1-3. (a) Kay ano nga an mga apostol gindara ha atubangan han Sanhedrin, ngan ano an tinuod nga isyu? (b) Kay ano nga interesado gud kita ha reaksyon han mga apostol?

 AN MGA hukom ha Sanhedrin nasisina hinduro! An mga apostol ni Jesus ginbibista hinin hitaas nga korte. Kay ano? Hi Jose Caifas, an hitaas nga saserdote ngan presidente han Sanhedrin, nasisina nga nagsiring ha ira: “Ginsugo gud namon kamo nga diri magpadayon ha pagtutdo pinaagi hini nga ngaran.” Diri ngani kaya iyakan hinin nag-iisog nga presidente an ngaran ni Jesus. Pero hi Caifas padayon nga nagsiring, “ginpuno niyo an Jerusalem han iyo katutdoan, ngan determinado kamo nga kami an basulon ha kamatay hini nga tawo.” (Buh. 5:28) Klaro an mensahe: Undang na kamo pagsangyaw, kay kon diri, sisirotan kamo!

² Ano an magigin reaksyon han mga apostol? Hi Jesus an nagsugo ha ira nga magsangyaw, ngan an Dios an naghatag han iya awtoridad. (Mat. 28:18-20) Magpapadaog ba an mga apostol ha kahadlok ha tawo ngan maundang pagsangyaw? O magkakaada hira kaisog basi magin marig-on ngan padayon nga magsangyaw? Ini an tinuod nga isyu: An Dios ba an ira susugton o an tawo? Waray pag-alang nga nagyakan hi apostol Pedro para ha ngatanan nga apostol. Prangka ngan maisugon hiya.

³ Sugad nga tinuod nga mga Kristiano, interesado gud kita ha reaksyon han mga apostol ha mga tarhog han Sanhedrin. An sugo nga magsangyaw aplikado liwat ha aton. Samtang ginbubuhat naton ini nga toka nga hatag han Dios, bangin umatubang liwat kita hin pagkontra. (Mat. 10:22) Bangin mangalimbasog an mga parakontra nga ulangon o igdiri an aton buruhaton. Ano an aton hihimoon? Magpapahimulos kita ha pag-usisa ha ginbuhat han mga apostol ngan ha mga kahimtang nga nagresulta ha pagbista ha ira han Sanhedrin. a

4, 5. Kay ano nga hi Caifas ngan an mga Saduseo ‘napuno hin pangabugho’?

⁴ Hinumdumi nga han siyahan nga ginsugo hira Pedro ngan Juan  nga umundang pagsangyaw, binaton hira: “Diri namon mahihimo nga umundang ha pagyakan mahitungod han mga butang nga amon nakita ngan nabatian.” (Buh. 4:20) Katapos han siyahan nga pagbista ha ira han Sanhedrin, hira Pedro ngan Juan, upod an iba pa nga mga apostol, padayon nga nagsangyaw ha templo. An mga apostol nagbuhat hin mga milagro, sugad han pagtambal han mga may sakit ngan pagpagawas hin mga demonyo. Ginbuhat nira ito “ha Pasilyo ni Solomon,” usa nga may atop nga beranda ha este nga bahin han templo, diin damu nga Judio an nagkakatitirok. May mga tawo pa ngani nga natambal han nalambongan hira ni Pedro! Damu han mga natambal an kinarawat han maopay nga sumat. Sugad nga resulta, “an mga tumuroo ha Ginoo padayon nga nadudugangan—damu gud nga kalalakin-an ngan kababayin-an.”—Buh. 5:12-15.

⁵ Hi Caifas ngan an mga Saduseo, an sekta diin kaapi hiya, ‘napuno hin pangabugho’ ngan iginpapriso an mga apostol. (Buh. 5:17, 18) Kay ano nga nasina hinduro an mga Saduseo? Kay igintututdo han mga apostol nga hi Jesus nabanhaw, pero an mga Saduseo diri natoo ha pagkabanhaw. An mga apostol nasiring nga matatalwas la an usa kon magpapakita hiya hin pagtoo kan Jesus, pero nahahadlok an mga Saduseo nga bangin sirotan hira han gobyerno han Roma kon karawaton han mga tawo hi Jesus sugad nga ira Lider. (Juan 11:48) Salit diri urusahon nga determinado an mga Saduseo nga paundangon ha pagsangyaw an mga apostol!

