1. Yesuusi hayqqanaappe kase qammi A qofissidabay aybee?

 WODEE Yesuusi hayqqanaappe kase qamma. I ba erissiyo ashkkarata aggidi baanaagaa erees; qassi eta sinttappe gakkanabay A qofissiis. I etawu, “Intte sa7aabaa [alamiyaa bagga] gidekketa” yaagiis. (Yohaannisa 15:19) Guyyeppe, I etabaa ba Aawaa woossiiddi hagaadan giis: “Taani sa7aassa gidennaagaadan, etikka sa7aassa gidokkona.” (Yohaannisa 17: 15, 16) Yesuusi woyganawu koyidee?

2. Yesuusi yootido ‘alamee’ aybee?

² Ha xiqisiyan, ‘saꞌaa’ woy ‘alamiyaa’ geetettidaagee Xoossaa erenna asaanne Seexaanawu haarettiya asaa bessiyaaba. (Yohaannisa 14:30; Efisoona 2:2; Yaaqooba 4:4; 1 Yohaannisa 5:19) Nuuni waanidi ‘alamiyaa bagga gidennan aggana’ danddayiyoo? Nuuni Xoossaa Kawotettawu ammanettidi, polotikaaban oossinne exatennan deꞌana danddayiyo dumma dumma ogeta ha shemppuwan pilggana. Nuuni alamiyaa ayyaanaa eqettoos. Nuuni suure maayoosinne alleeqettoos; qassi miishshaa bessiyaagaadan xeelloos. Xoossay nuussi giigissido olaa maayuwaa maayoos.—Wurssetta Qofaa 16 xeella.

3. Polotikaara gayttidaagan Yesuusa xeelay aybee?

³ Yesuusi saꞌan deꞌiyo wode, asaa daro metoy gakkiyoogaanne  deꞌoy eta metiyoogaa akeekiis. I etawu wozanappe qarettidi, eta maaddanawu koyiis. I polotikaaban kaalettiyaagaa gididee? Gidibeenna. I asawu tumuppe koshshiyay Xoossaa Kawotettaa woy aysuwaa gidiyoogaa erees. Yesuusi he Kawotettawu Kawo gidana; qassi I he Kawotettaabaa waannayidi sabbakiis. (Daaneela 7:13, 14; Luqaasa 4:43; 17:20, 21) Yesuusi polotikaaban gelibeenna; qassi alamiyaaban ubbatoo oossinne exatennan deꞌiis. Rooma asa gidida, biittaa haariya PHenxxeniyaa PHilaaxoosa sinttan Yesuusi eqqido wode, “Ta kawotettai ha sa7aana gidenna” yaagiis. (Yohaannisa 18:36) I erissiyo ashkkaratikka alamiyaaban oossinne exatokkona. On zi Rood tu Sivilayzeeshin giyo maxaafay beni Kiristtaaneti “polotikaaban sunttettokkona” yaagees. Ha wodiyan, tumu Kiristtaanetu hanotay hegaa mala. Nuuni Xoossaa Kawotettawu ammanettidi exatoos; qassi alamiyaa polotikaaban oossinne exatokko.—Maatiyoosa 24:14.

4. Tumu Kiristtaaneti Xoossaa Kawotettawu exatiyoogaa waati bessiyoonaa?

⁴ Kare biittan uttidi bantta biittaa gishshaa oottiyaageeti he biittaa polotikaaban gelokkona. Kiristtoosaara saluwan haaranawu hidootay deꞌiyo tiyettidaageetu hanotay hegaa mala. PHawuloosi tiyettida Kiristtaanetussi, ‘Nuuni Kiristtoosa gishshaa haasayiya I kiittidoogeeta’ yaagiis. (2 Qoronttoosa 5:20) Tiyettidaageeti Xoossaa Kawotettaa gishshaa haasayiyaageeta. Eti ha alamiyaa polotikaabaaninne kawotettaa allaalliyan gelokkona. (Piliphphisiyuusa 3:20) Tiyettidaageeti miilooniyan qoodettiya asay Xoossaa kawotettaabaa tamaaranaadan maaddoosona. Xoossay ehiyo ooratta alamiyan merinawu deꞌanawu hidootiya ‘hara dorssati’ tiyettidaageeta maaddoosona. Etikka polotikaaban oossinne  exatennan deꞌoosona. (Yohaannisa 10:16; Maatiyoosa 25:31-40) Ha alamiyaa polotikaaban oossinne exatiya tumu Kiristtaanee baynnaagee qoncce.—Isiyaasa 2:2-4 nabbaba.

