1, 2. Kawotettay asaa naatuura gayttidaagan Xoossaa halchuwaa polanaagaa ammanettanaadan oottiyaabay aybee, qassi aybissi? (Ha huuphe yohuwaa doomettan deˈiya misiliyaa xeella.)

NUUNI Yihoowa Markkati ubba metuwaa qaarana danddayiyay Xoossaa Kawotettaa xalla gidiyoogaa asaayyo ubba wode yootoos. Qassi he Kawotettaa haaruwan nuuni demmanaabaa hidootiyo wode keehi minettoos. SHin, he Kawotettay Xoossaa halchoy polettanaadan oottiyaaba gidiyoogaa mintti ammaniyoo? Nuuni Xoossaa Kawotettaa mintti ammanana danddayiyoy aybissee?—Ibr. 11:1.

² Mase Kawotettay Yihooway asaa naatuura gayttidaagan ba halchuwaa polanawu essidoba. Xoossaa Kawotettay qaaxxenna baasuwan baasettiis; hegeekka Yihooway ubbabaa hariyo maataa. Ha Kawotettaa Kawoy oonee? Ha Kawuwaara issippe haaranaageeti oonee? Eti oonanne ay haaranee? Yihooway Kawotettaara gayttidaagan ha keehi koshshiyaabata maachan essiis. Ha maachati Yihooway woy a Naˈay Yesuus Kiristtoosi maacettidoba. Ha maachata nuuni pilggiyoogee Xoossaa halchoy  polettanaagaa ammanettanaadaaninne ha Kawotettay qaaxxennaagaa gidiyoogaa akeekanaadan maaddees.—Efisoona 2:12 nabbaba.

3. Ha huuphe yohuwaaninne kaalliyaagan ay pilgganee?

³ Geeshsha Maxaafay Yesuusi Kiristtoosi haariyo Mase Kawotettaara gayttida usuppun maachata yootees. Hegeeti (1) Abrahaamaara maacettido maachaa, (2) Higgiyaa maachaa, (3) Daawitaara maacettido maachaa, (4) Malkki-Xedeqa mala qeese gidiyo maachaa, (5) ooratta maachaanne (6) Kawotettaa maachaa. Ha maachati Kawotettaara gayttiyoy aybiinakko, qassi Xoossay ha saˈawunne asaa naatuyyo halchidobay polettanaadan waati maaddiyaakko anne beˈoos.—“ Xoossay Ba Halchuwaa Waatidi Polanee?” yaagiya sanxxarazhiyaa xeella.

4. Doomettaabaa maxaafan qonccidaagaadan, Yihooway asaa naatuura gayttidaagan ay yootidee?

⁴ Yihooway asay deˈana loˈˈiya saˈa medhi simmidi, asaara gayttidaagan heezzubaa yootiis: hegeekka, Xoossay ba leemisuwan asaa medhanaagaa, asaa naati kumetta saˈaa Gannate oottidi xillo gidida bantta naatun saˈaa kumanaagaanne asay loˈˈuwaanne iitaa erissiya mittaa teeraappe maana bessennaagaa yootiis. (Doo. 1:26, 28; 2:16, 17) Ha heezzubati Xoossay asaa naatuyyoonne saˈaayyo halchidobaa loytti qonccissoosona. Yaatin, Xoossay maachaa maacettana koshshidoy aybissee?

5, 6. (a) Seexaanay Xoossaa halchoy polettenna mala waatanawu malidee? (b) Yihooway Edenen denddida makkalaa waati oyqqidee?

⁵ Seexaanay Xoossaanne a halchuwaa eqettiyoogaa doommiis. I asaa naati Xoossaayyo azazettennaadan oottanawu loˈˈuwaanne iitaa erissiya mittaa teeraappe maana mala Hewaano cimmiis. (Doo. 3:1-5; Ajj. 12:9) Seexaanay yaatiyoogan, Xoossay ba medhidobaa ubbaa haarana bessiyoogaa eqettiis. Guyyeppe qassi, Seexaanay Xoossaayyo ammanettida ashkkarati ayyo oottiyoy banttawu injjetido gishshataassa gidiyoogaa yootidi eta mootiis.—Iyy. 1:9-11; 2:4, 5.

