1, 2. (a) Ndi mini zwine zwa fanela u vha zwa ndeme kha vhathu vhoṱhe? (b) Ndi zwa ndeme lungafhani u dzhiela nṱha zwenezwo zwithu?

VHATHU vhanzhi ṋamusi vha dzhia tshelede i ya ndeme u fhira zwithu zwoṱhe. Vha livhisa ṱhogomelo kha u vha na lupfumo kana vha farelela kha zwine vha vha nazwo. Vhaṅwe vha dzhia muṱa, mutakalo kana zwine vha ṱoḓa u zwi swikelela vhutshiloni zwi zwa ndeme.

² Naho zwo ralo, u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova zwi fanela u vha zwithu zwa ndeme vhukuma kha riṋe roṱhe. Ri fanela u ḓilinda uri ri si litshe u dzhiela nṱha zwenezwi zwithu zwa ndeme. Zwenezwo zwi nga itea hani? Ri nga farakanea vhukuma nga mishumo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nahone zwenezwo zwi nga ita uri ri hangwe nḓila ine u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu zwa vha zwa ndeme ngayo. Kana ri nga tendela milingo ine ra sedzana nayo i tshi ita uri ri si tsha livhisa ṱhogomelo kha zwenezwo zwithu zwa ndeme. Kha ḽiṅwe sia, musi ri tshi ḓiimisela u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova, zwi ḓo ita uri ri kone u sedzana na milingo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Zwenezwo zwi ḓo ita uri ri kone u sendela tsini-tsini na Yehova.

3. Ndi mini zwine Sathane a zwi amba nga ha vhuvhusi ha Mudzimu?

³ Sathane Diabolo o amba uri Yehova ho ngo tewa nga vhuvhusahoṱhe hawe. O amba uri Yehova Mudzimu ndi muvhusi wa vhufhura nahone ha ṱoḓeli zwivhumbwa zwawe zwithu zwa khwine. Diabolo  u vhona u nga vhathu vha ḓo takala kana u tshila vhutshilo ha khwine arali vha tshi ḓivhusa vhone vhaṋe. (Gen. 3:1-5) Sathane o dovha a amba uri a huna muthu ane a nga fulufhedzea kha Yehova Mudzimu zwi tshi bva mbiluni—ngauri musi vhathu vho sedzana na milingo vha landula vhuvhusi hawe. (Yobo 2:4, 5) U itela u fhindula yeneyi khaedu ya Diabolo, Yehova o ṋea vhathu tshifhinga tsha uri vha kone u vhona uri vha nga si tshile vhutshilo ha khwine musi vha tshi ḓivhusa.

4. Ndi ngani mafhungo a vhuvhusahoṱhe a tshi fanela u tandululwa?

⁴ Vhukuma, Yehova u a zwi ḓivha uri Diabolo o mu pomoka mazwifhi. Nga zwenezwo, ndi ngani Mudzimu o ṋea Sathane tshifhinga tsha uri a sumbedze vhungoho ha zwine a khou zwi amba? Phindulo ya zwenezwi i katela zwivhumbiwa zwi re ṱaḓulu na kha ḽifhasi. (Vhalani Psalme ya 83:18.) Naho zwo ralo, vhavhingani vha u thoma vho landula vhuvhusi ha Yehova nahone na vhaṅwe vha tevhela ṋayo dzavho. Zwenezwi zwi nga ita uri vhaṅwe vha ḓivhudzise arali Diabolo a tshi khou amba ngoho. Arali enea mafhungo a sa tandululwa kha mihumbulo ya vhathu kana vharuṅwa, hu ḓo dzula hu na khuḓano vhukati ha dzitshaka, matsinde na miṱa. Fhedzi musi ho no vha na vhuvhusahoṱhe ha Yehova, vhathu vhoṱhe vha ḓo wana vhutshilo vhu sa fheli nga fhasi ha vhuvhusi hawe. Hu ḓo dovha ha vha na mulalo fhethu hoṱhe.—Vhaef. 1:9, 10.

