GIRIIKE biittaa asa gidida, 2,500 layttappe kase deˈida, taarikiyaa xaafee Herodotusi he wode deˈiya Gibxxeta xeelliyaagan odettiyaabaa, hagaadan giidi xaafiis: “Dure asatu gibiran, kahuwaappe simmin, issi woy naaˈˈu wara gidiya, asaa ahaa milattissi mittaappe massidi, qalamiyaa tiyidobay ahaa saaxiniyan yegettidaagaa issi bitanee tookkidi yuuyees. I, ‘Uyitenne ufayttite; shin hagaa beˈite; intte hayqqiyo wode hagaadan hanana’ yaagiiddi, hegaa yan deˈiya asaa ubbaa bessees.”

Deˈuwaanne hayquwaa xeelliyaagan hegaadan qoppiyaageeti Gibxxetu xalla gidokkona. Ha wodiyankka, “Moos, uyoos, ufayttoos” giyoogee oorattaba gidenna. Hayqoy deˈuwau wurssetta gidikko, woni danddayetta keenan ayssi ufayttokkonii? Suurebaa oottanau baaxetiyoogee aybissee? Hayqqiyo wode ubbabay attiyaaba gidikko, ha deˈuwaa xalaalaassi bichariyoogee bessiyaaba. Ubba kiitettida PHauloosi dendduwan ammanenna asatu qofaa xeelliyaagan, “Haiqqidaageeti haiquwaappe denddibeennabaa gidikko, ‘Simmi moosinne uyoos; aissi giikko, nuuni wontto haiqqana’” yaagiis.—1 Qoronttoosa 15:32.

PHauloosi asi hayqqidi atti aggees giidi ammanennaagee qoncce. I hayqqidaageeti hayquwaappe denddidi merinau deˈana danddayiyoogaa ammanees. A ammanuwau baaso gididabay keehippe koshshiyaaba gidida Kiristtoos Yesuusa dendduwaa. * A denddoy sirissiyaaba gidenna. Yesuusa denddoy beni wode erissiyo ashkkaratu ammanoy minnanaadan oottida waanna yohotuppe issuwaa.

Gidoppe attin, Yesuusa denddoy nuna goˈˈiyoy ayba ogiyaanee? Yesuusi denddidoogaa waatidi erana danddayiyoo? PHauloosi Qoronttoosan deˈiya Kiristtaanetuyyo xaafido wode ha allaalliyaa xeelliyaagan giidobaa ane beˈoos.

Beni Qoronttoosan deˈiya issi issi Kiristtaaneti dendduwaabaa akeekanau metootidosona; harati qassi hayqqida asay zaarettidi denddanaagaa mule ammanibookkona. PHauloosi yan deˈiya Kiristtaanetussi xaafido koyro dabddaabbiyan, denddoy tuma gidana xayikko, hananabaa qonccissiis. I hagaadan giidi xaafiis: “Haiqqida urai haiquwaappe [denddennaba] gidikko, yaatin hekko Kiristtoosikka haiquwaappe denddibeenna giyoogaa. Kiristtoosi haiquwaappe denddibeennabaa gidikko, yaatin nuuni yootiyoogeekka mela; qassi intte ammanoikka mela. Qassi nuuni, ‘Kiristtoosa haiquwaappe denttiis’ yaagidi Xoossaa bolli markkattido gishshau, a worddo markkata gididi beettida. . . . Intte ammanoikka mela; qassi intte hanno gakkanaassikka nagaraara de7eeta. Simmi Kiristtoosa ammanidi haiqqidaageetikka qassi xayidosona giyoogaa.”—1 Qoronttoosa 15:13-18.

