Miṅwahani ya u thoma ya vhutshilo hanga, muṱa wahashu wo vha u tshi dzula tsini na Leipzig, ngei Dzheremane Vhubvaḓuvha, tsini na mikano ya ngei Czech na Poland. Musi ndi na miṅwaha ya rathi, mushumo wa khotsi anga wo ita uri ri pfulutshele seli ha malwanzhe—ro thoma ra pfulutshela Brazil, nga murahu ra ya Ecuador.

Musi ndi na miṅwaha ya 14, ndo mbo ḓi iswa hositele ya vhana vha tshikolo ngei Dzheremane. Nga nṱhani ha uri vhabebi vhanga vho vha vha tshi dzula kule ngei Amerika Tshipembe, ndo vha ndi tshi fanela u ḓiṱhogomela. Ndo mbo ḓi thoma u vha na muya wa vhuḓilangi. Ndo vha ndi sa humbuli nga ha nḓila ine zwine nda zwi ita zwa kwama vhaṅwe ngayo.

Musi ndi na miṅwaha ya 17, vhabebi vhanga vho mbo ḓi vhuya Dzheremane. Mathomoni, ndo vha ndi tshi dzula navho. Fhedzi muya wanga wa vhuḓilangi wo ita uri zwi nkonḓele u vha fhasi ha vhuvhusi ha vhabebi vhanga. Musi ndi na miṅwaha ya 18, ndo mbo ḓi ṱuwa hayani.

Ndo thoma u ḓipfa ndi songo vhofholowa, ndi tshi khou ṱoḓa ndivho ya vhutshilo. Nga murahu ha u ṱhogomela matshilele na madzangano o fhamba-fhambanaho, ndo mbo ḓi thoma u vhona uri zwithu zwa khwine-khwine zwine nda nga zwi ita vhutshiloni hanga ndi u tandula heyi pulanete yo nakaho, vhathu vha sa athu i tshinyadza.

Ndo mbo ḓi pfuluwa Dzheremane, nda renga thuthuthu, nda livha Afurika. Nga murahunyana, ndo mbo ḓi tea uri ndi humele ngei Yuropa u itela u lugisa thuthuthu yanga. Ḽiṅwe ḓuvha nga murahu ha zwenezwo, ndo vha ndi phendelashango ya ngei Portugal. Nda phetha u sa tsha tshimbila nga thuthuthu nahone nda thoma u tshimbila nga tshikepe.

Ndo konana na tshigwada tsha vhaswa vhe vha vha vha tshi khou ḓilugiselela u alavha Ḓanzheni ḽa Atlantika. Khavho ndo mbo ḓi ṱangana na we a vha a tshi ḓo vha mufumakadzi wanga, Laurie. Ro thoma nga u alavha ri tshi ya zwiṱangadzimeni zwa Caribbean. Nga murahu ha u dzulanyana ngei Puerto Rico, ra mbo ḓi vhuyelela Yuropa. Ro vha ri tshi khou ṱoḓa tshikepe tshe ra vha ri tshi nga tshi shandula tsha vha tshikepe tshine ra kona u dzula khatsho. Fhedzi nga murahu ha u ṱoḓa lwa miṅwedzi miraru, ho mbo ḓi vha na tshithithisi. Ndo mbo ḓi ṅwaliswa nga mmbi ya ngei Dzheremane.

Ndo fhedza miṅwedzi ya 15 ndi mmbini ya maḓini ya Dzheremane. Nga tshenetsho tshifhinga, nṋe na Laurie ro mbo ḓi vhingana  nahone ra ita ndugiselelo dza u bvela phanḓa na vhutshilo hashu ha u endela mashango. Nga phanḓanyana ha mushumo wanga wa vhuswole, ro vha ro renga mutumbu wa tshikepe tsha u tshidza. Musi ndi tshe vhuswoleni, nga zwiṱuku nga zwiṱuku ro shandula wonoyo mutumbu uri u vhe tshikepe tshiṱuku. Ro vha ro dzudzanya uri ri ḓo dzula nga ngomu hatsho nahone ra bvela phanḓa ri tshi tandula pulanete yeneyi yo nakaho. Ndi nga tshenetshi tshifhinga—nga murahu ha mushumo wanga wa vhuswole, fhedzi ndi sa athu fhedza tshikepe—he ra dalelwa nga Ṱhanzi dza Yehova nahone ra thoma u guda Bivhili.

Mathomoni, ndo vha ndi sa vhoni ṱhoḓea ya u shandula zwithu zwinzhi vhutshiloni hanga. Ndo vha ndo vhingana na mufumakadzi we nda vha ndi nae, nahone ndo no litsha na u daha. (Vhaefesa 5:5) Malugana na nzudzanyo dzashu dza u tandula shango, ndo vha ndi tshi humbula uri u kumedzela vhutshilo hashu u itela u vhona tsiko ya Mudzimu i mangadzaho ndi zwithu zwavhuḓi vhukuma.

