Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 12

Mulavuleke ‘Molumo Anakhaliherya Akhw’inyu’

Mulavuleke ‘Molumo Anakhaliherya Akhw’inyu’

“Mwano mwanyu muhikhume molumo òtakhala: nto okathi wophaveleya, mulavuleke molumo òrera, yawo anakhaliherya akhw’inyu”.​—AÉFESO 4:29.

1-3. (a) Etthu xeeni Yehova onivanhe awe, ni moota xeeni vaniweryaneya aya orumeeliwa moohiloka? (b) Wira nivikaniheke okhala moophentani mwa Muluku, nrumeeleke sai moolumo ahu?

MWAAROWA woonela sai, akhala wira monvaha etthu mutthu onimphenta anyu, masi mutthu owo khiyarumeela mmukhalelo woohiloka? Mwa ntakiheryo, sai akhala wira monvaha mooxikaleta, masi khimphwanya omweettihaka moohiloka ni aaphitanaka atthu? Tthiri khimwaarowa osiveliwa!

2 Olavula moolumo aniiwanyeya eri yoovaha enikhuma wa Yehova, yoowo ori Mulipa-oovaha ‘sophaveleya ni sovahiwa sothene sorera’. (Yakobo 1:17) Yoovaha ela enniwiiriha apinaatamu ovirikana ni inama, enniniiriha owerya olavula ele enuupuwela ahu vamosa ni ohimya moonelo ahu. Ntoko mooxikaleta, eparakha ela ya owerya olavula, pooti orumeeliwa moohiloka. Tthiri orumeela moohiloka moolumo ahu, ni khiyaakumiherya mixankiho atthu akina, onnimuthananiha Yehova!

3 Wira nivikanihe okhala moophentani mwa Muluku, nohaana orumeela saana eparakha ela ya olavula moovarihana ni yootthuna ya Muluku. Yehova onnihimya oratteene muthinto wa moolumo animuhakalaliha. Nuulumo nawe nnihimya so: “Mwano mwanyu muhikhume molumo òtakhala: nto okathi wophaveleya, mulavuleke molumo òrera, yawo anakhaliherya akhw’inyu, enaphwanyiha murerelo ale aniwiwani”. (aÉfeso 4:29) Nrowe nthokorerye nthowa naya nintthuneya ahu okasoopa moolumo ahu, ni muthinto wa moolumo anitthuneya ahu osyaka, ni moota woolavula ‘moolumo anakhaliherya akhw’ihu’.

NTHOWA NAYA VANITTHUNEYA AYA OKASOOPA MOOLUMO AHU

4, 5. Biibiliya onooniherya sai owerya orina aya moolumo?

4 Nthowa noopacerya masi nuulupale, ninniiriha okasoopa moolumo ahu, mwaha woowi moolumo aakhalana owerya. Eliivuru ya Miruku 15:4, NM, enihimya so: ‘Nlumi noomaala ti mwiri wa okumi, masi nlumi noohiloka nintaphulela ohononeya wa munepa’. * Ntoko maasi anriiriha aya mwiri oninyaala, nave-tho, moolumo ooloka pooti omukhaliherya ole oniwiriyana. Moovirikana ni vo, moolumo oohiloka ankhuma nlumi nootakhala, pooti waahoma atthu akina. Mwekeekhai, moolumo anilavula ahu pooti omuhoma aahiiso onvoniha mutthu.​—Miruku 18:21.

5 Etthokiheryaka oratteene owerya orina aya moolumo, eversiikulu ekina ya eliivuru ya Miruku, ehimmye so: ‘Okakaruwa mwano onlikana ni ekatana yowiitha ninno-ninno onvulaliha’. (Miruku 12:18) Olavula moolumo voohuupuwela, pooti oxankiha muupuwelo wa mutthu mukina aahiiso ohonona ompatthani. Niireke mootoko woona owereya mwaha wa olavuleliwa moolumo oohiloka anlikana ni ekatana? Nto mmukhalelo wooloka, eversiikulu emosaru ehimmye-tho so: “Nlumi na musuweli ninnivoliha makhwatta”. Moolumo anikhuma wa mutthu onooniherya miruku sinkhuma wa Muluku, pooti ovoliha murima owereyenn’ye ni ottikiherya ompatthani. Niireke munnuupuwela okathi mwiiwale anyu moolumo ooreerela? (Musome Miruku 16:24.) Okhala wira noosuwela wira moolumo aakhalana owerya, nto nohaana wiimananiha orumeela moolumo anaalipiha akina ohiya waawereya.