“Ichchashu xeetaappe dariya ishatussi issitoo qoncciis. . . . Hegaappe guyyiyan, Yaaqoobassi qoncciis; guyyeppe ba kiittido ubbatussi, qoncciis. Qassi ubbaappe wurssettan, . . . taassikka qoncciis.”—1 Qoronttoosa 15:6-8

PHauloosi, hayqqidaageeti denddennaba gidikko, Kiristtoosikkahayquwaappe denddibeenna giidi ammanttiyaabaa yootiyoogan doommiis. Kiristtoosi denddibeennaba gidikko, hananabay aybee? Mishiraachuwaa sabbakiyoogee mela; qassi worddo. Qassi Kiristtoosa denddoy Kiristtaanetu ammanuwau baaso; hegee Xoossay ubbabaa haariyo maataa, a sunttaa, a Kawotettaanne nu atotettaa mala Geeshsha Maxaafay tamaarissiyo waannabatuura gayttidaba. Kiristtoosi denddibeennaba gidiyaakko, PHauloosinne kiitettida harati sabbakidobay mela woykko hada.

Hegee kaalettiyo harabaykka deˈees. Kiristtoosi denddibeennaba gidikko, Kiristtaanetu ammanoy mela, hada woy worddo. Hegaa bollikka, PHauloosinne harati Yesuusa dendduwaaba xalla gidennan, a denttiis giidi Xoossaa Yihoowabaa yootiyoobaykka worddo giyoogaa. Qassi, “Kiristtoosi nu nagaraa gishshau haiqqiis” giyoogeekka worddo; aybissi giikko, ashshiyaagee hayquwaappe denddibeennaba gidikko harata ashshana danddayenna. (1 Qoronttoosa 15:3) Hegaa giyoogee, hayquwaappe denddana gi ammanidi, hayqqidanne bantta ammanuwaa gishshau hayqqida Kiristtaaneti xayidosona giyooga.

PHauloosi, “Nuuni ha de7uwaa xalaalaassi Kiristtoosa yainnidabaa gidikko, ha sa7an de7iya asa ubbaappekka nubai pala” yaagiis. (1 Qoronttoosa 15:19) Dendduwaaninne hegaappe simmin demmiyo anjjuwan ammanido gishshau, PHauloosi hara Kiristtaanetuugaadan metuwan, yedetaaninne tuggan gencciis; qassi hayqqana gakkanaashin ammanettidi deˈiis. Hayqqida uri denddennaba gidikko, ubbabay hada!

Qommoora qonccidabatuppe awugeenne tuma gidennaagaa PHauloosi erees. Yesuusi hayquwaappe denddidoogaa PHauloosi erees; qassi Qoronttoosa Kiristtaanetussi naqaashaa hagaadan gi yootiis: “Xoossaa maxaafai giyoogaadan, Kiristtoosi nu nagaraa gishshau haiqqiis. Haiqqidi moogettiis. Xoossaa maxaafai, giyoogaadankka, heezzantto gallassi haiquwaappe denddiis. Denddidi, PHeexiroosassi qoncciis. Hegaappe guyyiyan, ba kiittido tammanne naa77atussi qoncciis. * Hegaappe guyyiyan, ichchashu xeetaappe dariya ishatussi issitoo qoncciis. Etappe dariya baggai hanno gakkanaassikka paxa de7ees; shin amaridaageeti haiqqidosona. Hegaappe guyyiyan, Yaaqoobassi qoncciis; guyyeppe ba kiittido ubbatussi, qoncciis. Qassi ubbaappe wurssettan, . . . taassikka qoncciis.”—1 Qoronttoosa 15:3-8.

