1, 2. (a) Ha ano nga paagi an Israel pariho hin nag-uusahan nga karnero ha butnga han mga lobo? (Kitaa an retrato hini nga pahina.) (b) Ano an gintugotan han mga Israelita ngan han ira mga hadi nga mahitabo?

 HA SULOD hin ginatos ka tuig, an Israel pariho hin nag-uusahan nga karnero ha butnga han mga lobo. Gintatarhog ito han mga Ammonita, Moabita, ngan Edomita ha este nga giutan hito. An weste kontrolado han mga Filisteo, nga maiha na nga kaaway han Israel. Ha norte nahimumutang an syudad han Tiro, an riko ngan gamhanan nga sentro han daku nga imperyo han komersyo. Ha sur aada an kadaan nga Ehipto, nga ginmamandoan han Paraon, an hadi hito nga gintatagad nga dios.

² Han sinarig an mga Israelita kan Jehova, ginpanalipdan niya hira ha ira mga kaaway. Pero an iya katawohan ngan an ira mga hadi pauroutro nga nagpaimpluwensya ha mga nasud ha ira palibot. Usa ha ira hi Hadi Ahab, nga nagin diri maunungon kan Jehova. Kadungan-dungan hiya ni Hadi Jehosafat han Juda, ngan nagmando hiya ha napulo-ka-tribo nga ginhadian han Israel. Gin-asawa niya hi Jezebel nga anak han hadi han Sidon nga nagmamando ha riko nga syudad han Tiro. Igin-aghat gud hini nga babaye an pagsingba kan Baal ha Israel ngan gin-impluwensyahan an  iya bana nga hugawan an putli nga pagsingba ha waray kapariho nga sukol.​—1 Hadi 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Ano an sunod nga iginsumat ni Ezekiel? (b) Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

³ Ginpahamangnoan na ni Jehova an iya katawohan han resulta han pagin diri maunungon ha iya. Yana ubos na an iya pasensya. (Jer. 21:7, 10; Ezek. 5:7-9) Han 609 B.C.E., an kasundalohan han Babilonya binalik ha Tuna nga Iginsaad ha ikatulo nga higayon. Haros 10 ka tuig na tikang han ira urhi nga pagsulong. Hini nga higayon, bubungkagon nira an mga pader han Jerusalem ngan pamamatayon an mga nagrebelde kan Nabucodonosor. Samtang nagtitikang an paglikos ngan natutuman an mga tagna ni Ezekiel ha makangingirhat nga paagi, iginsumat niya an mahitatabo ha mga nasud ha palibot han Tuna nga Iginsaad.

⁴ Iginsumat ni Jehova kan Ezekiel nga malilipay an mga kaaway han Juda ha kabungkag han Jerusalem ngan sasamukon nira an mga makakatalwas. Pero an mga nasud nga nagpakaraot han ngaran ni Jehova ngan nagtimaraot o nag-impluwensya ha iya katawohan diri makakalikay ha mga resulta han ira mga buhat. Ano nga mga leksyon an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel hito nga mga nasud? Ngan paonan-o an mga tagna ni Ezekiel mahitungod ha mga nasud naghahatag ha aton hin paglaom?

5, 6. Ano an relasyon han mga Ammonita ngan mga Israelita?

⁵ An Ammon, Moab, ngan Edom mga kadugo han Israel. Pero bisan kon magpararyente hira ngan may uusa nga kasaysayan, ginkontra hito nga mga nasud an katawohan han Dios ha sulod hin maiha nga panahon ngan ‘duro nga gintamay’ hira.​—Ezek. 25:6.

⁶ Tagda an mga Ammonita. Mga tulin hira han umangkon ni Abraham nga hi Lot ha iya puto nga anak nga babaye. (Gen. 19:38) An ira yinaknan puropariho gud ha Hebreo salit posible nga nasasabtan ito han katawohan han Dios. Tungod kay magparyente hira, ginsidngan ni Jehova an mga Israelita nga diri magpatikang hin girra ha mga Ammonita. (Deut. 2:19) Kondi ha panahon han mga Hukom, binulig hira kan Hadi Eglon han Moab ha pagtalumpigos ha Israel. (Huk. 3:12-15, 27-30) Ha urhi, han nagin hadi hi Saul, gin-atake han mga Ammonita an Israel. (1 Sam. 11:1-4) Ngan ha panahon ni Hadi Jehosafat, nakig-alyansa utro hira ha Moab basi sulungon an Tuna nga Iginsaad.​—2 Cron. 20:1, 2.

