1-2. Hata nipatisiwe ene, exeeni ninreerela ahu ohihiya opaka? Mutthokiherye.

 IKWAHA kavi munrattela anyu owannyinyu? Woonasa wene, muhinatthi okhuma owaani munnipacerya okwesa. Masi exeeni yaarowa wiiraneya vaakhanle wiira khimwaarowa okwesaka owannyinyu? Ntoko munsuwela anyu, ntthupi ni ikokhola saamusarya vate vanyu. Wiira vate vanyu vakhaleke vooratteleya, nyuwo muhaana ovelaka mahiku ootheene.

² Nave mwa enamuna emosa-ru, nihaana olokiherya moota nnuupuwela ahu ni owara omutthu musya. Ekeekhai wiira, nihinatthi opatisiwa naahipaka marukunuxo manceene a mookumini mwahu, “nikumihaka itthu sootheene sinnanariha erutthu ni murima”. (2 aKor. 7:1) Masi olelo-va, nihaana wiiwelela miruku sa murummwa Paulo sa ‘ohihiya wikhaliha musya’. (aEef. 4:23) Xeeni vanireerela aya ohihiya opaka marukunuxo awo? Okhala wiira makhalelo a olumwenku ola pooti oniirihaka opakaka itthu sihinimusivela Yehova. Nto wiira niwerye omusivelihaka Yehova, nihaana ovareryaka moota nnuupuwela ahu, omutthu ahu ni soophavela sahu.

3. Onitaphulela exeeni ‘oturuka muupuwelo ahu’? (aRoma 12:2)

³ Exeeni ninreerela ahu opaka wiira nimweemererye Muluku oturuka moota nnuupuwela ahu? (Mmusome aRoma 12:2.) Nuulumo na ekereku nitaphuleliwe “mmweemereryeke Muluku oturuka moota munuupuwela anyu”, nave pooti otaphuleliwa  so: “Mulokiheryeke muupuwelo anyu”. Masi eyo, khentaphulela wiira nihaana ohiya wiimananiha. Nto nihaana ovarerya omutthu ahu ni opaka marukunuxo wiira niweryeke omusiveliha Yehova. Nave nihaana opakaka eyo okathi wootheene ohiya ekwaha emosa paahi.

4. Nihaana opakaka exeeni wiira niheettihiweke ni miyuupuwelo sa olumwenku ola?

⁴ Okathi nihinrowa ahu okhalana etampi, nnooweryaka omusiveliha Yehova moomalela. Nlipelelaka ophiya okathi owo, nihaana wiimananiha omusiveliha Yehova. Nwehe wiira aRoma 12:2, murummwa Paulo ohimmye wiira nihaana omweemererya Muluku oturuka moota nnuupuwela ahu, wiira nisuwele oratteene etthu oniphavela awe. Ohiya weemererya weettihiwa ni miyuupuwelo sa olumwenku ola wootakhala, nihaana ovarerya soothanla sinipaka ahu wiira noone neettihiwaka ni miyuupuwelo sa Muluku, ohiya sa mulaponi.

5. Ninrowa ovarerya sai miyuupuwelo sahu vaavo vanaattamela aya nihiku na Yehova? (Nwehe edeseenyo.)

⁵ Nrowe niwehe ntakiheryo nimosa. Yehova oniphavela wiira ‘niwehereryeke nihiku nawe’. (2 Ped. 3:12) Mwiikoheke so: ‘Kiireke mweettelo aka onnooniherya wiira makhalelo a olumwenku ola ahanle opwetexiwa? Kiireke soothanla saka voohimya sa osoma ni muteko, sinnooniherya wiira omurumeela Yehova etthu ya faita vanceene mookumini mwaka? Kiireke kinnikupali wiira Yehova onookikhaliherya vamosa ni emusi aka, aahiiso kinimakela oluttuweliwa ophavelasa mihakhu?’ Tthiri Yehova onnihakalala vanceene vaavo onniweha awe niimananihaka opaka yootthuna awe okumi ahu wootheene. — Math. 6:25-27, 33; aFil. 4:12, 13.