5. Kiristtaaneti olaa olettenna gaasoy aybee?

⁵ Tumu Kiristtaaneti bantta mala Kiristtaaneta bantta soo asadan xeelloosona; qassi eti awu biittaa asa gidin woy diccido hanotay ayba gidinkka etaara issippetettan deꞌoosona. (1 Qoronttoosa 1:10) Nuuni olaa olettanawu biikko, nuuni siiqanaadan Yesuusi azazido nu mala Kiristtaane gidida, nu soo asatuura olettoos. (Yohaannisa 13:34, 35; 1 Yohaannisa 3:10-12) Haray atto, Yesuusi ba erissiyo ashkkarati bantta morkketakka siiqanaadan yootiis.—Maatiyoosa 5:44; 26:52.

6. Banttana Yihoowawu sheedhdhida A ashkkaraati kawotettata waati xeelliyoonaa?

 ⁶ Nuuni Kiristtaane gidiyo gishshawu polotikaaban oossinne exatennaba gidikkonne, loꞌꞌo asa gidanawu minni oottoos. Leemisuwawu, nuuni biittaa higgiyawu azazettiyoogaaninne giiraa giiriyoogan kawotettaa bonchchoos. SHin, nuuni ubbatoo “Xoossaagaa Xoossaassi” immoos. (Marqqoosa 12:17; Roome 13: 1-7; 1 Qoronttoosa 6: 19,20) Nuuni A siiqiyoogee, ayyo azazettiyoogeenne ayyo goynniyoogee “Xoossaagaa” geetettidabatuppe amaridaageeta. Nuuni Yihoowayyo azazettennan aggiyoogaappe nu shemppuwaa nu dosan aattidi immoos.—Luqaasa 4:8; 10:27; Oosuwaa 5:29; Roome 14:8 nabbaba.

7, 8. ‘Saꞌaa ayyaanay’ aybee, qassi hegee asaa waati qohii?

⁷ Seexaanaa alamiyaappe dummatida giyoogee ‘saꞌaa ayyaanay’ nuna haaranaadan oottokko giyoogaa. He ayyaanay Seexaanaa qofaanne A eeshshaa bessiyaaba; qassi hegee Yihoowawu oottennaageeta haarees. SHin Kiristtaaneti he qofaa eqettoosona. PHawuloosi, “Nuuni Xoossai . . . nuussi yeddido ayyaanaa ekkidoogaappe attin, sa7aa ayyaanaa ekkibookko” yaagiis.—1 Qoronttoosa 2:12; Efisoona 2:2, 3; Wurssetta Qofaa 17 xeella.

⁸ Alamiyaa ayyaanay asay ba xallaa siiqanaadan, otorettanaadaaninne makkalanaadan oottees. He ayyaanay asay Xoossawu azazettiyoogee bessennaba giidi qoppanaadan oottees. Asay bana gakkanabaa aynne qoppennan eti koyidobaa oottanaadan Seexaanay koyees. I ‘asatettaa amoynne ayfiyan xeellidi qaaqqatiyoogee’ deꞌuwawu keehi koshshiyaabaa giidi asay qoppanaadan koyees. (1 Yohaannisa 2:16; 1 Ximootiyoosa 6:9, 10)  Dabloosi Yihoowa ashkkarata balettanawunne nuuni I qoppiyoogaadan qoppana mala nuna cimmanawu baaxetees.—Yohaannisa 8:44; Oosuwaa 13:10; 1 Yohaannisa 3:8.