7. Ano an nagin pagtratar han mga Moabita ha ira mga paryente, an mga tulin ni Israel?

⁷ An mga Moabita mga tulin liwat ni Lot pero ha iya suhag nga anak nga babaye. (Gen. 19:36, 37) Ginsidngan ni Jehova an mga Israelita nga diri makiggirra ha ira. (Deut. 2:9) Pero waray balusi han mga Moabita ito nga pagkabuotan. Imbes nga buligan an ira mga paryente, nga napalagiw tikang ha pagkauripon ha Ehipto, gin-ulang nira hira ha pagsulod ha Tuna nga Iginsaad. Ginsuholan ni Hadi Balak han Moab hi Balaam basi isumpa an mga Israelita, ngan  gintutdoan hiya ni Balaam kon paonan-o susulayon an Israelita nga mga lalaki nga magbuhat hin imoralidad ngan idolatriya. (Num. 22:1-8; 25:1-9; Pah. 2:14) Ginatos ka tuig nga gintalumpigos han mga Moabita an ira mga paryente, tubtob ha panahon ni Ezekiel.​—2 Hadi 24:1, 2.

8. Kay ano nga nagsiring hi Jehova nga bugto han Israel an Edom, kondi ano an ginbuhat han mga Edomita?

⁸ An mga Edomita mga tulin ni Esau nga kambal ni Jacob. Duok gud nga magparyente an mga Edomita ngan mga Israelita salit gintawag hira ni Jehova nga magburugto. (Deut. 2:1-5; 23:7, 8) Bisan pa hito, ginkontra han mga Edomita an Israel tikang ha Pagbaya ha Ehipto tubtob ha kabungkag han Jerusalem han 607 B.C.E. (Num. 20:14, 18; Ezek. 25:12) Hito nga panahon, nalipay hira ha pag-antos han Israel ngan gin-aghat an mga taga-Babilonya nga bungkagon an Jerusalem. Gin-ulang liwat nira an napalagiw nga mga Israelita ngan igintubyan ha kaaway.​—Sal. 137:7; Oba. 11, 14.

9, 10. (a) Ano an nahitabo ha Ammon, Moab, ngan Edom? (b) Ano nga mga ehemplo an nagpapakita nga diri tanan nga tuminungnong hito nga mga nasud nakontra ha Israel?

⁹ Para kan Jehova, may baratunon an mga paryente han Israel tungod han ira pagtratar ha Iya katawohan. Nagsiring hiya: “Ihahatag ko . . . an mga Ammonita ngadto ha katawohan han Este sugad nga ira panag-iya, basi an mga Ammonita diri na mahinumdoman dida ha mga nasud.” Nagsiring liwat hiya: “Magpapadapat ako hin paghukom ha Moab, ngan makikilala gud nira nga ako hi Jehova.” (Ezek. 25:10, 11) Mga lima ka tuig katapos mabungkag an Jerusalem, ito nga mga tagna nagtikang matuman han ginsakop han mga taga-Babilonya an Ammon ngan Moab. Mahitungod ha Edom, hi Jehova nagsiring nga “papatayon [niya] an tawo ngan an inataman nga hayop nga aada hito” ngan “hihimoon . . . ito nga binayaan.” (Ezek. 25:13) Sugad han igintagna, ha urhi an Ammon, Moab, ngan Edom waray na umeksister.​—Jer. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

¹⁰ Kondi diri tanan nga tuminungnong hito nga mga nasud nakontra ha katawohan han Dios. Pananglitan, hi Zelek nga Ammonita ngan hi Itma nga Moabita kaapi han magkusog nga girriro ni Hadi David. (1 Cron. 11:26, 39, 46; 12:1) Ngan hi Ruth nga Moabita nagin maunungon nga magsiringba ni Jehova.​—Ruth 1:4, 16, 17.