PHauloosi Kiristtoosi nu nagaraa gishshau hayqqidoogaa, moogettidoogaanne hayquwaappe denddidoogaa  qoncciyan yootiis. PHauloosi ammanettidi yootanaadan oottidabay aybee? Issibay daroti Yesuusa beˈidoogaa. Hayquwaappe denddida Yesuusi (PHauloosa gujjin) issotu issotuyyo qoncciis; qassi issippe deˈiya amarida asau, ubba 500 gidiya asau qoncciis; etappe daroti Yesuusi hayquwaappe denddidoogaa siyido wode siridoogee qoncce. (Luqaasa 24:1-11) Yesuusi denddidoogaa beˈidaageetuppe daroti PHauloosa wode paxa deˈoosona; ooninne hegaa eta oychana danddayees. (1 Qoronttoosa 15:6) Issi woy naaˈˈu uri markkattiyoobaa asay ammanennan aggana danddayees; shin 500u asay woy hegaappe dariya asay markkattiyoobaa ooninne kashi gaana danddayenna.

Yesuusi “Xoossaa maxaafai giyoogaadan” hayqqidoogaa, moogettidoogaanne hayquwaappe denddidoogaa PHauloosi naaˈˈutoo yootidoogaakka akeeka. Ibraysxxe Geeshsha Maxaafan Masiyaa xeelliyaagan odettida hiraagay polettidoogaa he hanotati qonccissoosona; hegee Yesuusi kasetidi yootido Mase gidiyoogaa bessees.

Yesuusi denddidoogaa ayfiyan beˈidaageetinne Geeshsha Maxaafay markkattiyaaba gidikkokka, i denddidoogaa siriyaageeti beni gidin ha wodiyankka deˈoosona. Issoti issoti Yesuusi denddidabadan markkattida i erissiyo ashkkarati a ahaa wuuqqidosona yaagoosona. Gidikkokka, erissiyo ashkkarati duufuwaa naagiya Rooma wotaaddarata xoonanau etau wolqqaykka maataykka baawa. Harati qassi Yesuusa denddoy aymuwan beˈidoba goosona. Yesuusi dumma dumma wodiyan daro asaassi qonccidoogee hegaa phalqqees. Qassi hayquwaappe denddida Yesuusi Galiila Abbaa matan oottidoogaadan, aymuwan beˈido uri moliyaa xiixxidi immana danddayii? (Yohaannisa 21:9-14) Aymuwan beˈiyo asi beˈiyaageeti ba bollaa bochanaadan oottii?—Luqaasa 24:36-39.

Harati qassi Yesuusa denddoy erissiyo ashkkarati medhi ekkidi yootiyooba goosona. SHin hegaadan oottiyoogee eta ay maaddii? Erissiyo ashkkarati  Yesuusa dendduwaabaa markkattiyoogee eti waayettanaadan, asay eta qilliiccanaadaaninne woranaadan oottiis. Eti worddobaa markkattidi hegaa mala metoy bantta bolli gakkanaadan oottiyoy aybissee? Eti hegaa koyro markkattidoy, eta oyqqidi pirddanau giigi uttida, eta yedettiyaageeti deˈiyo Yerusalaameena.

Yesuusa denddoy, wolqqaama yedetay gakkiyaaba gidikkokka, erissiyo ashkkarati bantta Godaabaa xalan markkattanaadan oottiis. Denddoy Kiristtaane ammanuwan waanna timirttetuppe issuwaa gidiis. Beni Kiristtaaneti asi worido aadhida erancha gidida issi asttamaariyaabaa markkattanau giidi, coo shemppo miyaabaa oottibookkona. SHin, Erissiyo ashkkarati Yesuusa dendduwaa markkattanau shemppo miyaabaa oottidosona; ayssi giikko, a denddoy i Kiristtoosa, Xoossaa Naˈaa, qassi eta maaddidanne kaalettida, deˈon deˈiya wolqqaamaa gidiyoogaa qonccissees. A denddoy etikka hayquwaappe denddanaagaa bessees. Yesuusi hayquwaappe denddibeennaba gidiyaakko, Kiristtaane ammanoy deˈenna. Yesuusi hayquwaappe denddibeennaba gidiyaakko, abaa nuuni mule siyana danddayokko shin.

Gidikkokka, Kiristtoosa denddoy ha wodiyan nuna goˈˈiyoy ayba ogiyaanee?