5. Ri nga tikedza hani vhuvhusahoṱhe ha Yehova?

⁵ Hu ḓo vha hu tshi vho tikedzwa vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu nahone muvhuso wa Sathane na vhathu u ḓo kundwa na u fheliswa. Mudzimu u ḓo vhusa nga hu bvelelaho a tshi shumisa Muvhuso wa Vhumessia nahone vhane vha fulufhedzea vha ḓo vha vho sumbedza uri vhathu vha nga kona u tikedza vhuvhusi ha Mudzimu. (Yes. 45:23, 24) Naa ni a ṱoḓa u vha muṅwe wa vhane vha tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova nga u fulufhedzea? A zwi timatimisi uri ni ṱoḓa u ita nga u ralo. U itela uri ri dzule ri tshi fulufhedzea, ri fanela u livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwa ndeme na u pfesesa nḓila ine zwa vha zwa ndeme ngayo.

6. Ndi zwa ndeme lungafhani u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova?

⁶ Samusi zwo sumbedzwa, u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova ndi zwithu zwa ndeme vhukuma kha vhathu. Ndi zwa ndeme vhukuma u fhira dakalo ḽine muthu muṅwe na muṅwe a vha naḽo. Naa zwenezwi zwi amba uri u tshidzwa hashu a zwi tsha vha zwa ndeme kana zwi amba uri Yehova ha na ndavha na riṋe? Na luthihi. Ndi ngani?

7, 8. Ndi ngani u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu zwi tshi katela u ḓadzea ha mafulufhedziso awe?

⁷ Yehova u funa vhathu na u vha dzhiela nṱha. O vha o ḓiimisela u shumisa malofha a Murwa wawe u itela uri ri wane vhutshilo vhu sa fheli. (Yoh. 3:16; 1 Yoh. 4:9) Arali Yehova Mudzimu a kundelwe u ita zwe a fulufhedzisa, Diabolo o vha a tshi ḓo vha na tshiitisi tsha u amba uri Yehova u a zwifha, ha ṱoḓeli vhathu vhawe zwithu zwavhuḓi nahone u vhusa nga nḓila i songo teaho. Zwi ḓo dovha zwa sumbedza vhapomoki vhane musi vha tshi ri holedza vha ri: “Zwe zwa fulufhedziswa nga ha u vha hone hawe zwi ngafhi? U bva nga ḓuvha ḽe vhomakhulukuku washu vha fa, zwithu zwoṱhe zwi kha ḓi bvela phanḓa nga nḓila i fanaho na musi zwithu zwi tshi thoma u sikwa.” (2 Pet. 3:3, 4) Nga zwenezwo, Yehova u ḓo ita vhungoho ha uri vhuvhusahoṱhe hawe vhu ḓo katela u tshidzwa ha vhathu vhane vha thetshelesa! (Vhalani Yesaya 55:10, 11.) Zwiṅwe hafhu, vhuvhusahoṱhe ha Yehova ho thewa kha lufuno. Nga zwenezwo, ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo dzula a tshi funa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho, u vha dzhia vhe vha ndeme nahone u a vha dzhiela nṱha.—Ek. 34:6.

⁸ Musi ri tshi ṱhogomela uri vhuvhusahoṱhe  ha Yehova ndi ha ndeme, ri vha ri sa khou dzhiela fhasi u tshidzwa hashu kana nḓila ine a ri dzhia ngayo. Zwenezwi zwi vha zwi tshi khou ri thusa uri ri vhe na mavhonele o teaho nga ha vhuvhusahoṱhe na u tshidzwa. Eneo mavhonele ndi a ndeme arali ri tshi dzula ro livhisa ṱhogomelo kha zwenezwi zwithu zwa ndeme na u tikedza vhuvhusi ha Yehova.

