1. Davidi aamoonela sai Yehova, nto eyo yaamwiirinhe opaka exeeni?

MWENE DAVIDI aalempe so: “Apwiya t’àlupale, t’òsareya ottittimiheya: ovuwa waya khunwerya ophimmwa”. (Esal. 145:3) Okhala wira Davidi aanimphenta Yehova, omphenta iwo waahimwiiriha onvuwiha Yehova Muluku “mmuthukumanoni mw’atthu”. (Esal. 22:23; 40:6) Tthiri, munnimphenta Yehova ni munnikupali moolumo a Davidi, ani: “Muttottopeliwe nyuwo Apwiya, Muluku a Isarayeli, nyuwo mukhanle tith’ihu okhuma khalayi mpakha vohimala-tho”.​—1 Wah. 29:10-13.

2. (a) Ninrowa onvuwiha sai Yehova? (b) Exeeni eniwiiriha anna akina ohikomentari ni ninrowa othokorerya exeeni?

² Olelo-va, ninninvuwiha Yehova vaavo ninkomentari ahu mmuthukumanoni. Masi, anna ni arokora anceene aakhalana muxankiho. Awo anniphavela okomentari, masi mwaha wowoova khaniwerya. Exeeni ekhanle aya oopaka wira axintte woova iwo? Itthu xeeni sinrowa waakhaliherya okomentari? Wira naakhule makoho awo, nrowe niwehe itthu sinniiriha okomentari mmuthukumanoni.

3-5. (a) Ntoko onihimya awe aHéberi 13:15, exeeni enniiriha okomentari mmuthukumanoni? (b) Niireke otheene ahu nihaana ovaha ikomentaario simosa-ru? Mutthokiherye.

³ Yehova oonivaha otheene ahu eparakha ya onvuwiha. (Esal. 119:108) Ikomentaario sahu siniirela mpantta “mukuttho w’otthapela”, nto otheene ahu nihaana ovaha mukuttho ahu. (Mmusome aHéberi 13:15.) Niireke Yehova oniphavela wira otheene ahu nivaheke mukuttho mmosa-ru aahiiso ikomentaario simosa-ru? Nnakhala vakhaani!

 ⁴ Yehova onnisuwela wira makhalelo ahu annivirikana ni atthu akina, nave onnixukhurela ni ovaha efaita mikuttho ninwerya ahu onvaha. Nkahaya muupuwele mikuttho aIsarayeli yaavaha aya. AIsarayeli akina yaaniwerya ovaha ipwittipwitthi aahiiso ipuri. Masi ale oohaawa yaneemereriwa ovaha “masiya manli walá ipomba pili nlelo mihoro”. Akhala wira mwIsarayeli khaawerya ovaha ipomba piili, Yehova aaneemererya ovahiwa “otthú w’etrigu, mpantte wanamuloko w’efa”. (Onam. 5:7, 11) Otthu khiwaathummwa musurukhu munceene, masi Yehova aanivaha efaita mukuttho owo akhala wira waari wooreerexa.

⁵ Olelo-va, Muluku ahu ooreera murima onnivaha efaita wiimananiha wahu. Vaavo ninvaha ahu ikomentaario sahu khivantthuneya orattela olavula ntoko Apolo aahiiso olavula ni wiilipiha ntoko murummwa Paulo. (Mit. 18:24; 19:8) Yehova khoniphavela wira ninvaheke itthu nihinwerya ahu. Nkahaya mmuupuwele naamukhweli ole aavanhe inoota piili. Yehova aahivaha efaita yoovaha ele okhala wira aavanhe ele aawerya awe.​—Luka 21:1-4.

6. (a) Moovarihana ni aHéberi 10:24, 25, ikomentaario ninwiriyana ahu sinnikhaliherya sai? (b) Munrowa wooniherya sai wira munnixukhurela ikomentaario soolipiha anna anvaha aya?

⁶ Ikomentaario sahu sinnaalipiha anna. (Mmusome aHéberi 10:24, 25.) Othene ahu onisivela owiriyana ikomentaario soovirikana mmuthukumanoni. Nave, sinninsivela ikomentaario saamukhaani ni soolipiha sa anamwane. Tthiri ninnilipa vaavo munna aahiiso murokora onkomentari awe ekeekhai ophwannye awe. Nave ‘ninnilipa’ vaavo nniiwa ahu ekomentaario ya munna aahiiso murokora oowuuliwa muru wala oniixutta nttaava nahu. (1 aTes. 2:2) Niireke ninnixukhurela wiimananiha waya? Akhala wira ti siiso, nihaana waaxukhurela nuumala mithukumano. Enamuna ekina nnooniherya ahu wira ninnaaxukhurela ori waattottopela. Ohiya paahi olipihiwa, hiyo-tho ninnaalipiha anna ni arokora mmuthukumanoni vaavo ninkomentari ahu.​—aRom. 1:11, 12.