11. Ano an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel ha Ammon, Moab, ngan Edom?

¹¹ Ano nga mga leksyon an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel hito nga mga nasud? Siyahan, han an Israel waray magin mabinantayon, an maghugaw nga buhat han buwa nga relihiyon han iya mga paryente hinay-hinay nga nakasulod, sugad han pagsingba ha Baal han Peor han Moab ngan kan Molec nga dios han Ammon. (Num. 25:1-3; 1 Hadi 11:7) Mahimo liwat ito mahitabo ha aton. Bangin ipresyur kita han aton diri tumuroo nga mga paryente nga magkompromiso. Pananglitan, bangin diri nira masabtan kon kay ano nga diri kita nagsiselebrar han Easter, nakikigbalyoay hin regalo kon Pasko, o nakikigbahin ha iba pa nga popular nga kustomre nga konektado ha buwa nga mga toloohan. Bisan kon maopay  an ira intensyon, bangin aghaton nira kita nga ikompromiso an aton mga suruklan​—bisan madaliay la. Pero importante gud nga diri kita magpadara! Pariho han nahitabo ha Israel, bisan an usa la nga pagkompromiso, nga sugad hin usa la ka pitad lahos ha pangpang, magriresulta hin kadaot.

12, 13. Ano nga pagkontra an bangin atubangon naton, kondi ano an bangin mahitabo kon magpabilin kita nga maunungon?

¹² May mahibabaroan pa kita ha mga eksperyensya han Israel ha Ammon, Moab, ngan Edom. Bangin duro kita nga kontrahon han aton diri tumuroo nga mga kapamilya. Hi Jesus nagpahamangno nga may mga panahon nga an mensahe nga aton iginsasangyaw magpapahinabo “hin pagkabahin-bahin, han anak nga lalaki kontra ha iya tatay, ngan han anak nga babaye kontra ha iya nanay.” (Mat. 10:35, 36) Ginsidngan ni Jehova an mga Israelita nga diri magpatikang hin away ha ira mga paryente, ngan kita liwat naglilikay hin komprontasyon ha aton diri tumuroo nga mga kapamilya. Pero diri kita angay mahipausa kon kontrahon nira kita.​—2 Tim. 3:12.

¹³ Bisan kon an aton mga paryente diri direkta nga nakontra ha aton pagsingba kan Jehova, diri gud naton tugotan nga mas makaimpluwensya hira ha aton imbes nga hi Jehova. Kay ano? Kay hi Jehova an angay magin siyahan ha aton kasingkasing. (Basaha an Mateo 10:37.) Dugang pa, kon magpabilin kita nga maunungon kan Jehova, an iba naton nga paryente bangin magin pariho kanda Zelek, Itma, ngan Ruth ngan umupod ha aton ha putli nga pagsingba. (1 Tim. 4:16) Hito nga paagi, hira liwat malilipay ha pag-alagad ha amo la nga tinuod nga Dios ngan ha pagkarawat han iya gugma ngan proteksyon.

14, 15. Ano an nagin pagtratar han mga Filisteo ha mga Israelita?

¹⁴ An mga Filisteo binalhin tikang ha isla han Creta ngadto ha tuna nga ha urhi iginsaad ni Jehova kan Abraham ngan ha iya mga tulin. Nakaupod ni Abraham ngan ni Isaac ini nga katawohan. (Gen. 21:29-32; 26:1) Han sinulod an mga Israelita ha Tuna nga Iginsaad, an mga Filisteo gamhanan na nga nasud nga may makusog nga pwersa militar. Nagsisingba hira ha buwa nga mga dios, sugad kanda Baal-zebub ngan Dagon. (1 Sam. 5:1-4; 2 Hadi 1:2, 3) May mga panahon nga an Israel inupod ha pagsingba hito nga mga dios.​—Huk. 10:6.

¹⁵ Tungod kay diri matinumanon an Israel, gintugotan ni Jehova an mga Filisteo nga magdominar ha iya katawohan hin damu ka tuig. (Huk. 10:7, 8; Ezek. 25:15) Nagpatuman hira hin magbug-at nga restriksyon ha mga Israelita * ngan ginpamatay an damu ha ira. (1 Sam. 4:10) Pero han nagbasol an Israel ngan binalik kan Jehova, ginbuligan niya hira. Naghatag hiya hin kalalakin-an sugad kanda Samson, Saul, ngan David basi talwason an Iya katawohan.  (Huk. 13:5, 24; 1 Sam. 9:15-17; 18:6, 7) Ngan sugad han igintagna ni Ezekiel, an mga Filisteo nahiagom hin “mga sirot tungod han kapungot” han an ira tuna ginsulong han mga taga-Babilonya ngan ha urhi han mga Griego.​—Ezek. 25:15-17.

