1, 2. (a) Daroti danddayettennaba giidi qoppana danddayiyoy aybee, shin Geeshsha Maxaafay nuussi ay yootii? (b) Abrahaami dabbotido mino dabbotay aybee, qassi he dabbotaa aybissi medhdhidee?

 SALUWAANNE SAꞌAA medhdhidaagee nena, “Hagee ta dabbuwaa” giyaakko neeyyo aybi siyettanee? Darotuyyo hegee danddayettennaba milatana danddayees. Xoossaa Yihoowaara asi waani dabbotana danddayii? Gidoppe attin, nuuni Xoossaakko tumuppe shiiqana danddayiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees.

² Beni wode deꞌida Abrahaami Xoossaara dabbotiis. Yihooway A, “Ta dabbuwaa” yaagiis. (Isiyaasa 41:8) Ee, Yihooway Abrahaama ba dabbodan xeelliis. ‘Abrahaami Yihoowa ammanido’ gishshawu, assi mata dabbo gidiis. (Yaaqooba 2:23) Siiqoy denttettin ayyo haggaaziyaageetukko Yihooway ha wodiyankka ‘shiiqanawu’ koyees. (Zaarettido Wogaa 10:15, NW) A Qaalay, “Xoossaakko shiiqite; ikka inttekko shiiqana” yaagidi minttettees. (Yaaqooba 4:8) Ha qofay shoobiyaakka qaalaa gelidobaakka yootees.

3. Yihooway nuna shoobbidobay aybee, qassi hegaara gayttidaagan gelido qaalay aybee?

³ Yihooway nuuni akko shiiqanaadan nuna shoobbees. I nuna ba dabbo oottanawu giigi uttiisinne koyees. Qassi, nuuni akko shiiqanawu koshshiyaabaa oottikko, ikka hegaadan oottanawu qaalaa geliis. I nuukko shiiqana. Yaatiyoogan ‘Yihooway ulottiyoogeeta’ gidiyo alꞌꞌo maataa demmana danddayoos. a (Leemiso 3:32) ‘Ulottiyoogee’ dumma dabbuwaara xuurabaa haasayiyoogaa qonccissiyaaba.

4. Issi mata laggiyaa neeni waata qonccissuutee, qassi Yihooway baakko shiiqiyaageetuyyo mata dabbo gidiyoogaa aybin bessidee?

 ⁴ Neeni xuurabaa yootana danddayiyo mata laggee neeyyo deꞌii? He laggee neeyyo qoppiya ura. I neeyyo ammanettido gishshawu, neenikka A ammanettaasa. Nena ufayssiyaabaa ayyo yootiyo wode, kaseegaappe aaruwan ufayttaasa. Neeni yootiyoobaa I qarettidi siyiyo gishshawu, nena azzanttiyaabay kaseegaadan deexo gidenna. Hara uri ne hanotaa akeekennaba milatiyo wodekka, I akeekees. Hegaadan, neeni Xoossaakko shiiqiyo wode, nena tumuppe nashshiya, neeyyo wozanappe qoppiyaanne ne hanotaa loytti akeekiya dumma Dabbuwaakko shiiqaasa. (Mazamure 103:14; 1 PHeexiroosa 5:7) Baayyo ammanettiyaageetuyyo I ammanettiyoogaa neeni eriyo gishshawu, wozanappe an ammanettaasa. (Mazamure 18:25) SHin, Xoossawu mata dabbo gidiyo ha maataa nuuni demmidoy nu hegaa demmanaadan I oottido gishsha xallaassa.