7. Ninttottela sai mureerelo vaavo ninkomentari ahu?

⁷ Ninnittottela mureerelo vaavo ninkomentari ahu. (Yes. 48:17) Moota xeeni? Yoopacerya, akhala wira ninniphavela  okomentari, ninniilokiherya sihinatthi mithukumano. Nave, vaavo nniilokiherya ahu vahinatthi, ninniiwexexa saana Nuulumo na Muluku. Wiiwexexa oratteene onookhaliherya ovarihela muteko itthu nniixutta ahu. Ya nenli, nnoottottela mureerelo mithukumano, mwaha woowi nnimwiirelaka mpantta. Ya neeraru, okomentari ikwaha sinceene onoonikhaliherya ohiliyala itthu silavuliwe mmuthukumanoni hata oviraka okathi munceene.

8-9. (a) Ntoko onooniherya awe Malakhiya 3:16, Yehova onoonela sai ikomentaario sahu? (b) Etthu xeeni atthu akina anoovelela aya opaka?

⁸ Ninnimusiveliha Yehova vaavo ninlavula ahu waamini wahu. Nikupaliki wira Yehova onniwiriyana ni oxukhurela wiimananiha wahu wira nikomentari. (Mmusome Malakhiya 3:16.) Yehova onnooniherya oxukhurela wawe oreelihaka wiimananiha wahu omusiveliha.​—Mal. 3:10.

⁹ Tthiri sookhala itthu sinceene sinniiriha okomentari mmuthukumanoni. Hata vari siiso, atthu akina annoovelela ovenxa ntata wira akomentari. Akhala wira munnoovelela, muhixanke. Nrowe nthokorerye malakiheryo a mBiibiliyani ni matakiheryo anrowa onikhaliherya okomentari okathi wa mithukumano.

10. (a) Itthu xeeni siniwiiriha anna akina woovelela okomentari? (b) Xeeni okathi mukina woovelela eri aya ekanyeryo yooloka?

¹⁰ Mulipa-ooweererya aahiiva etthepo ni nluku. Nto vaavo munoova anyu, mweererye ovenxa ntata wira mukomentari. Nave musuweleke wira khamukhanle mekhinyu. Ekeekhai wira okathi mukina, othene ahu ninnoovelela okomentari. Wira mmalamalihe woovelela wanyu, wanipacerya muhaana oweha ele eniwiirihani woovelela. Niireke munoona wira munooliyala ele munrowa anyu ohimya aahiiso munoona wira ele munrowa anyu ohimya khelonke? Niireke munoona wira ekomentaario anyu khenlikana ni ya atthu akina? Okathi mukina woovelela iwo pooti okhala ekanyeryo yooloka. Eyo enooniherya wira  mwa mutthu oowiiyeviha ni munniwoona atthu akina okhala aalupale. Yehova omusivela atthu oowiiyeviha. (Esal. 138:6; aFil. 2:3) Nave oniphavela wira munvuwiheke ni mwaalipiheke anna ni arokora mmuthukumanoni. (1 aTes. 5:11) Yehova onnoophentani ni onimoovahani olipa murima wira mukomentari.

11. Soolepa xeeni sinrowa wookhaliheryani okomentari?

¹¹ Nkahaya nwehe soolepa vakhaani sinrowa wookhaliheryani okomentari. Yakobo 3:2, Biibiliya onihimya wira, otheene ahu ninnivonya mwa inamuna sinceene. Yehova oosuwela wira naatthu oohimalela, ni hiyo-tho khaninlipelela wira anna ni arokora akhale oomalela. (Esal. 103:12-14) Awo annihu oomunepani ni anniniphenta vanceene. (Mar. 10:29, 30; Yoh. 13:35) Nave annisuwela wira ikwaha sikina pooti okomentari etthu nahaaphavela ahu ohimya.

12-13. Ntakiheryo na Nehemiya ni Yona ninniixuttiha exeeni?