Moolumo ooloka annikurunuxa murima

6. Nthowa xeeni vannixankiha aya vanceene okasoopa nlumi nahu?

6 Pooti niimananihaka vanceene, hiyo khinniwerya okasoopa moomalela nlumi nahu. Nthowa na nenli ninniiriha okasoopa moolumo ahu ti nla: Mwaha wookhala atthu oottheka, ninnirumeela nlumi nahu mmukhalelo woohiloka. Moolumo anilavula ahu anooniherya ele eri vamurimani vahu, nave-tho “murima wa mutthu ti wosiveliwa n’itthu sotakhala”. (Maphattuwelo 8:21; Luka 6:45) Khivankhweya orumeela saana nlumi nahu. (Mmusome Yakobo 3:2-4.) Nnaamwi nihiweryaka okasoopa moomalela nlumi nahu, hiyo pooti wiimananiha olokiherya moota ninrumeela ahu nlumi nahu. Ntoko siisaale mulipa-ookata oniimananiha awe wira owerye okata orowaka onikhuma maasi, moolikanasa, hiyo nohaana ovikaniha okhootta yoophavela ya orumeela nlumi moohiloka.

7, 8. Xeeni vanireerela ahu okasoopa moolumo ahu?

7 Nthowa na neeraru ninniiriha okasoopa moolumo ahu, mwaha woowi ninrowa waakhula ohoolo wa Yehova. Moota onirumeela ahu nlumi nahu, pooti ohonona aahiiso oreeriha wataana wahu ni apinaatamu vamosa ni Yehova. Eliivuru ya Yakobo 1:26, enihimya so: “Akhalá mutthu onupuwela wira onimuttittimiha Muluku, nto ahinasuwela wettiha nlumi nawe, mutth’uwo onnisototha mmansawe: omuttittimiha wawe Muluku khuhi etthu”. * Ntoko niwenhe ahu mmuru 11, moolumo ahu annivarihana ni okokhorela wahu. Akhala wira khannikasoopa nlumi nahu, khiyalavula moolumo ooruwana ni ootakhala, nto muteko ahu wotheene wa eKristau pooti ohikhalana efaita vamaithoni va Muluku. Nto nohaana okasoopa moolumo ahu.​—Yakobo 3:8-10.

8 Hiyo nihoona mathowa maalupale anniiriha okasoopa moolumo ahu. Nihinatthi othokorerya moolumo ooloka ni anlipiha, nrowe niwehe moolumo ahinreerela olavuliwaka ni maKristau eekeekhai.

MOOLUMO ANIHONONA

9, 10. (a) Muthinto xeeni wa moolumo anamunceene anirumeela aya olelo-va? (b) Xeeni vanitthuneya ahu okhootta orumeela moolumo oowuuliha muru? (Nwehe-tho enoota.)

9 Moolumo oowuuliha muru. Anamunceene olelo-va, vannaalema orumeela moolumo ooveeha, ooruwana, ni oowuuliha muru. Atthu anceene annirumeela moolumo ooruwana wira attittimiherye ele enihimya aya, aahiiso mwaha woohisuwela orumeela moolumo ooloka. Atthu yaale muteko aya ori olavula itthu sootheiha, ikwaha sinceene annirumeela moolumo oowuuliha muru elavulaka sa enoka mmukhalelo woohiloka. Moolumo ala oowuuliha muru khahiyo etthu yooloka owiriyana. Etthu yowiiraka iyaakha 2.000 sivinre, Muluku aahimuupuxerya murummwa Paulo waalopola maKristau a muloko wa oKolosi wira attharuwe “molumo òtakhala”. (aKolosi 3:8) Paulo aahihimeerya muloko wa wEefeso wira “itthu s’òseje” siniirela mpantta itthu seiye sihintthuneya ‘oromoliwaka eriyari’ ya maKristau eekeekhai.​—aÉfeso 5:3, 4.

