Ndi Ngani Yesu O Fa?
Bivhili i a fhindula
Yesu o fa u itela uri vhathu vha hangwelwe zwivhi nahone vha wane vhutshilo vhu sa fheli. (Vharoma 6:23; Vhaefesa 1:7) Lufu lwa Yesu lwo dovha lwa sumbedza uri muthu o fhelelaho a nga dzula a tshi fulufhedzea naho a tshi lingwa zwihulu.—Vhaheberu 4:15.
Ṱhogomelani nḓila ye lufu lwa muthu muthihi lwa khunyeledza ngayo zwithu zwinzhi.
Yesu o fa uri ri ‘hangwelwe zwivhi zwashu.’—Vhakolosa 1:14.
Adamu, muthu wa u thoma, o sikwa o fhelela, a si na tshivhi. Naho zwo ralo, o khetha u sa thetshelesa Mudzimu. U sa thetshelesa kana tshivhi tsha Adamu zwo kwama vhana vhawe vhoṱhe nga nḓila khulwane. Bivhili i amba uri: “U sa thetshelesa ha muthu muthihi ho ita uri vhanzhi vha vhe vhaitazwivhi.”—Vharoma 5:19.
Yesu o vha o fhelela, fhedzi ho ngo vhuya a ita tshivhi. Nga zwenezwo, o vha a tshi nga vha “tshiṱhavhelo tshi pfumelelaho tsha zwivhi zwashu.” (1 Yohane 2:2) Samusi u sa thetshelesa ha Adamu ho kwama vhathu vhoṱhe, zwa ita uri vha vhe na tshivhi, na lufu lwa Yesu lwo bvisa dondo ḽa tshivhi kha vhoṱhe vhane vha sumbedza lutendo khae.
Hu nga ambiwa u ri Adamu o dzhenisa vhathu vhoṱhe tshivhini. Fhedzi nga u ḓiimisela u ri fela, Yesu o rengulula vhathu. Nga nṱhani ha zwenezwo, “arali muthu a ita tshivhi, ri na muthusi ha Khotsi, Yesu Kristo, o lugaho.”—1 Yohane 2:1.
Yesu o fa uri “muṅwe na muṅwe ane a vha na lutendo khae a si fheliswe, fhedzi a wane vhutshilo vhu sa fheli.”—Yohane 3:16.
Naho Adamu o sikwa uri a tshile nga hu sa fheli, tshivhi tshawe tsho mu ḓisela lufu. Nga nṱhani ha Adamu, “tshivhi tsho dzhena shangoni nga muthu muthihi nahone tshivhi tsha ḓisa lufu, lufu lwa ṱanganya vhathu vhoṱhe, nga uri vhoṱhe vho tshinya.”—Vharoma 5:12.
U fhambana na zwenezwo, lufu lwa Yesu a lwo ngo bvisa fhedzi dondo ḽa tshivhi, lwo lifha na tshigwevho tsha lufu kha vhoṱhe vhane vha vha na lutendo khae. Bivhili i nweledza mafhungo nga uri: “Samusi tshivhi tsho vhusa sa khosi khathihi na lufu, zwino nga hu fanaho vhuthu vhuhulu vhu ḓo vhusa sa khosi vhu tshi shumisa u luga hu isaho vhutshiloni vhu sa fheli nga Yesu Kristo Murena washu.”—Vharoma 5:21.
Ndi ngoho uri vhathu ṋamusi a vha tshili lwa miṅwaha minzhi. Naho zwo ralo, Mudzimu u fulufhedzisa uri u ḓo ṋea vhathu vha fulufhedzeaho vhutshilo vhu sa fheli na u vusa vho faho uri navho vha vhuyelwe nga tshiṱhavhelo tsha Yesu.—Psalme ya 37:29; 1 Vhakorinta 15:22.
Yesu “o ḓiṱukufhadza na u thetshelesa u swika a tshi fa,” a sumbedza uri muthu o fhelelaho a nga a kona u fulufhedzea kha Mudzimu hu sa londwi mulingo une a sedzana nawo.—Vhafilipi 2:8.
Naho Adamu o vha e na muvhili na muhumbulo wo fhelelaho, ho ngo thetshelesa Mudzimu ngauri o vha na tseḓa a tama zwithu zwi si zwawe. (Genesi 2:16, 17; 3:6) Nga murahu, Sathane, swina ḽihulu ḽa Mudzimu, a amba uri a hu na muthu ane a nga thetshelesa Mudzimu zwi tshi bva mbiluni, zwihuluhulu arali vhutshilo hawe vhu khomboni. (Yobo 2:4) Naho zwo ralo, Yesu, muthu o fhelelaho, o thetshelesa Mudzimu nahone a dzula a tshi fulufhedzea khae, a fa nga nḓila i vhavhaho na i shonisaho. (Vhaheberu 7:26) Zwenezwi zwo dzudzanya mafhungo: Muthu o fhelelaho a nga kona u dzula a tshi fulufhedzea kha Mudzimu hu sa londwi mulingo une a nga sedzana nawo.