¹² Nkahaya muupuwele matakiheryo vakhaani a mBiibiliyani anrowa wookhaliheryani owanana woovelela. Ntakiheryo noopacerya ti na Nehemiya. Owo aarumeela empa ya mwene oowerya. Nuumala wiiwa wira mapuro makina ixiri ni mikhora sa oYerusalemu saahinyaanyiwa, Nehemiya aahiriipiwa murima vanceene. (Neh. 1:1-4) Moohaanyiherya, Nehemiya aahixanka ni aahoova vanceene vaavo mwene aamukonhe awe etthu yaamwiiriha oriipiwa murima! Moowaakuveya, Nehemiya aahinvekela Yehova ohinatthi omwaakhula mwene. Nto mwene ole aahipaka itthu sooloka wira aakhaliherye atthu a Muluku. (Neh. 2:1-8) Ntakiheryo nikina ti na Yona. Okathi Yehova aamurumme awe orowa waalopola atthu a oNiinive, Yona ahoova ni aahitthyawa khurowa elapo ekina. (Yona 1:1-3) Masi okhaliheriwaka ni Yehova, Yona aahiwerya omaleliha muteko aarummwale awe. Nave moolumo awe yaahaakhaliherya vanceene atthu ooNiinive. (Yona 3:5-10) Nehemiya ooniixuttiha wira nihinatthi waakhula nihaana onvekela Yehova. Yowiiraneya ya Yona yooniixuttiha woona wira Yehova onninikhaliherya omurumeela moomalela hata noovaka. Niireke okomentari etthu yoovila, nalikanyiha ni moolumo oophukela yaaroiheliwe atthu ooNiinive?

¹³ Itthu xeeni sinrowa wookhaliheryani ovaha ikomentaario soolipiha mmuthukumanoni? Nrowe nthokorerye malakiheryo vakhaani.

14. Xeeni ninlokiherya ahu saana mithukumano, nto nihaana opaka eyo okathi xeeni?

¹⁴ Mulokiheryeke khula muthukumano. Vaavo munimpaka anyu palano vahinatthi ni wiilokiherya saana, munoowerya okomentari moohoovelela. (Mir. 21:5) Ekeekhai wira khula mutthu ookhalana miteko sawe sa khula nihiku. Naamukhweli orina iyaakha sinivikana 80 oniihaniwa Eloise, ohimmye wira onnilokiherya yoosoma ya erevista Owehaweha wuupaceryani wa esumana. Owo oni: “Kinnittottela mureerelo yoosoma eyo, mwaha wowiilokiherya  vahinatthi”. Nave murokora Joy, yoowo onivara muteko wa mulaponi ompaka palano a olokiherya erevista awe Owehaweha khula eSaabadu. Owo onihimya wira: “Onnikikhweela [okomentari] kailokiherya nihalaka nihiku nimosa na mithukumano”. Ike, mutokweene oowaatteliwa miteko ni onirumeela ntoko pioneero, owo onihimya wira: “Miyo okisivela wiilokiherya vakhaani-vakhaani ohiya olokiherya mithukumano sotheene okathi omosa paahi”.

15. Munrowa olokiherya sai oratteene mithukumano?

¹⁵ Exeeni enrowa wookhaliheryani olokiherya saana mithukumano? Muhinatthi opacerya osoma aahiiso olokiherya mithukumano munvekeleke Yehova wira oovaheeni munepa wootteela. (Luka 11:13; 1 Yoh. 5:14) Nviriheke okathi vakhaani nvareryaka mwaha owo. Nto nweheke muru muulupale wa mwaha owo, miru saamukhaani, malikanyiho ni ikaaxa soowiixuttiha. Nto vaavo munrowa anyu olokiheryaka khula ettima, musomeke soolepa sotheene siromoliwe. Muupuweleleke mwaha owo ni nvaheke ephoole eponto muniphavela anyu okomentari. Nto mwailokiherya oratteene, munoottottela mureerelo yoosoma eyo ni munoowerya okomentari.​—2 aKor. 9:6.