10 Orumeela moolumo ooruwana onninveeha Yehova. Nave-tho onnaaveeha atthu yaale animphenta. Tthiri, omphenta wahu Yehova onniniiriha okhootta orumeela moolumo ooruwana. Okathi Paulo aalavula awe sa ‘makhalelo a miteko sotakhala’, owo aahilavula voohimya sa “itthu sohirya”, nto itthu iyo sinihela muhina olavula moolumo oohiloka. (aGalasia 5:19-21) Mwekeekhai, ola khahiyo mwaha woothweeliha. Mutthu pooti okumihiwa mmulokoni, akhala wira oolopoliwa ikwaha sinceene masi ohinattharuwa orumeela moolumo ala, aahiiso onaatumererya atthu akina orumeela moolumo oowuuliha muru ni oohiloka. *

11, 12. (a) Waapa ontaphulela exeeni, ni moota xeeni oryaaya wootakhala? (b) Xeeni ale animukokhorela Yehova antthuneya aya osyaka owootherya akhwaaya?

11 Waapa, ni omootherya mutthu. Waapa onitaphulela olavula itthu soohikhalela voohimya sa atthu akina. Niireke ti vootakhala olavula voohimya sa atthu akina? Nnaari, ikwaha sikina khahiyo ti vootakhala akhala wira ninlavula itthu sooloka aahiiso soohimmwa sinikhaliherya, ntoko ophavela osuwela ti pani obatiziwe niinano wala ti pani onitthuneya olipihiwa. MaKristau a eseekulu yoopacerya, yaanilavula mmukhalelo wooloka voohimya sa okhala saana wa maKristau akhwaaya. (aÉfeso 6:21, 22; aKolosi 4:8, 9) Waapa, pooti ohonona omutthu wooloka wa atthu akina akhala wira ninlaleya myaha saya. Ela etthu yowoopiha, okhala wira ennikumiherya wootha weiwo ikwaha sotheene onnanariha nsina na mutthu. Nuulumo noowi wootherya “nintaphulela olavula moolumo oohikhala eekeekhai voohimya sa atthu akina . . . etthu yeeyo ennanariha ni enihonona omutthu aya”. Mwa ntakiheryo, aFarisi yaanirumeela moolumo ootakhala wira atthu ahimukupaliki Yesu. (Matheyo 9:32-34; 12:22-24) Ikwaha sinceene wootheryana onnikumiherya onyakulihana.​—Miruku 26:20.

12 Yehova khonsiveliwa ni atthu yaale anirumeela moohiloka yoovaha ela ya owerya olavula, moophavela waaveeha akhwaaya aahiiso okumiherya wiinana. Owo onnaanyokha atthu “anikumiherya onyakulihana” eriyari ya anna. (Miruku 6:16-19) Nuulumo na eGriki nitaphuleliwe “nawoothe”, ti di·aʹbo·los, nenno ninrumeeliwa-tho aphavelaka ohimmwa Satana. Owo ti “Diabo” ni mutakhali onimootherya Muluku. (Wisupulula 12:9, 10) Tthiri nohaana osyaka orumeela moolumo ootakhala yaarowa oniiriha olikanaka ni Diabo. Mmulokoni mwa eKristau, khaniphaveliwa atthu aniwootherya akhwaaya ni anikumiherya ‘okawanyeya’ ni ‘ohìwanana’. (aGalasia 5:19-21) Muhinatthi ohimya etthu mwiiwale anyu ya mutthu mukina, mwiikoheke so: ‘Kiireke etthu ela ekeekhai? Vaamuloka otthikela olavula mwaha ola? Kiireke ti vootthuneya waaleela atthu akina mwaha ola?’​—Mmusome 1 aTesalonika 4:11.

