Chứng đau nửa đầu​—Bạn có thể làm gì?

Cô Joyce, một nhân viên văn phòng hoạt bát, đang xem qua một tài liệu. Bỗng nhiên, chữ trên giấy biến mất. Sau đó, xuất hiện nhiều con đom đóm nhảy múa trước mắt cô, dần dần cô thấy những hoa văn kỳ lạ và ngoằn ngoèo hiện ra. Trong vòng vài phút, cô hầu như không thể nhìn thấy gì. Nhận thức được chuyện đang xảy ra, cô nhanh chóng nuốt một viên thuốc nhỏ dành cho những trường hợp khẩn cấp như thế này.

Cô Joyce mắc phải chứng bệnh đau nửa đầu, đây là một loại bệnh khác với chứng đau đầu thông thường. Chẳng hạn, chứng đau đầu thông thường thì xảy ra một cách ngẫu nhiên, còn chứng đau nửa đầu thì có chu kỳ tái diễn. Loại bệnh này cũng đủ nghiêm trọng để khiến cho người mắc phải không thể thực hiện được những hoạt động bình thường.

Triệu chứng của bệnh đau nửa đầu là gì? Những cơn đau theo từng nhịp và có thể chỉ ảnh hưởng đến một bên đầu. Bệnh nhân có thể cảm thấy buồn nôn và sợ ánh sáng. Những cơn đau có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Hầu hết mọi người đều gặp phải những cơn đau đầu do căng thẳng, nhưng trong mười người thì chỉ có một người mắc chứng đau nửa đầu. Phụ nữ mắc chứng bệnh này nhiều hơn nam giới. Dù người này có thể bị nặng hơn người khác nhưng nó khiến phần lớn các bệnh nhân đều phải nghỉ làm việc vài ngày trong năm. Chứng đau nửa đầu làm người ta giảm thu nhập và có thể gây ảnh hưởng đến gia đình và các mối giao tiếp. Tổ chức Y tế Thế giới xếp chứng đau nửa đầu là một trong 20 nguyên nhân gây mất khả năng thực hiện các hoạt động thường ngày.

 Trước khi những cơn đau nửa đầu bộc phát, có thể xuất hiện một vài triệu chứng như lạnh tay, uể oải, chán ăn, tính khí thay đổi. Sau đó, ngay trước khi cơn đau bắt đầu, người bệnh có thể thấy chóng mặt, ù tai, có cảm giác ngứa ran, nhìn một thành hai (song thị), khó phát âm hoặc bủn rủn tay chân.

Nguyên nhân gây ra chứng bệnh này chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng người ta cho rằng đây là sự rối loạn của hệ thống thần kinh ảnh hưởng đến các mạch máu não. Những cơn đau theo từng nhịp dường như xuất hiện mỗi khi máu lưu thông qua các mạch máu bị kích thích. Tờ báo Emergency Medicine nói: “Do di truyền, những người mắc chứng đau nửa đầu thừa hưởng một hệ thần kinh đặc biệt nhạy cảm khiến họ có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi nhiều điều như là mất ngủ, mùi khó chịu, việc đi lại nhiều, ăn uống thất thường, căng thẳng và những thay đổi về lượng hormon”. Những người mắc chứng đau nửa đầu cũng có thể dễ bị mắc hội chứng ruột kích thích, lo âu quá độ và trầm cảm.

Có thể làm dịu cơn đau nửa đầu như thế nào?

Bạn không thể thay đổi hệ thần kinh mà bạn thừa hưởng. Nhưng bạn có thể ngăn chặn những cơn đau trước khi nó xảy ra. Bằng cách ghi lại diễn tiến, một số người đã xác định được các loại thực phẩm hoặc tình huống gây ra cơn đau đầu.

Trường hợp của mỗi người mỗi khác. Chị Lorraine đã khám phá ra rằng những cơn đau nửa đầu của chị diễn ra theo chu kỳ kinh nguyệt. Chị nói: “Vào khoảng giữa chu kỳ, bất cứ hoạt động quá mức hay tác nhân kích thích nào như là làm việc nhiều, nhiệt độ nóng hay lạnh, tiếng ồn hay thậm chí thức ăn cay cũng gây ra cơn đau nửa đầu. Cho nên tôi chú trọng đến việc giữ điềm tĩnh và điều độ trong suốt giai đoạn đó”. Cô Joyce đã chịu đựng chứng bệnh này trong hơn 60 năm. Cô nói: “Tôi nhận ra rằng cam, thơm và rượu đỏ sẽ ngay lập tức kích thích cơn đau nửa đầu, nên tôi tránh những thứ đó”.

