Tumu Kiristtaaneti Goynuwan Masqqaliyaa Goˈettennay Aybissee?

MIILOONIYAN qoodettiya asay masqqaliyaa siiqeesinne bonchchees. The Encyclopedia Britannica geetettiya Inggilizetto maxaafay masqqalee “Kiristtaane haymaanootiyau waanna malaataa” yaagidi yootees. Gidikkonne, tumu Kiristtaaneti masqqaliyaa goynuwan goˈettokkona. Ayssi goˈettokkonaa?

Issi waannabay Yesuusi masqqaliyan kaqetti hayqqibeenna gishshataassa. Darotoo “masqqaliyaa” geetettidi birshshettida Giriike qaalay isttawuroos yaagiyaagaa. Hegau waanna birshshettay “sitti giida mitta woykko kawushsha tuussa.” The Companion Bible yaagiya Geeshsha Maxaafaa Inggilizetto birshshettay: “[isttawuroos] ayba ogiyankka xambbixxallettida naaˈˈu mittata mule malaatenna . . . [Ooratta Maachchay] xaafettido Giriike qaalan ubba naaˈˈu mitta malaatiyaabi aybinne baawa” yaagees.

 Asay Yesuusa kaqqidoy aybiinakko qonccissanau gelida hara qaalaykka deˈees. Hegee zaylon geetettiya Giriike qaalaa. (Galaatiyaa 3:13) He qaalaa birshshettay “godau qanxxido mittaa” woykko “gatimaa, bikilaa woy mittaa” yaagiyaagaa.

Hermannanne Puldda geetettiyaageeti xaafido, Masqqaliyaanne Masqqaliyan kaqqiyoogaa (Das Kreuz und die Kreuzigung) yaagiya maxaafay, pirddettida ura woranau tuussa mala mittaa goˈettiyo gaasuwaa qonccissiiddi: “Qoncciyan woriyo sohotu ubban mitta demmanau metees. Yaatiyo gishshau, kaushsha tuussay biittan eqqees. A bolli pirddettida asatu naaˈˈu kushee xoqqu giidi qashettees woy misimaariyan xishettees; gedeekka darotoo hegaadan qashettees woy xishettees” yaagiis.

Gidikkonne, ubbaappe aadhdhidi ammanttiya naqaashay beettiyoy Xoossaa Qaalaana. Kiitettida PHauloosi: “Xoossaa maxaafan, ‘Mitta bolli kaqetti haiqqiya ooninne qanggettidaagaa’ geetetti xaafettido gishshau, Kiristtoosi nu gishshau qanggettidaagaa gididi, nuna higgiyaa qanggettaappe woziis” yaagiis. (Galaatiyaa 3:13) PHauloosi ha sohuwan masqqaliyaa gidennan mittaa malaatiya, Zaarettido Wogaa 21:22, 23n deˈiya qofaa xaqqasiis. Hegaa mala ogiyan woriyoogee issi uraa “qanggettidaagaa” oottiyo gishshau, Kiristtaaneti Kiristtoosi kaqettidaagaa bessiya misiliyan bantta keettaa alleeqissana bessenna.

Kiristtoosi hayqqi simmin 300u layttaa giddon, banttana Kiristtaane giyaageeti masqqaliyaa goynuwau goˈettidoogaa bessiya ayba naqaashinne baawa. SHin, oyddantta xeetu layttan eeqau goynniya Kawuwaa Konisttanttini kaddida Kiristtaane haymaanootiyau laamettidi masqqaliyaa he haymaanootiyau malaata oottiis. Konisttanttina koshshay aybanne gido, masqqaliyaa Yesuus Kiristtoosaara gattiyaabi aybinne baawa. Masqqaliyau denddoy eeqaara gayttidaba gidiyoogee erettidaba. New Catholic Encyclopedia yaagiya maxaafay: “Masqqalee Kiristtinnaappe kase wogatun gidin, Kiristtaanetubaa gidenna wogatunkka gidin deˈees” yaagidi ammaniis. Ha allaalliyaabaa loytti eriya hara unddennidaageeti, masqqaliyaa merettidabau goynniyoogaaranne eeqaa goynuwan asho gaytotettaa poliyo wogaara gattoosona.

Yaatin, eeqaa malaata gidida masqqalee aybissi xoqqu xoqqu giidee? Hegee hanidoy, eeqau goynniya asati metoy baynnan Kiristtaane haymaanootiyaa ekkanaaddan oottanaassa milatees.  Gidoppe attin, eeqaa malaata gidida aybanne gidin siiqiyoogee Geeshsha Maxaafan tunaba geetettiis. (2 Qoronttoosa 6:14-18) Geeshsha Maxaafay eeqa goyno gidida aybanne diggees. (Kessaabaa 20:4, 5; 1 Qoronttoosa 10:14) Yaatiyo gishshau, tumu Kiristtaaneti masqqaliyaa goynuwan goˈettenna keehi loˈˈo gaasoy deˈees. *

[Tohossa qofaa]