13, 14. (a) Moolumo ooruwana anrowa okumiherya exeeni wa ale aniwiriyana? (b) Oruwana exeeni, ni nthowa xeeni orumeela moolumo ooruwana onihonona aya okumi wa mutthu?

13 Moolumo ooruwana. Ntoko niwenhe ahu ottuli, moolumo ooruwana anninwereya mutthu. Mwaha wookhala alipa-oottheka, okathi mukina ninnihimya itthu nahaaphavela ahu olavula. Hata vari siiso, Biibiliya onninlopola voohimya sa moolumo oohiloka anikhoottihiwa olavuliwa vatthokoni va muKristau aahiiso mmulokoni. Paulo aahaatumererya maKristau oriki: “Murihele ottaiwene wa nyuwo makhalelo othene òwawa, ònanariwa, òwali, òviruwa ni òruwana, vamosá ni sotakhala sa khula enamuna”. (aÉfeso 4:31) ABiibiliya akina, masu oowi ‘molumo òruwana’ antaphulela okhala “moolumo ootakhala”, ni “moolumo ooveeha”. Moolumo ooruwana, ohela muhina omwiitthanela mutthu masina oohiloka, ni omakelaka opwapwa, pooti ohonona nttittimiho na atthu akina ni owiiriha ohiixoona okhala etthu. Moolumo ooruwana annaawereya vanceene anamwane, mwaha woowi awo annimuroromela khuta mutthu.​—aKolosi 3:21.

14 Biibiliya onnikhoottiha oruwana ni oveeha. Mutthu orina yoolema ya orumeela moolumo oohiloka, onnihonona okumi awe, okhala wira ole onirumeela moolumo awo pooti okumihiwa mmulokoni, akhala wira ikwaha sinceene ookhaliheriwa masi ahinaphavela ottharuwa. Akhala wira khonttharuwa mweettelo awe, owo khonrowa waakhela mareeliho a okhala elapo esya ya Muluku. (1 aKorinto 5:11-13; 6:9, 10) Mwekeekhai akhala wira nimphavela ovikaniha okhala moophentani mwa Muluku, nihirumeeleke moolumo ooruwana, oohiloka, aahiiso wootha. Moolumo moota owo annihonona.

MULAVULEKE ‘MOLUMO ANAKHALIHERYA AKHW’INYU’

15. ‘Molumo xeeni anikhaliherya’?

15 Ninrowa orumeela sai eparakha ela ya olavula nivahiwe ahu moovarihana ni yootthuna ya Muluku? Muupuweleke wira Nuulumo na Muluku ninnintumererya olavula ‘molumo anakhaliherya akhw’ihu’. (aÉfeso 4:29) Yehova onnisiveliwa vaavo ninlavula ahu moolumo anaakhaliherya aahiiso waalipiha akhwiihu. Nto ela enivekela wuupuwela oratteene moolumo aniphwanelela olavula. Biibiliya khonivaha muthinto mmosa wa moolumo aniphwanelela olavuliwa; nnakhala khonivaha elista ya moolumo “òloka”. (Tito 2:8) Wira nlavule ‘molumo anakhaliherya akhw’ihu’, nohaana wuupuwelela iponto tthaaru sookhweya masi sootthuneya, eyo piiyo: akhala wira moolumo awo tooloka, teekeekhai, ni tooreera. Nuupuwelelaka iponto iya tthaaru, nrowe niwehe matakiheryo vakhaani a moolumo anlipiha.​—Nwehe ekaaxa eri eni: “ Kiireke Moolumo Aka Toolipiha?

16, 17. (a) Nthowa xeeni vantthuneya aya waattottopelaka akhwiihu? (b) Inamuna xeeni sikhanle wira naattottopele atthu akina mmulokoni ni vatthokoni?

