1, 2. Ndi ngani ri tshi fanela u vha na dzangalelo kha Psalme ya 45?

KHOSI ya vhugala yo ṋamela bere yayo u itela u lwela ngoho na u luga nahone i bvela phanḓa i tshi kunda maswina ayo. Musi yo no kunda nndwa ya u fhedza, i vhinga muselwa wavhuḓi. Yeneyo khosi i humbulwa na u rendwa nga mirafho yoṱhe i ḓaho. Tshenetsho ndi tshiṱoho tsha Psalme ya 45.

² Naho zwo ralo, Psalme ya 45 a i sokou vha nganea i takadzaho, ine ya vha na magumo a nyanyulaho. Zwiitea zwo bulwaho khayo ndi zwa ndeme kha riṋe. Zwi kwama vhutshilo hashu ṋamusi na tshifhingani tshi ḓaho. Nga zwenezwo, kha ri ṱolisise nga vhuronwane yeneyi psalme.

3, 4. (a) Ndi lufhio “luimbo lwavhuḓi” lune lwa ri kwama, nahone lu nga kwama hani mbilu dzashu? (b) “Luimbo” lwashu lu amba hani nga ha khosi, nahone lulimi lwashu lu fana hani na peni?

³ Vhalani Psalme ya 45:1. “Luimbo lwavhuḓi” lune lwa kwama mbilu ya mupsalme nahone lwa ita uri i ‘elelwe,’ ndi mafhungo a kwamaho khosi. Ḽiiti ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri u “elelwa” ḽi amba “u seluwa” kana “u vhila.” Enea mafhungo o ita uri mupsalme a fhisee nahone a ita uri lulimi lwawe lu nge sa “peni ya muṅwali-makone.”

 ⁴ Hu pfi mini nga riṋe? Mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Vhumessia ndi mafhungo avhuḓi ane a kwama mbilu dzashu. Mulaedza wa Muvhuso wo vha ‘wavhuḓi’ zwihuluhulu nga 1914. U bva tsheetsho, wonoyo mulaedza wo vha u si tsha amba nga ha Muvhuso wa tshifhingani tshi ḓaho, fhedzi wo vha u tshi vho amba nga ha hulumeni wa vhukuma une zwino wa khou vhusa ṱaḓulu. Enea ndi “mafhungo maḓifha . . . a Muvhuso” ane ra a huwelela “ḽifhasini ḽoṱhe uri zwi vhe vhuṱanzi kha tshaka dzoṱhe.” (Mat. 24:14) Naa mbilu dzashu dzi “elelwa” mulaedza wa Muvhuso? Naa ri huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso nga u fhisea? U fana na mupsalme, “luimbo” lwashu lu amba nga ha khosi—Khosi yashu Yesu Kristo. Ri ḓivhadza uri ndi Khosi yo vhewaho ṱaḓulu ya Muvhuso wa Vhumessia. Zwiṅwe hafhu, ri ramba vhathu vhoṱhe—vhavhusi na vhavhusiwa—uri vha ḓiṱukufhadzele vhuhosi hawe. (Ps. 2:1, 2, 4-12) Lulimi lwashu lu nga “peni ya muṅwali-makone” nga nṱhani ha uri ri shumisa Ipfi ḽo ṅwalwaho musi ri mushumoni washu wa u huwelela.

5. (a) Yesu o vha e “ndele” nga nḓila dzifhio? (b) ‘Vhuḓi vhu re kha mulomo wa Khosi’ ho vhonala hani, nahone ri nga ita hani vhuḓidini ha u edzisa tsumbo yawe?

⁵ Vhalani Psalme ya 45:2. Maṅwalo ha ambi zwinzhi nga ha tshivhumbeo tsha Yesu. A zwi timatimisi uri o vha e “ndele” samusi o vha e muthu o fhelelaho. Naho zwo ralo, u fulufhedzea hawe kha Yehova ndi zwone zwe zwa mu ita uri a vhe ndele ya vhukuma. Zwiṅwe hafhu, Yesu o shumisa “maipfi a vhulenda” musi a tshi khou huwelela mulaedza wa Muvhuso. (Luka 4:22; Yoh. 7:46) Naa nga muthihi nga muthihi ri ita vhuḓidini ha u tevhela tsumbo yawe musi ri mushumoni wa u huwelela na u lingedza u shumisa maipfi ane a ḓo kwama mbilu dza vhathu?—Vhakol. 4:6.