6. Hin-o yana an nangunguna nga hinungdan han pagtimaraot ha mga surugoon ni Jehova, ngan kay ano nga diri kita dapat mahipausa hini?

⁶ Yana liwat, an nangunguna nga hinungdan han pagtimaraot ha mga surugoon ni Jehova amo an mga lider han buwa nga relihiyon. Kasagaran na nga ginagamit nira an ira awtoridad basi impluwensyahan an mga gobyerno ngan an media para paundangon kita ha pagsangyaw. Dapat ba kita mahipausa hini? Diri. Iginbubuhayhag han aton mensahe an buwa nga relihiyon. Kon ginkakarawat han mga tawo nga tangkod an kasingkasing an mga kamatuoran ha Biblia, nagkakaada hira kagawasan ha mga toloohan ngan tradisyon nga diri uyon ha Kasuratan. (Juan 8:32) Salit diri urusahon nga an aton mensahe nagigin hinungdan nga an mga lider han relihiyon nangangabugho ngan nangangalas ha aton!

7, 8. Ano an sigurado nga nagin epekto ha mga apostol han sugo han anghel, ngan ano an maopay nga ipakiana naton ha aton kalugaringon?

⁷ Samtang priso an mga apostol ngan naghuhulat han pagbista ha ira, bangin naghunahuna hira kon papatayon ba hira han ira mga kaaway tungod han ira pagtoo. (Mat. 24:9) Pero han gab-i, may nahitabo nga diri gud ginlalaoman—“gin-abrihan han anghel ni Jehova an mga purtahan han prisohan.” b (Buh. 5:19) Katapos, may espisipiko nga iginsugo ha ira an  anghel: ‘Tindog didto ha templo, ngan padayon nga pagsumat ha mga tawo.’ (Buh. 5:20) Sigurado nga ini nga sugo nagpasarig ha mga apostol nga tama an ira ginbubuhat. An ginsiring han anghel bangin nagparig-on liwat ha ira nga padayon nga magsangyaw anoman an mahitabo. Tungod hito, an mga apostol ‘sinulod ha templo han pamanagbanag ha kaagahon ngan nagtikang panutdo’ nga may marig-on nga pagtoo ngan kaisog.—Buh. 5:21.

⁸ Maopay nga pakianhan han tagsa ha aton an aton kalugaringon, ‘Magkakaada ba ako han pagtoo ngan kaisog nga ginkikinahanglan basi padayon nga magsangyaw ha puropariho hito nga mga kahimtang?’ Mapaparig-on kita ha paghibaro nga an importante nga buruhaton nga “pagpamatuod hin bug-os mahitungod han Ginhadian han Dios” ginsusuportaran ngan gin-gigiyahan han mga anghel.—Buh. 28:23; Pah. 14:6, 7.

9-11. Ano an baton han mga apostol han ginsidngan hira han Sanhedrin nga umundang ha pagsangyaw, ngan paonan-o ini nagin ehemplo para sundon han tinuod nga mga Kristiano?

⁹ Andam na hi Caifas ngan an iba pa nga mga hukom ha Sanhedrin nga sentensyahan an mga apostol. Tungod kay diri hira maaram han nahitabo ha prisohan, nagsugo hira hin mga gwardya basi kuhaon an mga apostol. Imadyina an kahipausa han mga gwardya han nahibaroan nira nga waray na didto an mga priso, bisan kon nakatrangka hin maopay an prisohan ngan “an mga gwardya natindog ha mga purtahan.” (Buh. 5:23) Waray pag-iha, nahibaroan han kapitan han templo nga an mga apostol aadto na liwat ha templo ngan nagpapamatuod mahitungod kan Jesu-Kristo—an buruhaton mismo nga nagin hinungdan nga ginpriso hira! An kapitan ngan an iya mga gwardya kinadto dayon ha templo basi arestuhon an mga apostol ngan ibalik hira ha Sanhedrin.