9. Sathane o amba mini nga ha Yobo? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁹ U vha na mavhonele o teaho zwo ṱaluswa zwavhuḓi kha bugu ya Yobo ine ya vha iṅwe ya bugu dza Bivhili dze dza ṅwalwa u thoma. Kha yeneyo bugu, ri guda uri Sathane o amba uri arali Yobo a pfiswa vhuṱungu, u ḓo landula Mudzimu. Sathane o dovha a vhudza Mudzimu uri a pfise Yobo vhuṱungu. Yehova ho ngo ita zwenezwo, fhedzi o tendela uri Sathane a linge Yobo, a ri: “Zwoṱhe zwine a vha nazwo’ zwo kumedzelwa zwanḓani zwau.” (Vhalani Yobo 1:7-12.) Nga u ṱavhanya, Yobo o felwa nga vhalanda na vhana vhawe vha fumi na u xelelwa nga zwoṱhe zwe a vha e nazwo. Sathane o ita zwenezwi nga nḓila ye zwa vhonala u nga ndi Mudzimu we a ḓisela Yobo eneo maṱungu oṱhe. (Yobo 1:13-19) Nga murahu, Sathane o ita uri Yobo a pfe vhuṱungu na u mu ḓisela malwadze. (Yobo 2:7) O ṋaṋa u pfiswa vhuṱungu nga maipfi a vhaisaho e a vhudzwa nga mufumakadzi wawe na vhathu vhararu vhe vha vha vha tshi ḓiita ṱhama dzawe.—Yobo 2:9; 3:11; 16:2.

10. (a) Ndi mini zwe Yobo a zwi ita zwi sumbedzaho uri u a fulufhedzea kha Mudzimu? (b) O vha na mavhonele afhio a songo teaho?

¹⁰ Ho vha na mvelelo dzifhio? Zwe Sathane a zwi amba zwo vha zwi mazwifhi madala-dala. Yobo o hana u ṱanutshela Mudzimu. (Yobo 27:5) Naho zwo ralo, Yobo o vha na mavhonele a songo teaho. O dzula a tshi amba uri ho ngo tshinya nahone o vha a tshi ṱoḓa u ḓivha tshiitisi tsha uri ndi ngani a tshi khou shengela. (Yobo 7:20; 13:24) Ri nga pfesesa nḓila ye Yobo a ḓipfa ngayo nga nṱhani ha zwe a sedzana nazwo. Naho zwo ralo, Mudzimu o vhona zwi tshi ṱoḓea uri a mu khakhulule. Yehova o vhudza mini Yobo?

11, 12. Yehova o thusa Yobo uri a ṱhogomele mini, nahone Yobo o aravha hani?

¹¹ Zwe Mudzimu a zwi vhudza Yobo zwi wanala kha ndima nṋa dza bugu ya Yobo—u bva kha ndima ya 38 u swika kha ya 41. A huna huṅwe fhethu Bivhilini hune ra vhala uri Mudzimu o vhudza Yobo nga ho livhaho tshiitisi tsha maṱungu awe. Tshiitisi tshihulwane tsha zwe Yehova a vhudza Yobo ho vha hu si u mu ṱalutshedza tshiitisi tsha maṱungu awe, zwa tou nga Mudzimu u khou lingedza u ḓiimelela. Nṱhani hazwo, Yehova Mudzimu o vha a tshi ṱoḓa uri Yobo a ṱhogomele uri u muṱuku musi a tshi vhambedzwa na vhuhulwane ha Mudzimu. Nahone Mudzimu o thusa Yobo uri a vhone uri hu na zwiṅwe zwithu zwa ndeme  zwine a fanela u vhilaedziswa ngazwo. (Vhalani Yobo 38:18-21.) Zwenezwi zwo thusa Yobo uri a dovhe a vhe na mavhonele o teaho.

¹² Naa Yehova o amba na Yobo nga nḓila i si yavhuḓi musi a tshi mu ṋea nyeletshedzo, hu sa londwi vhuṱungu he a vha o sedzana naho? Na khathihi, nahone na Yobo ho ngo humbula nga yeneyo nḓila. Hu sa londwi zwe a vha o sedzana nazwo, mafheleloni Yobo o sumbedza u livhuha. Yobo o ri: “Ndi [a] ḓi-sola ndó ḓi-shela mavu na milora.” Zwenezwo zwo sumbedza uri Yehova o amba nae nga nḓila yavhuḓi nahone o ṱanganedza yeneyo nyeletshedzo. (Yobo 42:1-6) Mathomoni, Yobo o vha o ṋewa nyeletshedzo nga Elihu. (Yobo 32:5-10) Musi Yobo o ṱanganedza u kaidzwa nga Yehova na u shandula mavhonele awe, Yehova o vhudza vhaṅwe uri u takalela Yobo nge a fulufhedzea musi o sedzana na mulingo.—Yobo 42:7, 8.

