1, 2. Ha ano nga okasyon nasina hi Jesus, ngan kay ano?

 NASISINA gud hi Jesus—ngan may maopay nga hinungdan. Bangin diri mo mahahanduraw hiya hito nga kahimtang, kay malumo gud hiya nga tawo. (Mateo 21:5) Siyempre, hingpit nga nagpabilin hiya nga nagpupugong, kay matadong an iya kasina. a Kondi ano an nakapasina gud hini nga tawo nga mahigugmaon han kamurayawan? An kaso han daku nga kawaray-hustisya.

² Hinigugma ni Jesus an templo ha Jerusalem. Ha bug-os nga kalibotan, ito la an baraan nga lugar nga iginpahinungod ha pagsingba ha iya langitnon nga Amay. An mga Judio tikang ha damu nga mga nasud nagbiyahe hin hirayo basi magsingba didto. Bisan an mahadlukon-ha-Dios nga mga Hentil inabot, sinulod ha bungsaran han templo nga iginlain basi magamit nira. Kondi ha tinikangan han iya ministeryo, hi Jesus sinulod ha lugar han templo ngan nakita an mangil-ad nga taran-awon. Aw, an lugar mas pariho han baraligyaan kay ha usa nga balay han pagsingba! Puno ito hin mga magbaraligya ngan mga parabalyo hin kwarta. Kondi, hain hito an kawaray-hustisya? Para hini nga mga tawo, an templo han Dios usa la nga lugar ha panlimbong ha mga tawo—ha pangawat pa ngani ha ira. Paonan-o?—Juan 2:14.

3, 4. Ano nga hakugnon nga panlimbong an nahitatabo ha balay ni Jehova, ngan ano an ginbuhat ni Jesus ha pagtadong han mga kahimtang?

 ³ An relihiyoso nga mga lider naghimo han surundon nga usa la nga klase hin sinselyo an mahimo gamiton ha pagbayad hin buhis ha templo. Kinahanglan pabalyoan han mga bisita an ira kwarta basi magkaada han sugad nga mga sinselyo. Salit an mga parabalyo hin kwarta nagbutang han ira mga lamesa dida mismo ha sulod han templo, nagsukot hin bayad para ha tagsa nga transaksyon. Daku liwat an ganansya han negosyo han pagbaligya hin mga hayop. An mga bisita nga karuyag maghalad makakapalit tikang ha bisan hin-o nga magbaraligya ha siyudad, kondi an mga opisyal han templo bangin magsalikway han ira mga halad sugad nga diri-angayan. Kondi, an mga halad nga ginpalit dida mismo ha lugar han templo sigurado nga kakarawaton. Salit, tungod kay may-ada hira bug-os nga gahum ha mga tawo, an mga magbaraligya usahay nagpapasobra hinduro han mga prisyo. b Mas maraot pa gud ito kay ha malimbong nga komersyalismo. Pariho ito han pangawat!

⁴ Diri tutugotan ni Jesus an sugad nga kawaray-hustisya. Balay ini han iya Amay! Naghimo hiya hin latigo nga mga pisi ngan gintabog an mga baka ngan mga karnero tikang ha templo. Katapos, gindaop niya an mga parabalyo hin kwarta ngan pinamalintong an ira mga lamesa. Handurawa an ngatanan hiton nga mga sinselyo nga nagkahulog ha marmol nga salog! Maisugon nga ginsugo niya an mga tawo nga nagbabaligya hin mga sarapati: “Kuhaa niyo dinhi ini  nga mga butang!” (Juan 2:15, 16) Baga in waray usa nga nagsari ha pagkontra hinin maisugon nga lalaki.

5-7. (a) Paonan-o an pag-eksister ni Jesus antes magin tawo nakaimpluwensya ha iya pagtagad ha hustisya, ngan ano an mahibabaroan naton pinaagi han pag-aram ha iya susbaranan? (b) Paonan-o ginbaton ni Jesus an kawaray-hustisya nga gintikangan ni Satanas, ngan paonan-o niya ito bubuhaton ha tiarabot?