5. Yihooway nuuni akko shiiqanaadan ay oottidee?

⁵ Nuuni nagaranchchati maaddiyaabi baynnan Xoossaakko shiiqana danddayokko. (Mazamure 5:4) Kiitettida PHawuloosi, “SHin nuuni biron nagaranchcha gididi de7ishin, Kiristtoosi nu gishshau haiqqiis; hegee Xoossai nuna ai keenaa siiqiyaakkonne a siiquwaa erissees” yaagiis. (Roome 5:8) Ee, Yesuusi ‘asaayyo oottanawunne daro asaa wozanawu ba shemppuwaa immanaadan’ Yihooway oottiis. (Maatiyoosa 20:28) He wozuwaa yarshshuwan ammaniyoogee nuuni Xoossaakko shiiqanaadan oottees. “Xoossai koiro nuna siiqido gishshau,” I nuuni aara dabbotanaadan ogiyaa dooyiis.—1 Yohaannisa 4:19.

6, 7. (a) Yihooway geeman deꞌiya erettenna Xoossaa gidennaagaa nuuni waati eriyoo? (b) Yihooway bana ayba ogetun qonccissidee?

⁶ Yihooway harabaakka oottiis: I bana nuuyyo qonccissiis. Issi uraara mata dabbo gidanawu, he uraa tumuppe  eriyoogee, A eeshshatanne I issibaa oottiyo ogiyaa nashshiyoogee bessiyaaba. Hegaa gishshawu, Yihooway geeman deꞌiya erettenna Xoossaa gidiyaakko, nuuni akko mule shiiqana danddayokko. SHin, I bana genttenna; qassi nu A eranaadan koyees. (Isiyaasa 45:19) Hegaa bollikka, alamiyaa asay kariyo asata gujjin, I babaa qonccissidobaa ubba asay demmana danddayees.—Maatiyoosa 11:25.

⁷ Yihooway bana nuuyyo waati qonccissidee? I medhdhidobati nuuni A oonatettaa, hegeekka A wolqqaa gitatettaa, A ciimma aadhdhida eratettaa, A siiquwaa daruwaa amarida ogiyan eranaadan oottoosona. (Roome 1:20) Gidoppe attin, Yihooway babaa qonccissidoy I medhdhidobaa xallaana gidenna. I ba Qaalaa Geeshsha Maxaafaa baggaara aybippenne aadhdhiya ogiyan babaa qonccissiis.

8. Yihooway nuna siiqiyoogawu Geeshsha Maxaafay naqaasha gaana danddayiyoy aybissee?

⁸ Yihooway nuna siiqiyoogawu Geeshsha Maxaafay naqaasha. I babaa nuuni akeekana danddayiyo hanotan ba Qaalan qonccissees; hegee I nuna siiqiyoogaa xalla gidennan, nuuni A eranaadaaninne siiqanaadan I koyiyoogaa bessees. He alꞌꞌo maxaafan nuuni nabbabiyoobay ‘Yihoowa kehatettaa’ nu beꞌanaadan oottees; qassi nuuni akko shiiqanawu koyanaadan denttettees. (Mazamure 90:17) Yihooway ba Qaalan bana qonccissiyo amarida ufayssiya ogeta ane beꞌoos.

9. Geeshsha Maxaafan Xoossaa eeshshata yootiya amarida qofati awugeetee?

⁹ Geeshsha Maxaafay Xoossaa eeshshata daro sohuwan yootees. Amarida leemisota akeeka. “GODAI xillobaa dosees.” (Mazamure 37:28) Xoossaa “wolqqai gita.” (Iyyooba 37:23) Yihooway “ammanettiya Xoossaa.” (Zaarettido Wogaa 7:9) “Xoossai ba wozanan aadhdhida eranchcha.” (Iyyooba 9:4) I “qaretainne maarotai kumido Xoossaa, danddayanchchaa, aggenna siiqoi daridoogaanne daro ammanettiyaagaa.”  (Kessaabaa 34:6) “Abeet Godau, neeni kehanne atto giyaagaa.” (Mazamure 86:5) Qassi, koyro shemppuwan qonccidaagaadan, ubbaappe aadhdhiya issi eeshshay ayyo deꞌees: “Xoossai siiqo.” (1 Yohaannisa 4:8) Neeni ha ufayssiya eeshshata wotta dentta qoppiyo wode, aara laggetiyaabi baynna Xoossaakko shiiqikkii?