13. Nyeletshedzo ya Yehova yo thusa hani Yobo naho maṱungu awe o vha o no fhira?

¹³ Nyeletshedzo ya Yehova yo vha i tshi ḓo bvela phanḓa i tshi vhuyedza Yobo naho maṱungu awe o vha o no fhira. Nga nḓila-ḓe? “Yehova Ene o shudufhadza Yobo nga zwo ḓaho zwino, zwa fhira zwiḽa zwa kale” naho zwi tshi nga vha zwo dzhia tshifhinga uri a wane zwenezwo zwoṱhe. Nga murahu o “dovha a vha na vharwa vhaṱanu-na-vhavhili, na vhananyana vhararu.” (Yobo 42:12-14) Zwi tou vha khagala uri Yobo o vha a tshi ṱuvha vhana vhawe vhe vha vhulahwa nga Sathane. Nga zwiṅwe zwifhinga, o vha a tshi humbula maṱungu e a vha o sedzana nao. Naho mafheleloni o pfesesa tshiitisi tsha maṱungu awe, khamusi nga zwiṅwe zwifhinga o vha a tshi ḓivhudzisa uri ndi ngani o vha a tshi fanela u konḓelela honoho vhuṱungu vhungafho. Hu sa londwi uri o vha a tshi humbula mini, a nga vha o humbula nga ha nyeletshedzo ye Mudzimu a mu vhudza yone. U ita nga u ralo zwo mu thusa uri a dzule e na mavhonele avhuḓi nahone zwo mu khuthadza.—Ps. 94:19.

14. Ri guda mini kha zwe Yobo a zwi tshenzhela?

¹⁴ Na riṋe ri nga vha na mavhonele o teaho nahone ri nga khuthadzwa nga tshenzhelo ya Yobo. Naho zwo ralo, Yehova o vhulunga enea mafhungo u itela “u ri funza, uri nga u konḓelela hashu na nga u khuthadzwa nga Maṅwalo ri vhe na fulufhelo.” (Vharoma 15:4) Ri guda mini? Ri guda zwithu zwa ndeme zwi tevhelaho: Ri fanela u iledza u farakanea nga mishumo yashu ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe lune zwa ita uri ri si tsha livhisa ṱhogomelo kha zwenezwi zwithu zwa ndeme—zwine zwa vha u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova. U fana na Yobo, u nga ri ri nga sumbedza uri ri dzhiela nṱha zwenezwi zwithu zwa ndeme nga u dzula ri tshi fulufhedzea naho ro sedzana na milingo.

15. U fulufhedzea hashu musi ro sedzana na milingo zwi sumbedza mini?

¹⁵ Ndi ngani zwi tshi khuthadza u humbulisisa nga ha u fulufhedzea hashu? Nga nṱhani ha uri milingo ine ra sedzana nayo a i vhangwi nga Mudzimu. Milingo ine ra sedzana nayo a  i takadzi Yehova Mudzimu, fhedzi i ri ṋea tshibuli tsha u sumbedza uri ri tikedza vhuvhusahoṱhe hawe. (Mir. 27:11) U konḓelela hashu zwi ita “uri ri vhe vhuimoni vhune ha ṱanganedzea” nahone zwi khwaṱhisa lutendo lwashu. (Vhalani Vharoma 5:3-5.) Zwe zwa itea kha Yobo zwi sumbedza uri “Yehova u na lufuno luhulu na khathutshelo.” (Yak. 5:11) Nga zwenezwo, ri nga vha na vhungoho ha uri u ḓo ri lambedza na vhoṱhe vhane vha tikedza vhuvhusahoṱhe hawe. U ḓivha zwenezwi, zwi ri thusa u ‘konḓelela nga vhuḓalo ri sa fheli mbilu nahone ro takala.’—Vhakol. 1:11.

16. Ndi ngani ri tshi fanela u ḓihumbudza nḓila ine u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova zwa vha zwa ndeme ngayo?