⁵ Siyempre, binalik an mga magbaraligya. Paglabay hin mga tulo ka tuig, gintagad ni Jesus an pariho nga kawaray-hustisya, hini nga panahon ginkukotar an mga pulong mismo ni Jehova nga nagkukondenar hadton naghimo han Iya balay nga “lungib han mga tulisan.” (Jeremias 7:11; Mateo 21:13) Oo, han nakita ni Jesus an hakugnon nga panlimbong ha mga tawo ngan an kahugaw han templo han Dios, inabat niya an inabat han iya Amay. Ngan diri urusahon! Ha sulod han minilyon ka mga tuig, gintutdoan hi Jesus han iya langitnon nga Amay. Sugad nga resulta, may-ada hiya han pagtagad ni Jehova ha hustisya. Nagin buhi nga susbaranan hiya han mga pulong nga, Pariho han amay, pariho han anak. Salit kon karuyag naton magkaada hin matin-aw nga hulagway han kalidad ni Jehova nga hustisya, an gimaopayi nga paagi amo an pamalandong han susbaranan ni Jesu-Kristo.—Juan 14:9, 10.

⁶ Presente an bugtong nga Anak ni Jehova han gintawag ni Satanas hi Jehova nga Dios nga buwaon ngan ginruhaduhaan an pagkamatadong han Iya pagmando. Dayag gud ito nga pakaraot! Hinbatian liwat han Anak an urhi nga ayat ni Satanas nga waray usa nga diri-hakugnon nga mag-aalagad kan Jehova, tungod ha gugma. Inin buwa nga mga akusasyon sigurado nga nakapasakit ha matadong nga kasingkasing han Anak. Sigurado nga nalipay gud hiya han mahibaro nga hiya an magbubuhat han importante nga bahin ha pagtadong han mga buwa! (2 Corinto 1:20) Paonan-o niya bubuhaton ito?

 ⁷ Sugad han aton hinbaroan ha Kapitulo 14, iginhatag ni Jesu-Kristo an ultimo, marig-on gud nga baton ha akusasyon ni Satanas nga nagpapakaraot han integridad han mga linarang ni Jehova. Hito nga paagi naghatag hi Jesus hin basihanan para malimpyohan an baraan nga ngaran han Dios, nga Jehova, tikang ha ngatanan nga pakaraot—upod na an kabuwaan nga maraot an Iya perpekto nga paagi han pagmando. Sugad nga Punoan nga Ahente ni Jehova, ig-iestablisar ni Jesus an hustisya han Dios ha bug-os nga uniberso. (Buhat 5:31) An iya pagkinabuhi ha tuna nagpakita liwat han hustisya han Dios. Hi Jehova nagsiring mahitungod ha iya: “Ibubutang ko ha iya an akon espiritu, ngan ipapakita niya ha mga nasud kon ano an hustisya.” (Mateo 12:18) Paonan-o gintuman ni Jesus ito nga mga pulong?

8-10. (a) Paonan-o an yinakan nga mga tradisyon han Judio nga mga lider han relihiyon nag-aghat hin pagtamay ha mga diri-Judio ngan ha kababayin-an? (b) Ha ano nga paagi an yinakan nga mga balaud naghimo han balaud ni Jehova han Sabbath nga magin mabug-at?

⁸ Hinigugma ni Jesus an Balaud ni Jehova ngan nagkinabuhi uyon hito. Kondi an relihiyoso nga mga lider ha iya panahon nagbaliko ngan sayop nga nag-aplikar hito nga Balaud. Hi Jesus nagsiring ha ira: “Kairo niyo, mga eskriba ngan mga Pariseo, mga hipokrito! . . . Ginbabalewaray niyo an mas importante nga mga butang han Balaud, sugad han hustisya, kalooy, ngan pagkamatinumanon.” (Mateo 23:23) Diri gud iginpapatin-aw hiton nga mga magturutdo han Balaud han Dios “kon ano an hustisya.” Lugod, ginpapadulom nira an hustisya han Dios. Paonan-o? Tagda an pipira nga mga ehemplo.