9. Alamiyaa ayyaanay nuna waati qohana danddayii?

⁹ Nuuni shemppiyo carkkuwaadan, alamiyaa ayyaanay ubbasan deꞌees. Nuuni he ayyaanaa eqettanawu minni oottana xayikko, hegee nuna qohana. (Leemiso 4:23 nabbaba.) Hegee Yihoowayyo goynnenna suure milatiya asatu qofaynne eeshshay nuna qohanaadan oottiyo wode doommana danddayees. (Leemiso 13:20; 1 Qoronttoosa 15:33) Woy qassi pornograafee, kaddidaageeti, woy keehippe annaacettiyo ispporttee nuna qohana danddayees.—Wurssetta Qofaa 18 xeella.

10. Nuuni alamiyaa ayyaanaa waani eqettana danddayiyoo?

¹⁰ Yaatin, alamiyaa ayyaanay nuna haarennaadan waani naagettana danddayiyoo? Nuuni Yihoowakko shiiqidi deꞌananne A aadhdhida eratettay nuna kaalettanaadan eeno gaana koshshees. I ba geeshsha ayyaanaa immanaadan nuuni ubbatoo woossananne minni haggaazana koshshees. Yihooway saluwaaninne saꞌan ooppenne aadhdhiya wolqqaama. Nuuni alamiyaa ayyaanaa eqettanaadan I nuna maaddana danddayiyoogaa ammanettoos.—1 Yohaannisa 4:4.

11. Alamiyaa ayyaanay asay waati maayanaadan oottii?

¹¹ Nuuni maayiyoobaaninne alleeqettiyoobankka alamiyaa bagga gidennaagaa bessoos. Alamiyan daro asay bana xeellanaadan oottiya, pokkobaa qoppanaadan denttettiya, deretettaa bolli makkaliyoogaa woy banttawu daro miishshay deꞌiyoogaa bessiya maayuwaa maayees. Qassi hara asay ba maayiyoobawu qoppenna. Eti  shoraa xayidabaa woy qitattidabaa maayana danddayoosona. Maayiyoobaaninne alleeqettiyooban ha qofaappe awugeenne nuna qohanaadan nuuni eeno gaana bessenna.

12, 13. Nuuni ay maayanaakko kuuyanawu maaddiya maarati awugeetee?

¹² Nuuni Yihoowa ashkkarata gidiyo gishshawu giiga, geeshsha, loꞌꞌonne hanotawu bessiya maayuwaa ubbatoo maayanawu koyoos. Nuuni ‘Xoossawu yayyiyoogaa’ bessanawu ‘kiphataaninne nuna shiishshi ekkiyoogan’ maayoos.—1 Ximootiyoosa 2:9, 10; Yihudaa 21.

 ¹³ Nuuni maayiyo maayoy harati Yihoowanne A asaa keha ayfiyan woy iita ayfiyan xeellanaadan oottana danddayees. Nuuni “ubbabaa Xoossaa bonchchuwaassi” oottanawu koyoos. (1 Qoronttoosa 10:31) Ashkketettay haratuyyo siyettiyaabaanne haratu qofaa bonchchiyoogaa bessiyaaba. Hegaa gishshawu, nuuni maayuwaa dooriyo wode woy waati alleeqettanaakko kuuyiyo wode, nu dooriyoobay harata maaddanaagaa woy qohanaagaa hassayoos.—1 Qoronttoosa 4:9; 2 Qoronttoosa 6:3, 4; 7:1.

14. Ayyaanaabaa oosuwaa oottiyo wode maayiyoobaa xeelliyaagan nuuni ay qoppana bessii?

¹⁴ Nuuni shiiquwaa shiiqiyo wode woy haggaaziyo wode waati maayana bessii? Nuuni asay nu bolli keehi xeelaa wottanaadan oottiyoo? Nu maayoy harata yiilloyii? Nuuni maayiyoobay nu sheneppe attin, hara asa gattenna giidi qoppiyoo? (Piliphphisiyuusa 4:5; 1 PHeexiroosa 5:6) Nuuni loꞌꞌiyaageeta gidanawu koyiyoogee wottin deꞌiyaaba, shin Kiristtaane eeshshati nuuni loꞌꞌanaadan oottoosona. Yihooway nuna xeelliyo wode, I he eeshshata akeekees. He eeshshati nu ‘wozanaa giddon deꞌiya loꞌꞌotettay Xoossaa sinttan nuuyyo daro alꞌꞌo’ gidiyoogaa bessoosona.—1 PHeexiroosa 3:3, 4.