10, 11. (a) Yihooway ba eeshshay nuussi loytti qonccana mala maaddanawu ba Qaalan ay yootidee? (b) Xoossaa wolqqaa nuuni akeekanaadan maaddiya Geeshsha Maxaafan deꞌiya taarikee aybee?

¹⁰ Yihooway ba eeshshata nuussi yootiyoogaa bolli, I haratussi oottidoban he eeshshata waatidi bessidaakko qonccissiya taarikiyaa ba Qaalan siiquwan yootiis. He taariketi A eeshshaa dumma dumma macarati nu qofan loytti qoncci beettanaadan maaddoosona. Qassi hegee nuuni akko shiiqanaadan maaddees. Ane issi leemisuwaa beꞌoos.

¹¹ Xoossay ‘wolqqan mino’ gidiyoogaa nabbabidi nuuni akeekiyoobay deꞌees. (Isiyaasa 40:26) SHin Zoꞌo Abbaa giddoora Xoossay Israaꞌeelata waati pinttidaakko, pinttidi he deriyaa 40 layttawu bazzuwan waati naagidaakko nabbabiyo wode aaruwan akeekoos. Goggiya haattay shaahettiyoogaa qoppana danddayaasa. Qassi abbay shaahettido sohuwaara, doorettida haattay naaꞌꞌu baggankka godadan minnidi eqqidaashin, geella 3,000,000 gidiya asay hemettiyoogaa qoppana danddayaasa. (Kessaabaa 14:21; 15:8) Bazzuwan etassi koshshiyaabaa Xoossay kunttidoogaa akeekana danddayaasa. Haattay zaallaappe xuuqqiis. Deebbo ayfe mala bootta qumay saꞌan beettiis. (Kessaabaa 16:31; Qoodaabaa 20:11)  Yihooway he hanotan baayyo wolqqay deꞌiyoogaa qonccissiyoogaa xalla gidennan, I he wolqqaa ba asaa gishshawu goꞌettana danddayiyoogaa qonccissiis. Nuuni woossiyo woosay ‘nuuni naagetti attiyo sohonne nuuyyo wolqqa gidiya, nuna metoy gakkiyo wode, maaddanawu ubbaton matan deꞌiya’ Xoossaakko gakkiyoogaa eriyoogee minttettennee?—Mazamure 46:1.

12. Yihooway nuuni akeekana danddayiyo hanotan bana waati qonccissidee?

¹² Yihooway ayyaana, qassi nuuni A loytti eranaadan maaddanawu harabaakka oottiis. Nuuni asa gidiyoogaadan beꞌana danddayennabay deꞌees, qassi ayfiyan beettiyaaba xallaa beꞌoos. Xoossay bana nuussi ayyaana hanotan qonccissidaakko, hegee qooqe gididi yelettida urawu nu meraa qonccissanawu baaxetiyoogaa mala. Yihooway nuuni akeekana danddayiyo hanotan babaa nuussi kehatettan qonccissiis. Issi issitoo, I babaa nuussi qonccissanawu nuuni eriyo leemisota goꞌettees. I asaa bollaa leemiso oottidikka babaa qonccissees. b

13. Isiyaasa 40:11 neeni ay qoppanaadan oottii, qassi hegee nena waati maaddii?

¹³ Isiyaasa 40:11n Yihoowabaa yootiya qonccissuwaa akeeka: “I ba wudiyaa henttanchchadan mizees; ba dorssa maratakka ba qesiyan shiishshidi, ba kiyuwan idimmana.” Yihooway ha xiqisiyan ba dorssa marata “ba qesiyan” shiishshiya henttanchchadan odettiis. Hegee Xoossay maaddiyaabi baynnaageeta gujjin ba asa ubbaa naagananne maaddana danddayiyoogaa qonccissees. Nuuni ayyo ammanettikko I nuna mule aggenna gishshawu nuuni A mino qesiyaa giddon woppu gaana danddayoos. (Roome 8:38, 39) Gita Henttanchchay  dorssa marata “ba kiyuwan” idimmees; hegee henttanchchay bollaara maayido maayuwaa qaalamꞌꞌidi biron yelettida dorssa maraa issi issitoo idimmiyoogaa bessees. Hegee Yihooway nuna naagiyoogaanne nuussi koshshiyaabaa siiquwan kunttiyoogaa nu ammanettanaadan oottees. Akko shiiqanawu koyiyoogee bessiyaaba.