16, 17. Ano nga mga leksyon an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel ha mga Filisteo?

¹⁶ Ano nga mga leksyon an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel ha mga Filisteo? Ha moderno nga panahon, an katawohan ni Jehova ginkontra han pipira han pinakagamhanan nga mga nasud nga nagmando ha katawohan. Diri pariho han Israel, nagpapabilin kita nga maunungon kan Jehova. Pero usahay, an mga kaaway han putli nga pagsingba baga hin naglalampos. Pananglitan, ha tinikangan han ika-20 ka siglo, an gobyerno han Estados Unidos nagsari pagpaundang han buruhaton han katawohan ni Jehova pinaagi ha pagsentensya ha mga nangunguna ha organisasyon hin damu ka tuig nga kaprisohan. Han ikaduha nga girra ha kalibotan, an partido nga Nazi ha Germany nagsari pagpoo han katawohan han Dios pinaagi ha pagpriso han yinukot ngan pagpatay han ginatos. Katapos hito nga girra, gintikangan han Unyon Sobyet an maiha nga pag-atake ha mga Saksi ni Jehova; ira iginpadara an aton kabugtoan ha mga prisohan para ha pinirit nga pagtrabaho o igindistyero hira ha higrayo nga mga lugar.

¹⁷ Bangin padayon nga igdiri han mga gobyerno an pagsangyaw, prisuhon an katawohan han Dios, ngan patayon pa ngani an pipira ha aton. Mahahadlok ba kita o mawawad-an hin pagtoo tungod hito? Diri! Papanalipdan ni Jehova an iya maunungon nga katawohan. (Basaha an Mateo 10:28-31.) Nakita na naton nga nawara an pipira nga gamhanan ngan matalumpiguson nga mga gobyerno, pero an katawohan ni Jehova padayon nga nagtitikadamu. Diri mag-iiha, an ngatanan nga gobyerno han tawo magigin sugad ha mga Filisteo​—mapipiritan hira pagkilala kan Jehova. Ngan pariho han mga Filisteo, diri na hira maeksister!

18. Ano nga klase hin imperyo an kontrolado han Tiro?

¹⁸ An syudad han Tiro * an sentro han usa han dagku nga imperyo han komersyo ha kadaan nga panahon. Ha weste, an mga barko hito may-ada damu nga ruta han komersyo nga nakaabot ha tabok han Dagat Mediteraneo. Ha este, an mga ruta han komersyo han Tiro nakaabot ha higrayo nga imperyo. Ha ginatos nga katuigan, nagtikadamu pa gud an mga bahandi hito tikang hinin higrayo nga lugar. An mga negosyante ngan parabaligya hito nagriko gud salit ginhunahuna nira nga mga prinsipe hira.​—Isa. 23:8.

19, 20. Ano an kaibahan han mga taga-Tiro ngan han mga taga-Gibeon?

¹⁹ Ha paghadi ni David ngan ni Solomon, an Israel nakignegosyo ha mga taga-Tiro, nga nagsuplay hin mga materyales ngan eksperto nga mga parahimo para ha pagtukod han palasyo ni David ngan ha urhi han templo ni Solomon. (2 Cron. 2:1, 3, 7-16) Nakita han Tiro an pinakamaopay nga kahimtang han Israel. (1 Hadi 3:10-12; 10:4-9) Hunahunaa la an higayon han yinukot nga taga-Tiro nga mahibaro mahitungod han putli nga pagsingba, makilala hi Jehova, ngan maobserbaran an mga kapulsanan han pag-alagad ha tinuod nga Dios!

²⁰ Bisan pa hito, an mga taga-Tiro padayon nga nagin materyalistiko. Waray nira subara an mga umurukoy han gamhanan nga syudad han Gibeon ha Canaan, nga napagios nga mag-alagad kan Jehova bisan kon nakabati la hira mahitungod han iya urusahon nga mga buhat. (Jos. 9:2, 3, 22–10:2) Ngani, ha urhi an mga taga-Tiro kinontra ha katawohan han Dios ngan iginbaligya pa ngani ha pagkauripon an iba ha ira.​—Sal. 83:2, 7; Joel 3:4, 6; Amos 1:9.