Việc xác định các tác nhân không phải là dễ vì các yếu tố thường kết hợp với nhau để gây ra cơn đau. Chẳng hạn, đôi lúc bạn ăn sô-cô-la mà không gặp vấn đề gì, nhưng lúc khác thì lại bị đau nửa đầu, có thể là do yếu tố khác góp phần tạo nên.

Ngay cả khi bạn không thể xác định hoặc tránh những nguyên nhân dẫn đến chứng đau nửa đầu, vẫn còn nhiều cách khác giúp làm giảm nguy cơ gây ra cơn đau. Các chuyên gia đề nghị hãy giữ thói quen ngủ cả bảy ngày một tuần. Họ cũng khuyên nếu bạn muốn ngủ trễ hơn vào cuối tuần thì nên thức dậy đúng giờ như mọi ngày, làm một việc gì đó trong vài phút, rồi trở lại giường. Sự thay đổi lượng cafêin tiêu thụ vào cơ thể cũng có thể gây ra cơn đau, vì thế hãy giới hạn chỉ uống hai ly cà phê hoặc hai lon cola mỗi ngày. Tránh bỏ bữa vì cảm giác đói bụng cũng là một nguyên nhân. Căng thẳng là điều khó tránh được nhưng lại là một nhân tố thường dẫn đến chứng đau nửa đầu. Dù vậy, bạn vẫn có thể tìm ra nhiều cách để thư giãn, chẳng hạn như điều chỉnh thời khóa biểu, đọc Kinh Thánh hay nghe thể loại nhạc nhẹ.

Phương pháp điều trị cho chứng đau nửa đầu là gì?

Có nhiều lựa chọn để điều trị chứng đau nửa đầu *. Thí dụ, giấc ngủ là một trong những phương cách điều trị tốt nhất. Thuốc giảm đau không cần chỉ định của bác sĩ có thể làm dịu cơn đau để người bệnh dễ ngủ hơn.

Năm 1993, triptan, một nhóm thuốc mới do bác sĩ chỉ định, chuyên trị chứng đau nửa đầu đã ra đời. Tờ The Medical Journal of Australia gọi thuốc này là “một bước đột phá trong phương pháp trị liệu”. Tờ báo này nói thêm: “Sự ra đời của nhóm thuốc triptan... đối với chứng đau nửa đầu và chứng nhức đầu từng cơn gần như tương tự với sự ra đời của thuốc penicillin đối với bệnh nhiễm trùng!”.

Chứng đau nửa đầu không đe dọa mạng sống nên phương pháp trị liệu cho chứng bệnh này không mang tính cứu mạng như thuốc penicillin đã làm. Tuy nhiên, nhóm thuốc triptan đã mang lại sự khuây khỏa đáng kể cho những người bị chứng đau nửa đầu hành hạ suốt nhiều năm. Dù người bệnh vẫn phải thay đổi các hoạt động thường ngày như đã được đề cập ở trên, nhưng một số người mắc bệnh đã gọi nhóm thuốc triptan là thần dược.

 Tuy vậy, tất cả các loại thuốc đều có mặt lợi và mặt hại. Những nhược điểm của nhóm thuốc triptan là gì? Đầu tiên, mỗi viên thuốc triptan có giá rất cao, nên chúng thường được dùng bởi những người mắc chứng đau nửa đầu nghiêm trọng. Ngoài ra, không phải ai cũng có thể sử dụng nhóm thuốc này. Do tình trạng sức khỏe, một số người được khuyên là không nên thử chúng. Trong khi chưa có cách chữa trị tận gốc cho tình trạng sức khỏe mà những người mắc chứng bệnh này thừa hưởng, tờ Emergency Medicine kết luận: “Với việc sẵn có những loại thuốc mới và tiến bộ, không có lý do gì mà người bệnh phải tiếp tục chịu đau khổ do chứng bệnh này”.

[Chú thích]

[Hình nơi trang 28]

Bằng cách ghi lại diễn tiến, một số người đã xác định được các loại thực phẩm hoặc tình huống gây ra cơn đau

[Hình nơi trang 28]

Nghe nhạc nhẹ có thể giúp giảm bớt sự căng thẳng, một yếu tố gây ra chứng đau nửa đầu

[Hình nơi trang 28]

Chứng đau nửa đầu là một chứng bệnh di truyền nghiêm trọng, nhưng các bác sĩ có thể điều trị hữu hiệu loại bệnh này