6. Etthu xeeni ehinreerela ahu ohihiya opaka?

 ⁶ Khula okathi nihaana ovareryaka enamuna nnuupuwela ahu ni opaka marukunuxo anireerela. Murummwa Paulo aahaatumererya aKorinto wiira: “Okathi wootheene mwiiweheke akhala wiira nlelo munneettela waamini. Mwiivareryeke wiira musuwele omutthu anyu”. (2 aKor. 13:5) ‘Weettela waamini’ khontaphulela paahi orowa omuthukumanoni aahiiso orowa olaleerya. Masi onihela muhina enamuna nnuupuwela ahu ni soophavela sahu. Nto nihihiye olokiherya muupuwelo ahu nisomaka Nuulumo na Muluku khula nihiku, wiixutta moota Yehova onuupuwela awe ni opaka khula etthu enireerela wiira nihele nipuro noopacerya yootthuna ya Yehova. — 1 aKor. 2:14-16.

7. Moovarihana ni aEefeso 4:31, 32, etthu xeeni-tho ninreerela ahu opaka, ni xeeni varya aya vooxankiha?

⁷ Mmusome aEefeso 4:31, 32. Etthu ekina ninreerela ahu opaka ori ‘owara omutthu musya’. (aEef. 4:24) Masi wiira nipake eyo nihaana wiimananiha vanceene maana khivanikhweya. Nto nihaana orula omutthu wa khalai ntoko oruttu, onanariwa ni oviruwa. Xeeni vari aya vooxankiha opaka eyo? Mwaha woowi khivanikhweya oturuka mikhalelo sikina soohiloka. Mwa ntakiheryo, Biibiliya onnihimya wiira atthu akina ‘tooviruwa’ ni ‘toowaakuva onanariwa’. (Mir. 29:22) Mutthu orina mikhalelo iyo soohiloka onoorerelaka wiimananihaka vanceene wiira opake marukunuxo, hata nuumala opatisiwa. Ntoko enooniherya aya yoowiiraneya enittharelana.

8-9. Ntakiheryo na munna Stephen, ninniixutiha exeeni?

⁸ Munna mmosa oniitthaniwa Stephen aahikhalana muxankiho woowaakuva oviruwa. Nave owo ohimmye so: “Hata nuumala opatisiwa, kaahaana wiimananiha vanceene wiira kihaakuveke oviruwa. Mwa ntakiheryo, nihiku nimosa kilaleeryaka empa ni empa, latarau aahimwiiya raadio aka mukaaroni nto kaahimoomola. Vano, kihalaka vakhaani onvara, aahimuriha raadio ole khutthyawa. Nuumala-vo, kaahaalela anna akina itthu sootheene saakiiranenle. Nto mutokweene mmosa a ekhurupu aka yoolaleerya, aahikikoha so: ‘Stephen mwaarowa omwiiriha exeeni latarau owo vaakhanle wiira mwaahinvara?’ Nto nikoho na mutokweene ole naahikiiriha wiisupuwelela ni wiimananiha okhala mutthu a murettele”. b

⁹ Ntakiheryo na munna Stephen, ninnooniherya wiira ikwaha sikina hiyo pooti wuupuwelaka wiira noohiya mikhalelo soohiloka sa khalai. Nto okathi nahaalipelela ahu iyo pooti otthikelaka. Vakhala wiira eyo yootoko owiiraneelani, muhikhulumuwe muupuwelaka wiira mwa mutthu ootakhala. Murummwa Paulo aaneemererya wiira: ‘Okathi aaphavela awe opaka etthu yooloka aanipaka etthu yootakhala’. (aRom. 7:21-23) Okhala wiira na makristau oottheka, ikwaha sikina mikhalelo sahu soohiloka naattharunwe ahu khalai, pooti onitthikela ntoko siisaale ntthupi nintthikela aya mpaani nuumala okwesiwa. Nto nihaana wiimananihaka ohiya mikhalelo sootakhala naarina ahu khalai. Ninrowa owerya sai opaka eyo?

10. Ninrowa owerya sai omala-maliha mikhalelo sahu soohiloka? (1 Yohani 5:14, 15.)

¹⁰ Vakhala wiira mookhalana mukhalelo onooxankihani ohiya, mmuleeleke Yehova itthu sinooxankihani ni mukupaliki wiira onimoowiriyanani ni onimookhaliheryani. (Mmusome 1 Yohani 5:14, 15.) Hata  Yehova ohirowaka omala-maliha muxankiho owo mwa mwiiriirya, onimookhaliheryani ohitthikela-tho wooniherya mukhalelo owo. (1 Ped. 5:10) Nuumala-vo, musyakeke itthu saarowa owiirihani otthikela mikhalelo soohiloka sa khalai. Mwa ntakiheryo, musyakeke oweha ifilme, iprokrama sa TV aahiiso osoma iliivuru sinooniherya mikhalelo soohiloka seiyo siniphavela anyu omala-maliha. Muheemererye muupuwelo anyu osareyaka itthu soohiloka. — aFil. 4:8; aKol. 3:2.