16. Ikaruma xeeni sikhanle nttaava nanyu ni munrumeela sai?

¹⁶ Vaaweryaneyaka, murumeeleke ikaruma eletroniko, akhala wira sookhala nttaava nanyu. Orumeelaka mutthenkeso awe, Yehova oonivaha ikaruma eletroniko wira nlokiheryeke saana mithukumano. Mwa ntakiheryo, vanniweryaneya obaxari iliivuru soosoma nimurumeelaka aplikativo JW Library^®. Nto pooti osoma aahiiso owiriyana myaha iyo khula okathi ni khula opuro. Atthu akina annimurumeela JW Library wira asome okathi amphumurya aya omutekoni, oxikola aahiiso yeettaka mukwaha. Tthiri Watchtower Library ni Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE^™ sinnikhaliherya otokosa ni osoma itthu nimphavela ahu osuwela.

17. (a) Xeeni vari aya vooloka olokiherya ikomentaario sinceene? (b) Eviidiyu Mukhale Mpatthani a Yehova, Mulokiheryeke Ekomentario anyu, enniixuttiha exeeni?

¹⁷ Vaaweryaneyaka, khula yoosoma mulokiheryeke ikomentaario sinceene. Xeeni vari aya vooloka opaka eyo? Okhala wira, khamunrowa othanliwa khula okathi munrowa anyu ovenxa ntata wira mukomentari. Maana pooti wira atthu akina aheemexa ntata, nto ole onihoolela pooti omuthanla mutthu mukina. Nave wira mithukumano simale okathi wooreerela, muhooleli pooti waathanla atthu vakhaani wira akomentari. Tivonto, muhikhulumuwe akhala wira khamunthanliwa ekwaha yoopacerya munvenxa anyu moono wira mukomentari. Masi akhala wira moolokiherya ikomentaario sinceene, munookhalana eparakha  ya okomentari. Nyuwo pooti wiilokiherya wira musome yoolepa. Nave, nyuwo pooti okomentari murumeelaka moolumo anyu. *

18. Xeeni ninvaha ahu ikomentaario sookhuveya?

¹⁸ Nvaheke ikomentaario sookhuveya. Okhala wene, ikomentaario soohipisa ni sookhuveya sinnilipiha vanceene. Yoolakela anyu okhale ovaha ikomentaario sookhuveya. Nto mmananiheke ohivikaniha isekuntu 30 mukomentariki. (Mir. 10:19; 15:23) Akhala wira mukhumme khalai ovaha ikomentaario, nto ikomentaario sanyu sihaana okhala sookhuveya, mwiira siiso munimwaavaha anna ntakiheryo nooloka. Akhala wira munniviriha minutu sinceene mulavulaka etthu emosa paahi, atthu akina animoovelelaka okomentari yuupuwelaka wira khanrowa owerya okomentari ntoko munkomentari anyu. Masi, vaavo munkomentari anyu okathi vakhaani, vanooweryaneya atthu anceene okomentari. Nto akhala wira munipacerya othanliwa okomentari, mwaakhuleke mooluluwanya ni mookhweya. Muhilavuleke itthu sotheene siri ettima eyo. Salavuliwa itthu sotheene, nyuwo pooti okomentari itthu sikina.​—Nwehe ekaaxa eni: “Etthu Ekhanle Anyu Ookomentari.”

19. Muhooleli onrowa wookhaliheryani sai, nto nyuwo muhaana opaka exeeni?

¹⁹ Nyuwo pooti omuleela ole onrowa ohoolela, ettima muniphavela anyu okomentari. Akhala wira munoopaka eyo, muhaana omuleela mithukumano sihinatthi opacerya. Nto yaphiya ettima eyo, muhaana ovenxa ntata nanyu oratteene wira muhooleli ooweheeni.

20. Moota xeeni mithukumano sinlikana aya ni yoolya elokiheriwe ni apatthani?

²⁰ Mithukumano sa mmulokoni, siri ntoko yoolya elokiheriwe ni apatthani ooloka. Nkahaya muupuwele vaakhanle wira apatthani anyu a mmulokoni ahoolattulani orowa olya vamosa naawo, masi anoovekelani oruuha etthu enayeve-ru. Mwaarowa woonela sai? Woonasa wene mwaamuxanka, masi mwaamuruuha etthu yootepexa oloka murina anyu. Mmuthukumanoni, Yehova onninivaha yoolya yinceene ni yoolokexa. (Esal. 23:5; Math. 24:45) Nave onnixukhurela vaavo ninruuha ahu yoovaha ahu. Nto mwiilokiheryeke oratteene ni mukomentariki moohoovelela. Mwiira siiso, ohiya paahi olya vameesa va Yehova munooruuha yoovaha anyu wira mulyeeke ni anna mmulokoni.