15. Nuuni maayiyoobaanne alleeqettiyoobaa xeelliyaagan Yihooway higgiyaa kessennay aybissee?

¹⁵ Yihooway nuuni maayana bessiyaabaa woy bessennabaa xeelliyaagan yaatite yaatoppite giya higgiyaa nuussi kessenna. SHin nuuni loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddana danddayiya Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraa I nuussi immiis. (Ibraawe 5:14) Nuuni anne harata siiqiyoogee denttettin gitaba gidin laafaba gidin kuuyanaadan I koyees. (Marqqoosa 12:30, 31 nabbaba.) Kumetta saꞌan, Yihoowa asay ba wogaadan ba dosiyo  dumma dumma maayuwaa maayees. He dummatettay loꞌꞌeesinne ufayssees.

16. Alamee miishshaa xeelliyo hanotay Yesuusi tamaarissidobaappe waani dummatii? Nuuni nuna ayba oyshata oychchana bessii?

¹⁶ Asay miishshaynne aqoy ufayttanaadan oottees giidi qoppanaadan Seexaanay koyees; shin hegee tuma gidennaagaa Yihoowa ashkkarati eroosona. Yesuusi, “Asassi daro miishshai de7ikkokka, a shemppoi he duretettan de7enna” giidoogan nuuni ammanettoos. (Luqaasa12:15) Miishshay nuuni tumuppe ufayttanaadan  oottenna. Miishshay nuussi tumu laggeta, tumu sarotettaa woy merinaa deꞌuwaa demissana danddayenna. Nuussi amarida miishshay koshshees; qassi nuuni nu deꞌuwan ufayttana koyoos. SHin nuussi Xoossaara mino dabbotay deꞌikko, qassi nu goynoy nu deꞌuwan aybippenne aadhiyaaba gidikko, nuuni ufayttanaagaa Yesuusi tamaarissiis. (Maatiyoosa 5:3; 6:22) Nena hagaadan oychcha: ‘Alamee miishshaa xeelliyo hanotan taani qohettidanaa? Taani waannayada qoppiyoy woy haasayiyoy miishshaabee?—Luqaasa 6:45; 21:34-36; 2 Yohaannisa 6.

17. Neeni miishshaara gayttidaagan alamiyaa qofaa eqettikko, ne deꞌoy waani giigana danddayii?

¹⁷ Nuuni Yihoowayyo haggaazikkonne miishshaara gayttidaagan alamiyaa qofaa eqettikko, nu deꞌuwan ufayttana. Nuussi deꞌiyaabay gidana gaana; qassi nu qofaaninne wozanan woppu gaana. (Maatiyoosa 6:31,32; Roome 15:13) Nuuni aquwaabawu darin hirggokko. (1 Ximootiyoosa 6:9, 10 nabbaba.) Nuuni immiyoogan ufayttana. (Oosuwaa 20:35) Nuuni deꞌiyo deꞌoy nu siiqiyoogeetuura daro wodiyaa aattanaadan oottana. Qassi nuuni kaseegaappe loytti xiskkana danddayoos.—Eranchchaa 5:12.

18. Seexaanay waatanawu malii?

¹⁸ Yihoowaara nuuni dabbotido dabbotaa mooranawu Seexaanay malees; hegaa gishshawu nuuni nu dabbotaa naaganawu nuuyyo danddayettida ubbabaa oottana bessees. Nuuni “iita ayyaana wolqqatuura” olettoos. (Efisoona 6:12) Seexaanaynne daydanttati nuuni ufayttanaadan woy merinawu deꞌanaadan koyokkona. (1 PHeexiroosa 5:8) Ha wolqqaama morkketi nunaara  olettiiddi deꞌoosona; shin nuuni Yihooway maaddin he olan xoonana danddayoos!