6. Mudzimu o fhaṱutshedza hani Yesu “lini na lini”?

⁶ Nga nṱhani ha uri Yesu o vha o ḓiṋekedzela zwi tshi bva mbiluni, Yehova o mu fhaṱutshedza tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe ha kha ḽifhasi, nahone a mu lambedza musi o no fa lufu lwa tshiṱhavhelo. Muapostola Paulo o ṅwala uri: “Musi [Yesu] a tshi vha muthu, o ḓiṱukufhadza na u thetshelesa u swika a tshi fa kha danda ḽa tshengedzo. Nga nṱhani ha zwenezwo, Mudzimu o dovha a mu hulisa a mu ṋea vhuimo ha nṱha nahone nga vhuthu a mu ṋea dzina ḽi fhiraho madzina oṱhe, uri nga dzina ḽa Yesu muṅwe na muṅwe a gwadame—vhane vha vha ngei ṱaḓulu na vhane vha vha kha ḽifhasi na vhane vha vha fhasi ha mavu—na uri muṅwe na muṅwe u fanela u ṱhogomela uri Yesu Kristo ndi Murena, uri hu rendwe Mudzimu ane a vha Khotsi.” (Vhafil. 2:8-11) Yehova o fhaṱutshedza Yesu “lini na lini” nga u mu vusela vhutshiloni ha u sa dovha a fa.—Vharoma 6:9.

7. Mudzimu o ḓodza Yesu a fhira maṅwe “mahosi” nga nḓila-ḓe?

⁷ Vhalani Psalme ya 45:6, 7. Nga nṱhani ha uri Yesu u funa u luga nahone u vhenga tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga nyadzisa Khotsi awe, Yehova o mu ḓodza uri a vhe Khosi ya Muvhuso wa Vhumessia. Yesu o ḓodzwa nga “mapfura a dakalo” a fhira maṅwe  “mahosi” ane a vha mahosi a Yuda a re kha mutevhe wa Davida. Nga nḓila-ḓe? Tsha u thoma, Yesu o ḓodzwa nga Yehova nga dzawe. Zwiṅwe hafhu, Yehova o mu ḓodza uri a vhe Khosi na Tshifhe Muhulu. (Ps. 2:2; Vhaheb. 5:5, 6) Yesu ho ngo ḓodzwa nga mapfura, fhedzi o ḓodzwa nga muya mukhethwa nahone vhuhosi hawe a si ha kha ḽifhasi, ndi ha ṱaḓulu.

8. Ndi ngani hu tshi nga ambiwa uri ‘khuluṋoni ya Yesu ndi ya Mudzimu,’ nahone ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri vhuhosi hawe ho luga?

⁸ Nga 1914, Yehova o vhea Murwa wawe uri a vhe Khosi ya Vhumessia ngei ṱaḓulu. ‘Lubaḓa lwawe lwa vhuhosi ndi lubaḓa lwa u luga,’ nga zwenezwo, ri na vhungoho ha uri vhuvhusi hawe ho luga nahone vhu na khaṱulokwayo. Vhuvhusi hawe ho tea ngauri ‘khuluṋoni yawe ndi ya Mudzimu.’ Zwenezwo zwi amba uri Yehova ndi ene we a thea vhuhosi hawe. Zwiṅwe hafhu, khuluṋoni ya Yesu ndi ya “lini na lini.” Naa a ni ḓipfi no takala u shumela Yehova nga fhasi ha Khosi yo nangwaho nga Mudzimu i re na maanḓa nga u rali?

9, 10. (a) Kristo o thoma lini u fara pfumo ḽawe, nahone o thoma u ḽi shumisa nga nḓila-ḓe? (b) Kristo u ḓo dovha a shumisa hani pfumo ḽawe?

