓikonanya na vhathu vhe ha ambiwa nga havho kha 2 Timotheo 3:2-5. Ndi ngoho uri ri nga si kone u iledza tshoṱhe vhathu vhane vha vha na vhuḓifari vhu si havhuḓi. Ri nga vha ri tshi fanela u shuma navho, u dzhena navho tshikolo kana u dzula navho. Fhedzi ri nga iledza u humbula nga nḓila ine vha humbula ngayo na u sa edzisa vhuḓifari havho. Ri nga ita zwenezwo nga u guda Bivhili na u vha na vhukonani na vhathu vho ḓiimiselaho u shumela Yehova.

18. Zwine ra zwi amba na vhuḓifari hashu zwi nga thusa hani vhaṅwe uri vha ḓivhe Mudzimu?

¹⁸ Ri fanela u dovha ra ita zwoṱhe zwine ra nga kona u itela u thusa vhathu uri vha ḓivhe nga ha Yehova. Shumisani tshibuli tshiṅwe na tshiṅwe tshine na tshi wana u itela u huwelela nahone ni humbele Yehova uri a ni thuse u amba zwithu zwo teaho nga tshifhinga tsho teaho. Ri fanela u vhudza vhathu uri ri Ṱhanzi dza Yehova. Musi ri tshi ita nga u ralo, vhuḓifari hashu vhu ḓo ḓisela Yehova vhugala, hu si riṋe. Ro gudiswa “uri ri iledze vhuḓifari ha u sa ofha Mudzimu na nyemulo dza shango, uri ri tshile ri na muhumbulo wo tshaho na u luga na u ḓikumedza kha Mudzimu kha ano maitele a zwithu.” (Tito 2:11-14) Arali ra ḓifara nga nḓila ine Mudzimu a ṱoḓa ri tshi ḓifara ngayo, vhaṅwe vhathu vha ḓo zwi ṱhogomela nahone zwenezwo zwi nga ita uri vhaṅwe vhavho vha ambe uri: “Litsha ri tshimbile na vho-inwi, ngauri ro zwi pfa zwauri Mudzimu u na inwi.”—Sak. 8:23.