14. Yihooway Yesuusa baggaara babaa aybippenne aadhdhiya ogiyan qonccissiis gaana danddayiyoy aybissee?

¹⁴ Yihooway ba siiqiyo Naꞌaa Yesuusa baggaara babaa aybippenne aadhdhiya ogiyan ba Qaalan qonccissiis. Yesuusaagaappe aaruwan Xoossaa qofaanne awu siyettiyaabaa loytti qonccissana woy geeshshi yootana danddayiya uri baawa. Qassi hara ayyaana meretatinne saloy saꞌay merettanaappe kase merettida, bayra Naꞌay ba Aawaa matan deꞌiis. (Qolasiyaasa 1:15) Yesuusi Yihoowa loytti erees. I, “Aawaappe harai ooninne Na7ai oonakko erenna; Na7aappenne Na7ai Aawaa bessanau koyiyo asatuppe attin, harai ooninne Aawai  oonakko erenna” giidoy hegaassa. (Luqaasa 10:22) Yesuusi asa gididi saꞌan deꞌido wode, keehi koshshiya naaꞌꞌu ogetun ba Aawaa qonccissiis.

15, 16. Yesuusi ba Aawaa qonccissido naaꞌꞌu ogeti aybee?

¹⁵ Koyruwan, Yesuusa timirtteti nuuni A Aawaa eranaadan maaddoosona. Nu wozanaa denttettiya ogiyan Yesuusi Yihoowabaa yootiis. Leemisuwawu, bantta nagaraappe simmiyaageeta mokki ekkiya maariya Xoossaa qonccissanawu, ba miishshaa laalidi soo simmiya naꞌaa woxxi biidi qoommi yeriya, atto giya aawan Yesuusi Yihoowa leemissiis. (Luqaasa 15:11-24) Yesuusi Xoossaa Yihooway suure wozanay deꞌiyoogeeta siiqiyo gishshawu eta baakko ‘ehiyoogaakka’ yootiis. (Yohaannisa 6:44) I ubba guutta siine kafoti saꞌan kunddiyo wode erees. Yesuusi, “Simmi yayyoppite; daro siine kafotuppe intte aadhdheeta” yaagiis. (Maatiyoosa 10:29, 31) Ha qarettiya Xoossaakko nuuni shiiqiyoogee erettidaba.

¹⁶ Naaꞌꞌanttuwan, Yesuusa eeshshay Yihooway ay malakko bessees. Yesuusi wottiyoobi baynna ogiyan ba Aawaa milatiyo gishshawu, hagaadan giis: “Tana be7ida urai Aawaakka be7iis.” (Yohaannisa 14:9) Hegaa gishshawu, Yesuusawu siyettidabaanne I harata oyqqido hanotaa xeelliyaagan Wonggeletun nuuni nabbabiyo wode, A Aawaa beꞌida giyoogaa mala. Yihooway ba eeshshata hegaappe aadhdhiya ogiyan nuussi qonccissana danddayenna. Aybissi?

17. Yihooway I ay mala Xoossakko nuuni akeekanaadan ay oottidaakko leemisuwaa yoota.

¹⁷ Leemisuwawu, kehatettay aybakko qonccissanawu maliyaabadan qoppa. Neeni hegaa qaalan yootana danddayaasa. Gidoppe attin, issi uri oottidonne haasayido kehabaa yootada, neeni “Hagee kehatettaa leemiso” giyaakko, “kehatettaa” giyo qaalaa birshshettay akeekanawu metennaagaa gidees. Yihooway ay mala Xoossakko nuuni akeekanaadan I hegaa malabaa oottiis. I babaa qaalan qonccissidoogaa bollikka gujjidi, ba Naꞌaa deꞌuwaa leemiso oottidi nuussi immiis. Yesuusi oottidoban Xoossaa eeshshati qonccidosona. Yesuusabaa yootiya  Wonggeliyan odettidabaa baggaara Yihooway, “Taani hegaa mala Xoossa” giidi qonccissiis giyoogaa mala. Ayyaanay denttettin xaafettidabay Yesuusi saꞌan deꞌido deꞌuwaabaa ay qonccissii?