⁹ Ginsugo ni Jehova an iya katawohan nga magpabilin nga  bulag tikang ha pagano nga mga nasud nga nakapalibot ha ira. (1 Hadi 11:1, 2) Kondi, gindasig han panatiko nga relihiyoso nga mga lider an katawohan nga tamayon an ngatanan nga mga diri-Judio. Igin-upod pa ngani han Mishnah ini nga surundon: “An baka diri mahimo ibilin ha mga balay-harapitan han mga hentil tungod kay ginsususpetsahan hira hin pakighilawas ha hayop.” An sugad nga maraot nga pagtagad kontra han ngatanan nga mga diri-Judio waray-hustisya ngan nakontra gud ha bug-os nga katuyoan han Mosaiko nga Balaud. (Levitico 19:34) An iba nga hinimo-han-tawo nga mga surundon nagtamay ha kababayin-an. An yinakan nga balaud nagsiring nga an asawa sadang maglakat ha urhi, diri tupad han iya bana. An lalaki ginpahamangnoan nga diri makiistorya ha babaye ha publiko, bisan ha iya kalugaringon nga asawa. Pariho han mga uripon, an kababayin-an waray tuguti nga mag-asoy hin pamatuod ha hukmanan. May-ada pa ngani pormal nga pag-ampo diin an kalalakin-an nagpasalamat ha Dios nga hira diri kababayin-an.

¹⁰ Nangalimbasog an relihiyoso nga mga lider nga itago an Balaud han Dios ilarom han damu nga hinimo-han-tawo nga mga surundon ngan mga regulasyon. An balaud han Sabbath, pananglitan, nagdiri la han pagbuhat ha adlaw han Sabbath, iginlalain iton nga adlaw para ha pagsingba, espirituwal nga karepresko, ngan pagpahuway. Kondi ginhimo han mga Pariseo nga magin mabug-at iton nga balaud. Hira an nagbuot kon ano gud an kahulogan han “buhat.” Espisipiko nga ira iginlista an 39 nga magkalainlain nga mga buruhaton sugad nga buhat, sugad han pag-ani o panganop. Ini nga mga pagklasipikar nagbangon hin waray kataposan nga mga pakiana. Kon an tawo nagpatay hin usa nga purgas ha Sabbath, nanganganop ba hiya? Kon nangutos hiya hin usa ka kumkom nga lugas basi kaunon samtang naglalakat hiya, nag-aani ba hiya? Kon gintambal niya an usa nga masakit, nagbubuhat ba hiya? Ginbaton an sugad nga mga pakiana pinaagi han istrikto, detalyado nga mga surundon.

11, 12. Paonan-o iginpahayag ni Jesus an iya pagkontra ha diri-kasuratanhon nga mga tradisyon han mga Pariseo?

 ¹¹ Ha sugad nga kahimtang, paonan-o mabubuligan ni Jesus an katawohan nga masabtan kon ano an hustisya? Ha iya mga katutdoan ngan ha paagi han iya pagkinabuhi, maisugon nga tinindog hiya kontra hadton relihiyoso nga mga lider. Tagda siyahan an pipira han iya mga katutdoan. Direkta nga ginkondenar niya an ira damu hinduro nga hinimo-han-tawo nga mga surundon, nasiring: “Ginhihimo niyo nga waray pulos an pulong han Dios pinaagi han iyo tradisyon nga iginpasa niyo.”—Marcos 7:13.

¹² Gamhanan nga nagtutdo hi Jesus nga sayop an mga Pariseo mahitungod han balaud han Sabbath—nga, ha pagkamatuod, waray nira masabti an bug-os nga katuyoan hiton nga balaud. An Mesias, siring niya, amo an “Ginoo han Sabbath” ngan salit may-ada han ngatanan nga katungod nga tambalon an mga tawo ha Sabbath. (Mateo 12:8) Ha pagpatin-aw han punto, dayag nga nagbuhat hiya hin milagroso nga mga panambal ha Sabbath. (Lucas 6:7-10) An sugad nga mga panambal amo an abanse nga pagpakita han panambal nga pagbubuhaton niya ha bug-os nga tuna durante han iya Usa ka Yukot ka Tuig nga Pagmando. Iton nga Milenyo mismo magigin gidadakui nga Sabbath, kon an ngatanan nga matinumanon nga katawohan ha kataposan mapahuway na tikang ha mga siglo na nga pag-antos ilarom han mga pinas-an nga sala ngan kamatayon.