⁶ Yihooway Edenen denddida makkalaa waati oyqqidee? Makkalidaageeta xayssiyoogee hara wode hegaa malabay denddennaadan oottees. SHin hegee, Addaameenne Hewaana yelana azazettiya naatun saˈay kumana mala Xoossay halchidobay polettennaadan oottees. Yihooway he makkalanchata xayssanawu koyibeenna. Ubba, Edenen gelido qaalaa giyo gita hiraagaa i yootiis. Hegee Xoossay asaa naatussinne saˈaassi halchido ubbabay polettanaagaa erissiyaaba.—Doomettaabaa 3:15 nabbaba.

7. Xoossay Edenen gelido qaalay shooshshaanne a zerettaa xeelliyaagan ay qonccissii?

⁷ Yihooway Edenen gelido qaalaa maaran, shooshshaa bollinne a zerettatu bolli, woykko Seexaanaa Dabloosa bollinne Xoossawu haarettana koyenna haratu ubbaa bolli pirddiis. Tumu Xoossay maccaasee zerettay Seexaanaa xayssanaadan aawatettaa immiis. Hegaa gishshawu, Xoossay Edenen gelido qaalay Seexaanaynne a makkalaa gaasuwan gakkidabay xayanaagaa xalla gidennan, hegee waani polettanaakkokka bessees.

8. Maccaasiyoonne i zerettaa xeelliyaagan ay akeekiyoo?

⁸ Maccaasee zerettay oona gidanee? He zerettay shooshshaa huuphiyaa qoxxiyo gishshawu, woykko ayyaana mereta gidida Seexaanaa Dabloosa  ‘xayssiyo’ gishshawu, he zerettay ayyaana mereta gidana bessees. (Ibr. 2:14) Hegaa gishshawu, he zerettaa yeliya maccaasiyaakka ayyaana hanotan deˈiyaaro gidana. SHooshshaa zerettay keehi daridaba gidikkokka, Yihooway Edenen gelido qaalaa yooti simmin 4,000 gidiya layttawu maccaasiyaanne i zerettay erettennan takkidosona. He wodetun, Yihooway he zerettaa shaakki eranawu maaddiya, qassi Seexaanay asaa naatu bolli gattido metuwaa Xoossay waati xayssanaakko erissiya amarida maachata maacettiis.

9. Abrahaamaara maacettido maachay aybee, qassi he maachay oosuwan peˈidoy awudee?

⁹ Yihooway Edenen qaalaa geloosappe naaˈˈu shaˈa gidiya layttay aadhin simmin, Abrahaamee Uura kataman deˈiya ba keettaappe Kanaane biitti baanaadan azaziis. (Oos. 7:2, 3) Yihooway a hagaadan giis: “Neeni ne biittaappe, ne dabbotuppenne ne aawaa keettaa asaappe shaahettada, taani nena bessiyo biitti ba. Taani nena gita kawotetta oottana; qassi taani nena anjjana; taani ne sunttaa gitayana; yaatin neeni anjjo gidana; taani nena anjjiyaageeta anjjana; qassi nena qanggiyaageeta taani qanggana; ha sa7aa bollan de7iya asai ubbai ne baggaara anjjettana.” (Doo. 12:1-3) Xoossay Abrahaamassi gelido qaalay Abrahaamaara maacettido maachaa geetettees. Yihooway Abrahaamaara koyro maacettidoy awudekko erokko. SHin, he maachay oosuwan peˈidoy 75 laytta asa gidida Abrahaami Kaaraaneppe kiyidi Efiraaxiisa SHaafaa pinnido, 1943 K.K. gidiyoogaa eroos.

10. (a) Abrahaami Xoossay gelido qaalaa mintti ammanidoogaa waati bessidee? (b) Yihooway maccaasee zeretta xeelliyaagan leddan leddan ay qonccissidee?