¹⁰ Sugad han gin-unabi ha tinikangan hini nga kapitulo, an nasisina hinduro nga mga lider han relihiyon nagsugo ha mga apostol nga umundang pagsangyaw. Ano  an baton han mga apostol? Sugad nga ira tagapagyakan, hi Pedro maisugon nga binaton: “Kinahanglan sugton namon an Dios sugad nga magmarando imbes nga an mga tawo.” (Buh. 5:29) Hito nga paagi, an mga apostol nagpakita hin ehemplo para sundon han ngatanan nga tinuod nga Kristiano. Bisan kon ginsugo kita han Dios nga sugton an mga magmarando nga tawo, waray hira awtoridad nga igdiri an iginsusugo han Dios o isugo an igindidiri han Dios. Salit ha aton panahon, kon igdiri han “higtaas nga mga awtoridad” an aton pagsangyaw nga buruhaton, diri kita puydi umundang ha pagtuman han igintoka ha aton han Dios nga pagsangyaw han maopay nga sumat. (Roma 13:1) Lugod, padayon kita nga magpapamatuod hin bug-os mahitungod han Ginhadian han Dios pinaagi ha pagsangyaw ha mga paagi nga diri nakakakuha han atensyon han mga awtoridad.

¹¹ Diri urusahon nga nasina gud an mga hukom tungod han maisugon nga baton han mga apostol. Determinado hira nga “pamatayon” an mga apostol. (Buh. 5:33) Baga hin sigurado na an kamatayon sugad nga martir hinin maisugon ngan madasigon nga mga saksi. Pero bubuligan hira ha urusahon gud nga paagi!

12, 13. (a) Ano an iginsagdon ni Gamaliel ha iya mga igkasi-hukom, ngan ano an ira ginbuhat? (b) Ha ano nga paagi posible bumulig hi Jehova ha iya katawohan yana, ngan ha ano kita makakasiguro kon itugot nga ‘mag-antos kita tungod han katadongan’?

¹² Hi Gamaliel, ‘usa nga magturutdo han Balaud nga ginrirespeto han ngatanan nga tawo,’ nagdepensa ha mga apostol. c Sigurado nga ginrirespeto gud hiya han iya mga igkasi-hukom, kay han “nagsugo hiya nga pagawson [an mga apostol] hin madaliay,” sumige hira. (Buh. 5:34) Pinaagi ha pag-unabi ha naglabay nga mga pagrebelde kontra ha Roma nga madagmit la nga natapos han namatay an mga lider hito, gin-aghat ni Gamaliel an korte nga magin pasensyoso ngan pabay-an na la an mga apostol, kay baman an ira Lider nga hi Jesus bag-o pa la nga namatay. Makakombinse an pangatadongan ni Gamaliel: “Ayaw kamo panginlabot hini nga mga tawo, pabay-i la hira. Kay kon ini nga plano o buruhaton tikang ha mga tawo, mabubungkag ini; pero kon tikang ini ha Dios, diri niyo ini mabubungkag. Kay kon buhaton niyo ito, bangin lugod nakikig-away na kamo kontra ha Dios mismo.” (Buh. 5:38, 39) Ginsunod han mga hukom an iya sagdon. Bisan pa hito, iginpakastigo nira an mga apostol ngan ginsugo hira nga “umundang ha pagyakan pinaagi ha ngaran ni Jesus.”—Buh. 5:40.

¹³ Yana liwat, mahimo gamiton ni Jehova an prominente nga mga tawo pariho kan Gamaliel basi buligan an Iya katawohan. (Prob. 21:1) Puydi gamiton ni Jehova an iya espiritu basi pagiuson an gamhanan nga mga magmarando, mga huwes, o mga parahimo hin balaud nga buhaton an iya  kaburut-on. (Neh. 2:4-8) Pero kon iya itugot nga ‘mag-antos kita tungod han katadongan,’ makakasiguro kita ha duha nga butang. (1 Ped. 3:14) Siyahan, kaya han Dios nga tagan kita hin kusog basi makailob. (1 Cor. 10:13) Ikaduha, ‘diri mabubungkag’ han mga parakontra an buruhaton han Dios.—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Ano an reaksyon han mga apostol han ginkastigo hira, ngan kay ano? (b) Pag-unabi hin eksperyensya nga nagpapakita nga an katawohan ni Jehova nagpapailob nga may kalipay.

¹⁴ Nanluya ba an mga apostol o nawara an ira determinasyon tungod kay ginkastigo hira? Waray! “Ginawas hira tikang ha atubangan han Sanhedrin, nga nalilipay.” (Buh. 5:41) “Nalilipay”—kay ano? Sigurado nga diri tungod han kaul-ol nga resulta han pagkastigo. Nalipay hira kay maaram hira nga gintimaraot hira tungod han pagtipig han ira integridad kan Jehova ngan pagsunod ha ira Susbaranan, hi Jesus.—Mat. 5:11, 12.