13. Ano an nahimo nga balaud sugad nga resulta han ministeryo ha tuna han Kristo, ngan paonan-o naiiba ito tikang ha nahiuna hito?

¹³ Iginpatin-aw liwat ni Jesus kon ano an hustisya pinaagi han usa nga bag-o nga balaud, “an balaud han Kristo,” nga gintikangan katapos niya makompleto an iya ministeryo ha tuna. (Galacia 6:2) Diri pariho han nahiuna hito, an Mosaiko nga Balaud, inin bag-o nga balaud ha kadak-an nadepende, diri ha damu nga sinurat nga mga sugo, kondi ha mga prinsipyo. Kondi, nag-upod ito han pipira ka direkta  nga mga sugo. Usa hini an tinawag ni Jesus nga “bag-o nga sugo.” Gintutdoan ni Jesus an ngatanan nga iya mga sumurunod nga maghigugmaay ha usa kag usa sugad la nga hiya naghigugma ha ira. (Juan 13:34, 35) Oo, an nagsasakripisyo-ha-kalugaringon nga gugma amo an magigin pangirilal-an han ngatanan hadton nagkikinabuhi ha “balaud han Kristo.”

14, 15. Paonan-o ipinakita ni Jesus nga kinikilala niya an mga tubtoban han iya awtoridad, ngan kay ano nga nagpapasarig ini?

¹⁴ Hi Jesus diri la kay nagtutdo mahitungod han gugma. Hiya nagkinabuhi ha “balaud han Kristo.” Matin-aw nga nakita ito ha iya pagkinabuhi. Tagda an tulo nga paagi nga an susbaranan ni Jesus nagpatin-aw kon ano an hustisya.

¹⁵ Siyahan, naglikay gud hi Jesus ha pagbuhat hin bisan ano nga kawaray-hustisya. Bangin natitigamnan mo nga damu nga kawaray-hustisya an nahitatabo kon an diri-hingpit nga mga tawo nagigin mapahitas-on ngan nalahos ha husto nga mga tubtoban han ira awtoridad. Hi Jesus waray magbuhat hito. Ha usa nga okasyon, usa nga lalaki an dinaop kan Jesus ngan nagsiring: “Magturutdo, sidnga an akon bugto nga bahinán ako han panurundon.” Ano an baton ni Jesus? “Lalaki, hin-o an nagpili ha akon nga magin hukom o paragtuhay ha butnga niyo nga duha?” (Lucas 12:13, 14) Diri ba ito makatirigamnan? An kahibaro ni Jesus, an iya kapas ha paghukom, ngan bisan an sukol han iya hatag-han-Dios nga awtoridad hitaas gud kay ha bisan hin-o dinhi ha tuna; kondi, nagdumiri hiya nga mahiupod hini nga butang, tungod kay waray pa hiya hatagi han partikular nga awtoridad nga buhaton ito. Mapainubsanon pirme hi Jesus hini nga paagi, bisan durante han mga milenyo antes hiya magin tawo. (Judas 9) An kamatuoran nga mapainubsanon nga nasarig hi Jesus kan Jehova ha pagsiguro kon ano an may-hustisya nagpapakita han iya darayawon gud nga kalidad.

16, 17. (a) Paonan-o ipinakita ni Jesus an hustisya ha pagsangyaw han maopay nga sumat han Ginhadian han Dios? (b) Paonan-o ipinakita ni Jesus nga maloloy-on an iya pagtagad ha hustisya?