¹⁰ Yihooway ba gelido qaalaa Abrahaamayyo  zaari zaaridi yootiis; qassi he ubba wodetun loytti qonccissiis. (Doo. 13:15-17; 17:1-8, 16) Abrahaami Xoossay gelido qaalaa mintti ammanido gishshawu, ba siiqo naˈaa yarshshanawu eeno giis. Hegaa gishshawu, Yihooway ba qaalaa polanaagaa he maachaa minttiyoogan bessiis. (Doomettaabaa 22:15-18; Ibraawe 11:17, 18 nabbaba.) Abrahaamaara maacettido maachay polettiyoogaa doommin, Yihooway maccaasee zerettaa xeelliyaagan koshshiya issi issibaa leddan leddan qonccissiis. He zerettay Abrahaama zare gidana, qoodan cora gidana, kawo gidana, ubba morkketa xayssiyaagaa gidana, qassi hara daroti anjjettanaadan oottiyaagaa gidana.

11, 12. Abrahaamaara maacettido maachay haranttuwaakka polettanaagaa Geeshsha Maxaafay waatidi bessii, qassi hegee nuna waati goˈˈii?

¹¹ Abrahaamaara maacettido maachay koyro polettidoy Abrahaama zareti Hidootaa Biittaa laattido wode. SHin he maachay hara goˈˈaakka demissiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Gal. 4:22-25) Kiitettida PHawuloosi Abrahaama zerettay waannay Yesuus Kiristtoosa gidiyoogaa yootiis. A zerettawu naaˈˈantto shaahoy qassi ayyaanan tiyettida 144,000 Kiristtaaneta gidoosona. (Gal. 3:16, 29; Ajj. 5:9, 10; 14:1, 4) Naˈaa yeliya maccaasiyaa ‘saluwan deˈiya Yerusalaamo,’ woykko ammanettida ayyaana meretata xaaxa waaxa oyqqida, Xoossaa dirijjitiyawu saluwaa bagga gididaaroppe attin haraba gidukku. (Gal. 4:26, 31) Abrahaamaara maacettido maachan qonccidaagaadan, he maccaasee zerettaa baggaara asaa naati anjjettana.

¹² Abrahaamaara maacettido maachay Xoossaa Kawotettay eqqanaagaa, qassi Kawoynne aara haariyaageeti he Kawotettaa laattanaagaa ammanttees. (Ibr. 6:13-18) Ha maachay ay keena wodiyawu goˈˈanee? Doomettaabaa 17:7y hegee “merinaa maachcha” gidiyoogaa yootees. He maachay Mase Kawotettay Xoossaa morkketa xayssana gakkanaashininne saˈan deˈiya asaa naati ubbay anjjettana gakkanaashin takkana. (1 Qor. 15:23-26) Yaatiyo gishshawu, he wode saˈan deˈiya ubbay merinawu goˈettana. Abrahaamaara maacettido maachay Yihooway geeshsha gidida asaa naati ‘saˈaa kumanaadan’ halchidobaa polanawu murttidoogaa bessees.—Doo. 1:28.

13, 14. Daawitaara maacettido maachay Masiyaa haaruwaara gayttidaagan ay qonccissii?

¹³ Yihooway Edenen gelido qaalaynne Abrahaamaara maacettido maachay Yihoowa haaroy ubba wode a xillotettaa maaran baasettidoogaa bessees. Hegaa gishshawu, i essido Mase Kawotettaykka he xillotettaa maaran baasettiis. (Maz. 89:14) Mase Kawotettay bessiyaagaadan haarennan agganee? Hara maachay hegee mule hanenna danddayennaba gidiyoogaa bessees.

¹⁴ Yihooway beni Israaˈeela Kawuwaa Daawitayyo qaalaa geliis; hegee Daawitaara maacettido maachaa geetettees. (2 Sameela 7:12, 16 nabbaba.) Masee Daawita zariyaappe yelettanaagaa Yihooway qaalaa geliis. (Luq. 1:30-33) Yaatiyoogan, Yihooway Masee o zariyaappe yelettanaakko kaseegaappe aaruwan erissiis. Yihooway Daawita zare gidida he urawu Mase Kawotettaa Kawo gidiyo ‘maatay deˈiyoogaa’ yootiis. (Hiz. 21:25-27) Yesuusa baggaara Daawita “kawotettai merinaayyo  minni eqqidi daana.” Tumakka, Daawita “zerettai merinaassi daana; a kawotaa araataikka . . . awaadan gam77ana.” (Maz. 89:34-37) Ee, Mase Kawotettay bessiyaagaadan haarana; qassi he haaruwaappe demmiyo goˈˈay merinawu deˈana!