⁹ Vhalani Psalme ya 45:3. Yehova u laedza Khosi yawe uri i ‘fare pfumo ḽayo i ḓiṱame,’ nga zwenezwo, u ṋea Yesu maanḓa a u lwa na vhoṱhe vhane vha pikisa vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu na u vha haṱula. (Ps. 110:2) Ngauri Kristo ndi Khosi ya Mudziammbi i sa kundwi, u vhidzwa “Muhali.” O fara pfumo ḽawe nga 1914 nahone a kunda Sathane na madimoni awe, vhe a vha pandela ṱaḓulu nahone a vha posela kha ḽifhasi.—Nzumb. 12:7-9.

¹⁰ Zwenezwo zwo vha zwi mathomo a gundo ḽa yeneyo Khosi. I kha ḓi fanela u ‘khunyeledza gundo ḽayo.’ (Nzumb. 6:2) Yehova u kha ḓi ḓo haṱula zwipiḓa zwoṱhe zwi re kha ḽifhasi zwa maitele a Sathane, nahone Sathane na madimoni awe vha ḓo fheliswa. Hu ḓo thoma u fheliswa Babele Ḽihulu, muvhuso wa shango wa vhurereli ha mazwifhi. Ndi ndivho ya Yehova u shumisa vhavhusi vha zwa politiki u fhelisa yeneyi “phombwe” mmbi. (Nzumb. 17:16, 17) Nga murahu, Khosi ya Mudziammbi i ḓo vutshela maitele a politiki a Sathane, ya a fhelisa. Kristo, ane a dovha a vhidzwa “muruṅwa wa mugodini,” u ḓo khunyeledza gundo ḽawe nga u posela Sathane na madimoni awe mugodini. (Nzumb. 9:1, 11; 20:1-3) Kha ri vhone nḓila ye Psalme ya 45 ya amba ngayo hu tshee nga phanḓa nga ha zwenezwi zwiitea zwi takadzaho.

11. Kristo u phalalela “vhafulufhedzei” nga nḓila-ḓe?

¹¹ Vhalani Psalme ya 45:4. Khosi ya Mudziammbi a i lwi nndwa ya gundo u itela u thuba mashango na u kunda vhathu. I lwa nndwa ya u luga i na zwipikwa zwavhuḓi. I “phalalela vhafulufhedzei na vho vuḓaho na vho lugaho.” Ngoho ya ndeme vhukuma ine ya fanela u lwelwa ndi ya vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Sathane o itela khaedu vhuvhusi ha Yehova musi a tshi mu shandukela. U bva tsheetsho, yeneyo ngoho ya ndeme yo hanedzwa nga madimoni na vhathu. Zwino ndi tshifhinga tsha uri Khosi ya Yehova yo ḓodzwaho i ḓivhadze ngoho nga ha vhuvhusahoṱhe ha Yehova zwino na nga hu sa fheli.

12. Khosi i ‘lamulela vho vuḓaho’ nga nḓila-ḓe?

¹² Khosi i dovha ya ‘phalalela vho vuḓaho.’ Sa Murwa mubebwa e eṱhe wa Mudzimu, o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi vhukuma ya u vuḓa na u fulufhedzea kha vhuvhusahoṱhe ha Khotsi awe. (Yes. 50:4, 5; Yoh. 5:19) Vhalanda vhoṱhe vha fulufhedzeaho vha Khosi vha fanela u tevhela tsumbo yawe na u ḓiṱukufhadzela vhuvhusahoṱhe  ha Yehova kha zwithu zwoṱhe. Vhane vha ita nga u ralo vha ḓo tendelwa u tshila shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu ḽo fulufhedziswaho.—Sak. 14:16, 17.

13. Kristo u ḓo dovha a tsireledza “vho lugaho” nga nḓila-ḓe?

¹³ Kristo u dovha a tsireledza “vho lugaho.” U luga hune Khosi ya hu lwela ndi ‘u luga ha Mudzimu’—zwine zwa vha zwilinganyo zwa Yehova zwa u ita zwithu zwavhuḓi na zwi si zwavhuḓi. (Vharoma 3:21; Doit. 32:4) Yesaya o amba hu tshee nga phanḓa nga ha Khosi Yesu Kristo a ri: “Hu ḓo vhuya ha vhewa khosi ya u vhusa nga zwivhuya.” (Yes. 32:1) Muvhuso wa Yesu u ḓo ḓisa “maṱaḓulu maswa” na “ḽifhasi ḽiswa” zwo fulufhedziswaho, zwine “u luga h[a] ḓo dzula khazwo.” (2 Pet. 3:13) Muṅwe na muṅwe ane a ḓo dzula shangoni ḽiswa u ḓo fanela u tshila u tendelana na zwilinganyo zwa Yehova.—Yes. 11:1-5.