18. Yesuusi wolqqaa, suure pirddaanne aadhdhida eratettaa waati bessidee?

¹⁸ Xoossaa waanna eeshshati oyddati Yesuusa deꞌuwan qonccidosona. Harggiyaa bolli, namisaa bollinne ubba hayquwaa bolli assi deꞌiya wolqqay A maataa qonccissees. Gidoppe attin, I wolqqaa bessenna ogiyan goꞌettiya bantta xalla siiqiya asatuugaadan ba goꞌꞌawu woy harata qohanawu, maalaalissiyaabaa oottiyo ba wolqqaa mule goꞌettibeenna. (Maatiyoosa 4:​2-4) I suure pirddaa dosees. I yaaretiya zalꞌꞌanchchata beꞌido wode keehi hanqqettiis. (Maatiyoosa 21:​12, 13) I hiyyeesatanne maadoy koshshiyoogeeta lagennan, eti bantta shemppuwawu “shemppo demmana” mala maaddiis. (Maatiyoosa 11:​4, 5, 28-​30) ‘Solomonappe aadhdhiya⁠,’ Yesuusa timirttetun zaway baynna aadhdhida eratettay deꞌees. (Maatiyoosa 12:42) Gidoppe attin, Yesuusi ba aadhdhida eratettaa bessidi ceeqettanawu mule koyibeenna. A timirttee akeekanawu metennaagaanne oosuwan peeshshana danddayiyoogaa gidiyo gishshawu, I yootidobay coo asaa wozanaakka denttettiis.

19, 20. (a) Yesuusi siiquwan keehi loꞌꞌo leemiso gididoy ayba ogiyaanee? (b) Nuuni Yesuusa deꞌuwaabaa nabbabiyo wodenne wotti dentti qoppiyo wode ay akeekana bessii?

¹⁹ Yesuusi siiquwan keehi loꞌꞌo leemiso. I saꞌan haggaazido wode ubban qarettiyoogaa gujjin, siiquwaa daro ginatun bessiis. Harati waayettiyo wode I qarettiis. I hegaadan qarettiyoogee haratussi koshshiyaabaa oottanaadan A darotoo denttettiis. (Maatiyoosa 14:14) I harggidaageeta pattidabanne namisettidaageeta mizidaba gidikkonne, qarettiyoogaa I hegaappe aadhdhiya ogiyan bessiis. Asaa merinawu goꞌꞌana Xoossaa Kawotettaa tumaa harati eranaadan, ekkanaadaaninne siiqanaadan I maaddiis. (Marqqoosa 6:34; Luqaasa 4:43) Ubbaappe aaruwan, Yesuusi ba deꞌuwaa haratu gishshawu aattidi immanawu eeno giyoogan, ba goꞌꞌaa aggi bayiyo siiquwaa bessiis.—Yohaannisa 15:13.

²⁰ Hegaa gishshawu, wozanappe qarettiyaanne asaa siiqiya  Yesuusakko naati, cimatinne dumma dumma wogan diccida asay shiiqiyoogee garamissiyaaba gidenna. (Marqqoosa 10:13-16) SHin, nuuni Yesuusa deꞌuwaa xeelliyaagan nabbabiyo wodenne wotti dentti qoppiyo wode, ha Naꞌay ba Aawaa loytti qonccissiyoogaa akeekoos.—Ibraawe 1:3.

21, 22. Yihoowa koyiyoogee ay xaaxi waaxii, qassi hegaa xeelliyaagan ha maxaafan nuna maaddiyaabi aybi deꞌii?