15-17. Malkki-Xedeqa mala qeese gidiyo maachaa maaran, Abrahaama zerettaayyo hara ay oosoy imettanee, qassi aybissi?

¹⁵ Abrahaamaara maacettido maachaynne Daawitaara maacettido maachay, maccaasee zerettay kawo gidanaagaa qonccissiyaaba gidikkokka, asaa naati ubbay anjjettanaadan i kawo gidiyoogaa xallay gidenna. Eti tumuppe anjjettana mala, nagaraa aylletettaappe naxa kiyananne Yihoowa keettaa asa gidana bessees. He zerettay ha ubbabaa polanawu qeese gididikka oottana koshshees. Aadhida erancha gidida Xoossay hanotaa giigissanawu Malkki-Xedeqa mala qeese gidiyo maachaa giyo hara maachaa maacettiis.

¹⁶ Xoossay Yesuusaara buzo maachaa maacettanaagaa Kawuwaa Daawita baggaara qonccissiis. He maachay naaˈˈubay qoncciis. Koyruwan, Yesuusi ba morkketa xoonana gakkanaashin ‘Xoossaappe ushacha baggaara uttana.’ Naaˈˈanttuwan, Yesuusi “Malkki-Xedeqi qeese gididoogaadan, . . . merinau qeese gidana.” (Mazamure 110:1, 2, 4 nabbaba.) “Malkki-Xedeqi qeese gididoogaadan,” Yesuusi qeese gidana koshshiyoy aybissee? Abrahaama zareti Hidootaa Biittaa laattanaappe daro wodiyaappe kase, Saleema kawoy, Malkki-Xedeqi ‘Ubbaappe Bolla Xoossaa qeese’ gididi oottiis. (Ibr. 7:1-3) I kawokka qeesekka gididi oottana mala sunttidaagee Yihoowa; qassi Yesuusappe kase he naaˈˈu oosuwaa oottidaagee Malkki-Xedeqa xalla. Qassi Malkki-Xedeqappe kase woy appe simmin hara uri hegaadan oottidoogaa qonccissiyaabi baynna gishshawu, i “merinau qeese” geetettiis.

¹⁷ Yihooway ha maachaa baggaara, Yesuusi qeese gidanaadan sunttettiis; qassi “Malkki-Xedeqi qeese gididoogaadan, [i] merinau qeese gidana.” (Ibr. 5:4-6) Ha maachay Yihooway koyro asaa naatuyyoonne saˈaayyo halchidobaa Masiyaa Kawotettaa baggaara polanaagaa bessees.

18, 19. (a) Hanno gakkanawu beˈido maachati Kawotettaabaa ay qonccissiyoonaa? (b) Kaalliya huuphe yohuwan ay beˈanee?

¹⁸ Qommoora beˈido maachatuppe akeekidoogaadan, he maachati Mase Kawotettaara gayttidaba gidiyoogaanne he Kawotettay mino baasuwan baasettidoogaa akeekana danddayoos. Yihooway Edenen gelido qaalay i asaa naatussinne saˈaassi halchidobaa maccaasee zerettaa baggaara polanaadan oottees. Abrahaamaara maacettido maachay he zerettay oona gidanaakko, qassi i ay oottanaakko qonccissees.

¹⁹ Daawitaara maacettido maachay Masee o zariyaappe yelettanaakko kaseegaappe aaruwan erissees. He maachay kumetta saˈaa merinawu haariyo maatay Yesuusawu deˈiyoogaa qonccissees. Malkki-Xedeqa mala qeese gidiyo maachay qassi he zerettay qeese gididi oottana danddayiyoogaa ammanettanaadan oottiyaaba. SHin asaa naata nagaraappe naxa kessanawu kawonne qeese gididi Yesuusaara issippe oottanaadan sunttettida haratikka deˈoosona. Eti oonee? Ha oyshaa kaalliya huuphe yohuwan beˈana.