14. Tshanḓa tsha u ḽa tsha Kristo tshi ḓo khunyeledza zwithu “zwi ofhisaho” nga nḓila-ḓe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹⁴ Musi Khosi i tshi ṋamela bere tshena, i vha yo ḓiṱama nga pfumo. (Ps. 45:3) Fhedzi hu swika tshifhinga tshine ya ṱomola pfumo nahone ya ḽi fara nga tshanḓa tsha u ḽa. Mupsalme o amba hu tshee nga phanḓa uri: “Tshanḓa tshau tshi ḓo U itisa zwi ofhisaho.” (Ps. 45:4) Musi Yesu Kristo a tshi ḓisa khaṱulo ya Yehova nga Haramagedo, u ḓo khunyeledza zwithu “zwi ofhisaho” kha maswina awe. A ri ḓivhi uri u ḓo shumisa mini u itela u fhelisa maitele a Sathane. Fhedzi zwine Yesu a ḓo zwi ita zwi ḓo ofhisa vhathu vhane vha dzula kha ḽifhasi vhe vha si thetshelese tsevho ya Mudzimu nahone vha si ḓiṱukufhadzele vhuvhusi ha Khosi. (Vhalani Psalme ya 2:11, 12.) Kha vhuporofita hawe ha tshifhinga tsha vhufhelo, Yesu o amba uri vhathu vha ḓo “ṋoka nga nyofho na u lindela zwithu zwine zwa ḓo itea kha ḽifhasi, ngauri na maanḓa a maṱaḓulu a ḓo dzinginyea.” O dovha a ri: “Ndi hone vha tshi ḓo vhona Murwa-muthu a tshi ḓa e kha gole e na maanḓa na vhugala vhuhulu.”—Luka 21:26, 27.

15, 16. Ndi vhafhio vhane vha ḓo vhumba “mavhuthu” ane a ya na Kristo nndwani?

¹⁵ Musi bugu ya Nzumbululo i tshi ḓivhadza nga ha u ḓa ha Khosi u itela u haṱula i na “maanḓa na vhugala vhuhulu,” yo ri: “Nda vhona ḽiṱaḓulu ḽo vulea, nda vhona bere tshena. We a vha o i ṋamela o vha a tshi pfi A Fulufhedzeaho na Wa Ngoho, nahone u haṱula na u lwa nndwa yo lugaho. Zwiṅwe hafhu, mavhuthu a ṱaḓulu o vha a tshi khou mu tevhela o ṋamela dzibere tshena, o ambara zwiambaro zwitshena, zwo kunaho, zwavhuḓi. Mulomoni wawe hu tshi bva banga ḽilapfu ḽi re na vhuhali, uri a kone u vhulaha dzitshaka ngaḽo, nahone u ḓo vha lisa nga lubaḓa lwa tsimbi. Zwiṅwe hafhu, u sukekanya nḓirivhe bonḓeloni ḽa waini ya mbiti dza Mudzimu Ramaanḓaoṱhe.”—Nzumb. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Ndi vhafhio vhane vha ḓo vha vhahali na Kristo vhane vha vhumba “mavhuthu” a ṱaḓulu ane a ya nndwani nae? Musi Yesu a tshi fara pfumo ḽawe u itela u pandela Sathane na madimoni awe ṱaḓulu, o vha e na ‘vharuṅwa vhawe.’ (Nzumb. 12:7-9) Zwi a pfala u phetha nga ḽa uri nga nndwa ya Haramagedo, mavhuthu a Kristo a ḓo katela vharuṅwa vhakhethwa. Naa eneo mavhuthu awe a ḓo katela na vhaṅwe? Yesu o fulufhedzisa vhahawe vho ḓodzwaho a ri: “Kha ane a kunda na ane a tevhedza mishumo yanga u swika vhufheloni ndi ḓo mu ṋea maanḓa kha dzitshaka, nahone u ḓo lisa vhathu nga lubaḓa lwa tsimbi uri vha pwashekane sa midzio ya vumba, vhunga ndo ṋewa zwenezwo nga Khotsi anga.” (Nzumb. 2:26, 27) Ngauralo, mavhuthu a  Kristo a ṱaḓulu a ḓo dovha a katela vhahawe vho ḓodzwaho, vhane vha ḓo vha vho wana malamba avho a ṱaḓulu. Vhavhusi ngae vho ḓodzwaho vha ḓo vhusa nae musi a tshi khunyeledza zwithu “zwi ofhisaho,” musi a tshi khou lisa dzitshaka nga lubaḓa lwa tsimbi.