²¹ Yihooway ba Qaalan babaa loytti qonccissiyoogan nuuni akko shiiqanaadan I koyiyoogaa bessiis. SHin, nuuni aara dabbotanaadan I nuna wolqqanttenna. Nuuni Yihooway “beettiyo wode” koyana koshshees. (Isiyaasa 55:6) Yihoowa koyiyoogee Geeshsha Maxaafan qonccida A eeshshatanne I issibaa oottiyo ogiyaa eriyoogaa xaaxi waaxees. Neeni haꞌꞌi nabbabaydda deꞌiyo maxaafay hegaa xeelliyaagan nena maaddanawu giigiis.

²² Yihoowa waanna oyddu eeshshatuura, hegeetikka wolqqaa, suure pirddaa, aadhdhida eratettaanne siiquwaara gayttida shaahotun ha maxaafay shaahettidoogaa neeni akeekana. Issi issi shaahoy issi eeshshaa qanttan yootiyoogan doommees. He shaahuwan kaalliya amarida shemppoti Yihooway he eeshshaa dumma dumma ogiyan waati bessidaakko  yootoosona. Yesuusi he eeshshaa waati bessidaakko yootiya issi shemppoynne nuunikka he eeshshaa nu deꞌuwan waati oosuwan peeshshana danddayiyaakko qonccissiya hara shemppoykka shaahuwan shaahuwan deꞌees.

23, 24. (a) “Wotti Dentti Qoppanawu Maaddiya Oyshata” giya saaxiniyaabaa qonccissa. (b) Wotti dentti qoppiyoogee nuuni kaseegaappe aaruwan Xoossaakko shiiqanaadan waati maaddii?

²³ “Wotti Dentti Qoppanawu Maaddiya Oyshata” giya huuphe yohoy deꞌiyo saaxinee ha shemppuwaappe doommidi deꞌees. Leemisuwawu, sinttaa 24n deꞌiya saaxiniyaa xeella. Hegan deꞌiya xiqisetinne oyshati he shemppuwaa zaarettanawu giigidaba gidokkona. Eti neeni he qofaara gayttidaagan keehi koshshiya harabaa wotta dentta qoppanaadan maaddanawu giigidosona. Neeni he saaxiniyaa waata loytta goꞌettana danddayay? Hegan deꞌiya xiqiseta ubbaa akeekan nabbaba. Yaatada he xiqisetu matan deꞌiya oyshaa yuushsha qoppa. Zaarota wotta dentta qoppa. Neeni amaridaagaa pilggana danddayaasa. Nena hara amarida oyshata hagaadan oychcha: ‘Ha qofay Yihoowabaa tana ay tamaarissii? Hagee ta deꞌuwan waati maaddii? Harata maaddanawu hagaa waata goꞌettana danddayiyaanaa?’

²⁴ Hegaadan wotti dentti qoppiyoogee nuuni kaseegaappe aaruwan Yihoowakko shiiqanaadan maaddana danddayees. Aybissi? Wotti dentti qoppiyoogaa Geeshsha Maxaafay wozanaara gattees. (Mazamure 19:14) Nuuni Xoossaabaa tamaaridobaa nashshidi wotti dentti qoppikko, hegee nu leemiso wozanan uttees; qassi nu qofaynne nuuyyo siyettiyaabay laamettanaadan ootteesinne wurssettan nuna oosuwawu denttettees. Nuuni Xoossaa kaseegaappe aaruwan siiqoos; qassi nuussi ooppenne aadhdhiya Dabbuwaa ufayssanawu koyanaadan he siiqoy nuna denttettees. (1 Yohaannisa 5:3) Nuuni hegaadan dabbotanawu Yihoowa eeshshatanne A ogeta erana bessees. Gidoppe attin, koyruwan nuuni Xoossaakko shiiqanaadan denttettiya A eeshshatuppe issuwaa gidida geeshshatettaa ane beꞌoos.