21, 22. Ano an nahitabo ha Tiro, ngan kay ano?

²¹ Pinaagi kan Ezekiel, hi Jehova nagsiring ha mga parakontra: “Kitaa, nakontra ako ha imo, O Tiro, ngan magdadara ako hin damu nga nasud kontra ha imo, sugad la nga an dagat nagdadara hin mga balud. Bubungkagon nira an mga pader han Tiro ngan rurub-on an  iya mga torre, ngan kakaruson ko an iya tapotapo ngan hihimoon hiya nga mainggat ngan mahawan nga bato.” (Ezek. 26:1-5) An mga taga-Tiro sinarig ha ira karikohan, nga kahuna nira makakapanalipod sugad han mga pader han syudad ha isla nga 46 metros an kahitaas. Namati unta hira ha pahamangno ni Solomon: “An bahandi han riko amo an iya pinader nga syudad; ha iya imahinasyon pariho ito hin nagpapanalipod nga pader.”​—Prob. 18:11.

²² Han gintuman han mga taga-Babilonya ngan ha urhi han mga Griego an tagna ni Ezekiel, nasantop han mga taga-Tiro nga an proteksyon nga iginhahatag han mga bahandi han syudad ngan han mga pader hito imahinasyon la. Katima bungkagon an Jerusalem, gin-atake han mga taga-Babilonya an Tiro ha sulod hin 13 ka tuig. (Ezek. 29:17, 18) Katapos, han 332 B.C.E., gintuman ni Alejandro nga Bantogan an usa nga makatirigamnan nga bahin han mga tagna ni Ezekiel. * Ginkaros han iya kasundalohan an kagubaan han syudad han Tiro ha kontinente ngan iginlabog ha tubig an mga bato, kahoy, ngan tuna basi magin aragian tipakadto ha syudad ha isla. (Ezek. 26:4, 12) Gin-guhangan ni Alejandro an mga pader, ginpanguhaan hin mga bahandi an syudad, ginpamatay an yinukot nga sundalo ngan tuminungnong, ngan iginbaligya ha pagkauripon an yinukot-yukot pa. An mga taga-Tiro napiritan pagkilala kan Jehova han naeksperyensyahan nira nga an “damu nga bahandi” diri nakakahatag hin nagpapadayon nga proteksyon.​—Ezek. 27:33, 34.

23. Ano nga leksyon an aton hibabaroan ha mga taga-Tiro?

²³ Ano nga leksyon an aton hibabaroan ha mga taga-Tiro? Diri gud naton karuyag nga “an nakakalimbong nga gahum han karikohan” mag-aghat ha aton nga sumarig ha mga panag-iya ngan hunahunaon ito sugad hin nagpapanalipod nga pader. (Mat. 13:22) Diri naton mahimo “pagdunganon an pagpauripon ha Dios ngan ha Karikohan.” (Basaha an Mateo 6:24.) An mga nag-aalagad la kan Jehova hin bug-os-kalag an may tinuod nga seguridad. (Mat. 6:31-33; Juan 10:27-29) Pariho han mga tagna kontra ha Tiro, matutuman an tagsa nga detalye han mga tagna mahitungod han kataposan hini nga sistema. Hito nga panahon, an mga nasarig ha karikohan mapipiritan pagkilala kan Jehova kon bungkagon na niya an hakog ngan makikalugaringon nga sistema han komersyo hini nga kalibotan.

24-26. (a) Kay ano nga gintawag ni Jehova an Ehipto nga “usa ka bug-os nga uhot”? (b) Paonan-o ginbalewaray ni Hadi Zedekias an sugo ni Jehova, ngan ano an resulta?

²⁴ Antes han panahon ni Jose tubtob han ginsulong han mga taga-Babilonya an Jerusalem, daku na an politikal nga impluwensya han Ehipto ha rehiyon han Tuna nga Iginsaad. Tungod han maiha na nga kasaysayan hito, baga hin marig-on ito, pariho hin gurang na nga puno. Pero kon ikompara kan Jehova, maluya ito​—pariho la hin “usa ka bug-os nga uhot.”​—Ezek. 29:6.