11. Itthu xeeni nikhanle ahu oopaka wiira nihihiye owara omutthu musya?

¹¹ Nnaamwi murunle ene omutthu wa khalai, nlelo vannireerela wiimananiha owara omutthu musya. Ninrowa owerya sai opaka eyo? Mmutakiheke Yehova mukhalanaka mikhalelo sawe sooloka. (aEef. 5:1, 2) Mwa ntakiheryo, okathi munisoma anyu yoowiiraneya ya mbiibiliyani enooniherya moota Yehova onalevelela awe atthu akina, mwiikoheke so: ‘Kiireke miyo kinnaalevelela atthu akina?’ Okathi munisoma anyu yoowiiraneya enooniherya moota Yehova aawoonenle awe othunku atthu akina yaaxankale, mwiikoheke so: ‘Kiireke ni miyo kinniwoonela othunku anna okathi anikumana aya mixankiho ni kinnaakhaliherya?’ Muturukeke moota munuupuwela anyu nwaraka omutthu musya, ni mpixeke murima.

12. Biibiliya owenrye sai oturuka mukhalelo wa Stephen?

¹² Stephen, yoowo nimulavunle ahu ittima sivinre, ohoona wiira vakhaani-vakhaani aahiwerya owara omutthu musya. Owo onihimya so: “Okhuma okathi kipatisiwaka, kinniimananiha ohiya mukhalelo woowaakuva oviruwa. Kihiixutta ohaattikiherya ni yootakhala atthu yaale anikiiriha itthu sootakhala. Atthu anceene waahela muhina amwaaraka, annikittottopela vanceene mwaha wookhala mutthu oomaaleleya. Tthiri kooturuka mukhalelo aka! Nkiwenrye opaka marukunuxo awo mekhaka. Masi kikhaliheriwe ni Nuulumo na Muluku, Biibiliya”.

13. Exeeni enrowa onikhaliherya oxintta soophavela soohiloka? (aGalasia 5:16.)

¹³ Mmusome aGalasia 5:16. Yehova onninivaha munepa awe woowaarya, wiira niwerye oxintta soophavela soohiloka. Okathi nimmusoma ahu Biibiliya, ninnooniherya wiira ninniphavela okhaliheriwa ni munepa woowaarya. Nave ninneemererya wiira munepa woowaarya onikhaliheryeke, okathi ninrowela ahu mithukumano. Vaavo ninrowa ahu omuthukumanoni, nihaana oviriha okathi niri ene ni anna ni arokora yaawo aniimananiha opaka itthu sooloka ni annilipiha. (aHeeb. 10:24, 25; 13:7) Nave Yehova, onoonivaha munepa awe woowaarya wiira onlipihe ni wiira nihihiye owanana soophavela soohiloka, okathi nninvekela ahu ni omuxonttela. Itthu iyo khasinrowa omala-maliha moomalela soophavela sahu soohiloka, masi sinrowa onikhaliherya oxintta. Ntoko onihimya awe aGalasia 5:16, atthu yaale aneettihiwa ni munepa woowaarya ‘khanrowa opakaka nnakhala vakhaani itthu siniphavela aya erutthu yoottheka’.

14. Xeeni ninreerela ahu ohihiya okhalana soophavela sooloka?

¹⁴ Vaavo nniimananiha ahu opaka itthu sinnikhaliherya olipiha waataana wahu ni Yehova, ti vooloka ohihiya opaka eyo. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi ninniwanana soophavela soohiloka khula nihiku. Hata nuumala opatisiwa, hiyo pooti opaceryaka ophavela opaka itthu naattharunwe ahu. Itthu ntoko pwiitta aahiiso cuuku, ohapaliwa, aahiiso oweha epornografia. (aEef. 5:3, 4) Munna  mmosa mmiravo ohinimya so: “Muxankiho muulupale kiniwananaka ori ophavela orupana alopwana akhwaaka. Kuupuwela wiira muxankiho ole waari wa okathi vakhaani paahi, masi nlelo kinniwanana”. Exeeni mukhanle anyu oopaka vakhala wiira munniwanana soophavela soohiloka?