 ¹⁶ Ikaduha, ipinakita ni Jesus an hustisya ha paagi han iya pagsangyaw han maopay nga sumat han Ginhadian han Dios. Hiya diri-nagpapasulabi. Lugod, sinsero nga nangalimbasog hiya nga madangat an ngatanan nga klase han mga tawo, bahandianon man o kablas. Ha kabaliktaran, an mga Pariseo nagsalikway han kablas, ordinaryo nga mga tawo ngan may pagtamay nga nagtawag ha ira nga ʽam-ha·ʼaʹrets, o “mga tawo han tuna.” Maisugon nga gintadong ni Jesus iton nga kawaray-hustisya. Han gintutdoan niya an katawohan han maopay nga sumat—o, may kalabotan hito, han kinaon hiya upod han mga tawo, nagpakaon ha ira, nagtambal ha ira, o nagbanhaw pa ngani ha ira—iya ginpahitaas an hustisya han Dios nga karuyag nga madangat “an ngatanan nga klase hin tawo.” c—1 Timoteo 2:4.

¹⁷ Ikatulo, maloloy-on gud an pagtagad ni Jesus ha hustisya. Nangalimbasog hiya nga buligan an mga magpakasasala. (Mateo 9:11-13) Kinaburut-on nga binulig hiya ha mga tawo nga waray gahum ha pagpanalipod ha ira kalugaringon. Pananglitan, waray umupod hi Jesus ha relihiyoso nga mga lider ha pag-aghat nga diri taporan an ngatanan nga mga Hentil. Maloloy-on nga binuligan ngan gintutdoan niya an iba ha ira, bisan kon an iya siyahan nga misyon amo an pagbulig ha mga Judio. Inuyon hiya ha pagbuhat hin milagroso nga pagtambal ha usa nga opisyal han Romano nga  kasundalohan, nasiring: “Waray pa ako nakita ha Israel nga may sugad hini kadaku nga pagtoo.”—Mateo 8:5-13.

18, 19. (a) Ha ano nga mga paagi ginpasidunggan ni Jesus an kababayin-an? (b) Paonan-o an susbaranan ni Jesus nabulig ha aton nga masabtan an relasyon han kaisog ngan hustisya?

¹⁸ Ha pariho nga paagi, waray suportahi ni Jesus an kabug-osan nga panhunahuna ha kababayin-an. Lugod, maisugon nga ginbuhat niya an may-hustisya. An Samaritana nga kababayin-an gintoohan nga mahugaw sugad han mga Hentil. Kondi, waray mag-alang hi Jesus ha pagsangyaw ha Samaritana nga babaye ha bubon han Sicar. Ha pagkamatuod, ngada hini nga babaye siyahan nga iginpakilala hin matin-aw ni Jesus an iya kalugaringon sugad nga an iginsaad nga Mesias. (Juan 4:6, 25, 26) An mga Pariseo nagsiring nga an kababayin-an diri sadang tutdoan han Balaud han Dios, kondi hi Jesus naggasto hin daku nga panahon ngan kusog ha pagtutdo ha kababayin-an. (Lucas 10:38-42) Ngan samtang gintagad han tradisyon nga an kababayin-an diri angay taporan ha pag-asoy hin masasarigan nga pamatuod, ginpasidunggan ni Jesus an pipira nga kababayin-an pinaagi han pribilehiyo nga amo an siyahan nga nakakita ha iya katapos han iya pagkabanhaw. Iya ginsumatan pa ngani hira nga sumatan an iya mga disipulo nga kalalakin-an mahitungod hinin pinakaimportante nga hitabo!—Mateo 28:1-10.

¹⁹ Oo, iginpatin-aw ni Jesus ha mga nasud kon ano an hustisya. Ha damu nga kahimtang, ginbuhat niya ito ha daku nga peligro ha iya. An susbaranan ni Jesus nabulig ha aton nga masabtan nga an pagpahitaas han totoo nga hustisya nagkikinahanglan hin kaisog. Angayan, tinawag hiya nga “an Leon ha tribo ni Juda.” (Pahayag 5:5) Hinumdumi nga an leon amo an simbolo han maisugon nga hustisya. Kondi, ha hirani nga tidaraon, hi Jesus magbubuhat hin labaw pa gud nga hustisya. Ha pinakabug-os nga kahulogan, iya ig-iestablisar “an hustisya ha tuna.”—Isaias 42:4.