16 Ottottopela wekeekhai. Yehova ni Yesu, annisuwela otthuneya waya olavula moolumo oottottopela ni aniwiiriha atthu woona wira tootthuneya. (Matheyo 3:17; 25:19-23; Yohani 1:47) Okhala wira na maKristau eekeekhai, nohaana waattottopelaka akhwiihu. Nthowa xeeni varyaaya vooloka opaka eyo? Eliivuru ya Miruku 15:23 enihimya so: “Osuwela wakhula, otteliha murima: nulumo nowatta [nlavuliwe] okathi worera ti vareranxe”. Nto mwiikoheke so: ‘Kinoonela sai vaavo mutthu vanikittottopela awe ni murima wotheene? Kiireke ottottopeliwa iwo khonikikhaliherya ni okilipiha?’ Tthiri ottottopeliwa ni murima wotheene onniwiirihani osuwela wira mutthu owo onnoothokoreryani, ni wira ele mpanke anyu ti yooloka. Ottottopeliwa moota owo, onnilipiha nroromelo nanyu ni onniwiirihani opaka itthu ni nthiti. Okhala wira munnisiveliwa ottottopeliwa, nyuwo-tho, mwiimananiheke waattottopelaka akina.​—Mmusome Matheyo 7:12.

17 Mwiixutteke oweha mikhalelo sooloka sa atthu akina ni mwaattottopeleke. Mmulokoni, nyuwo pooti owiriyana mwaha olavuliwe saana, onweha mmiravo oniimananiha wira ophwanye soolukama sawe somunepani, aahiiso mutthu oowuuluvala ohinicompela mithukumano nnaamwi orina mixankiho sinceene. Waattottopela atthu ala, onrowa waahakalaliha ni waalipiha mmukhalelo womunepani. Vatthokoni, mulopwana ni muthiyana ahaana ottottopelana ni oxukhurelana. (Miruku 31:10, 28) Anamwane annihakalala vaavo vanittottopeliwa aya ni oxukhureliwa. Omuttottopela mwaana ni omuxukhurela onnimulipiha ntoko siisaale nsuwa ni maasi sininnuwiha aya mwiri. Nyuwo anamuyari, muhaana ottottela muraarelo khuta okathi wira mwaattottopele aniinyu, mwaha wa wiilipiha waya ni mikhalelo saya sooloka. Ottottopela iwo pooti waalipiha anamwane, ni woona wira ta faita, nto khiyawiiriha ophavela opaka etthu yooloka.

18, 19. Nthowa xeeni nnaalipiha ahu maKristau akhwiihu, ni ninrowa opaka sai eyo?

18 Olipiha. Yehova onnaathokorerya atthu yaale “òwìyeviha”, ni onnaalipiha “atthu awo òhaxiwa”. (Yesaya 57:15) Nuulumo nawe ninnitumererya wira ‘nlipihaneke murima, ni okhaliheryana’, ni ‘walipiha murima ale ahilimpe’. (1 aTesalonika 5:11, 14) Nohaana okupali wira Muluku onniweha ni oxukhurela wiimananiha wahu wira naalipihe maKristau akhwiihu, yaale ariipiwe murima.

Yehova onnisiveliwa vaavo vanilavula ahu moolumo anaalipiha akhwiihu

19 Nto, exeeni munrowa anyu olavula wira mwaalipihe maKristau akhwiinyu ariipiwe murima? Muhuupuwele wira munrowa omaliha mu­xankiho aya. Ikwaha sinceene, moolumo vakhaani pooti okhaliherya. Mmooniherye ole oriipiwe murima wira munnimuthokorerya. Nvekele mowiiwanyeya vamosa nuule oriipiwe murima; munvekele Yehova wira omukhaliherye munna aahiiso murokora ole oriipiwe murima, osuwela wira onniphentiwa ni annawe ni Muluku. (Yakobo 5:14, 15) Mmuleele munna wala murokora owo wira ta faita mmulokoni. (1 aKorinto 12:12-26) Musome eversiikulu emosa ya mBiibiliyani mphavelaka omooniherya wira Yehova onnimukhapelela tthiri. (Esalimo 34:19; Matheyo 10:29-31) Nvirihe okathi munceene nuule oriipiwe murima nvaanelaka ‘molumo’ ooreera, nto olavula ni murima wotheene onoomwiiriha woona wira onniphentiwa ni wira tootthuneya.​—Musome Miruku 12:25.

20, 21. Itthu xeeni siniiriha miruku okhala soovareleya muteko?