15. Xeeni vari aya voohakalaliha osuwela wiira anna akina aawerya oxintta ‘soophavela soohiloka ninwanana ahu’? (Nwehe efootu.)

¹⁵ Vakhala wiira nlelo munniwanana soophavela soohiloka, muhikhulumuwe maana khamukhanle mekhinyu. Biibiliya onihimya so: “Weehereriwa onoophwanyani, nave-tho onnaaphwanya atthu otheene”. (1 aKor. 10:13a) Nave Biibiliya mukina ohimmye so: “Weehereriwa muniphwanya anyu, onnaaphwanya atthu akina”. Murummwa Paulo aalepenle anna ni arokora a muloko wa oKorinto. Maana akina a yaawo yaari anamararuwa, alopwana yaarupihana yaaworu, ni anamuhapaliwa. (1 aKor. 6:9-11) Munoonela sai, niireke anna awo nuumala opatisiwa, khiyaarina yoophavela ya otthikela opaka itthu iyo? Ekeekhai wiira awo yaari makristau oothanliwa, masi mwaha wookhala atthu oottheka yaanikhalana soophavela soohiloka. Wuupuwela eyo enoonikhaliherya. Mwaha wa xeeni? Hata niwananaka muxankiho wa soophavela soohiloka, nnoowerya oxintta ntoko anna awo yaawenrye aya. Nave nnoowerya ‘okhalana waamini woolipa, nisuwelaka wiira annihu a olumwenku wootheene annihaawa ntoko hiyo’. — 1 Ped. 5:9.

16. Etthu xeeni nihiinrerela ahu wuupuwelaka, ni mwaha wa xeeni?

¹⁶ Muhuupuweleke wiira khuuvo onrowa wookhaliheryani oxintta muxankiho anyu. Vakhala wiira munuupuwela siiso woonasa wene nyuwo pooti woonaka wiira, muxankiho anyu khonimala ni khamurina ikuru sooxintta soophavela soohiloka. Masi nwehe etthu Biibiliya onihimya awe: “Muluku toororomeleya, ni khonrowa weemererya wookhumelelani  etthu muhinrowa anyu ovilela. Ohiya-vo, okathi enookhumelelaaya-ni etthu yooxankiha, owo onoowooniheryani ephiro wira nwerye ovilela”. (1 aKor. 10:13b) Eyo entaphulela wiira hata sooweeha sanyu sikhalaka sooxankiha, munoowerya oxintta. Nikhaliheriwaka ni Yehova, nnoowerya oxintta sooweeha iyo.

17. Nnaamwi ikwaha sikina nikhalanaka soophavela soohiloka, exeeni enireerela ahu opaka?

¹⁷ Muhiliyale ela: Mwaha wookhala atthu oottheka, hiyo pooti owananaka soophavela soohiloka. Masi vakhala wiira munikhalana soophavela soohiloka munoowerya oxintta mmutakihaka Yosefe yoowo aamukhoottale ni khumutthyawa mwaarawe Potifari. (Maph. 39:12) Nto mukhootteke soophavela iyo soohiloka, wiira muhipake etampi.

18-19. Makoho xeeni ninreerela ahu wiikoha wiira nilokiherye muupuwelo ahu?

¹⁸ Ntoko niwenhe ahu mwaha ola, wiira niwerye oturuka muupuwelo ahu nihaana wiimananiha vanceene wiira miyuupuwelo sahu ni miteko sahu simusiveliheke Yehova. Nto wiira niwerye opaka eyo nihaana wiivarerya saana ni wiikoha so: ‘Kiireke mweettelo aka onnooniherya wiira kinnikupali wiira ninkhala mahiku ookiserya? Kinniimananiha wiira kiware omutthu musya? Kiireke kinneemya wiira munepa wa Muluku okikhaliherye oheemererya soophavela soohiloka ni osyaka opaka etampi?’

¹⁹ Okathi munrowa anyu wiivareryaka, muhiliyale wiira munoowehaka itthu munoona anyu wiira khanwenrye opaka. Hata vari siiso, muhakalaleke ni itthu sooloka nwenrye anyu opaka. Nto moona wiira sookhala itthu munireerela anyu olokiherya, muhikhulumuwe. Ohiya-vo, nitthareke miruku siri aFilipi 3:16 sini: “Hata nironwe ene vahoolo, nitepeke weetta ephiro emosa-ru”. Akhala wiira munimwiimananiha opaka eyo, mukupaliki wiira Yehova onimooreelihani wiira muhihiye oturuka muupuwelo anyu.