20, 21. Ha aton panahon, paonan-o igin-aaghat han Mesianiko nga Hadi an hustisya ha bug-os nga tuna ngan ha sulod han Kristiano nga kongregasyon?

²⁰ Tikang nga nagin Mesianiko nga Hadi han 1914, igin-aaghat ni Jesus an hustisya ha tuna. Paonan-o? Hiya an responsable ha katumanan han iya tagna ha Mateo 24:14. Igintututdo han mga sumurunod ni Jesus ha tuna an kamatuoran mahitungod han Ginhadian ni Jehova ha mga tawo han ngatanan nga nasud. Pariho kan Jesus, nagsasangyaw hira ha diri-nagpapasulabi ngan may-hustisya nga paagi, nangangalimbasog nga tagan an ngatanan—batan-on o lagas, bahandianon o kablas, lalaki o babaye—hin higayon nga makilala hi Jehova, an Dios han hustisya.

²¹ Igin-aaghat liwat ni Jesus an hustisya ha sulod han Kristiano nga kongregasyon, nga hiya amo an Ulo. Sugad han igintagna, naghahatag hiya hin “mga regalo nga mga lalaki,” an matinumanon Kristiano nga mga tigurang nga nangunguna ha kongregasyon. (Efeso 4:8-12) Ha pagmangno ha presyoso nga panon han Dios, an sugad nga kalalakin-an nasunod ha susbaranan ni Jesu-Kristo ha pag-aghat han hustisya. Nahinunumdoman nira pirme nga karuyag ni Jesus nga tratuhon an iya mga karnero nga may-hustisya—anoman an katungdanan, dungog, o mga kahimtang ha materyal.

22. Ano an inaabat ni Jehova mahitungod han kaylap nga kawaray-hustisya han kalibotan yana nga panahon, ngan ginpili niya an iya Anak basi buhaton an ano mahitungod hito?

²² Kondi, ha hirani nga tidaraon, ig-iestablisar ni Jesus an hustisya ha tuna ha waray kapariho nga paagi. Kaylap an kawaray-hustisya dinhi hinin malimbong nga kalibotan. An tagsa nga bata nga namamatay ha gutom usa nga biktima han waray-hinungdan nga kawaray-hustisya, labi na kon ginhuhunahuna naton an kwarta ngan panahon nga ginagasto ha paghimo hin mga armas han girra ngan pagtagbaw  han hakugnon nga mga kapritso han mga namimiling hin kalipayan. An minilyon nga nagkakamatay kada tuig usa la han damu nga porma han kawaray-hustisya, ito ngatanan nag-aaghat han matadong nga kasina ni Jehova. Iya ginpili an iya Anak basi makig-away hin matadong nga pakig-away kontra hinin bug-os maraot nga sistema han mga butang basi tapuson hin permanente an ngatanan nga kawaray-hustisya.—Pahayag 16:14, 16; 19:11-15.

23. Katapos han Armagedon, paonan-o ipapadapat ni Kristo an hustisya ha kadayonan?

²³ Kondi, an hustisya ni Jehova nagkikinahanglan hin labaw pa kay ha pagbungkag la han magraot. Ginpili liwat niya an iya Anak basi magmando sugad nga “Prinsipe han Kamurayawan.” Katapos han girra han Armagedon, an pagmando ni Jesus magpapahamutang han kamurayawan ha bug-os nga tuna, ngan magmamando hiya “pinaagi han hustisya.” (Isaias 9:6, 7) Hi Jesus hiton nga panahon malilipay ha pagtadong han ngatanan nga kawaray-hustisya nga nakakahimo hin daku hinduro nga kasakitan ngan pag-antos ha kalibotan. Ha kadayonan, matinumanon nga igpapahitaas niya an hingpit nga hustisya ni Jehova. Salit, importante nga mangalimbasog kita nga subaron an hustisya ni Jehova yana. Aton kitaon kon paonan-o naton mahihimo ito.