19. Efisoona 6:14-18y issi Kiristtaaniyaa “olaa miishsha” waati qonccissii?

¹⁹ Beni wode, olaa dembban banttana naaganawu olanchchati olaa miishshaa maayoosona. Hegaadan, nuuni Yihooway nuussi immido “olaa miishsha ubbaa” maayana koshshees. (Efisoona 6:13) Hegee nuna naagana. He olaa miishshaa xeelliyaagan Efisoona 6:14-18y hagaadan gees: “Hegaa gishshau, xeessan qabattuwaa gixxiyoogaadan tumatettaa gixxidi, tiran wottiyo ola miishshadan xillotettaa maayidi, intte tohuwan caammaa wottiyoogaadan sarotettaa wonggeliyaa mishiraachchuwaa yootanau giigidi, minni eqqite. He ubbaappe aattidi, xalahe halaqai dafidi yeddiyo wonddafiyaa tama ubbaa toissanau, ammanuwaa ubba wode gonddalledan oiqqite. Ammanuwaa huuphiyan wottiyo birata qophedan wottite; qassi Geeshsha Ayyaanaa bisuwaa, Xoossaa qaalaa, oiqqite. Xoossaa woossiiddinne a maaduwaa oichchiiddi, ubba wode Geeshsha Ayyaanan Xoossaa woossite.”

20. ‘Olaa miishshay’ nuna maaddanaadan nuuni waatana koshshii?

²⁰ Issi olanchchay ba olaa miishshatuppe issuwaa dogidi, ba bollaappe issisaa kammana xayikko, A morkkee A qohiyoy he sohuwaana. Nu ‘olaa miishshay’ nuna naaganaadan koyikko, nuuni issuwaanne dogana bessenna. Nuuni ubba wode hegaa maayananne hegee moorettennaadan naagana koshshees. Seexaanaa alamee xayana gakkanaashiininne Seexaanaynne daydanttati saꞌaappe xayana gakkanaashin ubba wode he olaa olettoos. (Ajjuutaa 12:17; 20:1-3) Hegaa gishshawu, nuuni iita amuwaara woy nu shugo gididobaara  baaxetiiddi deꞌiyaaba gidikko, hidootaa qanxxana bessenna!—1 Qoronttoosa 9:27.

21. Nuuni baaxiyan waati xoonana danddayiyoo?

²¹ Nuuni Dabloosappe minnokko. SHin Yihooway maaddin Dabloosappe minnoos! Ammanettidi deꞌanawu, nuuni Yihoowa woossana, A Qaalaa xannaꞌananne nu ishanttuuranne nu michchonttuura shiiqana koshshees. (Ibraawe 10:24, 25) Hagee nuuni Xoossawu ammanettidi deꞌanaadaaninne nu ammanuwaabaa yootanawu giigetti uttanaadan nuna maaddana.

22, 23. (a) Nu ammanuwaabaa yootanawu nuuni ubba wode waani giigetti uttana danddayiyoo? (b) Nuuni kaalliya shemppuwan xannaꞌanabay aybee?

²² Nu ammanuwaabaa yootanawu nuuni ubba wode giigetti uttana koshshees. (Yohaannisa 15:19) Issi issi allaalletun, Yihoowa Markkati daro asaappe keehi dummatoosona. Nena hagaadan oychcha: ‘Nuuni hegaadan dummatiyoy aybissakko taani tumuppe akeekiyaanaa? Geeshsha Maxaafaynne ammanettida wozannaama ashkkaray yootiyoobay likke gidiyoogaa ammaniyaanaa? Yihoowa Markka gidiyoogan taani ceeqettiyaanaa? (Mazamure 34:2; Maatiyoosa 10:32, 33) Taani ta ammanuwaabaa haratussi yootana danddayiyaanaa?’—Maatiyoosa 24:45; Yohaannisa 17:17; 1 PHeexiroosa 3:15 nabbaba.

²³ Dara hanotatun, nuuni alamiyaappe dummatidi deꞌanawu waatana koshshiyaakko qoncce. SHin issi issitoo, waatanaakko keehi qoncce gidenna. Seexaanay nuna dumma dumma piriyan oyqqanawu baaxetees. I goꞌettiyo piriyaappe issoy wodiyaa aattiyoobaa. Nuuni wodiyaa aattiyoobaa waatidi akeekan doorana danddayiyoo? Nuuni hegaa kaalliya shemppuwan xannaꞌana.