17. (a) Bere tshena ye Kristo a i namela i imela mini? (b) Pfumo na vhura zwi imela mini?

¹⁷ Vhalani Psalme ya 45:5. Khosi yo namela bere tshena, ine ya imela nndwa yo kunaho na yo lugaho kha Yehova. (Nzumb. 6:2; 19:11) Nga nnḓa ha pfumo, o shomedzwa nga vhura. Ri a vhala: “Nda lavhelesa, nda vhona bere tshena; we a vha o i ṋamela o vha o fara vhura; a ṋewa khare, a bvela phanḓa a tshi kunda na u khunyeledza gundo ḽawe.” Pfumo na vhura zwi imela nḓila ine Kristo a ḓo i shumisa u itela u haṱula maswina awe.

18. “Misevhe” ya Kristo i ḓo vha hani na “vhuhali”?

¹⁸ Mupsalme u shumisa luambo lwa vhurendi u amba hu tshee nga phanḓa uri ‘misevhe ya Khosi ndi ya vhuhali, maswina ayo o lovha’ na uri ‘dzitshakha dzi a i luvha.’ Yeneyo ndozwo i ḓo vha ya ḽifhasi ḽoṱhe. Vhuporofita ha Yeremia ho dzula ho amba uri: “Misi iyo, vho vhulahwaho nga Yehova vha ḓo ḓala hoṱhe vha guma hune shango ḽa guma thungo dzoṱhe.” (Yer. 25:33) Vhuṅwe vhuporofita vhu fanaho vhu ri: “Nda dovha nda vhona muruṅwa o ima kha ḓuvha, a vhidzelela nga ipfi ḽihulu, a amba na zwiṋoni zwoṱhe zwi fhufhaho lutomboni a ri: ‘Iḓani ngeno ni kuvhanganele tshilalelo tshihulu tsha Mudzimu, uri ni ḽe ṋama ya mahosi na ya vhalangammbi na ya vhanna vha maanḓa na ya bere na ya vhaṋameli vhadzo, na ṋama ya vhoṱhe vho vhofholowaho khathihi na ya vhalanda na ya vha vhuimo ha fhasi na ha nṱha.’”—Nzumb. 19:17, 18.

19. Kristo u ḓo khunyeledza gundo ḽawe nga nḓila-ḓe?

¹⁹ Nga murahu ha u fhelisa maitele mavhi a zwithu a Sathane kha ḽifhasi, Kristo a re kha ‘vhurena hawe’ u ḓo kunda. (Ps. 45:4) U ḓo khunyeledza gundo ḽawe nga u posela Sathane na madimoni awe mugodini lwa Miṅwaha Ya Tshigidi Ya Vhuvhusi. (Nzumb. 20:2, 3) Samusi Diabolo na vharuṅwa vhawe vha tshi ḓo vha vho fheliswa, vhathu vhane vha tshila kha ḽifhasi vha ḓo vha vho vhofhololwa kha ṱhuṱhuwedzo ya Sathane nahone vha kona u tshila nga fhasi ha vhuvhusi ha Khosi yavho yo kundaho na ya vhurena. Naho zwo ralo, musi vha sa athu vhona shango ḽi tshi shanduka ḽa vha paradiso, vha ḓo vha na tshiṅwe tshiitisi tsha u takala na Khosi yavho na vhane vha ḓo vhusa nayo ṱaḓulu. Tshenetsho tshiitea tshi takadzaho tshi ḓo ṱolisiswa kha thero i tevhelaho.