Naho zwo ralo, ngoho yo vha i ya uri ndo vha ndi tshi tea u ita tshanduko—zwihuluhulu kha vhumuthu hanga. Samusi ndo vha ndi tshi ḓihudza vhukuma nahone ndi tshi ḓifulufhelesa, ndo vha ndi tshi dzula ndi tshi humbula nga ha vhukoni hanga na zwe nda zwi khunyeledza. Ndo vha ndi tshi tshilela nṋe muṋe fhedzi.

Ḽiṅwe ḓuvha, ndo mbo ḓi vhala Pfunzo ya Yesu ya Thavhani i re na bvumo. (Mateo, dzindima 5-7) Mathomoni, ndo vha ndi sa pfesesi zwe Yesu a vha a tshi khou zwi amba malugana na u takala. Sa tsumbo, o amba uri hu takala vha re na nḓala na ḓora. (Mateo 5:6) Ndo ḓivhudzisa uri u shaya zwo vha zwi tshi nga ita hani uri muthu a takale. Musi ndi tshi bvela phanḓa na u guda, ndo zwi ṱhogomela uri roṱhe ri ṱoḓa u ḓivha Mudzimu, fhedzi ri fanela u zwi ṱanganedza nga u ḓiṱukufhadza u itela uri ri kone u mu ḓivha. Zwi fana na zwe zwa ambiwa nga Yesu musi a tshi ri: “Hu takala vhane vha ṱhogomela uri vha ṱoḓa u ḓivha Mudzimu.”—Mateo 5:3.

Musi ro no thoma u guda Bivhili ngei Dzheremane, nṋe na Laurie ro mbo ḓi pfulutshela Fura, nga murahu, ra pfulutshela Italia. Hoṱhe he ra ya hone, ho vha hu na Ṱhanzi dza Yehova. Ndo takadzwa vhukuma nga nḓila ine vha funana ngayo zwi tshi bva mbiluni na vhuthihi havho. Ndo zwi vhona uri Dziṱhanzi ndi vharathu na vhakomana shangoni ḽoṱhe. (Yohane 13:34, 35) Nga u ya ha tshifhinga, nṋe na Laurie ro mbo ḓi lovhedzwa ra vha Ṱhanzi dza Yehova.

Musi ndo no lovhedzwa, ndo bvela phanḓa ndi tshi ita tshanduko kha vhumuthu hanga. Nṋe na Laurie ro ita phetho ya u alavha ra ya phendelashango ya Afurika nahone nga murahu ha zwenezwo, ra pfuka Ḓanzheni ḽa Atlantika ri tshi ya United States. Ndi musi ndi henefho lwanzheni—hu riṋe fhedzi tshikepeni tshiṱuku tsho tangwaho nga maḓi lwa khilomithara dza maḓana—he nda vhona hone uri a thi wa ndeme musi ndi tshi vhambedzwa na Musiki washu muhulwane. Samusi ndo vha ndi na tshifhinga tshinzhi nahone hu si na zwithu zwine muthu a nga zwi ita lwanzheni, ndo fhedza tshifhinga tshinzhi ndi tshi khou vhala Bivhili. Ndo kwamiwa nga mafhungo a vhutshilo ha Yesu musi e kha ḽifhasi. O vha e muthu o fhelelaho a re na vhukoni vhu akhamadzaho vhukuma, fhedzi ho ngo ḓihudza. O vha a sa tshileli ene muṋe, fhedzi o vha a tshi tshila u tendelana na zwine Khotsi awe wa ṱaḓulu a zwi ṱoḓa.

Musi ndi tshi elekanya nga ha tsumbo ya Yesu, ndo zwi vhona uri ndi fanela u vhea Muvhuso wa Mudzimu u thoma vhutshiloni hanga nṱhani ha uri zwiṅwe zwithu zwo fhamba-fhambanaho zwe nda vha ndi tshi ṱoḓa u zwi ita zwi ḓe u thoma. (Mateo 6:33) Musi nṋe na Laurie ri tshi swika United States, ro phetha nga uri ri litshe u endela mashango ri dzule henefho nahone ri livhise ṱhogomelo kha vhurabeli hashu.

Kale, musi ndi tshi kha ḓi ḓifulufhela, ndo vha ndi tshi ita phetho dze nda vha ndi si na vhuṱanzi nadzo. Fhedzi zwino ndo wana fhethu hune nda nga wana hone vhuṱali ha vhukuma vhune ha nga ndivhisa. (Yesaya 48:17, 18) Zwiṅwe hafhu, ndo wana ndivho ya vhutshilo ye nda vha ndi si nayo—u gwadamela Mudzimu na u thusa vhaṅwe u guda nga hae.

Musi nṋe na Laurie ri tshi tevhela maitele a Bivhili, ro khwaṱhisa mbingano yashu. Ro dovha ra fhaṱutshedzwa nga ṅwananyana o nakaho, ane zwino a ḓivha na u funa Yehova.

A si u ri vhutshilo hashu ho vha vhu tshi leluwa tshifhinga tshoṱhe. Fhedzi nga thuso ya Yehova, ro ḓiimisela u farelela tshumeloni yashu na u dzula ri tshi mu fulufhela.—Mirero 3:5, 6.