¹⁶ Vhukuma, u dzula ri tshi tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova zwi nga vha khaedu. Nga zwiṅwe zwifhinga, thaidzo dzine ra sedzana nadzo dzi nga ri kula nungo. Na thaidzo ṱhukhu dzi nga vhonala dzi khulwane arali ri tshi dzula ro livhisa ṱhogomelo khadzo. Nga zwenezwo, ri ita zwavhuḓi arali tshifhinga tshoṱhe ri tshi dzula ri tshi ḓihumbudza nḓila ine vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu ha vha ha ndeme ngayo.

17. U shela mulenzhe tshifhinga tshoṱhe mushumoni wa Yehova zwi nga ri thusa hani u dzula ri tshi livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwa ndeme?

¹⁷ U bvela phanḓa ri tshi shela mulenzhe tshifhinga tshoṱhe mushumoni wa Yehova zwi nga ri thusa uri ri dzule ri tshi livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwa ndeme. Sa tsumbo, iṅwe Ṱhanzi ine ya pfi Renee o vha o oma lurumbu, e na zwiṱhavhi zwi sa fholi na khentsara. Musi e vhuongeloni, o ṱanziela kha vhashumi, vhalwadze na vhathu vhe vha vha vho ḓa u dala. Nga tshiṅwe tshifhinga, Renee o dzula vhuongeloni lwa vhege mbili na hafu nahone o fhedza awara dza 80 a tshi khou ṱanziela henefho. Naho Renee o vha e tsini na u fa, ho ngo vhuya a litsha u livhisa ṱhogomelo kha vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Nahone zwenezwo zwo fhungudza mutsiko we a vha e nawo.

18. Zwe zwa itea kha muṅwe wahashu, zwi sumbedza hani mbuyelo dza u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova?

¹⁸ Vhukuma, ri ṱoḓa u dzula ri tshi livhisa ṱhogomelo kha vhuvhusahoṱhe ha Yehova naho ro sedzana na mitsiko na maṱungu a ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Sa tsumbo, Jennifer o fhedza maḓuvha mararu vhuima-mabufho o lindela bufho ḽa u ya hayani. Mabufho a he a vha a tshi khou ya hone o vha a tshi khou thivhelwa. O vha a tshi nga thoma u ḓipfela vhuṱungu ngauri o vha e na vhuludu nahone o neta. Nṱhani hazwo, o rabela uri a kone u vhona nḓila ine a nga ṱanziela ngayo kha vhaṅwe vhe vha vha vhe kha vhuimo vhu fanaho na hawe. Ho vha na mvelelo dzifhio? O ṱanziela kha vhathu vhanzhi nahone a tshimbidza khandiso nnzhi. O ri: “Ndo pfa ndo fhaṱutshedzwa hu sa londwi vhuimo vhu konḓaho nahone Yehova o nṋea nungo uri ndi kone u ḓivhadza dzina ḽawe nga nḓila yo teaho.” Vhukuma, o dzula o livhisa ṱhogomelo kha ndivho ya Yehova.

19. Vhathu vha Yehova vha dzhia hani Vhuvhusahoṱhe hawe?

¹⁹ U dzhiela nṱha vhuvhusahoṱhe ha Yehova zwi sumbedza phambano ine ya vha hone vhukati ha vhurereli ha ngoho na ha mazwifhi. Vhathu vha Mudzimu ndi kale vha tshi khou tikedza vhuvhusahoṱhe hawe. Samusi ri tshi tikedza vhurabeli ha ngoho, ri fanela u ita vhuḓidini ha u dzula ri na mavhonele o teaho o thewaho Maṅwaloni.

20. Yehova u ḓipfa hani nga vhuḓidini vhune na vhu ita ha u tikedza vhuvhusahoṱhe hawe?

²⁰ Ivhani na vhungoho ha uri Yehova u dzhiela nṱha vhuḓidini haṋu ha u tikedza vhuvhusahoṱhe hawe nga u mu shumela nga u fulufhedzea na u konḓelela milingo. (Ps. 18:25) Thero i tevhelaho i ḓo haseledza zwo engedzeaho nga ha zwiitisi zwa u tikedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova nga mbilu yoṱhe na nḓila ine na nga vhu tikedza ngayo.