¹⁵ Pariho ha aton kabugtoan ha siyahan nga siglo, nagpapailob kita nga may kalipay kon nag-aantos kita tungod han maopay nga sumat. (1 Ped. 4:12-14) Diri naton karuyag nga tarhugon kita, pagtimarauton, o prisuhon. Pero nalilipay kita kon gintitipigan naton an aton integridad. Pananglitan, hi Henryk Dornik damu ka tuig nga nag-ilob han pagtimaraot han diktador nga mga rehimen. Nahinunumdoman niya nga han Agosto 1944, an mga awtoridad nagdesisyon nga hiya ngan an iya bugto ikadto ha usa nga concentration camp. An mga parakontra nagsiring: “Imposible nga maaghat hira nga magkompromiso. Nalilipay hira ha pagin martir.” Hi Brother Dornik nagsiring: “Bisan kon diri ko hingyap magin martir, nalilipay gud ako nga mag-antos nga may kaisog ngan dignidad basi makagpabilin nga maunungon kan Jehova.”—San. 1:2-4.

16. Paonan-o iginpakita han mga apostol nga determinado hira nga magpamatuod hin bug-os, ngan paonan-o naton ginsusunod an paagi han mga apostol ha pagsangyaw?

¹⁶ An mga apostol binalik dayon ha pagsangyaw. Waray kahadlok nga iginpadayon nira “kada adlaw ha templo ngan ha tagsa nga balay” an buruhaton nga “pagpasamwak han maopay nga sumat mahitungod han  Kristo.” d (Buh. 5:42) Inin madasigon nga mga parasangyaw determinado nga magpamatuod hin bug-os. Pansina nga kinadto hira ha balay han mga tawo, sugad han iginsugo ha ira ni Jesu-Kristo. (Mat. 10:7, 11-14) Sigurado nga hito nga paagi napuno nira an Jerusalem han ira katutdoan. Yana, kilala an mga Saksi ni Jehova ha pagsunod hito nga paagi han mga apostol ha pagsangyaw. Pinaagi ha pagbisita ha tagsa nga balay ha aton teritoryo, klaro nga iginpapakita naton nga karuyag liwat naton magpamatuod hin bug-os ngan hatagan an ngatanan hin oportunidad nga makabati han maopay nga sumat. Ginbendisyonan ba ni Jehova an aton pagsangyaw ha balay-balay? Oo! Minilyon an kinarawat han mensahe han Ginhadian hinin panahon han kataposan, ngan damu an siyahan nga nakabati han maopay nga sumat han may Saksi nga nagtuktok ha ira purtahan.

17-19. Ano nga isyu an binangon nga mahimo magresulta hin pagkabahin-bahin, ngan ano nga instruksyon an iginhatag han mga apostol basi sulbaron ito?

¹⁷ An bag-o pa nga Kristiano nga kongregasyon inatubang hin diri abat nga peligro nga tikang mismo ha sulod han kongregasyon. Ano ito? Damu han mga disipulo nga nabawtismohan an nabisita la ha Jerusalem, ngan karuyag nira mahibaro hin dugang pa antes hira umuli. An mga disipulo nga naukoy ha Jerusalem kinaburut-on nga nagdonar hin kwarta basi ipalit hin pagkaon ngan iba pa nga mga suplay. (Buh. 2:44-46; 4:34-37) Hito nga panahon, nagkaada sensitibo nga isyu. “Ha adlaw-adlaw nga panhatag hin pagkaon,” an mga balo nga nagyayakan hin Griego “napapabay-an.” (Buh. 6:1) Pero an mga balo nga nagyayakan hin Hebreo diri napapabay-an. Salit klaro nga diskriminasyon an problema. Ini nga isyu masayon gud la magresulta hin pagkabahin-bahin.