Mbudziso nga ha lufu lwa Yesu
Ndi ngani Yesu o shengela na u fa u itela u rengulula vhathu? Ndi ngani Mudzimu a songo sokou fhelisa tshigwevho tsha lufu?
Mulayo wa Mudzimu u amba uri “malamba a tshivhi ndi lufu.” (Vharoma 6:23) Nṱhani ha u dzumbela Adamu wonoyu mulayo, Mudzimu o mu vhudza uri a sa thetshelesa u ḓo fa. (Genesi 3:3) Musi Adamu a tshi ita tshivhi, Mudzimu “a sa zwifhi,” o ita zwe a amba. (Tito 1:2) Adamu ho ngo fhirisela tshivhi fhedzi kha vhana vhawe, o fhirisela na malamba a tshivhi—lufu.
Naho vhathu vha re na tshivhi vho tewa nga lufu, Mudzimu o vha sumbedza “vhuthu hawe vhuhulu vhu sa vhambedzwi na tshithu.” (Vhaefesa 1:7) Ndugiselelo yawe ya u rengulula vhathu—nga u rumela Yesu uri a vhe tshiṱhavhelo—yo sumbedza uri u na khaṱulokwayo nahone u na tshilidzi tshihulu.
Yesu o fa lini?
Yesu o fa nga “tshifhinga tsha vhuṱahe” u bva ḽi tshi ṱavha kana nga vho-3 nga masiari a Paseka ya Tshiyuda. (Marko 15:33-37) U ya nga khalenda dza musalauno, ḽeneḽo ḓuvha ndi Ḽavhuṱanu ḽa 1 April ḽa 33 C.E.
Yesu o fa ngafhi?
Yesu o ombelwa “Fhethu ha Madethele, hune nga Tshiheberu ha pfi Golgotha.” (Yohane 19:17, 18) Henefha fhethu ho vha hu “nnḓa ha khoro” ya Yerusalema misini ya Yesu. (Vhaheberu 13:12) Khamusi ho vha hu tshikwarani, samusi Bivhili i tshi amba uri vhaṅwe vhathu vho vhona Yesu a tshi khou ombelwa “vhe kulenyana.” (Marko 15:40) Naho zwo ralo, hune Golgotha ha vha hone a hu ḓivhei ṋamusi.
Yesu o fa hani?
Naho vhathu vhanzhi vha tshi tenda uri Yesu o ombelwa kha tshifhambano—Bivhili i amba uri: “Ndi ene we a hwala zwivhi zwashu nga muvhili wawe musi a tshi ombelwa kha danda.” (1 Petro 2:24) Vhaṅwali vha Bivhili vho shumisa maipfi mavhili a Lugerika u ambela kha tshithu tshe Yesu a ombelwa khatsho—stau·rosʹ na xyʹlon. Vhunzhi ha vhagudi vho phetha uri enea maipfi a ambela kha thanda kana danda.
Lufu lwa Yesu lu fanela u humbulwa hani?
Nga madekwana a Paseka ya Tshiyuda ya ṅwaha muṅwe na muṅwe, Yesu o thoma maitele o leluwaho na vhatevheli vhawe nahone a vha vhudza uri: “Dzulani ni tshi ita zwenezwi u itela u nkhumbula.” (1 Vhakorinta 11:24) Dziawara nga murahu ha zwenezwo, Yesu o vhulaiwa.
Vhaṅwali vha Bivhili vho vhambedza Yesu na ngwana ye ha vha hu tshi itwa ngayo tshiṱhavhelo nga Paseka. (1 Vhakorinta 5:7) Samusi vhuṱambo ha Paseka ho vha vhu tshi humbudza Vhaisiraele uri vho vhofhololwa vhupulini, nga hu fanaho, Tshihumbudzo tsha lufu lwa Yesu Kristo tshi humbudza Vhakriste uri vho vhofhololwa kha tshivhi na lufu. Paseka yo farwaho nga Nisan 14 u ya nga khalenda ya ṅwedzi (Lunar), ho vha hu vhuṱambo ha ṅwaha muṅwe na muṅwe; Vhakriste vha u thoma vho vha vha tshi ita Tshihumbudzo luthihi nga ṅwaha.
Ṅwaha muṅwe na muṅwe, nga ḓuvha ḽa Nisan 14, vhathu vha dzimilioni shangoni ḽoṱhe vha humbula lufu lwa Yesu.