 ²⁵ Waray ito mahunahuna han apostata nga hi Hadi Zedekias. Pinaagi kan propeta Jeremias, gin-aghat na ni Jehova hi Zedekias nga magpasakop ha hadi han Babilonya. (Jer. 27:12) Nanumpa pa ngani hiya ha ngaran ni Jehova nga diri hiya magrirebelde kan Nabucodonosor. Kondi ha urhi, iya ginbalewaray an sugo ni Jehova, waray tumana an iya panumpa kan Nabucodonosor, ngan nagpabulig ha Ehipto ha pakig-away ha Babilonya. (2 Cron. 36:13; Ezek. 17:12-20) Pero an pagsarig han mga Israelita ha Ehipto nagresulta hin daku nga kadaot ha ira. (Ezek. 29:7) An Ehipto baga hin makaharadlok sugad hin “daku gud nga linarang ha katubigan.” (Ezek. 29:3, 4) Pero hi Jehova nagsiring nga bubuhaton niya ha Ehipto an sugad han ginbubuhat han mga parapanakop hin buaya ha Salog Nilo​—bubutangan niya hin mga kaw-it an mga panga hito ngan dadanason ito ha kabungkagan. Ginbuhat niya ito han iya iginpadara an mga taga-Babilonya basi sakupon iton kadaan nga nasud.​—Ezek. 29:9-12, 19.

²⁶ Ano an nahitabo ha diri matinumanon nga hi Zedekias? Tungod kay nagrebelde hiya kan Jehova, igintagna ni Ezekiel nga inin “maraot nga lider” tatanggalan han iya korona ngan matatapos an iya pagmando. Pero naghatag liwat hi Ezekiel hin paglaom. (Ezek. 21:25-27) Ginsugo hiya ni Jehova nga itagna nga usa nga hadi ha tulin han mga hadi, nga may “legal nga katungod,” an tatagan han pagmando. Ha sunod nga kapitulo, hibabaroan naton kon hin-o ito.

27. Ano an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel ha Ehipto?

²⁷ Ano nga leksyon an aton hibabaroan ha pakig-upod han Israel  ha Ehipto? Kinahanglan likyan han katawohan ni Jehova yana an pagsarig ha politikal nga mga gahum, ha paghunahuna nga makakahatag ito hin nagpapadayon nga seguridad. Bisan ha hunahuna, kinahanglan magpabilin kita nga ‘diri bahin han kalibotan.’ (Juan 15:19; San. 4:4) An politikal nga sistema baga hin marig-on, pero pariho han kadaan nga Ehipto, maluya ito sugad hin usa ka bug-os nga uhot. Diri gud maaramon nga maglaom ha mga tawo imbes nga ha makagarahum-ha-ngatanan nga Soberano han uniberso!​—Basaha an Salmo 146:3-6.

28-30. Ano an kaibahan han paagi nga “makikilala gud” han mga nasud hi Jehova ngan han paagi nga kilala naton hi Jehova?

²⁸ Ha libro han Ezekiel, damu ka beses nga nagsiring hi Jehova nga “makikilala gud [han mga nasud] nga ako hi Jehova.” (Ezek. 25:17) Natuman ito ha kadaan nga panahon han nagpadapat hi Jehova hin paghukom ha mga kaaway han iya katawohan. Pero magkakaada ito mas daku nga katumanan ha aton panahon. Ha ano nga paagi?

²⁹ Pariho han katawohan han Dios hadto, napapalibotan kita hin mga nasud nga naghuhunahuna nga waray kita depensa pariho hin nag-uusahan nga karnero. (Ezek. 38:10-13) Sugad han hihisgotan ha Kapitulo 17 ngan 18, hirani na himoon han mga nasud an mabangis ngan bug-os-pwersa nga pag-atake ha katawohan han Dios. Pero pag-atake nira, hibabaroan nira kon ano gud an tinuod nga gahum. Mapipiritan hira pagkilala kan Jehova​—han iya pagkasoberano—​kon bungkagon na niya hira ha girra han Armagedon.​—Pah. 16:16; 19:17-21.

³⁰ Ha kabaliktaran, tatalwason kita ngan bibendisyonan ni Jehova. Kay ano? Kay ginsasalingabot naton an higayon yana nga pamatud-an nga kilala naton hi Jehova pinaagi ha pagsarig ha iya, pagsugot ha iya, ngan paghatag ha iya han putli nga pagsingba nga para gud la ha iya.​—Basaha an Ezekiel 28:26.