¹⁸ Ginkilala han mga apostol, nga okupado ha ira buruhaton sugad nga nagmamando nga lawas han nagtitikadaku nga kongregasyon, nga diri maaramon kon ira ‘babayaan an pulong han Dios basi manhatag hin pagkaon.’ (Buh. 6:2) Basi masulbad an problema, ginsugo nira an mga disipulo nga mamiling hin pito nga lalaki nga “puno hin espiritu ngan kinaadman” nga matutokahan han mga apostol hinin “importante nga buruhaton.” (Buh. 6:3) Kinahanglan hin kwalipikado nga kalalakin-an kay an buruhaton posible nga diri la panhatag hin pagkaon kondi pagkapot liwat hin kwarta, pamalit hin suplay, ngan maopay nga pagtipig hin mga rekord. An ngatanan nga napili nga kalalakin-an may Griego nga ngaran, salit posible nga nagin mas masayon para ha napabay-an nga mga balo nga tumapod ha ira. Katapos usisahon ngan ig-ampo ini nga rekomendasyon, gintokahan han mga apostol an pito nga lalaki basi manginano hinin “importante nga buruhaton.” e

¹⁹ Karuyag sidngon ba nga an pito nga lalaki nga gintokahan ha panginano han panhatag hin pagkaon waray na responsabilidad nga magsangyaw han maopay nga sumat? Diri! Usa han ginpili amo hi Esteban, nga nagin madasigon ngan maisugon nga parasangyaw. (Buh. 6:8-10) Hi Felipe usa liwat han pito, ngan gintawag hiya nga “ebanghelisador.” (Buh. 21:8) Salit klaro nga an pito nga lalaki padayon nga nagin madasigon nga mga parasangyaw han Ginhadian.

20. Paonan-o ginsusunod han katawohan han Dios yana an paagi han mga apostol ha pagpili?

²⁰ Ginsusunod han katawohan ni Jehova yana an paagi han mga  apostol ha pagpili. An kalalakin-an nga ginrirekomendar para ha mga responsabilidad ha kongregasyon kinahanglan magpakita hin kinaadman nga tikang ha Dios ngan kinahanglan makita ha ira an bunga han baraan nga espiritu. Ha paggiya han Nagmamando nga Lawas, an kalalakin-an nga nakakaabot han Kasuratanhon nga mga kwalipikasyon ginpipili nga magin mga tigurang o mga ministeryal nga surugoon ha mga kongregasyon. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Masisiring nga an mga nakaabot han mga kwalipikasyon ginpili pinaagi han baraan nga espiritu. Ginpapanginano hinin maduruto nga kalalakin-an an damu nga importante nga buruhaton. Pananglitan, an mga tigurang bangin maghimo hin mga kahikayan para buligan an matinumanon nga mga edaran nga tinuod nga nanginginahanglan. (San. 1:27) An iba nga mga tigurang busy gud ha pagpanukod hin mga Kingdom Hall, pag-organisar hin mga kombensyon, o pagbulig ha Hospital Liaison Committee ha ira lugar. An mga ministeryal nga surugoon nabulig ha kongregasyon ha damu nga praktikal nga paagi samtang an mga tigurang an nangunguna ha pag-shepherding ngan pagtutdo. Ini ngatanan nga kwalipikado nga kalalakin-an kinahanglan magin balanse ha pagtuman han ira mga responsabilidad ha kongregasyon ngan ha organisasyon ngan han igintoka ha ira han Dios nga obligasyon nga pagsangyaw han maopay nga sumat han Ginhadian.—1 Cor. 9:16.

21, 22. Ano an nagpapakita nga ginbendisyonan ni Jehova an bag-o nga kongregasyon?

²¹ Ha bulig ni Jehova, nalamposan han bag-o nga kongregasyon an pagtimaraot tikang ha mga parakontra ngan an problema tikang mismo ha sulod han kongregasyon nga posible magresulta hin pagkabahin-bahin. Klaro gud an bendisyon ni Jehova, kay ginsusumatan kita: “An pulong han Dios padayon nga nagsarang, ngan an mga disipulo padayon nga nagdamu gud ha Jerusalem; ngan damu gud nga saserdote an nagin mga tumuroo.” (Buh. 6:7) Usa la ini han damu nga report han pag-uswag nga mababasa ha libro han Mga Buhat. (Buh. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Yana, diri ba nadadasig kita kon nakakabati kita hin mga report mahitungod ha pag-uswag han pagsangyaw han Ginhadian nga buruhaton ha iba nga mga bahin han kalibotan?

²² Han siyahan nga siglo C.E., an nasisina hinduro nga mga lider han relihiyon waray plano nga umundang. Hirani na magkaada duro nga pagtimaraot. Waray pag-iha, hi Esteban nakaeksperyensya hin mabangis nga pagkontra, sugad han aton mahibabaroan ha sunod nga kapitulo.