20 Miruku sinivareleya muteko. Mwaha woowi naalipa-oottheka, ikwaha sikina nintthuneya ovahiwa miruku. Biibiliya onninlipiha oriki: “Nwiriyane miruku, mwakhelele sinixuttihaya: siso munokhala musuweli”. (Miruku 19:20) Ovaha miruku khahiyo paahi muteko wa axitokweene a mmulokoni. Anamuyari annaavaha miruku anaaya. (aÉfeso 6:4) Arokora oowunnuwa ahaana waavahaka miruku axirokora ari amiravo. (Tito 2:3-5) Ophenta onniniiriha waavaha miruku akhwiihu mwa enamuna ehinrowa waakhumuliha. Exeeni enrowa onikhaliherya wira nivaheke miruku iyo mmukhalelo wooloka? Muthokorerye inamuna tthaaru siniiriha muruku okhumela saana: mukhalelo ni muupuwelo awe ole onivaha miruku, mathowa animwiiriha ovaha miruku, ni moota onivaha awe miruku iyo.

21 Wira miruku sanyu saakhaliherye atthu, nyuwo muhaana ovahaka ntakiheryo nooloka. Muhaana wiikoha so: ‘Mmukhalelo xeeni kinoona aka okhala vookhweya weemererya miruku?’ Vannikhweya waakhelela miruku vaavo mutthu vanoona awe wira ole onivaha miruku iyo onnoothokoreryani, ohiya woruuhela-tho mixankiho sawe, masi owo onivaha miruku iyo ni murima wooloka. Khimuneemererya wira nyuwo muhaana opaka etthu emosaru vaavo vanaavaha anyu miruku atthu akina? Nto, miruku sookhumela saana ti seiye sinikhuma mBiibiliyani. (2 Timótheyo 3:16) Pooti nihirowaka omusoma Biibiliya okathi onivaha ahu miruku, hiyo nohaana ohimya itthu sinivarihana ni Biibiliya. Mwekeekhai axitokweene annivaha ephoole wira ahaakhanyererye atthu akina wira otthariweke moonelo aya; awo ahirukunuxeke Soolempwa aphavelaka waakupaliha atthu wira Biibiliya onneemererya moonelo wa mutthu. Nave-tho, miruku sinnivareleya muteko saana akhala wira iyo sinivahiwa mmukhalelo wooloka. Miruku sooloka ni sinivahiwa mooreerela murima, sinnikhweya wiiwelela ni sinnimwiiriha ole onivahiwa ottittimiheya.​—aKolosi 4:6.

22. Tiivi eri yoolakela anyu voohimya sa moota onrowa anyu orumeela yoovaha ela ya olavula?

22 Tthiri eparakha ya owerya olavula nivahiwe ni Muluku. Omphenta wahu Yehova ohaana oniiriha orumeelaka saana eparakha ela. Nohaana wuupuwelaka wira moolumo ahu anniwerya olipiha ni ohonona. Niimananiheke orumeela eparakha ela ya owerya olavula moovarihana ni yootthuna ya Muluku, eyo piiyo, ‘wakhaliheryaka akhw’ihu’. Moolumo ahu anrowa waalipiha atthu otheene, ni anoonikhaliherya okhala moophentani mwa Muluku.

^ etti. 4 Nuulumo na eHeeberi noowi “ohiloka” nintaphulela-tho ohononeya, ni otakhala.

^ etti. 7 Nuulumo na eKriki noowi ‘khuhiyo etthu’ nintaphulela-tho ‘ethiru’ ni “siyo”.​—1 aKorinto 15:17; 1 Pedru 1:18.

^ etti. 10 MBiibiliyani moolumo oowi “itthu sohirya”, anihela muhina itampi sinceene. Nnaamwi itthu soonanara sotheene sihivekelaka opakiwa ekomisau yoophukela, masi mutthu pooti okumihiwa mmulokoni akhala wira khonttharuwa sowiira soohiirya.​2 aKorinto 12:21; aÉfeso 4:19; nwehe “Perguntas dos Leitores”, A Sentinela 15 a Julyo, 2006.